شهرستان فومن
شهرستان فومَن از شهرستان‌های استان گیلان در شمال ایران است که از شمال به شهرستان صومعه‌سرا و شهرستان ماسال، از جنوب و جنوب غربی به خط‌الراس رشته‌کوه‌های البرز (استان‌های زنجان و اردبیل) که مرز حوزه‌های آبخیز کوهستان مزبور حد طبیعی فومن و طارم است و از شرق به شهرستان شفت محدود می‌شود. شهرستان فومن یکی از چهار شهرستان اولیه استان گیلان در کنار رشت، طالش و انزلی بوده‌است.[۳]
| شهرستان فومن | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | گیلان |
| سایر شهرها | فومن ،ماسوله ،ماکلوان |
| بخش‌ها | مرکزی، سردار جنگل[۱] |
| سال تأسیس | ۱۳۲۳[۱] |
| نام‌های پیشین | پومن، فومنات |
| اداره | |
| فرماندار | موسی فکور[۲] |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۰۳٬۱۹۰ نفر (۲۰۰۴م) |
| مذهب | مسلمان (شیعه) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۰۰۲ کیلومتر مربع کیلومتر مربع |
| داده‌های دیگر | |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۱۳ |
جمعیت این شهرستان ۱۰۳٬۱۹۰ نفر (سال ۱۳۸۳ خورشیدی) و مرکز آن شهر فومن است. این شهرستان دارای ۲ بخش و ۶ دهستان است.
مردم ویرایش
در فومن مردم گیلک[۴] و تالش[۵] در کنار هم زندگی می‌کنند و زبان‌های گیلکی با گویش بیه‌پس و لهجهٔ فومنی[۶][۷][۸][۹] و تالشی با گویش جنوبی رایج است.
جاذبه‌های دیدنی ویرایش
شهرستان فومن یکی از قطب‌های گردشگری ایران است. از جاذبه‌های دیدنی این شهرستان می‌توان به شهرک تاریخی ماسوله، دژ قلعه رودخان و همچنین شهر تاریخی فومن اشاره کرد. همچنین چشم‌اندازها، دشت‌ها، رودخانه‌ها و کوهستان‌های بسیار زیبایی نیز در این شهرستان قرار دارند.
سوغات ویرایش
از سوغاتی‌های معروف این شهرستان می‌توان به کلوچه فومن، برنج، چای، توتون، مرکبات، صیفی جات، حصیر ،گَمَج (نوعی ظرف گلی پخت‌وپز غذا) و عروسک‌های سنتی ماسوله اشاره کرد.
فومنات ویرایش
فومنات یا بیه‌پس منطقه‌ای باستانی در گیلان است که اقوام مختلفی همچون گیل‌ها و تالش‌ها در آن زندگی می‌کردند. فومنات امروزه بخشی از رشت، فومن، شفت، ماسال و صومعه سرا است که در ابتدا با بیه‌پیش (قسمت شرقی گیلک نشین) و طالش (قسمت غربی تالش نشین) ۳ قسمت ولایت گیلان را تشکیل می‌داده‌اند. در سال ۹۸۰ ه.ق به دستور شاه تهماسب صفوی مرکزیت گیلان از فومن به رشت که در آن زمان قریه‌ای در فومنات بود واگذار شد و به تدریج دیگر مناطق فومنات اهمیت خود را از دست دادند. در دوران قاجاریه منطقهٔ فومنات به شهرستان رشت ملحق شد و تا سال ۱۳۲۳ جزئی از شهرستان رشت به حساب می‌آمد که پس از آن به شهرستان فومنات تبدیل شد که شهرستان‌های امروزی صومعه سرا، شفت و فومن را شامل می‌شد و به مرکزیت شهر فومن بود. در ۱۶ آبان ۱۳۳۸ صومعه سرا و دهات توابع آن تحت نام شهرستان صومعه‌سرا از شهرستان فومنات جدا شده و نام شهرستان فومنات نیز به شهرستان فومن تغییر کرد. همچنین شفت نیز در سال ۱۳۷۴ از شهرستان فومن جدا شد.
بخش‌ها ویرایش
شهر: فومن
غذاها ویرایش
از غذاهای این شهرستان می‌توان به میرزا قاسمی، فسنجان، باقالا قاتوق و سیرابیج[ترش کباب] اشاره کرد.
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «فومن در یک نگاه (فومن‌شناسی)». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۱۳.
- ↑ ««محمدرضا محسنی» به عنوان فرماندار جدید فومن معارفه شد». دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۲۰.
- ↑ پورتال وزارت کشور بایگانی‌شده در ۹ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine،
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۲۲.
- ↑ A COMPARATIVE DIALECTAL DESCRIPTION OF IRANIAN TALESHI, Daniel Paul, 2011, Page 16. کاراکتر line feed character در
|عنوان=در موقعیت 48 (کمک) - ↑ گویش گیلکی فومنات، دکتر ایوب رسایی
- ↑ https://www.ethnologue.com/language/glk
- ↑ گویش گیلکی لاهیجان. واژه‌نامه و پاره‌ای ویژگی‌های آوایی و ساخت‌واژه‌ای. جلد اول. دکتر نادر جهانگیری. چاپ دانشگاه مطالعات خارجی توکیو.
- ↑ دکتر منوچهر ستوده، سال۱۳۳۲، فرهنگ گیلکی، ص۱۷–۱۸
اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران ۱۳۸۳خ.