لشکر ۲۱ پیاده آذربایجان
لشکر ۲۱ پیاده آذربایجان یا لشکر ۲۱ حمزه لشکر پیاده‌نظام نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، به مرکزیت تبریز است، که فرماندهی و هدایت پادگان‌ها، مراکز آموزشی و تیپ‌های نزاجا، مستقر در آذربایجان شرقی را برعهده دارد. لشکر ۲۱ آذربایجان هم‌اکنون از ۳ تیپ تابعه شامل؛ تیپ ۱۲۱ تکاور تبریز، تیپ ۲۲۱ پیاده مراغه و تیپ ۳۲۱ پیاده مرند تشکیل می‌شود.[۵]
| لشکر ۲۱ آذربایجان | |
|---|---|
 | |
| فعال | ۱۳۴۴ (لشکر گارد) ۱۳۵۹ (لشکر حمزه) |
| کشور |  ایران |
| وفاداری | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران |
| رسته | ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| گونه | پیاده‌نظام |
| نقش | یگان رزمی |
| اندازه | لشکر ۳۱٫۰۰۰ نفر |
| بخشی از | نیروی زمینی ارتش ایران |
| پادگان/ستاد | تبریز، آذربایجان شرقی |
| پشتیبان | قرارگاه منطقه‌ای شمال‌غرب نزاجا |
| نبردها | جنگ ایران و عراق |
| فرماندهان | |
| فرمانده | سرتیپ‌دوم امیرحسین شفیعی[۱] |
| جانشین | سرهنگ محمد منوچهری[۲] |
| فرماندهان برجسته | حسین حسنی سعدی فرض‌الله شاهین‌راد علی رزمی[۳] رحمان فروزنده[۴] |
.jpg)
پیشینه شکل‌گیری این یگان به سال ۱۳۴۴ و زمان تأسیس گارد جاویدان در دوره پهلوی دوم توسط نیروی زمینی شاهنشاهی ایران بازمی‌گردد، که پس از وقوع انقلاب برای مدتی منحل گردید. همزمان با آغاز جنگ ایران و عراق، لشکر ۲۱ حمزه در سال ۱۳۵۹ از ادغام لشکر یکم مرکز (لشکر گارد) و لشکر دوم مرکز (تیپ گارد) همچنین گردان ۱۴۴ تشکیل شد. این لشکر در طول جنگ به‌عنوان یکی از یگان‌های رزمیِ نیروی زمینی ارتش فعالیت می‌کرد[۶] و در عملیات‌های پل نادری، بدر و خیبر، والفجر ۱، والفجر ۳ و والفجر ۴، محرم، رمضان، بیت‌المقدس، فتح‌المبین و طریق‌القدس، شرکت داشت.[۷] هم‌اکنون سرتیپ‌دوم امیرحسین شفیعی فرماندهی این لشکر را برعهده دارد.[۸]
تاریخچه ویرایش
لشکر ٢١ پیاده آذربایجان تا قبل از وقوع انقلاب ۱۳۵۷ در پادگان گارد جاویدان، در منطقه لویزان، به عنوان گارد جاویدان، مسئولیت حفاظت از خاندان سلطنتی، کاخ‌ها و ابنیه سلطنتی را برعهده داشت. گارد شاهنشاهی پس از وقوع انقلاب منحل شد و با شروع جنگ ایران و عراق، لشکر ۲۱ حمزه از ادغام تیپ‌های لشکر یکم مرکز و لشکر دوم مرکز، همچنین گردان ۱۴۴ از گارد جاویدان تشکیل شد و در طول جنگ، به‌عنوان یگان عمل‌کننده در اغلب عملیات‌های گسترده حضور داشت. پادگان و قرارگاه فرماندهی این لشکر پس از جنگ ایران و عراق، به تبریز منتقل شد و نام آن نیز به لشکر ٢١ پیاده آذربایجان تغییر پیدا کرد.[۹]
جنگ ایران و عراق ویرایش
تیپ‌های تابعه لشکر ۲۱ حمزه، در طول جنگ ایران و عراق، در اغلب عملیات‌های گسترده و نیمه‌گسترده انجام شده توسط نیروهای مسلح ایران، بعنوان یگان عمل‌کننده نیروی زمینی ارتش حضور داشتند. عملیات‌های گسترده‌ای که لشکر ۲۱ در آنها شرکت داشت:
.jpg)
- عملیات پل نادری
- عملیات بدر
- عملیات خیبر
- عملیات والفجر ۱
- عملیات والفجر ۳
- عملیات والفجر ۴
- عملیات محرم
- عملیات رمضان
- عملیات بیت‌المقدس
- عملیات فتح‌المبین
- عملیات طریق‌القدس
تلفات نیروی انسانی لشکر ۲۱ حمزه در طول جنگ شامل؛ ۶ هزار و ۸۳۹ نفر کشته و ۲ هزار و ۶۷۰ نفر زخمی می‌باشد، همچنین تعداد ۴ هزار و ۱۳۰ نفر از این لشکر، در طول جنگ توسط نیروی زمینی عراق به اسارت در آمدند.[۱۰]
فرماندهان ویرایش
از زمان شکل‌گیری لشکر ۲۱ آذربایجان در نیروی زمینی ارتش، تاکنون ۲۳ نفر فرماندهی این یگان را برعهده داشته‌اند:
- زین‌العابدین ورشوساز
- حشمت ذاکری
- حسین حسنی سعدی
- بهروز سلیمان‌زاده
- هوشنگ ناصری
- علی صدیق‌زاده
- خسرو افرا
- فرض‌الله شاهین‌راد
- علی رزمی
- سهراب صدری
- تیمور گودرزی
- داوود مشیری
- جمشید مسعودی
- زین‌العابدین مرادی
- داوود حق‌شناس
- نبی کریمی
- علی هاشم‌پور بختیاری
- مصطفی ارضی‌فرد
- رحمان فروزنده
- حبیب میربیرنگ
- نادر نجفی
- غلامحسین ظهیر مالکی
- عیسی میرزایی
- امیرحسین شفیعی[۱۱]
یگان‌های تابعه ویرایش
۳ تیپ تابعه لشکر ۲۱ حمزه، پس از اجرای طرح ثامن‌الأمه نزاجا، با تبدیل شدن به تیپ‌های مستقل، تنها از نظر عملیاتی زیرمجموعه قرارگاه لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان قرار دارند.[۱۲]
- تیپ ۱۲۱ تکاور تبریز
- تیپ ۲۲۱ پیاده مراغه
- تیپ ۳۲۱ پیاده مرند[۱۳]
- تیپ ۴۰ پیاده سراب پیش‌تر جزئی از لشکر ۲۱ حمزه محسوب می‌شد، که در حال حاضر سازمان این تیپ بطور کامل مستقل شده و هم‌اکنون با عنوان تیپ ۴۰ مستقل پیاده سراب به استان اردبیل منتقل شده است و به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «معرفی فرماندهان جدید قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۱ حمزه و تیپ ۱۲۱ تکاور». صدا و سیمای آذربایجان شرقی. صدا و سیما. ۱۳۹۵-۰۵-۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳۹۷-۰۳-۲۷.
- ↑ «جانشین فرمانده لشکر ۲۱ حمزه نزاجا خبر داد؛ توزیع ۱۰ هزار بسته غذایی توسط ارتش در مناطق کم‌برخوردار تبریز». خبرگزاری دفاع. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ سایت خبری تابناک (اردیبهشت ۱۳۹۵). «جاده‌ها به مسئولان هم رحم نمی‌کنند». تابناک.
- ↑ «شهید رحمان فروزنده؛ امیری دلاور و بی ادعا». خبرگزاری مهر. ۱۷ آذر ۱۳۹۰.
- ↑ «حماسه ۲۴ خرداد پاسخ دندان شکن به تحریم و تهدیدهای دشمنان بود». ایرنا. ۹ تیر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «ساعت به وقت گردان ۱۴۴». ایسنا.
- ↑ «لشکر ۲۱ حمزه». خبرگزاری دفاع مقدس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۸.
- ↑ «فرمانده قرارگاه تاكتيكی لشكر ۲۱ حمزه آذربايجان معرفی شد». ایرنا. ۱۶ تیر ۱۳۹۷.
- ↑ ««کانال هندلی» سر منشأ پیروزی در فتح المبین». خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «فرمانده جدید قرارگاه تاکتیکی لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان معرفی شد». خبرگزاری مهر. ۱۶ تیر ۱۳۹۷.
- ↑ «معارفه فرمانده جدید قرارگاه تاکتیکی لشکر ۲۱ حمزه سیدالشهدا». خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «تیپ یک پیاده لشکر ۲۱ حمزه سید الشهداء آذربایجان مستقل شد». شبکه استانی سهند. ۲ اسفند ۱۳۹۱.[پیوند مرده]
- ↑ «بیانات در مراسم صبحگاه مشترک پادگان لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان». پایگاه اطلاع‌رسانی سیدعلی خامنه‌ای. ۶ مرداد ۱۳۷۲.