لشکر ۵ نصر
لشکر عملیاتی ۵ نصر یا به اختصار لشکر ۵ نصر از لشکرهای نیروی زمینی سپاه پاسداران است، که ستاد فرماندهی آن در شهر مشهد مستقر می‌باشد.[۴] لشکر ۵ نصر نخستین یگانی بود، که از نیروهای استان خراسان، در خلال جنگ ایران و عراق و پیش از اجرای عملیات والفجر مقدماتی، سازماندهی شد.[۵] این لشکر از ترکیب ۳ تیپ بنام‌های؛ تیپ ۱۸ جواد الائمه به عنوان هسته مرکزی و به فرماندهی عباس شاملو؛ تیپ امام‌صادق به فرماندهی عبدالحسین برونسی و تیپ امام موسی‌کاظم به فرماندهی سعید ثامنی‌پور، در بهمن‌ماه ۱۳۶۱ تشکیل شد.[۶] هم‌اکنون سرتیپ‌دوم پاسدار امین رسولی فرماندهی لشکر ۵ نصر را برعهده دارد.[۷]
| لشکر ۵ نصر | |
|---|---|
| فعال | بهمن ۱۳۶۱ |
| کشور |  ایران |
| وفاداری | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران |
| رسته | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
| گونه | پیاده‌نظام |
| نقش | یگان رزمی |
| اندازه | لشکر |
| بخشی از | نیروی زمینی سپاه پاسداران |
| پادگان/ستاد | مشهد، استان خراسان رضوی |
| پشتیبان | سپاه امام رضا خراسان رضوی |
| نبردها | جنگ ایران و عراق |
| فرماندهان | |
| فرمانده | سرتیپ‌دوم پاسدار امین رسولی |
| فرماندهان برجسته | مرتضی قربانی محمدباقر قالیباف اسماعیل قاآنی مهدی ربانی قدرت‌الله منصوری سیدحسن مرتضوی مجتبی غفورپور[۱] احمد شفایی[۲] حسن رجب‌زاده[۳] |
.jpg)
تاریخچه ویرایش
.jpg)
در راستای مباحث تشکیل قرارگاه‌های مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حجم سازمانی نسبتاً مساوی، ضرورت ساماندهی گردان‌های سپاه پاسداران به تیپ و قرارگاه‌های سپاه با حجم لشکری احساس و بدین منظور قرارگاه لشکر نصر تشکیل شد. طبق ابلاغیه به شماره ۴۴۹۳۱-۱۲۵-۵، مورخ ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ ذکر شده‌است که لشکر ۵ نصر به عنوان قرارگاه لشکری آغاز به کار کند. فرمانده وقت منطقه ۴ خراسان، حجت‌الاسلام علوی به منظور پاسداشت زحمات حسن باقری، فرمانده قرارگاه لشکری ۵ نصر، همان نام را پذیرفت و پس از تغییر و تحول نیز آن نام را حفظ کرد. در همین جلسه وی حمزه حمیدی‌نیا که مسئول عملیات منطقه ۴ ثامن‌الائمه خراسان بود را به عنوان پیگیری کننده و اولین فرمانده لشکر ۵ نصر معرفی نمود.
نام‌گذاری لشکرهای نظامی و اختصاص شماره در جهان معمول است و در ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز شماره برای لشکرها وجود داشت. آنگونه که در دوران جنگ ایران و عراق به تواتر رسیده بود، شماره عددی (۵) در یک هم‌اندیشی بین فرماندهان عالی جنگ همچون سید یحیی رحیم صفوی، محسن رضایی، حسن باقری و علی شمخانی، برای لشکرها تعیین نمودند. طبیعی است که ملاحظاتی مثل عدم هم‌نامی و تداخل با نام‌های سایر لشکرهای نظامی کشور را نیز مد نظر قرار داده بودند.
جنگ ایران و عراق ویرایش
عملیات‌های آفندی ویرایش
| نام عملیات | منطقه عملیات |
| والفجر مقدماتی | منطقه عمومی چنانه، فکه - حد فاصل نهر شاخه تا یک کیلومتری جنوب پاسگاه دویرج |
| والفجر ۱ | منطقه عمومی چنانه، فکه، حد فاصل از زبیدات، بجلیه، شرهانی، ارتفاعات حمارین تا شمال پاسگاه سمیده |
| والفجر ۳ | منطقه عمومی مهران از تنگه کنجانچم تا شهر مهران و ارتفاعات شمالی این دشت (زالوآب) |
| والفجر ۴ | در شمال استان سلیمانیه شهر پنجوین ارتفاعات مشرف به این شهر |
| خیبر | منطقه عمومی هورالعظیم حد فاصل طلائیه تا شرق دجله |
| عاشورا (میمک) | میمک و فصایل و گرگنای و کوه گچی مشرف به دشت حلاله و تنگه‌های بینا و بیجار |
| بدر | هورالهویزه، شرق العزیر و البیضه، در انتهای پد الحجرده (جاده خندق) |
| قادر | از شمال هم‌مرز با خاک ترکیه شهر سیدکان و ارتفاعات کلاشین |
| والفجر ۸ | منطقه عمومی فاو از شمال به اروند از جنوب راس البیشه و غرب ام‌القصر از شرق به جزیره آبادان |
| دفع تک عراق به مهران | ارتفاعات شمالی مشرف به مهران |
| کربلای ۱ | منطقه عمومی شهر مهران و ارتفاعات قلاویزان در جنوب شهر |
| کربلای ۴ | منطقه شلمچه، از شرق نهر عرایض، از غرب شرق تنومه کانال زوجی، از شمال جزیره زیره بوبیان، از جنوب به اروند صغیر |
| کربلای ۵ | منطقه شلمچه، از شرق نهر عرایض، از غرب شرق تنومه کانال زوجی، از شمال جزیره زیره بوبیان، از جنوب به اروند صغیر |
| تکمیلی کربلای ۵ | تداوم عملیات در شرق بصره – به موازات جاده آسفالت تنومه – شلمچه خط ۱۰۰۰ تا خط ۱۵۰۰ |
| کربلای ۱۰ | ارتفاعات گولان و گامو و سرلک مشرف به شهر ماووت در استان سلیمانیه در شمال عراق |
| بیت‌المقدس ۲ | منطقه عمومی غرب شهر ماووت درشمال سلیمانیه شامل ارتفاعات دیولان در غرب دشت هرمدان، ارتفاع قمیش، الاغلو و دولبشک |
| بیت‌المقدس ۳ | منطقه عمومی غرب شهرماووت درشمال سلیمانیه شامل ارتفاعات گوجار به عنوان ارتفاع مسلط و بام منطقه |
| لبیک یا خمینی | جاده خرمشهر به اهواز، ایستگاه حسینیه به سمت پاسگاه زید بر روی جاده المهدی |
عملیات‌های پدافندی ویرایش
| منطقه عملیاتی پدافندی | منطقه عمومی پدافندی |
| والفجر مقدماتی | منطقه عمومی چنانه، فکه، تا حد فاصل نهر شاخه و پاسگاه دویرج |
| والفجر ۱ | شرهانی، شیار بجلیه تا نهر شاخه |
| والفجر ۳ | ارتفاعات شمالی شهر مهران زالوآب و تنگه کنجانچم |
| بدر | هورالهویزه – جاده شط‌علی پاسگاه‌های داخل هور |
| صالح‌آباد | صالح‌آباد ارتفاعات مرزی |
| والفجر ۸ (منطقه قصر) | جزیره آبادان (از نهر غدیر تا نهر محسنین) |
| والفجر ۸ (جاده ام‌القصر) | جزیره مجنون |
| پاتک آزادسازی ارتفاعات مهران | استقرار در ارتفاعات شمالی شهر مهران تپهS در زالوآب |
| کربلای ۴ | استقرار در جاده شلمچه (جاده شهید صبوری و جاده شیشه) |
| کربلای ۱ | منطقه عمومی مهران – ارتفاعات قلاویزان |
| خیبر (جزیره مجنون) | هورالهویزه جزیره جنوبی ضلع شرقی |
| ماووت (گرده‌رش) | ماووت عراق |
| ماووت (پای اولاغلو) | ماووت عراق |
| ماووت (گوجار) | ماووت عراق |
| والفجر ۱۰ | حلبچه – جاده سید صادق |
| لبیک یا خمینی | عملیات رمضان (پاسگاه زید و ایستگاه حسینیه) |
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «شکست سیاست نفوذ دشمن توسط شهدای مدافع حرم». خبرگزاری دفاع. ۲۸ آبان ۱۳۹۴.
- ↑ «فرمانده جدید لشکر عملیاتی ۵ نصر سپاه امام رضا معرفی شد». خبرگزاری دانا.
- ↑ «مراسم تکریم و معارفه فرمانده لشکر ۵ نصر برگزار شد». بسیج نیوز. ۲۲ دی ۱۳۹۷.
- ↑ «روایت فرمانده لشکر ۵ نصر از نحوه انتخاب نیروها برای عملیات والفجر ۸». همشهری آنلاین. ۱۱ فروردین ۱۳۹۲.
- ↑ «نگاهی اجمالی به یگان‌های رزم خراسان در دفاع مقدس». خبرگزاری دفاع‌مقدس. ۷ مهر ۱۳۹۶.
- ↑ «نگاهی به تأسیس و عملکرد لشکر ۵ نصر، از یگان‌های رزم موفق و پرافتخار دفاع مقدس». شهرآرا نیوز. ۱ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ «مراسم تودیع و معارفه فرمانده لشکر ۵ نصر». خبرگزاری دفاع. ۷ دی ۱۴۰۱.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «5th Nasr Division». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۲۱.