شیخ زاهد گیلانی

آرامگاه شیخ زاهد در نزدیکی لاهیجان

تصویری از داخل مقبره

تاج‌الدین ابراهیم سنجانی معروف به شیخ زاهد گیلانی (۶۱۵–۷۰۰ / ۱۲۱۸–۱۳۰۱) از صوفیان بزرگ ایران بود.

محتویات

زندگی

شیخ صفی‌الدین اردبیلی بنیانگذار دودمان صفوی ۲۵ سال نزد شیخ زاهد گیلانی گذرانید و دختر او را به زنی گرفت. شیخ زاهد، صفی‌الدین را به جانشینی خود در طریقت برگزید. پس از مرگ شیخ زاهد، و به روایتی در همان دوران زندگی وی، صفی‌الدین به اردبیل بازمی‌گردد و طریقتی به نام صفویه در آنجا بنیاد می‌گذارد.

طریقت

طریقت او به رهبران تصوف مانند ابونجیب سهروردی و حسن بصری می‌رسد.

مدفن

آرامگاه شیخ زاهد گیلانی (مربوط به سده هشتم هجری) در جاده لاهیجان به لنگرود در ۳ کیلومتری لاهیجان، روستایی به نام شیخانبر واقع شده‌است.

کتاب دربارهٔ او

از نویسندگان نامدار ایران، سعید نفیسی، کتابی دربارهٔ وی نوشته به نام «شیخ زاهد گیلانی».

بازماندگان

• خوانین حاکم بر بختیاری(ایلخانان بختیاری) از زمان شاه تهماسب اول صفوی تا زمان عادل شاه افشار از نسل شیخ زاهد گیلانی بودند
• تبار حزین لاهیجی، از عالمان اصفهان در اواخر صفوی و افشاریان و زندیه با ۱۶ نسل به شیخ زاهد گیلانی می‌رسد؛ چنان‌که پدر حزین، ابوطالب زاهدی نیز از نسل زاهد گیلانی است.
• میرزا احمد حکیم تنکابنی پزشک فتح‌علی شاه قاجار نیز نسب به شیخ زاهد گیلانی می‌رسانده است. شمایل او، به قولی، در یکی از تالارهای کاخ گلستان آویزان است.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Zahed Gilani». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴.
• زاهد گیلانی | لغت‌نامه دهخدا
• زاهد گیلانی - ویکی فقه

پیوند به بیرون

• مدفن شیخ زاهد گیلانی کجاست؟
• سوداور، ابوالعلاء. «سندشناسی/ بررسی فرمان ایغوری ابو سعید بهادر خان و ارتباط آن با کشف یکی از جعل های تاریخی صفویه». نامه بهارستان، ش. ۱۶ (۱۳۸۹): ۱۹۷–۲۱۰. بازبینی‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۱۵.