شمس‌الملوک مصاحب

شمس‌الملوک مصاحب (۱۲۹۲ در تهران - ۱۳۷۶) شاعر و نویسنده و از نخستین سناتورهای زن مجلس سنای ایران بود. او برای چهار دوره از سنای چهارم تا هفتم در مجلس سنا عضو بود و تنها زنی است که در هر چهار دوره آن عضویت داشته‌است. مصاحب همچنین جزو فعالان حق رأی زنان و از نخستین گروه زنان ایرانی که به دانشگاه رفتند، است.

شمس‌الملوک مصاحب
نماینده دوره‌های چهارم، پنجم، ششم و هفتم مجلس سنا
دوره مسئولیت ۱۳۴۲ – ۱۳۵۷
حوزه انتخاباتی	تهران
اطلاعات شخصی
زاده	۱۲۹۲ تهران، ایران
درگذشته	۱۳۷۶
پیشه	سیاست‌مدار، نویسنده

گروه نخست زنانی که وارد دانشگاه شدند. ردیف جلو از راست به چپ: شاهزاده کاوس، شمس الملوک مصاحب، بدرالملوک بامداد، سراج النساء (از هندوستان)، مهرانگیز منوچهریان، زهرا اسکندری، بتول سمیعی‌زاده.

زندگی‌نامه

شمس الملوک مصاحب که در خانواده‌ای فرهنگی، در کنار برادرش غلامحسین مصاحب (ریاضی‌دان و دانشنامه‌نویس) و خواهرش اشرف‌الملوک مصاحب (پزشک) رشد کرده بود، در مدرسه ناموس تحصیل کرد و برای ادامه تحصیل به دانشسرای عالی و پس از آن، دانشگاه تهران رفت و در سال ۱۳۲۲ در رشته ادبیات فارسی دکترا گرفت. موضوع رساله دکترای وی «ادبیات غنایی» بود که با درجه عالی به تصویب رسید. سپس برای ادامه تحصیل در رشته تعلیم و تربیت به دانشگاه‌های کانادا و آمریکا رفت. شمس‌الملوک مصاحب پنج هزار بیت شعر سروده‌است ولی دیوانش چاپ نشده‌است. البته قطعه‌هایی از او در تذکره‌ها آمده‌است از جمله: «هدیهٔ مادر»، «چنگ گسسته» و «یار مهربان».

برخی از مشاغلی که شمس‌الملوک مصاحب در طول زندگی خود برعهده داشت عبارتند از: سرپرستی ماهنامه «زندگی روستایی»، ریاست چند دبیرستان دخترانه مهم تهران مانند دبیرستانهای «پروین»، «شاهدخت» و «نوربخش»، مشاور وزیر آموزش و پرورش در امر مبارزه با بی‌سوادی، معاونت وزارت آموزش و پرورش، ریاست قسمت فرهنگی بنیاد پهلوی، ۱۷ سال سناتوری در مجلس سنای ایران. آرشیو سخنانی او در مجلس سنا دربارهٔ «لزوم جلوگیری از نمایش فیلمهای مبتذل» در کتاب «اسنادی از موسیقی، تئاتر و سینما در ایران (۱۳۰۰–۱۳۵۷ هـ. ش)» موجود است.

او سرانجام در سال ۱۳۷۶ درگذشت.

منابع

• بامداد، بدرالملوک (۱۳۴۸)، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، ج. جلد دوم، تهران: انتشارات ابن سینا
• «مفاخر شهر نائین». وبگاه شهر نائین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ فوریه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۰۹.
• «فهرست اسناد کتاب «اسنادی از موسیقی، تئاتر و سینما در ایران (۱۳۰۰–۱۳۵۷ هـ. ش)»». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری اسلامی ایران/ انتشارات مرکز اسناد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۰۹.