فروشنده (فیلم ۱۳۹۴)

فیلم ۱۳۹۴ به کارگردانی اصغر فرهادی

فروشنده فیلمی درام محصول ۲۰۱۶ به نویسندگی و کارگردانی اصغر فرهادی است. در این فیلم شهاب حسینی و ترانه علیدوستی ایفای نقش می‌کنند. این هفتمین فیلم بلند فرهادی است که ابتدا برسد به دست آهو نام داشت اما در اواسط فیلم‌برداری نامش تغییر کرد و با عنوان فروشنده اکران شد. در مراسم اختتامیه جشنواره کن، جایزه بهترین فیلم‌نامه به اصغر فرهادی اهدا و شهاب حسینی هم برندهٔ جایزه بهترین بازیگر مرد شد. فروشنده به عنوان نماینده ایران در اسکار ۲۰۱۷ به آکادمی اسکار معرفی شد[۴][۵] و سرانجام در تاریخ نهم اسفند ماه سال ۱۳۹۵، موفق شد جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست آورد.[۶]

فروشنده
پوستر انتشار فیلم در ایران
کارگرداناصغر فرهادی
تهیه‌کنندهالکساندر ماله-گی
اصغر فرهادی
نویسندهاصغر فرهادی
بازیگرانشهاب حسینی
ترانه علیدوستی
موسیقیستار اورکی
فیلم‌بردارحسین جعفریان
تدوین‌گرهایده صفی‌یاری
شرکت
تولید
آرت فرانس سینما (فرانسه)
توزیع‌کنندهممنتو فیلمز (فرانسه)
فیلمیران (ایران)
تاریخ‌های انتشار
۲۱ مه ۲۰۱۶ (کن)
۱۰ شهریور ۱۳۹۵ (ایران)
۲ نوامبر ۲۰۱۶ (فرانسه)
مدت زمان
۱۲۵ دقیقه
کشورایران
فرانسه
زبانفارسی
فروش گیشه۱۶٬۷۱۴٬۹۱۹٬۰۰۰ تومان (ایران)[۱]
۲٬۴۰۲٬۰۶۷دلار (ایالات متحده)[۲]
۱٬۸۴۱٬۶۸۴یورو (فرانسه)[۳]

خلاصه داستان ویرایش

رعنا و عماد زن و شوهری جوان هستند که در حال اجرای تئاتری بر اساس نمایشنامه مرگ فروشنده نوشته آرتور میلر می‌باشند. آن‌ها به علت نشست زمین مجبور می‌شوند به اجبار خانه خود را ترک کنند و به اصرار یکی از دوستانشان به نام بابک به خانه‌ای اسباب‌کشی می‌کنند که پیش‌تر زنی بدکاره به نام «آهو» در آن ساکن بوده‌است. ابتدا همه چیز خوب پیش می‌رود ولی وقایع بعدی به بحرانی غیرقابل کنترل ختم می‌شود.

پیشینهٔ داستانی ویرایش

به نوشتهٔ پایگاه اینترنتی-سینمائی سینماژورنال، داستانِ فیلم با دو داستان سینمایی دیگر یعنی فیلم مستأجر اثر رومن پولانسکی و فیلمنامهٔ حقایق دربارهٔ لیلا دختر ادریس اثر بهرام بیضایی همانند است.[۷] شهلا لاهیجی فیلم فروشنده و سازنده‌اش را به خاطر تأثیرپذیری از کار بیضایی و نیز به خاطر جایزهٔ اسکارش ستوده‌است.[۸] فرهادی این تأثیرها را ناخودآگاه دانسته‌است.[۹]

بازیگران ویرایش

ساخت ویرایش

 
ترانه علیدوستی چهارمین و شهاب حسینی سومین همکاری خود را با اصغر فرهادی تجربه کردند.

اصغر فرهادی که قرار بود پروژهٔ جدید خود را در اسپانیا آغاز کند و تا شروع پیش تولید فیلم، یک‌سال زمان داشت که تصمیم به ساخت فیلم فروشنده در ایران گرفت. فرهادی پروانه ساخت این فیلم را در ۱۸ مهرماه ۱۳۹۴ از سازمان سینمایی دریافت کرد. نام پیشین این فیلم «برسد به دست آهو» بود که به علت این‌که نام «فروشنده» تناسب بیشتری با داستان نهایی فیلم داشت، تغییر نام پیدا کرد.[۱۰] درگذشت یدالله نجفی، صدابردار با سابقهٔ فیلم، باعث ایجاد وقفه‌ای یک هفته‌ای در فیلمبرداری شد و سرانجام فیلمبرداری فیلم فروشنده، به کارگردانی اصغر فرهادی ۷ اسفند به پایان رسید.[۱۱]

بازتاب فیلم ویرایش

 
از راست شهاب حسینی، اصغر فرهادی و ترانه علیدوستی. نشست خبری فیلم فروشنده، دوشنبه ۱۰ خرداد ۱۳۹۵ در ایران

فروشنده روی‌هم‌رفته آرای مثبت فراوانی را از داوران سینمایی به خود اختصاص داد و از استقبال عمومی خوبی نیز برخوردار شد. فیلم در سایت راتن تومیتوز با استناد بر ۱۹۶ نقد نمره ۹۶٪ را دریافت کرده‌است[۱۲] و در سایت متاکریتیک نیز با توجه به ۳۶ رأی امتیاز ۸۵٪ را گرفته‌است.[۱۳]

نظرات ویرایش

  • وبگاه‌های سینمایی ایندیوایر با انتشار فهرستی از صد فیلم کنجکاوی برانگیز که در سال ۲۰۱۶ اکران می‌شوند، پنجمین فیلم فهرست خود را به فروشنده، هفتمین فیلم سینمایی اصغر فرهادی اختصاص داد. ایندیوایر دربارهٔ این فیلم نوشت: «شاید برای اغلب ما، اصغر فرهادی، هیجان‌انگیزترین فیلم‌ساز ایرانی این دهه است. ملودرام برنده اسکار او، جدایی نادر از سیمین سال گذشته در رأس فهرست ایندیوایر به عنوان بهترین فیلم دهه اخیر قرار گرفت و فیلم فرانسوی او گذشته نیز فیلم فوق‌العاده‌ای است.» وبگاه «سیر کوئیت»، فروشنده ساختهٔ اصغر فرهادی، محصول مشترک ایران و فرانسه و تونی اردمان محصول آلمان را شانس‌های نهایی برای جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۲۰۱۷ دانسته‌است.[۱۴]
  • «اوون گلیبرمن» منتقد مجله ورایتی گفته‌است: «فروشنده حتی از ساخته‌های پیشین فرهادی مینیمال‌تر، سربه زیرتر و جمع‌وجورتر است. با این‌حال اما تکنیک نویسنده و کارگردان مثل همیشه با اعتماد به نفس کامل همراه است. هنرنمایی در جای خودش است و هر سرنخی به نتیجه‌ای غیرقابل انتظار ختم می‌شود».[۱۵]
  • «پیتر برادشو» منتقد گاردین «این فیلمی زیرکانه و جاه طلبانه است. فروشنده سعی می‌کند که تأثیر و نتیجهٔ بزرگتری نسبت به فیلم قبلی فرهادی داشته باشد و کیفیت مبهم و معمایی جدایی نادر از سیمین را ندارد. در حقیقت تم انتقام-عدالت طلبی فیلم تقریباً مرا به یاد اثر ملودرام – جنایی دنی ویلنوو یعنی فیلم زندانیان می‌اندازد. با این همه آی کیو محض فیلم‌سازی فرهادی این فیلم را بسیار تماشایی کرده‌است، هوشمندی مطلق موجود در فیلمسازی فرهادی، اثر او را بسیار تماشایی می‌کند. فقط فیلمسازی با تسلط او می‌تواند جایی هم برای میزان متهورانه‌ای از کمدی در فیلم خود باقی بگذارد: عماد در کلاس از خستگی چرت می‌زند و شاگردانش برای گرفتن سلفی‌های خنده‌دار در کنار صورت خروپف‌کنان آقای معلم ژست می‌گیرند».[۱۶]
  • «دبورا یانگ» منتقد هالیوود ریپورتر نوشته‌است: «این فیلم استادانه به ویژه در پایان‌بندی بسیار عالی است اما نه چندان گیراست».[۱۷] «تیم رابی» منتقد تلگراف معتقد است «گذشته و فیلم جدیدش فروشنده هردو از نظر داستانی مانند کلافی درهم‌تنیده و جذاب بودند، نسخه سینمایی آنچه یوجین اسکرایب یک نمایش خوش‌ساخت نامید. ما شاهد پچ‌پچ‌های آن‌ها در حین اجرای نمایش هستیم، مانند این است که در بین نمایش آرتور میلر داریم یک نمایش کوتاه دیگر می‌بینیم. این ایده بسیار خوبی است که فرهادی می‌توانست بیشتر آن را بپروراند».
  • «مگی گگلر» منتقد «ویو آرت» گفته‌است: «فروشنده فیلمی بسیار هوشمندانه و خوش‌ساخت است. فرهادی یک بار دیگر درونیات و ذهنیات شخصیت‌هایش را می‌کاود و موشکافانه انگیزه‌های آن‌ها را بررسی می‌کند. روایت ریزبینانهٔ او همراه با بازی بی‌نقص ترانه علیدوستی و شهاب حسینی، به خوبی می‌درخشد. بدون هیچ تردیدی، اصغر فرهادی یک فیلمنامه‌نویس درجه یک است. او شیوهٔ سینمایی دقیقی برای خودش دارد که او را از فیلمسازان غربی، متفاوت می‌کند».[۱۸]
  • «هیدی لویت» در گلوب اند میل نوشت: این فیلم درامی درخشان است که از نمایشنامه «مرگ فروشنده» اثر «آرتور میلر» به خوبی در پس زمینه خود استفاده کرده‌است. ما زوج بازیگری را می‌بینیم که در جستجوی یک آپارتمان جدید هستند چرا که خانه‌شان در حال فروپاشی و ناامن است. با زندگی روزانه این دو بازیگر همراه می‌شویم که تنها از راه بازیگری امرار معاش نمی‌کنند و آن‌ها را همچون کسانی درک می‌کنیم که در دنیای واقعی وجود دارند. آن‌ها تفاوتی با بازیگرانی که در لس‌آنجلس و نیویورک دست و پا می‌زنند ندارند. هنگام تماشای فیلم احساس کردم در حال تماشای یک مستند از بازیگران در تئاترهای زیرزمینی هستم که دارای زرق و برق برادوی و هالیوود نیستند. بازی‌ نئورئالیسم و کامل بازیگران زمانی که دنیای عاطفی کاراکترها به اوج می‌رسد و رابطهٔ زوج نقش اصلی از هم می‌پاشد، مرا بسیار تحت تأثیر قرار داد. در واقع در این فیلم استعداد در همه جا و بدون مرز وجود دارد.[۱۹]
  • روزنامه لو موند در شماره روز بیست و سوم ماه مه خود ضمن اشاره به شباهت اثر با کارهای پیشین فرهادی مانند «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته»، از نوعی «بازی با سانسور» و تأثیر رعایت اقتضاهای وزارت ارشاد ایران و محدودیت شرایط در بعضی صحنه‌های فیلم گفته‌است.[۲۰]
  • آلن هانتر در نشریه اسکرین دیلی نوشت: اصغر فرهادی با فیلم جدیدش «فروشنده» به قلمروی میشائیل هانکه قدم گذاشته‌است. رابطهٔ به‌ظاهر رضایت‌بخشی که زوج داستان داشتند، بعد از مجموعه‌ای از بدبیاری‌ها در حال از هم پاشیدن است. «فروشنده» فیلمی است که رفته‌رفته بهتر می‌شود.[۲۱]

نمایش ویرایش

فروشنده در اروپا و آمریکا با نام فروشنده (The Salesman) و در فرانسه با نام مشتری (Le Client) عرضه شد. دلیل این تغییر نام در فرانسه، ساخت فیلمی به اسم فروشنده در این کشور است.[۲۲]

نمایش عمومی تازه‌ترین ساختهٔ اصغر فرهادی از ساعت ۶:۴۵ دقیقه صبح روز چهارشنبه دهم شهریور ماه آغاز شد. فروشنده تنها در سه روز حدود یک میلیارد تومان فروش داشت. این فیلم روز چهارشنبه در نخستین روز اکرانش ۲۵۰ میلیون تومان فروش رفت و رکوردی جدید در سینمای ایران ثبت شد؛ در نهایت فروشنده در روز ۲۳ آبان سال ۹۵ در آخرین هفته اکرانش در ایران، با شکستن رکورد فیلم محمد رسول‌الله مجید مجیدی پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شد.[۲۳][۲۴] البته این رکورد مدتی بعد به دست فیلم گشت ۲ شکسته شد.[نیازمند منبع] همچنین فیلم فروشنده سومین فیلم پرفروش غیرکمدی تاریخ سینمای ایران است.[نیازمند منبع]

فیلم فروشنده از تاریخ ۲۰ دی ماه در شبکه نمایش خانگی منتشر شده‌است.

زمان نمایش[۲۵]
کشور زمان جشنواره
 فرانسه ۱ خرداد ۹۵ جشنواره فیلم کن
 آلمان ۴ تیر ۹۵ جشنواره فیلم مونیخ
 لهستان ۲ مرداد ۹۵ جشنواره فیلم افق‌های تازه
 نیوزلند ۴ مرداد ۹۵ جشنواره فیلم نیوزلند
 کانادا ۱۸ شهریور ۹۵ جشنواره فیلم تورنتو
 آمریکا ۱۶ مهر ۹۵ جشنواره فیلم همپتون
 بریتانیا ۲۴ مهر ۹۵ جشنواره فیلم لندن
 آمریکا ۱ آبان ۹۵ جشنواره فیلم شیکاگو

فروشنده در اسکار ویرایش

تحریم اسکار ویرایش

 
انوشه انصاری از طرف اصغر فرهادی دومین جایزهٔ اسکار ایران را دریافت کرد.

دونالد ترامپ در اولین روزهای حضور خود در کاخ سفید قانونی را وضع کرد که طی آن مردم هفت کشور از جمله ایران اجازه ورود به خاک آمریکا را ندارند. ترانه علیدوستی بلافاصله به این خبر واکنش نشان داد و در اینستاگرام و توئیتر خود نوشت که حتی اگر این قانون شامل حال هنرمندان نشود او برای شرکت در مراسم اسکار به آمریکا نخواهد رفت. این نوشته ترانه با واکنش‌های بسیاری در داخل و خارج از کشور رو به رو شد. آکادمی اسکار هم در بیانیه‌ای این کار ترامپ را محکوم و از ترانه علیدوستی و اصغر فرهادی دفاع کرد. اصغر فرهادی نیز با انتشار متنی اعتراض و انزجار خود را از این قانون اعلام کرد و گفت که حتی در صورت اجازه در کنار دیگر عوامل فروشنده در مراسم اسکار شرکت نخواهد کرد.[۲۶] در ششم اسفند ماه ۱۳۹۵ اصغر فرهادی، انوشه انصاری، اولین زن گردشگر فضایی و فیروز نادری، مسئول اجرایی عملیات سفر به مریخ را به عنوان نمایندگانش برای حضور در مراسم اسکار معرفی کرد.[۲۷][۲۸][۲۹]

حمایت‌ها ویرایش

صادق خان شهردار وقت لندن در حمایت از اقدام اصغر فرهادی مبنی بر عدم شرکت در مراسم اسکار به دلیل اعتراض به قانون مهاجرتی دونالد ترامپ، اعلام نمود تصمیم دارد فیلم فروشنده را در یکی از میدان‌های لندن برای عموم به‌طور رایگان به نمایش بگذارد. این کار با حمایت‌های بازیگرانی همچون کیرا نایتلی انجام شد. صادق خان که پیشتر از مردم خواسته بود برای تماشای این فیلم بیایند، نمایش فیلم اصغر فرهادی را یک «افتخار» عنوان کرد. صادق خان گفت: «می‌خواهم دنیا بداند که ما در کنار اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی، و تمام آن‌هایی که به خاطر نژادشان مورد تبعیض قرار گرفته‌اند، ایستاده‌ایم.» این فیلم در عصر روز یکشنبه ۲۶ فوریه ۲۰۱۷ میلادی (یک شب قبل از برگزاری مراسم اسکار) در میدان ترافالگار لندن برای عموم نمایش داده شد و حدود ۱۰ هزار نفر آن را تماشا کردند. پیام اصغر فرهادی نیز در میان جمعیتی که برای تماشای فیلم او به میدان ترافالگار لندن آمده بودند، پخش شد. او در این پیام از حمایت مردم تشکر کرد. پیش از او مایک لی کارگردان بریتانیایی، در میدان ترافالگار گفت: «فیلم جدایی نادر از سیمین یکی از بهترین فیلم‌هایی بود که دیده‌ام و فیلم فروشنده هم فیلم بسیار خوبی است اما قصد ندارم قبل از نمایش، داستان آن را لو بدهم.»[۳۰] همچنین شهردار لندن خود نیز برای تماشای فیلم فروشنده در میدان حاضر شد.[۳۱][۳۲]

همچنین دیمین شزل فیلمنامه‌نویس و کارگردانی آمریکایی در حالی که بخاطر فیلم رکورد شکنش لالا لند جایزهٔ بهترین کارگردان را در مراسم اهدای جوایز انجمن کارگردانان آمریکا دریافت کرد که ضمن حمایت از اصغر فرهادی، اقدامات اخیر رئیس‌جمهور آمریکا را مورد انتقاد قرار داد.[۳۳] او در این مراسم ضمن تقدیر از اصغر فرهادی و ابراز تاسف از غیبت او در مراسم جوایز آکادمی اسکار[۳۴] گفت: «اصغر فرهادی از کشوری می‌آید که دولت ما گفتگو با آن را منع کرده‌است اما سینما یک زبان جهانی است و فیلم ابزار قدرتمندی است چون می‌تواند با همه صحبت کند. حذف فیلمسازان، یک حرکت ضد هنری است.»[۳۵] ایونینگ استاندارد نوشت: هزاران معترض به احکام ضد مهاجرتی دونالد ترامپ به تماشای فیلم سینمایی فروشنده، نامزد دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار ۲۰۱۷ در میدان ترافالگار نشستند. روزنامه مترو نیز در گزارشی روز دوشنبه عنوان کرد: پس از آنکه اصغر فرهادی اعلام کرد که در اعتراض به فرمان ضد مهاجرتی ترامپ در مراسم اسکار شرکت نمی‌کند، «صادق خان» شهردار لندن نیز اعلام کرد که فیلم فروشنده را اکران خواهد کرد.[۳۶]

جایزهٔ اسکار ویرایش

در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار جایزهٔ بهترین فیلم خارجی زبان به فروشنده تعلق گرفت. فروشنده برای تصاحب این جایزه با رقبایی همچون تونی اردمن و زیر شن در رقابت بود. این دومین جایزهٔ اسکار سینمای ایران و اصغر فرهادی است و فرهادی توانست نام خود را در کنار اینگمار برگمن و فدریکو فلینی و کارلوس سائورا به عنوان چهارمین کسی که موفق شده دو بار این جایزه را ببرد ثبت کند.

انوشه انصاری از طرف اصغر فرهادی به روی صحنه رفت و بعد از گرفتن جایزهٔ از دستان شارلیز ترون از جانب اصغر فرهادی، نامه‌ای خواند:

«افتخار بزرگی است که برای دومین بار این جایزهٔ با ارزش را دریافت می‌کنم. از اعضای آکادمی متشکرم و همین‌طور دیگر کاندیدهای این رشته. متاسفم که امشب در کنار شما نیستم. من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانونی غیرانسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به آمریکا نیامدم. تقسیم‌بندی جهان به ما و دشمنان ما توسط سیاستمداران افراطی باعث ترس می‌شود؛ ترسی که توجیهی است دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها؛ جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند. سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌هایشان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده‌است را بشکنند و زمینهٔ همدلی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدلی چیزی است که ما امروز بیشتر از هر زمان به آن نیازمندیم.»[۳۷]

جوایز ویرایش

بین‌المللی ویرایش

جایزهٔ رده گیرنده نتیجه منبع
جشنواره کن جایزهٔ بهترین بازیگر مرد شهاب حسینی برنده [۳۸]
جایزهٔ بهترین فیلم‌نامه اصغر فرهادی برنده
جایزهٔ اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان برنده [۳۹]
جوایز فیلم آسیایی بهترین فیلمنامه برنده [۴۰]
جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو جایزه ویژه هیئت داوران و هوگو نقره‌ای برنده [۴۱]
جوایز گزینش منتقدان فیلم بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۴۲]
انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث بهترین فیلم خارجی‌زبان پنجم [۴۳]
حلقه منتقدان فیلم فلوریدا بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۴۴]
جایزهٔ گلدن گلوب بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۴۵]
جشنواره فیلم بمبئی بهترین فیلم از نگاه مخاطبان برنده [۴۶]
جشنواره فیلم فست بهترین فیلم بین‌المللی برنده [۴۷]
هیئت ملی بازبینی فیلم بهترین فیلم خارجی‌زبان برنده [۴۸]
انجمن منتقدان فیلم آنلاین بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۴۹]
حلقه منتقدان فیلم سان‌فرانسیسکو بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۵۰][۵۱]
جایزهٔ ستلایت بهترین فیلم خارجی‌زبان برنده [۵۲]
سمینسی بهترین فیلم برنده [۵۳]
جشنواره فیلم ونکوور محبوب‌ترین فیلم با ویژگی بین‌المللی دوم [۵۴]
انجمن منتقدان فیلم واشینگتن دی‌سی بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده [۵۵]
جشنواره بین‌المللی فیلم مونیخ بهترین فیلم فروشنده برنده
جشنواره جهان سینمای آمستردام بهترین فیلم از نگاه تماشاگران برنده
انجمن منتقدان فیلم دنور بهترین فیلم خارجی‌زبان برنده
انجمن منتقدان فیلم لاس وگاس بهترین فیلم خارجی‌زبان نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم ملبورن محبوب‌ترین فیلم چهارم
جوایز فیلم بفتا بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان نامزدشده [۵۶]
جشنواره فیلم ونکوور بهترین فیلم با ویژگی بین‌المللی نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم پام اسپرینگز بهترین فیلم برنده
گلدباگن بهترین فیلم خارجی‌زبان برنده

نوزدهمین دوره جشن خانه سینما ویرایش

بخش نامزد نتیجه جایزه
بهترین فیلم اصغر فرهادی برنده تندیس زرین
بهترین کارگردانی برنده تندیس زرین
بهترین فیلمنامه برنده تندیس زرین
بهترین بازیگر نقش اول مرد شهاب حسینی برنده تندیس زرین
بهترین بازیگر مرد نقش مکمل فرید سجادی حسینی برنده تندیس زرین
بهترین تدوین هایده صفی‌یاری برنده تندیس زرین
بهترین طراحی صحنه کیوان مقدم برنده تندیس زرین
بهترین بازیگر نقش اول زن ترانه علیدوستی نامزد تندیس زرین
بهترین فیلمبرداری حسین جعفریان نامزد تندیس زرین
بهترین طراحی لباس سارا سمیعی نامزد تندیس زرین

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

پانویس ویرایش

  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۶.
  2. http://www.boxofficemojo.com/movies/?page=intl&id=thesalesman.htm
  3. http://www.boxofficemojo.com/movies/?page=intl&id=thesalesman.htm
  4. «دو جایزه جشنواره کن برای شهاب حسینی و اصغر فرهادی». رادیو فردا.
  5. «درخشش کم‌سابقه سینمای ایران در کن؛ جایزه بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلم‌نامه». بی‌بی‌سی فارسی.
  6. «پایان خوش اسکار 2017؛ دومین اسکار به سینمای ایران رسید/ «فروشنده» و «مهتاب» بهترین فیلم‌های سال شدند».
  7. نظرات کاملاً متفاوت درباره “فروشنده” فرهادی که شباهت عمیق به “حقایق درباره لیلا دختر ادریس” بیضایی دارد
  8. لاهیجی، «اثر تازه‌ای از بیضایی در راه است»، ۱۴.
  9. میهن‌دوست، «رودررو با اصغر فرهادی»، ۳۵۴.
  10. ٰ «اصغر فرهادی نام فیلم جدیدش را به «فروشنده» تغییر داد» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). مهر. ۱۹ مهر ۱۳۹۴.
  11. فیلمبرداری فروشنده به پایان رسید[پیوند مرده],
  12. The Salesman - Movie Reviews (به انگلیسی), retrieved 2022-01-22
  13. The Salesman, retrieved 2022-01-22
  14. ««فروشنده» فرهادی در لیست جهانی فیلم‌های مورد انتظار اکران ۲۰۱۶». خبرگزاری مهر. ۱۹ دی ۱۳۹۴.
  15. نقد ورایتی درباره فروشنده، سایت سلام سینما.
  16. نقد گاردین درباره فروشنده، سایت سلام سینما.
  17. نقد مجله هالیوود ریپورتر به فیلم فروشنده - فرارو
  18. «فروشنده» یک فیلم بی‌پروا و افسونگر است
  19. ««فروشنده» فرهادی؛ بهترین فیلم سال خارجی هالیوود». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۷.
  20. نشریات خارجی در مورد فیلم «فروشنده» چه نوشته‌اند؟
  21. دیدگاه منتقدان غربی بر فیلم فروشنده
  22. خلاصه داستان «فروشنده» اصغر فرهادی
  23. رکورد شکنی عجیب فروشنده در سینمای ایران
  24. باشکوه‌ترین سال سینمای ایران رقم می‌خورد - زلزله «فروشنده» در سینما
  25. IMDB. «Release Dates».
  26. «ترانه علی‌دوستی به مراسم اسکار نمی‌رود». یورونیوز فارسی. ۲۶ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۷.
  27. اصغر فرهادی نمایندگانش را در اسکار معرفی کرد/باشگاه خبرنگاران
  28. «دومین اسکار برای اصغر فرهادی؛ «فروشنده» بهترین فیلم خارجی ۲۰۱۷». صدای آمریکا. ۹ اسفند ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۷.
  29. «اسکار ۲۰۱۷؛ «فروشنده» برنده شد». رادیو فردا. ۹ اسفند ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۷.
  30. «استقبال گستردۀ مردم از نمایش فیلم فروشنده در لندن». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۷.
  31. «حضور شهردار لندن برای تماشای فیلم فروشنده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۷.
  32. http://www.ensafnews.com/53832/پخش-فروشنده-در-میدان-لندن-و-به-میزبان/. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  33. http://www.khabaronline.ir/detail/632913/culture/cinema
  34. http://www.hollywoodreporter.com/lists/dga-awards-2017-winners-list-full-966475
  35. http://www.isna.ir/news/95111712041/تمجید-کارگردان-لالا-لند-از-تصمیم-اصغر-فرهادی
  36. رسانه‌های انگلیسی: فیلم فروشنده نماد اعتراض به سیاست‌های ضد مهاجرتی ترامپ شد
  37. «اسکار دوم برای سینمای ایران».
  38. Kevin Jagernauth (22 April 2016). "Cannes Film Festival Adds Asghar Farhadi's 'The Salesman' To Competition Lineup, Mel Gibson's 'Blood Father' And More". Indiewire. Archived from the original on 25 April 2016. Retrieved 22 April 2016.
  39. Shoard, Catherine (27 February 2017). "The Salesman wins best foreign language Oscar". The Guardian. Retrieved 1 March 2017.
  40. Shackleton, Liz (21 March 2017). "'I Am Not Madame Bovary' wins top prize at Asian Film Awards". Screen International. Retrieved 21 March 2017.
  41. "52nd Festival: Award Winners" (Press release). The Chicago International Film Festival. 26 October 2016. Retrieved 26 October 2016.
  42. "La La Land Leads with 12 Nominations for the 22nd Annual Critics' Choice Awards". Critics' Choice. 1 December 2016. Retrieved 1 December 2016.
  43. "DFW Film Critics Name 'Moonlight' Best Film of 2016". انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث. 13 December 2016. Retrieved 13 December 2016. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  44. "'MOONLIGHT' LEADS 2016 FLORIDA FILM CRITICS AWARDS NOMINATIONS". Florida Film Critics Circle. 21 December 2016. Retrieved 21 December 2016.
  45. "Golden Globes 2017: The Complete List of Nominations". هالیوود ریپورتر. 12 December 2016. Retrieved 12 December 2016. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  46. ""The Salesman" wins Audience Choice Award at Mumbai Festival". Tehran Times. 28 October 2016. Retrieved 1 December 2016.
  47. Leo Barraclough (3 July 2016). "Asghar Farhadi's 'The Salesman' Triumphs at Munich Film Festival". Variety.
  48. "2016 Award Winners". 29 November 2016. Retrieved 29 November 2016.
  49. "20th Annual Online Film Critics Society Awards Nominations". Online Film Critics Society. 27 December 2016. Retrieved 27 December 2016. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  50. Flores, Marshall (9 December 2016). "San Francisco Film Critics Circle Nominations!". AwardsDaily.com. Retrieved 10 December 2016.
  51. Nordyke, Kimberly (12 December 2016). "'Moonlight' Named Best Picture by San Francisco Film Critics Circle". هالیوود ریپورتر. Retrieved 12 December 2016. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  52. Kilday, Gregg (29 November 2016). "Satellite Awards Nominees Revealed". The Hollywood Reporter. Retrieved 29 November 2016.
  53. ""The Salesman" wins Best Film Award in Spain". Mehr News Agency. 31 October 2016. Retrieved 1 December 2016.
  54. "Maudie Wins Coveted VIFF Super Channel People's Choice Award" (Press release). Greater Vancouver International Film Festival Society. 14 October 2016. Archived from the original on 18 اكتبر 2016. Retrieved 18 October 2016. {{cite press release}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  55. "The 2016 WAFCA Awards Nominations". Washington D.C. Area Film Critics Association. 3 December 2016. Retrieved 4 December 2016.
  56. http://www.ign.com/articles/2018/01/09/bafta-2018-nominations-announced

پیوند به بیرون ویرایش