ترانه علیدوستی

بازیگر و مترجم ایرانی

ترانه علیدوستی (زادهٔ ۲۲ دی ۱۳۶۲) بازیگر ایرانی است.[۱] او در فیلم‌های فیلم‌سازان برجسته‌ای چون رسول صدرعاملی، واروژ کریم‌مسیحی و اصغر فرهادی بازی کرده و جوایز گوناگونی از جمله جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم لوکارنو سوئیس و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره فیلم فجر را دریافت کرده‌است. او در جشنواره‌های وزول فرانسه ۲۰۱۴ و هانوی ویتنام ۲۰۱۲، یکی از اعضای هیئت داوران بود.[۲] علیدوستی در سال ۱۳۸۰ در اولین تجربهٔ سینمایی خود برای فیلم من، ترانه ۱۵ سال دارم برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن از جشنوارهٔ فیلم فجر شد.

ترانه علیدوستی
علیدوستی در کنفرانس رسانه‌ای فروشنده در ۱۳۹۵
زادهٔ۲۲ دی ۱۳۶۲ ‏(۴۰ سال)
تهران، ایران
پیشهبازیگر
سال‌های فعالیت۱۳۸۰–اکنون
فرزندان۱
والدینحمید علیدوستی
نادره حکیم‌الهی

علیدوستی به زبان انگلیسی مسلط بوده و مترجم ادبی است.[۳][۴] او جایزه ادبی پروین اعتصامی را در پنجمین دورهٔ برگزاری آن در قسمت ادبیات داستانی با ترجمه رؤیای مادرم، نوشته آلیس مونرو به‌دست‌آورد. ترانه علیدوستی در ویژه‌نامه شماره ۱۰۰ ماهنامه صنعت سینما که نگاهی است به سینمای ایران در دهه هشتاد، به انتخاب ۱۳۰ نویسنده و منتقد سینمایی به عنوان بهترین بازیگر زن دهه انتخاب شد.[۵] همچنین در سال ۱۳۹۰، مجله فیلم او را بهترین بازیگر زن دهه ۸۰ انتخاب کرد.[۶][۷] او ۱۸ آبان ۱۴۰۱ در حرکتی نمادین برای ابراز همبستگی با زنان معترض و خیزش ۱۴۰۱ ایران، تصویر بدون حجاب اجباری خود را در اینستاگرام منتشر کرد. او در این تصویر شعار «ژن ژیان ئازادی» را در دست دارد. او در ۲۶ آذر ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شد.[۸] وی ۱۴ دی ۱۴۰۱ با قید وثیقه یک میلیاردی آزاد شد.

زندگی شخصی

ترانه علیدوستی در ۲۲ دی ۱۳۶۲ در تهران زاده شد. پدر وی حمید علیدوستی بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال ایران و از مربیان کنونی فوتبال، و مادرش نادره حکیم‌الهی سنگ‌تراش و تندیس‌ساز است. پویان علیدوستی تنها برادرش بود که در چهارشنبه‌سوری سال ۸۳ او را از دست داد.[۹] ترانه ازدواج کرده و صاحب یک فرزند دختر به نام «حنا» است.

ترانه علیدوستی گفته که به بیماری کلاستروفوبیا یا ترس از محیط بسته مبتلا است و به همین خاطر نمی‌تواند از اتوبوس یا مترو استفاده کند.[۱۰][۱۱] او از طرفداران جریان فمینیسم است.[۱۲]

فعالیت هنری

سینما و تئاتر

 
در خانه سینمای ایران، سال ۱۳۹۲

علیدوستی در دورهٔ دبیرستان مشغول تحصیل در رشتهٔ علوم تجربی بود که در کلاس‌های بازیگری امین تارخ ثبت نام کرد. در سال ۱۳۷۹ از طریق این کلاس‌ها برای بازی نقش ترانه پرنیان در فیلم من، ترانه ۱۵ سال دارم ساخته رسول صدرعاملی انتخاب شد. علیدوستی زمانی که تازه ۱۸ سالگی را تمام کرده بود، با افتتاحیهٔ این فیلم در جشنواره فجر ۱۳۸۰ به عنوان اولین استعداد جدید بازیگری آن دهه معرفی شد و به یکی از هنرپیشه‌های مهم نسل خود تبدیل شد.[۱۳] پس از این فیلم او تا سال ۱۳۸۲ در هیچ فیلمی حضور پیدا نکرد.

علیدوستی بازی در عرصه تئاتر را نیز با نمایش فنز تجربه کرد. سال ۱۳۸۰–۱۳۷۹ یک دورهٔ فیلمنامه‌نویسی در کلاس‌های حوزه هنری گذراند.

علیدوستی یکی از سرمایه‌گذاران فیلم اژدها وارد می‌شود! ساخته مانی حقیقی بود.[۱۴]

صداپیشگی

ترانه علیدوستی در پویانمایی جمشید و خورشید صداپیشه نقش «خورشید» بود.

نمایشنامه خوانی

ترانه علیدوستی در نمایشنامه آنا کارنینا که به کارگردانی هما روستا، در ۱۵ آذر ۱۳۹۳ در کتابخانه ملی و در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان نمایشنامه‌خوانی می‌شد، نقش «آنا کارنینا» را اجرا کرد.

همچنین این نمایشنامه‌خوانی بار دیگر به مناسبت چهلمین روز درگذشت هما روستا (۲۳ آبان ۱۳۹۴) در کتابخانه ملی برگزار شد که این بار هم در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان مراسم اجرا شد.[۱۵]

 
نشست خبری فیلم سینمایی فروشنده با حضور اصغر فرهادی و شهاب حسینی و ترانه علیدوستی در دوشنبه ۱۰ خرداد ۱۳۹۵

نویسندگی

علیدوستی علاوه بر پیشینه بازیگری، برای نویسندگی در وبگاه شخصی‌اش نیز شناخته می‌شود. علاوه بر این‌ها، داستان‌های کوتاه و نقدهای گوناگون او در مجله‌ها و روزنامه‌هایی مانند روزنامه شرق منتشر شده‌اند. در سال ۲۰۱۰ در پی انتشار مطلبی از او در وبلاگش در پشتیبانی از اصغر فرهادی که در دفاع از هنرمندان دگراندیش مطلبی منتشر کرده بود، وبلاگ این بازیگر سینما و تئاتر به دستور کمیته دولتی فیلترینگ، حذف شد و بدین ترتیب آرشیو این وبلاگ نیز از روی سایت بلاگفا حذف شده‌است.[۱۶]

ترجمه

ترانه علیدوستی با ترجمه داستان رؤیای مادرم[۳] اثر آلیس مونرو در نوزدهمین دوره کتاب فصل، در گروه ادبیات، شایسته تقدیر شناخته شد.[۱۷]

دیدگاه‌ها

علیدوستی علناً دربارهٔ محدودیت‌های سینمای ایران و نیز محدودیت‌های زنان در ایران صحبت کرده‌است. او دربارهٔ حقوق زن در ایران گفت «وقتی همه چیز ممنوع است، یعنی از صبح که بیدار می‌شوید دارید می‌جنگید… و این باعث می‌شود که زیست شما حالت غیرقانونی و غیرعرفی داشته باشد.»[۱۳] او به روشنی در رابطه با اعمال خشونت و آزار به سینماگران زن ایران صحبت کرده‌است.[۱۳]

فمینیسم

 
در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر

علیدوستی یکی از طرفداران جریان فمینیسم است.[۱۸]

وی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام، در دفاع از این دیدگاه خویش نوشت:

«اگر سوءتفاهم یا واهمه‌ای از این کلمه دارید به جای اتکا به روایت رسانه‌هایی که عمری است اخبارمان را تحریف و روند رسیدن اطلاعات به ما را مهندسی می‌کنند، از گوگل استفاده کنید. خودتان تحقیق کنید و اگر فمینیسم همان فرقهٔ عقده‌گشایانهٔ مردستیز و خانمان‌براندازی بود که در گوش ما خوانده‌اند، باز آن را پس بزنید.»[۱۹]

در اوایل سال ۱۴۰۱، او یکی از افراد پایه‌گذار بیانیهٔ سینماگران زن ایران در رابطه با «آزار و خشونت جنسی» در سینمای ایران بود.[۱۳]

سریال‌های تلویزیونی

ترانه علیدوستی که تا کنون در هیچ سریال تلویزیونی حضور نداشته دربارهٔ حضور نیافتن خود در سریال‌های صدا و سیما این‌گونه سخن گفت:

«من در تلویزیون بازی نمی‌کنم. ۱۲ سال هم هست که بازی نمی‌کنم. چون معتقدم یک خیانت فرهنگی است. قبلاً هم گفته‌ام. انتخاب کرده‌ام. حتی سریال‌های سطح بالاتر ما نهایتاً دستخوش یک جهت‌گیری بی‌موردی در پخش می‌شوند. من کسانی را که در تلویزیون کار می‌کنند قضاوت نمی‌کنم ولی مردم حق دارند قضاوت کنند. ما در این جایگاه قرار داریم که قضاوت شویم.»[۲۰][۲۱]

تحریم اسکار ۲۰۱۷

در پی دستور دونالد ترامپ مبنی بر لغو صدور ویزا برای مهاجران ۷ کشور از جمله ایران، علیدوستی در اعتراض و واکنش به این تصمیم و با نژادپرستانه خواندن این اقدام در صفحهٔ توئیتر خود اعلام کرد که در مراسم اهدای جوایز اسکار در لس آنجلس شرکت نخواهد کرد.[۲۲][۲۳]

خبر اعتراض علیدوستی ۷ بهمن ۱۳۹۵ خورشیدی در بسیاری از رسانه‌های جهان از جمله نیویورک تایمز، گاردین و هالیوود ریپورتر بازتاب یافت. آسوشیتد پرس خبر را با این تیتر منتشر کرد: «بازیگر زن ایرانی اسکار را در اعتراض به ترامپ تحریم کرد.»[۲۴] به دنبال این اعلام، وی در گفتگویی ایمیلی با نیویورک تایمز شرکت کرد. وی در این گفتگو خاطرنشان کرد:

«تصمیم گرفتم حتی اگر بتوانم در این مراسم شرکت نکنم، چون این مرا عمیقاً متأثر می‌کند که می‌بینم مردم معمولی هموطنم از دیدن فرزندانشان یا ادامه تحصیل در آمریکا محروم می‌شوند در حالی که این حقِ قانونی‌شان است.»[۲۵]

وی افزود: «مطمئنم آمریکا چندین برابر از حضور ایرانیان مهاجر و خدمات آن‌ها در آن کشور سود برده‌است؛ بنابراین برای من قابل قبول نیست به دولتی احترام بگذارم که برای مردم کشور من احترامی قائل نیست.»[۲۵]

پیگرد قضایی و بازداشت

احضار به دادسرا، سال۱۳۹۸

ترانه علیدوستی، به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شد و در ۲۸ دی ۱۳۹۸ وکیل او اعلام کرد که اتهام این بازیگر سینما «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و مربوط به شکایت نیروی انتظامی از او در سال ۱۳۹۷ است.[۲۶]

کاوه راد، وکیل ترانه علیدوستی، افزود که شکایت از او در ارتباط با «توئیت‌هایی است که حاوی مضامین سیاسی و اجتماعی در موضوعاتی همچون حجاب، گشت ارشاد، رفع حصر، و وضعیت نگهداری از زندانیان بوده‌است».[۲۷] به گفته وکیل ترانه علیدوستی، تاریخ ابلاغ احضاریه در مورد پرونده سال گذشته، ۲۵ دی ۱۳۹۸ بوده‌است.

ترانه علیدوستی در ۲۹ دی ۱۳۹۸ پس از بیان آخرین دفاعیات خود در دادگاه، با قرار کفالت آزاد شد.

او یک روز پیش از ابلاغ احضاریه دادگاه، در اینستاگرام خود همچنین با استفاده از هشتگ «تحریم جشنواره» نوشت که «خوشحالم که امروز ماهیت این پروپاگاندای غیر سینمایی و دولتی برای شمار زیادی از همکارانم روشن شده» است.[۲۶]

صدور حکم

در ۲ تیر ۱۳۹۹ وکیل ترانه علیدوستی، از صدور حکم پنج ماه زندان تعلیقی برای موکلش خبر داد. به نوشتهٔ کاوه راد، ترانه علیدوستی با شکایت پلیس و همچنین ستاد امر به معروف و نهی از منکر اصفهان به ۳ اتهام «اقدام تبلیغی علیه نظام»، «نشر اکاذیب و افترا» و «توهین به مأموران در حین انجام وظیفه» به دادسرا احضار شد اما از ۲ اتهام نخست تبرئه شد. با این حال در ۱ تیر ۱۳۹۹ دادگاه کیفری ۲ تهران، ترانه علیدوستی را «به دلیل انتشار توئیت‌هایی علیه نیروی انتظامی و گشت ارشاد» به پنج ماه زندان تعزیری محکوم کرد که به مدت دو سال تعلیق شده‌است.[۲۸][۲۹]

حمایت از اعتراضات خوزستان

علیدوستی خرداد ۱۴۰۱ پس از تهدید سینماگران امضا کننده بیانیه «تفنگت را زمین بگذار»، به امضا کنندگان این بیانیه پیوست. مسعود کیمیایی، هانیه توسلی، پگاه آهنگرانی، نازنین فراهانی، مرضیه وفامهر، امین جعفری، مانی حقیقی، مسعود کرامتی، پوریا نوری و کیارش اسدی‌زاده از دیگر امضا کنندگان این بیانیه بودند.[۳۰] در همین ارتباط محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد هم به عنوان منتشر کنندگان بیانیه بازداشت شدند.[۳۱]

حمایت از خیزش ۱۴۰۱ ایران

او ۱۸ آبان ۱۴۰۱ در حرکتی نمادین برای ابراز همبستگی با زنان معترض و خیزش ۱۴۰۱ ایران، تصویر بدون حجاب اجباری خود را در اینستاگرام منتشر کرد. او در این تصویر شعار «ژن ژیان ئازادی» را در دست دارد و همچنین ترانه‌ای از شهیار قنبری با هشتگ‌های مهسا امینی و «زن، زندگی، آزادی» را ضمیمه عکس خود کرده‌است.[۳۲][۳۳]

تصمیم او برای انتشار تصویر بدون حجاب انعکاس گسترده‌ای داشت و روزنامه بریتانیایی گاردین با انتشار گزارشی تحت عنوان «بازیگر سرشناس ایرانی در حرکتی اعتراضی، حجاب اجباری را از سر برداشت» این خبر را همراه با گزارشی از اعتراضات در ایران منتشر کرد.[۳۴][۳۵][۳۶]

بازداشت در سال ۱۴۰۱

علیدوستی در ۲۶ آذر ۱۴۰۱ در جریان اعتراضات سراسری پس از «یورش مأموران به خانه‌اش» توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.[۸] دلیل بازداشت او از سوی رسانه‌های وابسته به حکومت «اظهار نظرهای بدون استناد در مورد وقایع اخیر» و انتشار «مطالب تحریک‌آمیز در جهت حمایت از اغتشاشات خیابانی» عنوان شد.[۱۳] او یک روز پس از بازداشت در تماس تلفنی با پدرش گفت در بند ۲۰۹ زندان اوین است.[۳۷] بازداشت او با واکنش گسترده‌ای در جهان همراه بود. تعدادی از سینماگران ایرانی در روزهای بعد مقابل اوین تجمع کردند.[۳۸] بیش از ۶۰۰ هنرمند در جهان خواستار آزادی او شدند.[۳۹] او در ۱۴ دی با قید وثیقه یک میلیاردی آزاد شد.[۴۰][۴۱]

داوری جشنواره

نام جشنواره سال توضیحات
جشنواره فیلم وزول فرانسه ۲۰۱۴ در کنار ترانه علیدوستی بریانته مندوزا، فیلیپ چی، ونگ چائو هیئت داوران بین‌المللی این جشنواره را تشکیل می‌دهند.
جشنواره فیلم هانوی ویتنام ۲۰۱۲ ترانه علیدوستی بازیگر ایرانی به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران به دومین جشنواره «هانوی» ویتنام می‌رود.
جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو ۲۰۱۸ در ژاپن

آثار هنری

سینما

سال نام فیلم نقش کارگردان توضیحات و زمان پخش جشنواره فیلم فجر
۱۴۰۰ برادران لیلا لیلا جورابلو سعید روستایی توقیف شده به دلیل حواشی جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲[۴۲] حضور در جشنواره فیلم کن
۱۴۰۰ سمفونی حمید ترانه جعفر صادقی مستندی دربارهٔ پدرش حمید علیدوستی که در جشنواره میلان برنده جایزه بهترین مستند شد و در سینماهای هنروتجربه ایران اکران شد.
۱۴۰۰ تفریق فرزانه مانی حقیقی [۴۳]
۱۴۰۰ اورکا الهام اصغری سحر مصیبی اسفند ۱۳۹۹ در قطر به نمایش درآمد[۴۴]
۱۳۹۸ اکو[۴۵] مهین صدری فیلم کوتاه
۱۳۹۴ فروشنده رعنا اصغر فرهادی برندهٔ نخل طلایی برای بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلم‌نامه از جشنواره کن ۲۰۱۶[۴۶] حضور در جشنواره فیلم کن
۱۳۹۳ استراحت مطلق سمیرا عبدالرضا کاهانی ۱۱ شهریور ۱۳۹۴
مادر قلب‌اتمی آرینه علی احمدزاده ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ حضور در جشنواره فیلم برلین
۱۳۹۱ زندگی مشترک آقای محمودی و بانو[۴۷] ساناز روح‌الله حجازی بهمن ماه ۱۳۹۲
۱۳۹۲ آسمان زرد کم‌عمق غزل بهرام توکلی ۱۳۹۲ کاندید بهترین بازیگر نقش اول زن
(سی‌ویکمین جشنواره)
۱۳۹۰ پذیرایی ساده لیلا مانی حقیقی ۲۰ بهمن ۱۳۹۰ کاندید بهترین بازیگر نقش اول زن
(سی‌مین جشنواره)
۱۳۸۹ انتهای خیابان هشتم نیلوفر علیرضا امینی فروردین ۱۳۹۱
۱۳۸۹ هرچی خدا بخواد پارمیدا نصیری نوید میهن‌دوست سال ۱۳۸۹
۱۳۸۸ راز دشت تاران پرستار هاتف علیمردانی
و محمد لطفعلی
سال ۱۳۸۹ فیلم و انیمیشن
زندگی با چشمان بسته پرستو رسول صدرعاملی شهریور ۱۳۹۰
۱۳۸۷ درباره الی الی اصغر فرهادی بهمن ماه ۱۳۸۷ حضور در جشنواره فیلم برلین
تردید مهتاب واروژ کریم‌مسیحی بهمن ماه ۱۳۸۷ کاندید بهترین بازیگر نقش اول زن
(بیست و هفتمین جشنواره)
شیرین ترانه علیدوستی عباس کیارستمی
۱۳۸۶ کنعان مینا مانی حقیقی مهرماه ۱۳۸۷
۱۳۸۴ چهارشنبه سوری روحی اصغر فرهادی سال ۱۳۸۴ تقدیر شده برای بهترین بازیگر نقش مکمل زن
(بیست‌وچهارمین جشنواره)
۱۳۸۲ شهر زیبا فیروزه اصغر فرهادی سال ۱۳۸۲ کاندید بهترین بازیگر نقش اول زن
(بیست‌ودومین جشنواره)
۱۳۸۰ من ترانه ۱۵ سال دارم ترانه پرنیان رسول صدرعاملی سال ۱۳۸۰ برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن
(بیستمین جشنواره)

نمایش خانگی

 
جشن پایانی سریال شهرزاد

ترانه علیدوستی در شهرزاد ساخته حسن فتحی نخستین سریال خود را تجربه کرد. این سریال در ۲۲ مهر ۱۳۹۴ به شبکه نمایش خانگی آمد. وی در این سریال نقش شهرزاد را ایفا می‌کند. شهرزاد دانشجوی رشته پزشکی است که در سال ۱۳۳۲ با کودتای ۲۸ مرداد زندگی اش دچار تغییر و تحول می‌شود…

سال نام سریال نقش کارگردان
۱۳۹۷–۱۳۹۳ شهرزاد شهرزاد سعادت حسن فتحی

تئاتر

نام تئاتر کارگردان توضیحات
فنز (طرفداران) محمد رحمانیان این نمایشنامه با هنرمندی
پرویز پرستویی، مهتاب نصیرپور، حبیب رضایی، ترانه علیدوستی و احمد مهرانفر به روی صحنه رفت
صدای گزارشگر در این نمایش، صدای عادل فردوسی پور بود.
مانیفست چو محمد رحمانیان
روز حسین محمد رحمانیان (انجام نشد)

ترجمه

تاریخ عشق. نیکول کراوس. تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۱۳-۲۸۶-۷

رؤیای مادرم. آلیس مونرو. تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۰. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۵-۹۹۷-۲

جوایز و نامزدی‌ها

سال رده جشنواره کار نامزدشده نتیجه منبع
۱۳۹۷ بهترین بازیگر زن درام جایزه حافظ شهرزاد نامزد [۴۸]
۱۳۹۶ بهترین بازیگر نقش اول زن جایزه حافظ فروشنده نامزد [۴۹]
۱۳۹۵ بهترین بازیگر زن درام جایزه حافظ شهرزاد نامزد
۱۳۹۲ بهترین بازیگر نقش اول زن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران آسمان زرد کم عمق نامزد [۵۰]
۱۳۹۱ جایزه پروین مشترکاً به همراه
لیلا حاتمی و نگار جواهریان
برنده [۵۱]
۱۳۹۱ بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره وزول پذیرایی ساده برنده [۵۱]
۱۳۹۱ بهترین بازیگر نقش اول زن سی و یکمین جشنواره فیلم فجر آسمان زرد کم عمق نامزد [۵۲]
۱۳۹۱ جایزه بهترین بازیگر اول زن جشنواره فیلم آسیایی و عربی اوسیان سینه فن پذیرایی ساده برنده
۱۳۹۰ بهترین بازیگر نقش اول زن سی امین جشنواره فیلم فجر پذیرایی ساده نامزد [۵۳]
۱۳۸۸ بهترین بازیگر نقش اول زن سومین جشن انجمن منتقدان تردید نامزد
۱۳۸۷ بهترین بازیگر نقش اول زن بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر تردید نامزد
۱۳۸۵ بهترین بازیگر نقش مکمل زن دهمین دوره جشن خانه سینما چهارشنبه سوری نامزد
۱۳۸۴ بهترین بازیگر نقش مکمل زن بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر چهارشنبه سوری نامزد
۱۳۸۳ بهترین بازیگر نقش اول زن جشن خانه سینما شهر زیبا نامزد
۱۳۸۲ بهترین بازیگر بیست و دومین جشنواره فجر شهر زیبا نامزد
۱۳۸۱ جایزهٔ نخل زرین بهترین بازیگر زن سومین جشنوارهٔ اجتماعی آبادان من ترانه ۱۵ سال دارم برنده
۱۳۸۱ جایزه بهترین بازیگر زن پنجاه و پنجمین جشنوارهٔ فیلم لوکارنو سوئیس من ترانه ۱۵ سال دارم برنده
۱۳۸۱ جایزه بهترین بازیگر زن انجمن منتقدین و نویسندگان سینمای ایران من ترانه ۱۵ سال دارم برنده
۱۳۸۰ بهترین بازیگر نقش اول زن سیمرغ بلورین بیستمین جشنواره فیلم فجر من ترانه ۱۵ سال دارم برنده [۵۴]

پانویس

  1. «معرفی انیمیشن «جمشید و خورشید»، عکس‌های انیمیشن، پوستر، حواشی و آنونس». سایت سلام سینما. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۶.
  2. «ترانه علیدوستی داور جشنوارهٔ «وزول» فرانسه شد». ایسنا. ۷ بهمن ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ خانه کتاب. «رویای مادرم».[پیوند مرده]
  4. «ایبنا - آثار برگزیده و شایسته تقدیر کتاب فصل معرفی شدند». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). ۱۴ مارس ۲۰۱۲.
  5. نتایج نهایی: درباره الی اول شد / بهترین‌های سینمای ایران در دهه هشتاد / به انتخاب 130 منتقد
  6. «پروندهٔ یک موضوع: بازیگری و بازیگران دههٔ ۱۳۸۰». فیلم. ۲۱ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۳.
  7. «رقابت بهمن فرزانه و ترانه علیدوستی در مرحله دوم جایزه کتاب فصل». مهر. ۳ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۳.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ «بازداشت ترانه علیدوستی». رادیو فردا. ۲۶ آذر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۴۰۱.
  9. برادر ترانه علیدوستی قربانی چهارشنبه سوری،
  10. ترانه علیدوستی: بیماری "کلاستروفوبیا" دارم - عصر ایران
  11. «ترانه علیدوستی، مبتلا به بیماری «کلاستروفوبیا» یا «ترس از محیط بسته» است». الودکتر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۳.
  12. «معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان: ترویج فمنیسم، ترویج کشتار عامدانه کودکان است». رادیوزمانه. ۱۴ خرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۴ ژوئن ۲۰۱۶.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ ۱۳٫۴ «ترانه علیدوستی کیست؟ چه کرد؟ چه گفت؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۵ دی ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۳.
  14. «معرفی فیلم‌های سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر/ «اژدها وارد می‌شود!»، عکس‌های فیلم، پشت صحنه و حواشی». سلام سینما (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۳۰.
  15. نمایشنامه‌خوانی بازیگران به یاد هما روستا.
  16. «وبلاگ ترانه علیدوستی به دستور کمیته دولتی فیلترینگ، مسدود شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۴.
  17. «ایبنا - «تاریخ عشق» ترانه علیدوستی روی پله یازدهم چاپ». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). ۲۰۱۸-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۳۰.
  18. «ترانه علیدوستی فمینیست بودنش را تأیید کرد +عکس». فردا نیوز. تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۳۹۵–۰۸:۱۱. تاریخ بازبینی: ۲۰ آوریل ۲۰۱۷.
  19. http://www.fardanews.com/fa/news/528535/ترانه-علیدوستی-فمینیست-بودنش-را-تایید-کرد-عکس ترانه علیدوستی فمینیست بودنش را تأیید کرد
  20. «ترانه علیدوستی با سریال شهرزاد دیده می‌شود اما نه در شبکه‌های سیما!». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۲۰.
  21. «حرف‌های ترانه علیدوستی بر ضد تلویزیون». مشرق نیوز. ۱۸ فوریهٔ ۲۰۱۳.
  22. «ترانه به مراسم اسکار نمی‌رود». یورونیوز فارسی.
  23. «بازتاب جهانی بایکوت اسکار از سوی ترانه علیدوستی در رسانه‌ها». ایران آنلاین. ۹ بهمن ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۵.
  24. «بازتاب خارجی تحریم اسکار توسط ترانه علیدوستی». فرارو. ۸ بهمن ۱۳۹۵.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ «واکنش ترانه علیدوستی مانند مریل استریپ است/ چالشی برای اسکار». خبرگزاریِ مِهر. ۸ بهمن ۱۳۹۵.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ «ترانه علیدوستی «با قرار کفالت» آزاد است».
  27. «ترانه علیدوستی 'به ۵ ماه حبس تعلیقی محکوم شد'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲ تیر ۱۳۹۹.
  28. «ترانه علیدوستی، بازیگر سینما و تلویزیون «به پنج ماه حبس تعلیقی محکوم شد»».
  29. «توییتر گیسو فغفوری».
  30. «بیش از ۷۰ سینماگر به امضا کنندگان بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» پیوستند». ایران اینترنشنال. ۱۱ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۳.
  31. «بازداشت محمد رسول‌اف و مصطفی آل احمد، سینماگران امضاکننده بیانیه «تفنگت را زمین بگذار»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۸ ژوئیه ۲۰۲۲.
  32. بهنود مکری (۱۹ آبان ۱۴۰۱). «ترانه علی‌دوستی در حمایت از اعتراضات مردمی، تصویر بی‌حجاب خود را منتشر کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲.
  33. «ترانه علیدوستی، بازیگر سینما، حجاب از سر برداشت». رادیو فردا. ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲.
  34. «دو بازیگر زن دیگر ایرانی حجاب اجباری را برداشتند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۲.
  35. "Prominent Iranian actor removes mandatory headscarf in defiant protest" (به انگلیسی). theguardian. 9 Nov 2022. Retrieved 10 Nov 2022.
  36. «ترانه علیدوستی با عکس بدون حجاب: «ژن، ژیان، ئازادی»». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۲.
  37. «تماس تلفنی کوتاه ترانه علیدوستی یک روز پس از بازداشت؛ تجمع سینماگران پشت در زندان و واکنش‌های جهانی». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲.
  38. مکری، بهنود (۳۰ آذر ۱۴۰۱). «ادامه تجمع مقابل زندان اوین؛ هنرمندان پیگیر وضعیت ترانه علیدوستی «تهدید» شدند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۳.
  39. «بیش از ۶۰۰ هنرمند جهانی خواستار آزادی ترانه علیدوستی از زندان شدند». رادیو فردا. ۲ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۳.
  40. میرزایی، زهرا (۱۴ دی ۱۴۰۱). «ترانه علیدوستی آزاد شد». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۴ دی ۱۴۰۱.
  41. «آزادی ترانه علیدوستی با «قرار وثیقه یک میلیاردی»». خبرآنلاین. ۱۴ دی ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۳.
  42. «خزاعی از اعلام فهرست افراد ممنوع از کار خبر داد/ مشکل «برادران لیلا» را ما ایجاد نکردیم که الان حل کنیم | پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما». cinemacinema.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۱۸.
  43. «تفریق؛ مانی حقیقی با نوید محمدزاده و ترانه علیدوستی به سینما می‌آید». ایمنا. ۲۰۲۰-۰۹-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۱.
  44. فیلمی با بازی ترانه علیدوستی در رویداد سالانه مؤسسه فیلم دوحه،
  45. «اکو با بازی ترانه علیدوستی در جشنواره فیلم کوتاه تهران». هنرآنلاین. ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  46. اصغر فرهادی و شهاب حسینی جایزه جشنواره کن را بردند بایگانی‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine،
  47. «زمزمه زندگی بر زبان تماشاگران». روزنامه ایران. ۱۷ بهمن ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۹ خرداد ۱۳۹۶.
  48. «اعلام نامزدهای بخش تلویزیون هجدهمین جشن «حافظ»». اعتمادآنلاین. ۱۵ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۸.
  49. «سایت رسمی جشن حافظ». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۲.
  50. سایت سلام سینما. «نامزدهای جشن منتقدان اعلام شد». www,salamcinama.ir.
  51. ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ سایت ویستا. «بیوگرافی ترانه علیدوستی». www.vista.ir.
  52. خبرگزاری خبرآنلاین (۲۱ بهمن ۱۳۹۱). «نامزدهای سی و یکمین جشنواره فیلم فجر». www.khabaronline.ir.
  53. خبرگزاری خبرآنلاین. «نامزدهای سی امین جشنواره فیلم فجر». www.khabaronline.ir.
  54. «. : Iranian Movie DataBase موضوعات جوایز در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر ـ دوره بیستم :». www.sourehcinema.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۳.

پیوند به بیرون