عید قربان
عید قُربان (به عربی: عید الأضحی) یکی از عیدهای اسلامی است که هر ساله در سراسر جهان برگزار می‌شود. این روز، عیدِ ابراز تمایل ابراهیم برای قربانی‌کردن پسرش اسماعیل را به عنوان عملی پیروی‌شده از فرمان خدا ارج می‌نهد. (ادیان یهودیت و مسیحیت بر این باورند که طبق پیدایش ۲۲: ۲، ابراهیم پسرش اسحاق را برای قربانی برد.)
| عید قربان | |
|---|---|
 | |
| نام رسمی | عِید الأضحیٰ |
| نام خودمانی | عید حاجیان، گوسفندکُشان[۱] |
| برپایی توسط | مسلمانان |
| اهمیت | |
| جشن‌ها |
|
| مراسم |
|
| تاریخ | ۱۰ ذی‌الحجه |
| مرتبط با | حج |
با این حال، قبل از اینکه ابراهیم پسرش را قربانی کند، خداوند بره‌ای فراهم کرد تا به جای آن قربانی شود. به یادبود این مداخله خدا، حیوانات به‌طور آیینی قربانی می‌شوند. یک سوم گوشت آن‌ها توسط خانواده قربانی‌کننده مصرف می‌شود، در حالی که بقیه آن بین فقرا و نیازمندان توزیع می‌شود.[۲] شیرینی و هدیه اهدا می‌شود و خانواده بزرگ معمولاً مورد بازدید و استقبال قرار می‌گیرند.[۳]
در تقویم قمری اسلامی، عید قربان در روز دهم ماه ذیحجه قرار می‌گیرد و چهار روز ادامه دارد. در تقویم بین‌المللی (میلادی) تاریخ‌ها از سال به سال دیگر متفاوت است و تقریباً ۱۱ روز زودتر از هر سال تغییر می‌کند.
عید قربان در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز جشن می‌گیرند.
انتقادات ویرایش
علی‌رغم اینکه این یک سنت دیرینه در جهان اسلام است، عید قربان موجب خشم فعالان حقوق حیوانات می‌شود که رفتار وحشیانه با حیوانات را تعبیر می‌کنند. فقط در پاکستان نزدیک به ده میلیون حیوان در روزهای عید قربانی می‌شوند که بیش از ۲ میلیارد دلار هزینه دارد.[۴]
علی‌رغم بحث در مورد رفاه حیوانات که با چنین کشتار گسترده‌ای ایجاد می‌شود، نکته عید قربان برای بسیاری از مسلمانان جشن گرفتن برای کشتار و مرگ حیوانات است.[۵]
برخی ریشه عید قربان را به عنوان عملی خرافی در اعتقادات گذشته که برای خوشنودی بت‌ها و خدایانشان بود عنوان کردند.[۶]
ذبح حیوان در جهان اسلام به شکل زجرکش کردن حیوان صورت می‌گیرد.[۷][۸][۹][۱۰]
PETA، بزرگترین سازمان حقوق حیوانات در جهان، استدلال می‌کند: «راه‌هایی که گاو، گوسفند، بز و سایر حیوانات برای پرورش، جابجایی، حمل و کشتار برای غذا تهیه می‌شوند، ذاتاً بی رحمانه است.»[۱۱]
ریشه لغوی ویرایش
عید اضحی از ضحیٰ (پیش از ظهر) یا از ضحّیٰ (قربانی) مشتق شده‌است.[۱۲]
در طول تاریخ ویرایش
شمس‌الدین مقدسی می‌گوید: جشن عید اضحی در سیسیل و روز عرفه در شیراز در سراسر جهان سده دهم میلادی/ چهارم هجری همانند نداشت.[۱۳]
مراسم عید ویرایش
برگزار کردن مراسم قربانی و قربانی نمودن در این عید بر همهٔ افرادی که براساس فقه اسلامی اعمال حج را به‌جا می‌آورند واجب و الزامی است و مسلمانان در سراسر جهان در عبادت حج، در این روز، گوسفند، قوچ، گاو یا شتری را قربانی کرده و گوشت آن را بین همسایگان و مستمندان تقسیم می‌کنند.
حاجیان در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح می‌کنند[۱۴] و پس از قربانی آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود — مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو — مجدد حلال می‌گردد و با توجه به اینکه حج، یکی از عبادت‌های بسیار مهم در اسلام است، توانایی به انجام رساندن آن نیز برای هر مسلمانی بسیار شادی‌آور است؛ در نتیجه، روزی که پس از انجام وظایف حج، به‌عنوان جایزهٔ الهی و اتمام احرام پیش می‌آید را عید می‌دانند.
همچنین در روایت‌های مکرری نقل شده که در روز عید قربان، قربانی کنید تا گرسنگان و بیچارگان نیز به خوراک برسند؛ و این عمل در میان مسلمان‌ها از دیر زمان، اتحاد به میان آورده‌است.
اسلام ویرایش
در روایات مختلف دین اسلام آمده‌است که ابراهیم پیامبر در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام نهاد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدت‌ها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.[۱۵] او پس از کش‌مکش‌های فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانهٔ فرزندش، به محل مورد نظر می‌روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می‌شود. اما به هنگام انجام قربانی اسماعیل، خداوند، که او را سربلند در امتحان می‌یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می‌فرستد.[نیازمند منبع] این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان خدا، فریضه‌ای برای حجاج می‌گردد تا در این روز قربانی کنند و از این طریق برای یتیمان و تهی‌دستان خوراکی فراهم سازند. در این روز همچنین مستحب است که نماز عید قربان برپا گردد. نماز عید قربان باید در فاصلهٔ زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر خوانده شود و شامل دو رکعت است.
در قرآن ویرایش
در این روز ابراهیم نبی از آزمایش قربانی کردن پسر خود اسماعیل موفق بیرون آمد. در قرآن از این ماجرا یاد شده‌است:
فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِینِ (۱۰۳) وَنَادَیْنَاهُ أَن یَا إِبْرَاهِیمُ (۱۰۴) قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیَا إِنَّا کَذٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ (۱۰۵).
ای ابراهیم خوب وظیفه‌ات را انجام دادی و…؛[۱۶] پس از سربلندی ابراهیم نبی و تصمیم جدی او برای قربانی کردن پسر و اقدام به عمل برای انجام این کار، خداوند قوچی را برای قربانی کردن آن به‌جای پسرش فرستاد و این‌گونه سنت قربانی کردن به‌وجود آمد.
اعمال عید قربان در اسلام ویرایش
روزه در عید قربان حرام است ویرایش
در هند ویرایش
عید قربان در هندوستان با نام «بکری عید» شناخته می‌شود. مسلمانان در هند معمولاً بز را قربانی می‌کنند. بکری در زبان اردو به بز اطلاق می‌شود به همین دلیل است که در اردو (زبان مسلمانان هند و پاکستان) به‌عنوان بخر (Bakhr) یا بکری (bakri) عید شناخته می‌شود. این عید در اسلام برای جشن گرفتن ایمان محکم برای جانسپاری است. همانند دیگر مسلمانان در هند نیز، گوشت قربانی پس از مراسم در میان دوستان و اعضای خانواده توزیع می‌گردد؛ خوراک‌های مخصوص و شیرینی به مناسبت عید آماده می‌شود. مسلمانان هند در روز عید لباس‌های جدید می‌پوشند، نماز می‌خوانند، و به دیدار یکدیگر برای تبادل سلام و تبریک می‌روند. بر اساس باورهای دینی، مبادله و توزیع گوشت حیوانات قربانی شده به عنوان برکت در نظر گرفته شده‌است؛ و بنابراین مسلمانان پس از نماز، به دوستان، همسایگان، بستگان و افراد فقیر گوشت قربانی می‌دهند. با این حال، خانواده بخش کوچکی از گوشت را برای خود به عنوان تبرک نگه می‌دارد. تبریک به یکدیگر با گرم‌ترین آرزوها و آماده کردن غذاهای ویژهٔ سنتی به‌عنوان بخشی از این جشن در هند در نظر گرفته شده‌است. در این کشور، همانند کشورهای اسلامی دیگر، تمامی اداره‌های دولتی ملی، ایالتی و محلی، اداره‌های پُستی و بانک‌ها در عید قربان بسته هستند. فروشگاه‌های اسلامی و کسب و کارها و دیگر سازمان‌ها ممکن است بسته بوده یا ساعت‌های کارشان را کاهش دهند. کسانی که مایل به استفاده از حمل و نقل عمومی در این روز هستند، ممکن است برای آگاهی از جدول زمانی، نیاز به تماس با مقامات حمل و نقل محلی داشته باشند.[۱۹]
نگارخانه ویرایش
-
عید قربان در یونان
-
در تربت‌جام
-
در بلغارستان
-
در افغانستان
-
در جاکارتا
-
در چین
پانویس ویرایش
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا ← گوسپندکشان
- ↑ عید سعید قربان پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
- ↑ «Id al-Adha - Oxford Islamic Studies Online». www.oxfordislamicstudies.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۷.
- ↑ Naqvi, Hurr Ali (2020-08-11). "5 Disgusting Facts about Eid al-Adha: Revealing the dark side of the Festival of Sacrifice". Medium (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-18.
- ↑ Hekking, Morgan. "Eid al-Adha and the Debate of Animal Sacrifice". https://www.moroccoworldnews.com/ (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-18.
{{cite web}}: External link in|وبگاه= - ↑ «تابو: آیین قربانی کردن؛ خشونت یا تقرب؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
- ↑ جهان، Fararu | فرارو | اخبار روز ایران و (۱۳۹۹/۰۵/۱۲–۱۰:۰۲). «(تصاویر) نگاه خونین رسانه خارجی به عید قربان!». fa. دریافت‌شده در 2021-07-18. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Naqvi, Hurr Ali (2020-08-11). "5 Disgusting Facts about Eid al-Adha: Revealing the dark side of the Festival of Sacrifice". Medium (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-18.
- ↑ «Sign the Petition». www.change.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
- ↑ «تابو: آیین قربانی کردن؛ خشونت یا تقرب؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
- ↑ «Celebrate Life With a Vegan Eid». PETA (به انگلیسی). ۲۰۱۶-۰۹-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۸.
- ↑ مناظر احسن، محمد، زندگی اجتماعی در حکومت عباسیان، ترجمه مسعود رجب نیا. تهران: علمی و فرهنگی، ص345
- ↑ مناظر احسن، محمد، زندگی اجتماعی در حکومت عباسیان، ترجمه مسعود رجب نیا. تهران: علمی و فرهنگی، ص345
- ↑ عید قربان چه روزی است؟ باشگاه خبرنگاران جوان
- ↑ فلسفه و تاریخچه عید قربان چیست؟ باشگاه خبرنگاران جوان
- ↑ سورهٔ صافات، آیات ۱۰۳ تا ۱۰۵.
- ↑ اعمال و آداب شب و روز عید قربان خبرگزاری تسنیم
- ↑ ضیاءآبادی، سید محمد. حج برنامه تکامل. ص. ۳۳۲.
- ↑ «عید قربان در هند». etedaal.ir. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۹.