علی شمخانی

نظامی و سیاستمدار ایرانی

علی شمع‌خانی[۴] (زادهٔ ۶ مهر ۱۳۳۴) معروف به علی شمخانی، نظامی و سیاستمدار ایرانی است که از ۱ خرداد ۱۴۰۲، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور سیاسی سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، است.[۵] وی پیش‌تر از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲ به‌عنوان چهارمین دبیر شورای عالی امنیت ملی و نمایندهٔ رهبر جمهوری اسلامی ایران در این شورا فعالیت می‌کرد.[۶]


علی شمخانی
شمخانی در ۱۳۹۵
وفاداریایران
شاخه نظامیسپاه پاسداران انقلاب اسلامی
ارتش جمهوری اسلامی ایران
سال‌های خدمتاکنون–۱۳۵۷
درجهدریابان
فرماندهیمنطقه هشتم کشوری سپاه[۱]
نیروی زمینی سپاه
نیروی دریایی سپاه
نیروی دریایی ارتش
جنگ‌ها و عملیات‌هاجنگ ایران و عراق
نشان‌هانشان فتح
فهرست کامل
مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی ایران
آغاز به کار
۱ خرداد ۱۴۰۲
گمارندهسید علی خامنه‌ای
پس ازسید محمد موسوی خوئینی‌ها
عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام
آغاز به کار
۱ خرداد ۱۴۰۲
گمارندهسید علی خامنه‌ای
رئیسصادق لاریجانی
چهارمین دبیر شورای عالی امنیت ملی
دوره مسئولیت
۱۹ شهریور ۱۳۹۲ – ۱ خرداد ۱۴۰۲
رئیس‌جمهورحسن روحانی
سید ابراهیم رئیسی
پس ازسعید جلیلی
پیش ازعلی‌اکبر احمدیان
دهمین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
دوره مسئولیت
۲۹ مرداد ۱۳۷۶ – ۲ شهریور ۱۳۸۴
رئیس‌جمهورسید محمد خاتمی
قائم‌مقامحسین دهقان
سید علی حسینی تاش
پس ازمحمد فروزنده
پیش ازمصطفی محمدنجار
دومین وزیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
دوره مسئولیت
۲۹ شهریور ۱۳۶۷ – ۷ شهریور ۱۳۶۸
رئیس‌جمهورسید علی خامنه‌ای
نخست‌وزیرمیرحسین موسوی
پس ازمحمود پاکروان (سرپرست)
پیش ازانحلال وزارت‌خانه
اطلاعات شخصی
زاده
علی شمع‌خانی

۶ مهر ۱۳۳۴ ‏(۶۹ سال)
اهواز، ایران
حزب سیاسیبدون عضویت حزبی
دیگر عضویت‌های سیاسیسازمان مجاهدین انقلاب اسلامی (۱۳۶۰–۱۳۵۸)
همسر(ان)آذرمیدخت طباطبایی
فرزندان۵[۲]
محل تحصیلدانشگاه جندی‌شاپور
دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا
دانشگاه عالی دفاع ملی
هیئت دولتدولت چهارم
دولت هفتم
دولت هشتم
جایزه‌هانشان ملک عبدالعزیز[۳]

زندگیِ شخصی و تحصیلات

ویرایش

علی شمخانی در سال ۱۳۳۴ در شهر اهواز زاده شد.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱] وی از عرب‌های ایرانی است.[۹][۱۰][۱۱] وی فعالیت سیاسی مخفی علیه رژیم پهلوی را از دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد، که منجر به دستگیری وی توسط ساواک و زندانی شدن او گردید.[۱۲] او در زندان با افرادی چون محسن رضایی و غلامعلی رشید آشنا شد، که این روابط به شکل‌گیری گروه منصورون[۱۳] انجامید.[۱۴][۸][۱۵][۱۶][۱۷]

علی شمخانی صاحب ۵ فرزند است که نام سه فرزند او یعنی حسن، حسین و زینب تاکنون در پرونده‌های گوناگون مطرح شده‌است.[۱۸] محمدحسین شمخانی پسر علی شمخانی و مدیرعامل شرکت کشتیرانی آدمیرال است. اسفند ماه ۱۴۰۰ خبرگزاری‌ها در گزارشی به نقل از رسانه‌های هندی از توقیف یک کشتی به نام «کابل» متعلق به شرکت «آدمیرال» خبر داد و اعلام کرد که مالکیت این کشتی برای پسران علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بوده‌است.[۱۹] علی شمخانی دربارهٔ توقیف یکی از کشتی‌های فرزندانش در توئیتی گفت: برای التیام «زخم تحریم» از «جان و آبرو مایه می‌گذاریم. ناگفته‌ها بماند برای بعد.»[۲۰][۲۱] حسن و حسین شمخانی، شرکت کشتیرانی دارند و یکی از شرکت‌ها در هند در سال ۱۴۰۰ توقیف شد.[۱۹][۲۰]

مهدی صدرالساداتی داماد محمدرضا مدرسی یزدی، دربارهٔ خانواده شمخانی در شبکه اجتماعی نوشت: «حسین شمخانی پسر بزرگ آقای شمخانی مدیر کشتیرانی آدمیرال است و طبق اطلاعات فیس‌بوکش فارغ‌التحصیل دانشگاه Lebanese american university است.[۲۲] خرج هر ترم دانشگاه تا ۱۰ هزار دلار است. حسن شمخانی پسر دیگر نیز از مدیران همین شرکت است.»[۲۳][۲۲] مهدی صدرالساداتی همچنین با انتشار یک ویدیو اعلام کرده بود که یک مجموعه آپارتمانی به ارزش هزار میلیارد تومان در خیابان فرشته تهران متعلق به «آذرمیدخت طباطبایی»، همسر علی شمخانی است.[۲۳]

حساب بانکی پسر سه ساله «حسن میرمحمدعلی» و نوه علی شمخانی خبرساز شد.[۱۸] از جمله رسانه‌ها تصویر حکمی را منتشر کردند که بر اساس آن حساب ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی «حسین میرمحمدعلی» برای همسرش «زینب» و پسر خردسالش که متولد سال ۱۳۹۴ بوده، توقیف شده‌است.[۱۸][۲۳] «حسن میرمحمد علی» داماد شمخانی و همسر زینب شمخانی چهره معروف پرونده ساخت و ساز لواسان است.[۱۸]

در خرداد ۱۴۰۱ گزارش‌هایی منتشر شد که نشان‌دهندهٔ نقش موعود شمخانی برادرزاده علی شمخانی، و معاون وقت منطقه آزاد اروند، گروه ساختمان‌سازی عبدالباقی را که مالک پروژه متروپل هستند، برای انجام امور اداری و مشارکت در یک پروژه ساختمانی، به شهرداری آبادان معرفی کرده‌است.[۲۴] علی شمخانی در واکنش به این ادعا با شرکت در مراسم یادبود جان باختگان ساختمان متروپل در مسجد ولیعصر تهران، گفت «خانواده‌های داغدار آبادانی در این حادثه دهشتناک زیر بار دو آوار فروریختن ساختمان و آوار روانی هدایت‌شده قرار گرفته‌اند.»[۲۴][۲۵] ناجی شمخانی پسر عموی علی شمخانی، و مدیر شرکت خانه ایرانیان که پروژه‌های زیادی در منطقه آزاد اروند به سرانجام رساند.[۲۶]

علی شمخانی علاوه بر طی دوره دانشکده فرماندهی و ستاد (دافوس) و نیز دانشگاه عالی دفاع ملی (استراتژیک نظامی) دارای دانشنامه مهندسی از دانشگاه جندی‌شاپور و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت از همین دانشگاه می‌باشد. شمخانی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی کشاورزی و کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه جندی‌شاپور و دکتری استراتژی نظامی از دانشگاه عالی دفاع ملی است و دوره دافوس را نیز در دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا گذرانده‌است.[۲۷] او فعالیت سیاسی خود را علیه سلطنت پهلوی از دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد، که منجر به دستگیری او توسط ساواک گردید و دوره‌ای را نیز در زندان اهواز سپری کرد. در پی آشنایی با افرادی چون محسن رضایی و غلامعلی رشید، به عضویت گروه منصورون درآمد.[۲۸]

نقش در فروریختن ساختمان متروپل و ارتباط با حسین عبدالباقی

ویرایش

در خرداد ۱۴۰۱ گزارش‌هایی منتشر شد که نشان‌دهندهٔ نقش موعود شمخانی برادرزاده علی شمخانی، و معاون وقت منطقه آزاد اروند، گروه ساختمان‌سازی عبدالباقی را که مالک پروژه متروپل هستند، برای انجام امور اداری و مشارکت در یک پروژه ساختمانی، به شهرداری آبادان معرفی کرده‌است.[۲۴]

نقش در سرنگونی پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین توسط سپاه پاسداران

ویرایش

اعضای شورای عالی امنیت ملی به ریاست حسن روحانی و دبیری علی شمخانی، شخص فرمانده کل قوا، علی خامنه‌ای، مدیریت وقت هواپیمایی کشوری علی عابدزاده، و فرماندهان ارشد ستاد کل نیروهای مسلح و سپاه پاسداران، محمدحسین باقری، غلامعلی رشید، حسین سلامی و امیرعلی حاجی‌زاده، از مسببان شلیک موشک‌های سپاه به پرواز اوکراین هستند.[۲۹]

فساد مالی و اختلاس

ویرایش

سهم پسر شمخانی از صادرات نفت و گاز ایران

ویرایش
  • فروش نفت ۳۰۰ هزار بشکه نفت ایران به پسر شمخانی واگذار شده است.حسین شمخانی سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار از تجارت محصولات پتروشیمی ایران سود می‌برد.[۳۰][۳۱]

آپارتمان هزار میلیاردی همسر شمخانی

ویرایش
  • مهدی صدرالساداتی همچنین با انتشار یک ویدیو اعلام کرده بود که یک مجموعه آپارتمانی به ارزش هزار میلیارد تومان در خیابان فرشته تهران متعلق به «آذرمیدخت طباطبایی»، همسر علی شمخانی است.به نوشته صدرالساداتی، خانواده شمخانی همچنین مجوز ساخت‌وساز گسترده در تهران، لواسان، اهواز، شوش و شمال ایران دریافت کرده‌اند.[۱]

فساد دختر و داماد شمخانی در موسسه مالی اعتباری کاسپین

ویرایش
  • زینب شمخانی، دختر علی شمخانی است. نام او هم در پرونده همسرش خبرساز شد. توقیف میلیارد‌ها دلار پول زینب شمخانی در پرونده موسسات مالی و اعتباری کاسپین و فرشتگان در واقع نتیجه افشاگری علیه علی میرمحمدعلی بود. در جریان همین پرونده حساب بانکی پسر سه ساله «حسن میرمحمدعلی» و نوه علی شمخانی خبرساز شد. رسانه‌ها تصویر حکمی را منتشر کردند که بر اساس آن حساب ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی «حسین میرمحمدعلی» و «زینب» و پسر خردسالش که متولد سال ۱۳۹۴ بوده، توقیف شد. یاشار سلطانی روزنامه نگار پیگیر پرونده املاک لواسان در شبکه‌های اجتماعی خود از این مسئله پرده برداشت. تصویر پاسپورت این کودک متولد ۹۴ که املاک زیادی به نام او بوده و چندین میلیارد حساب در موسسه کاسپین داشته هم منتشر شد.[۳۲]

فساد در منطقه آزاد اروند

ویرایش
  • فرماندهان سابق سپاه پاسداران و برخی مقام‌های عالی‌رتبه جمهوری اسلامی در هفت سال گذشته در منطقه آزاد اروند درگیر فساد شده‌اند و صدها میلیارد تومان از بودجه عمومی کشور به دست این مقام‌ها و بستگان‌شان افتاده است.مهرماه ۹۲، اکبر ترکان، دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد، هیات مدیره‌ جدید منطقه آزاد اروند را با چهره‌های شناخته شده‌ای منصوب کرد. افرادی چون علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، محمد مخبر، رییس ستاد اجرایی فرمان امام، محمد فروزنده، رییس وقت بنیاد مستضعفان و عبدالله کعبی، نماینده آبادان در مجالس پنجم تا هشتم. در مهمانی نهادهای زیر نظر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سازمان منطقه آزاد، در نهایت سپاه پاسداران هم نیز راه پیدا کرد. فشارها بر اسماعیل زمانی بعد از تشکیل پرونده‌های متعدد باعث شد غلامعلی رشید، دوست دیرینه‌ اسماعیل زمانی به او پیشنهاد کند تا پای قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا را به منطقه آزاد اروند باز کند تا فشار اطلاعات سپاه بر او کمتر شود.قراردادی به ارزش دو هزار میلیارد تومان که قرار است ۳۰ درصدش را منطقه آزاد نقدی پرداخت کند و در ازای ۷۰ درصد بقیه، بخشی از زمین‌های منطقه آزاد را صاحب شود. مجموعه‌ای از فساد سیستماتیک که طی هفت سال، سازمانی را که قرار بود در خدمت آبادانی آبادان و خرمشهر باشد، به یک مرکز فساد اقتصادی تبدیل کرده است.[۳۳]

مقام‌های نظامی

ویرایش

فرماندهی نیروی دریایی ارتش

ویرایش

علی شمخانی یک سال پس از پایان جنگ ایران و عراق (سال ۱۳۶۸) با حکم سید علی خامنه‌ای، ضمن انتقال کامل از سپاه پاسداران به ارتش، فرماندهی نیروی دریایی ارتش را عهده‌دار شد.[۳۴][۳۵]

وی چند ماه پس از تصدی فرماندهی نیروی دریایی ارتش، در اجرای راهبرد جدید دریایی ایران، فرماندهی مشترک نیروی دریایی ارتش و سپاه و قرارگاه دریایی خاتم‌الانبیا را عهده‌دار شد و در مدت فرماندهی هشت ساله، در قرارگاه دریایی خاتم‌الانبیا، تشکیلات رزمی نیروهای دریایی ارتش و سپاه را با ایجاد تحول اساسی در سلاح‌ها، تاکتیک‌ها و عملیات مشترک دو نیرو، تجدید سازمان نمود. وی این سمت را تا زمان تصدی وزارت دفاع در دولت سید محمد خاتمی برعهده داشت.[۳۶]

جانشین فرمانده کل سپاه‌پاسداران

ویرایش

شمخانی در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود و از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ فرماندهی سپاه خوزستان را برعهده داشت، در فاصله سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران بود و با حفظ سِمَت، از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ فرماندهی نیروی زمینی سپاه و از ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ نیز معاونت اطلاعات و عملیات ستاد فرماندهی کل قوا را برعهده داشت.[۳۷]

 
شمخانی در سال‌های جنگ ایران و عراق، در کنار محمدابراهیم همت، محمدعلی جعفری و چند تن از رزمندگان ایرانی

وزیر سپاه‌پاسداران

ویرایش

شمخانی در دولت چهارم برای مدت یک سال، از ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ وزیر سپاه پاسداران بود، سپس به‌طور کامل به ارتش منتقل شد و در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ فرماندهی نیروی دریایی ارتش و از سال ۱۳۶۹ با حفظ سمت، فرماندهی نیروی دریایی سپاه را نیز برعهده داشت.

وزیر دفاع

ویرایش

شمخانی در دولت هفتم و هشتم، در فاصله سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ به‌عنوان وزیر دفاع فعالیت می‌کرد. وی یکی از ۱۲ نظامی ارشد با درجه سرلشکری در نیروهای مسلح ایران است.[۳۸][۳۹] وزارت خزانه داری آمریکا در سال ۱۳۹۸ وی و ۷ مقام ارشد جمهوری اسلامی را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.[۴۰][۴۱]

مقام‌های سیاسی

ویرایش

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور سیاسی رهبری

ویرایش

پس از کناره‌گیری علی شمخانی از دبیر شورای عالی امنیت ملی، در ۱ خرداد ۱۴۰۲ با حکم علی خامنه‌ای، شمخانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور سیاسی رهبری شد.[۴۲][۴۳]

دبیر شورای عالی امنیت ملی

ویرایش
 
شمخانی و بوریس جانسون نخست‌وزیر وقت انگلستان

در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ حسن روحانی، در حکمی علی شمخانی را به سِمت دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب کرد، تا جایگزین سعید جلیلی گردد. وی در شرایطی مسئول دبیرخانه این شورا شد، که مذاکرات هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ به وزارت امور خارجه و محمد جواد ظریف سپرده شده بود. البته بنا بر گفته وزیر امور خارجه، تعیین سطح، حدود و روش‌های مذاکرات هسته‌ای، با وزارت امور خارجه است که بر اساس نیاز مذاکرات تعیین می‌شود، ولی هدایت و سیاست‌گذاری پرونده هسته‌ای همچنان بر عهده شورای عالی امنیت ملی، به ریاست رئیس‌جمهور ایران خواهد بود.

 
شمخانی ملاقات با نماینده عالی وقت اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی، فدریکا موگرینی

از جمله مهم‌ترین وظایف شمخانی در زمان تصدی در این پست، برقراری پیوند و رابطه دوستانه میان دولت و سایر ارکان حکومتی در ایران بود. در عرصهٔ بین‌المللی، وی مسئول ایفای نقش ایران در جنگ داخلی سوریه و حمله به شمال عراق در حوزه سیاسی بود و همکاری نزدیکی با قاسم سلیمانی (فرمانده نیروی قدس و مسئولِ حوزه نظامی) داشت.[۴۴]

رفع حصر

ویرایش

پس از انتصاب شمخانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی، محمدتقی کروبی، فرزند مهدی کروبی در صفحه فیس‌بوک خود، از ارجاع پرونده میرحسین موسوی و مهدی کروبی به شورای عالی امنیت ملی خبر داد. وی در صفحه فیس‌بوک خود نوشته بود:

شنیده شد که رهبر انقلاب موافقت خود را با ارجاع پرونده موسوی و کروبی به شورای عالی امنیت ملی اعلام کرده‌اند تا این شورا با دبیر جدید به موضوع آن‌ها ورود ماهوی داشته باشد. انتخاب آقای شمخانی به عنوان فردی لایق و توانمند که در دوران جنگ سابقه ارزشمندی داشته و همواره در کنار مردم و کشور بوده هم جای تقدیر و تشکر دارد و هم امیدی برای رفع حصر موسوی و کروبی است.[۴۵]

انتقاد از حفاظت مقامات

ویرایش

شمخانی در اظهارِ نظری دربارهٔ حفاظت از شخصیت‌ها و مقامات در جمهوری اسلامی ایران در اسفند ۱۳۹۶ گفت:

من مسئول امنیت کشور هستم، این که منافقین ترور می‌کردند مربوط به دهه ۶۰ است و دیگر نمی‌توانند ترور کنند، ضمن این که ما دستگاه‌های امنیتی قوی داریم، برای چه می‌ترسیم؟ بساط حفاظت شخصیت‌ها را باید جمع کنیم. ما حفاظت شخصیت‌ها نداریم، تشریفات و پرستیژ شخصیت‌ها داریم. من مسجد می‌روم، پارک می‌روم، کوه می‌روم، تنها و با مترو می‌روم و هیچ مشکلی هم ندارم.[۴۶][۴۷]

اعتراضات آبان ۱۳۹۸

ویرایش

به نقل از محمود صادقی، علی شمخانی در پاسخ به «اگر مردم به خانه نروند و در خیابان بایستند، می‌خواهید چه کنید؟» گفت: «ولو بلغ ما بلغ ما می‌زنیم» یعنی به مردم شلیک می‌کنیم. شمخانی این سخن را تکذیب کرد.[۴۸][۴۹][۵۰]

 
شمخانی در بازدید از نمایشگاه صنایع دفاع، حوالی ۲۰۰۴

اعتراضات سراسری ۱۴۰۱

ویرایش

در تداوم خیزش ۱۴۰۱ ایران، شایعاتی مبنی بر استعفای شمخانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی پخش شد[۵۱] ولی توسط نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی تکذیب شد.[۵۲]

رئیس تیم مذاکره کننده با عربستان

ویرایش

شمخانی رئیس و نماینده رئیس‌جمهور در جریان مذاکره از سرگیری روابط با عربستان سعودی بود که این توافق در اسفند ۱۴۰۱ در پکن صورت گرفت.[۵۳][۵۴]

هشتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری

ویرایش

علی شمخانی در هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران شرکت کرد، اما از سید محمد خاتمی شکست خورد و پس از خاتمی و احمد توکلی در رتبه سوم قرار گرفت. با این حال خاتمی مجدداً شمخانی را به مجلس برای تصدی وزیر دفاع پیشنهادی کابینه خود معرفی نمود و در کابینه دوم خاتمی نیز دوباره به سمت وزارت دفاع منصوب گردید.[۵۵][۵۶][۵۷][۵۸]

حواشی و واکنش‌ها

ویرایش

انتخابات ۱۳۸۸

ویرایش

در برنامه دیروز، امروز، فردا، وحید یامین‌پور، مجری برنامه که سعی داشت شمخانی را وارد مسائل سیاسی روز کند و جریانِ منتسب به فتنه، در ادبیات صداوسیمای جمهوری اسلامی را مطرح کند، از شمخانی پرسید که آیا واژه فتنه را قبول دارید؟ شمخانی نیز در پاسخ وی ضمن اجتناب از به کار بردن واژه فتنه دربارهٔ مسائل پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ گفت:

قبول‌کردن یا نکردن واژه فتنه، چیزی را تغییر نمی‌دهد. می‌خواهید من را روبه‌رو چه کسی قرار دهید؟ بسیجی باید حق گو، حق خواه و حق شنو باشد.[۵۹]

هم‌چنین شمخانی در برنامه تلویزیونی شناسنامه، که در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۹۲ از صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شد، حضور یافت. او در این مصاحبه به شدت استفاده از الفاظی همچون فتنه‌گر، ساکت فتنه و انحرافی را محکوم کرد و گفت:

دشمنان ما دشمن ریش ما هستند، چه ریش اصلاح‌طلب و چه ریش اصول‌گرا، نباید به بهانه‌های مختلف افراد را از قطارِ انقلاب پیاده کرد.[۶۰]

شمخانی در ۹ دی ۱۳۹۲ در مورد رفعِ حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی، در پاسخ به خبرنگاران گفت:

من آدم اقدام هستم و آدم حرف نیستم.[۶۱]

در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۴۰۳، عروسی دختر شمخانی در هتل اسپیناس تهران برگزار شد. این مراسم با حواشی مختلفی همراه بود. از جمله اینکه همزمان با برگزاری این مراسم، موضوع گشت ارشاد در جامعه با قدرت بیشتری مطرح شده و در این مراسم پوشش برخی از شرکت کنندگان سیاست دوگانه مسئولین را نشان داد.

تحریم آمریکا

ویرایش

روز جمعه ۲۰ دی ۱۳۹۸ اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا موسوم به اوفک به دستور دونالد ترامپ، علی شمخانی و هفت مقام ارشد جمهوری اسلامی را به دلیل پیشبرد اهداف بی‌ثبات‌کننده حکومت در اسرائیل و منطقه و جهان در فهرست تحریم‌ها قرار داد.[۴۰][۴۱]

درجه‌های نظامی و نشان‌های افتخار

ویرایش

این بخش شامل نشان‌ها و جایزه‌های رسمی امیر شمخانی است که بر روی لباس همسان او نصب می‌شود، ولی جایزه‌های غیرنظامی و غیررسمی را دربر نخواهد گرفت.

نشان‌ها

ویرایش
 
رزم سطحی نیروی دریایی
 
دانشگاه فرماندهی و ستاد
 
آجا

نوار نشان‌ها

ویرایش
     

نام نشان‌ها

ویرایش
نشان درجه یک فتح نشان درجه دو فتح نشان درجه دو فتح

درجه‌های نظامی

ویرایش
درجه نظامی شاخه نظامی تاریخ دریافت منبع
دریادار نیروی دریایی ارتش ۹ آبان ۱۳۶۸ [۶۲]
دریابان نیروی دریایی ارتش ۲۴ فروردین ۱۳۷۸ [۶۳]

نشان عبدالعزیز

ویرایش

علی شمخانی نخستین وزیر ایرانی است، که به دلیل نقش برجسته‌ای که در طراحی و اجرای سیاست تنش‌زدائی و توسعه روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برعهده داشت، بالاترین نشان دولتی (مدال عبدالعزیز) را از پادشاه وقت عربستان سعودی دریافت کرد.

کتاب‌ها و مقالات

ویرایش

شمخانی مؤلف نخستین دکترین استراتژی دریایی جمهوری اسلامی ایران و دکترین تطبیق استراتژی آمریکا و شوروی می‌باشد. وی علاوه بر تألیف مجموعه کتاب‌هایی در مورد مدیریت استراتژیک و چندین مقاله علمی در مورد مباحث راهبردی و بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، در دانشگاه‌های مختلف علوم نظامی و راهبردی، به تدریس اشتغال دارد.

منابع

ویرایش
  1. «زندگینامه "علی شمخانی" وزیر پیشنهادی برای وزارت دفاع». ایرنا. ۲۱ مرداد ۱۳۷۶.
  2. «واکنش شمخانی و فرزندانش به یک ادعای عجیب | فرزندان شمخانی شکایت کردند». همشهری آنلاین. ۱ اسفند ۱۴۰۰.
  3. «عالی‌ترین نشان دولتی عربستان به وزیر دفاع ایران اعطا شد». ایرنا. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۹.
  4. بابایی، گل‌علی؛ بهزاد، حسین (۱۳۹۴). کالک‌های خاکی: خاطرات محمدعلی جعفری. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی. ص. ۲۰۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۳۰-۲۹۹-۳. کتابت درست نام خانوادگی ایشان، به استناد نامه‌ای که با دستخط خود خطاب به مسئولان کشور در ۳ آبان ۱۳۵۹ نوشته‌اند و تصویر متن کامل آن نامه در صفحهٔ ۳۷۷ کتاب خرمشهر در جنگ طولانی نیز درج شده، شمع‌خانی است و نه شمخانی.
  5. «دریابان شمخانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور سیاسی رهبر انقلاب شد». خبرگزاری فارس. ۱ خرداد ۱۴۰۲.
  6. «علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی». بی‌بی‌سی فارسی.
  7. «Iran Newspaper». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۹.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ Ali Shamkhani - Los Angeles Times
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ Smadi, Fatima (ژوئیه 2011). "Iran: Ahmadinejad between Dismissal and Resignation" (PDF) (به انگلیسی). الجزیره. Retrieved 2 October 2011.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "Ali Shamkhani" (به انگلیسی). Los Angeles Times. نوامبر 1998. Retrieved 2 October 2011.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Melman, Yossi. "Iran threatens a 'missile blitz' against Gulf states if attacked" (به انگلیسی). هاآرتص. Retrieved 2 October 2011.
  12. «روایت محسن رضایی از روزهای مبارزه و انقلاب». خبرگزاری تابناک.
  13. «عملیات گروه منصورون». وبگاه شخصی محسن رضایی.
  14. «متن کامل گفتگو با علی شمخانی در مثلث شیشه‌ای». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۰۹.
  15. «علی شمخانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۱.
  16. علی شمخانی در لباس عربی - عصر ایران
  17. علی شمخانی - الجزیره
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ ۱۸٫۳ «خانواده شمخانی در «مثلث شیشه‌ای»».
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ رادیوفردا (۲۰۲۲-۰۲-۱۸). «کشتی متعلق به فرزندان علی شمخانی در هند «توقیف» شده‌است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ «ماجرای توقیف کشتی منتسب به پسران شمخانی چیست؟». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  21. «علی شمخانی افشای ماجرای توقیف کشتی پسرانش در هند را به «ستون‌پنجم» نسبت داد». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۲-۰۲-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «افشاگر فساد مالی علی شمخانی ناپدید شد». العربیه فارسی. ۲۰۱۹-۰۹-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ فردا، رادیو (۲۰۱۹-۰۸-۱۳). «واکنش علی شمخانی به اتهام «فساد اقتصادی نزدیکانش»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ «واکنش شمخانی به گزارش ایران اینترنشنال دربارهٔ ارتباط برادرزاده‌اش با عبدالباقی؛ شایعه است». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۳-۰۵-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  25. فردا، رادیو (۲۰۲۲-۰۶-۰۱). «واکنش تلویحی شمخانی به اتهام ارتباط با عبدالباقی؛ تلفات متروپل به ۳۸ نفر رسید». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  26. «اختصاصی ایران اینترنشنال| گزارشی از فساد فرماندهان سابق سپاه پاسداران و مقامات نظام در منطقه آزاد اروند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۷.
  27. «زندگینامه: علی شمخانی (۱۳۳۴ -)». همشهری آنلاین. ۱۵ مه ۱۳۹۲.
  28. «معرفی دریابان علی شمخانی». وزارت دفاع ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۹.
  29. تقوایی، بابک (۲۰۲۲-۰۱-۰۸). «مسببان اصلی شلیک به پرواز ۷۵۲ چه کسانی بودند؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۷.
  30. Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | (۱۴۰۳/۰۲/۰۲ - ۱۸:۰۶). «تماشا کنید: جیب پر پول آقای آدمیرال! / گزارشی کوتاه از ثروت خانواده شمخانی». fa. دریافت‌شده در 2024-05-27. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  31. رویداد۲۴، پايگاه خبری تحلیلی (۱۳۹۸/۰۵/۲۴ - ۰۹:۱۳). «ثروت افسانه‌ای خانواده دبیر شورای عالی امنیت ملی زیر ذره بین افکار عمومی!/ ماجرای حاشیه‌های علی شمخانی چیست؟ | رویداد24». fa. دریافت‌شده در 2024-05-27. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  32. رویداد۲۴، پايگاه خبری تحلیلی (۱۴۰۲/۰۱/۲۰ - ۰۰:۰۳). «پرونده‌های خاندان شمخانی بایگانی می‌شود؟ | رویداد24». fa. دریافت‌شده در 2024-05-27. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  33. «اختصاصی ایران اینترنشنال| گزارشی از فساد فرماندهان سابق سپاه پاسداران و مقامات نظام در منطقه آزاد اروند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۷.
  34. «British Arabism and the bombings in Iran-Asia Times». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۱.
  35. «EXPLOSIONS IN AHWAZ, AT LEAST 7 KILLED, 70 WOUNDED, 5 IN TEHRAN -iran-press-service». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۱.
  36. «رهبر انقلاب فرماندهان نیروی دریایی سپاه و ارتش را منصوب کرد». همشهری آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۷۶.
  37. «زندگینامه "علی شمخانی"+ عکس». خبرگزاری اتاق‌خبر. ۲ خرداد ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اكتبر ۲۰۱۹. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  38. «تعداد سرلشکرهای نیروهای مسلح ایران به ۱۴ نفر رسید». ایسنا. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸.
  39. «نام و سمت هشت مقام نظامی و امنیتی ایران که توسط آمریکا تحریم شدند؛ از محسن رضایی تا نزدیکان خامنه‌ای». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۱ دی ۱۳۹۸.
  40. ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ «نام و سمت هشت مقام نظامی و امنیتی ایران که توسط آمریکا تحریم شدند؛ از محسن رضایی تا نزدیکان خامنه‌ای». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
  41. ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ «تحریم‌های جدید آمریکا 'قلب دستگاه امنیتی ایران را هدف گرفته‌است'» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
  42. «شمخانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور سیاسی رهبری شد». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۵-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۰۱.
  43. «انتصاب شمخانی به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاورت سیاسی رهبری». www.leader.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۰۱.
  44. شمخانی چه نقش سیاسی در ایران دارد رادیو فردا
  45. «ارجاع پرونده میرحسین موسوی و کروبی به شمخانی». انتخاب.
  46. «مثل شمخانی باشید». ایسنا. ۲۰۱۸-۰۳-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  47. «شمخانی با مترو طی طریق می‌کند». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  48. «افشاگری دربارهٔ شلیک به معترضان آبان ۹۸؛ شمخانی: کذب است، پیگیری قضایی می‌کنم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۵.
  49. «اعتراضات آبان ۹۸؛ صادقی: شمخانی گفت می‌زنیم، شورای عالی امنیت ملی: از صادقی شکایت می‌کنیم». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۵.
  50. «واکنش شورای عالی امنیت ملی به ادعای جنجالی محمود صادقی دربارهٔ شمخانی و حوادث آبان 98». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۴-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۵.
  51. «سرگیجه در دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی در میانه اعتراضات سراسری». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۹.
  52. «استعفای علی شمخانی تکذیب شد». نورنیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۹.
  53. «ببینید | جزئیات توافق‌نامه ایران و عربستان از زبان شمخانی». همشهری آنلاین. ۲۰۲۳-۰۳-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۶.
  54. «توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دو جانبه- اخبار دیپلماسی ایران - اخبار بین‌الملل تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۶.
  55. «Ties that continue to bind -weekly.ahram». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۱.
  56. http://www.akharinnews.com/content/view/28727/[پیوند مرده] اخبار نیوز
  57. http://www.asriran.com/fa/news/166638 عصر ایران
  58. «تاریخ ایرانی - شمخانی: کمک اعراب خرمشهر به صدام دروغ محض است». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳.
  59. «اجتناب شمخانی از بکار بردن واژه فتنه». یوتیوب.
  60. «دفاع علی شمخانی از موسوی و کروبی در صدا و سیما». یوتیوب.
  61. شمخانی درباره رفع حصر موسوی و کروبی: من آدم اقدام کردن هستم نه حرف زدن
  62. «برگزاری مراسم معارفه فرمانده جدید نیروی دریائی ارتش در حضور رهبر انقلاب». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای. ۹ آبان ۱۳۶۸. دریافت‌شده در ۲۳ مهر ۱۳۹۷.
  63. "Leader Gives Promotion Tablet of Martyr Sayyad Shirazi to His Son". Tehran Times. 20 April 1999. 34183.

پیوند به بیرون

ویرایش
مناصب نظامی
عنوان جدید فرمانده سپاه پاسداران استان خوزستان
۱۳۶۰–۱۳۵۸
پسین:
؟
پیشین:
یوسف کلاهدوز
جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران
۱۳۶۸–۱۳۶۰
پسین:
سید یحیی صفوی
پیشین:
سید یحیی صفوی
فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران
۱۳۶۷–۱۳۶۵
پسین:
سید یحیی صفوی
سرپرست
عنوان جدید معاون اطلاعات و عملیات ستاد فرماندهی کل قوا
۱۳۶۸–۱۳۶۷
پسین:
غلامعلی رشید
پیشین:
محمدحسین ملک‌زادگان
فرمانده نیروی دریایی ارتش
۱۳۷۶–۱۳۶۸
پسین:
عباس محتاج
پیشین:
حسین علائی
فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران
۱۳۷۶–۱۳۶۹
پسین:
علی‌اکبر احمدیان
پیشین:
؟
رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی
۱۳۹۲–۱۳۸۴
پسین:
احمد وحیدی
مناصب سیاسی
پیشین:
محمود پاکروان
سرپرست
وزیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
۱۳۶۸–۱۳۶۷
انحلال وزارتخانه
پیشین:
محمد فروزنده
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
۱۳۸۴–۱۳۷۶
پسین:
مصطفی محمدنجار
مناصب حکومتی
عنوان جدید رئیس کمیسیون دفاعی و امنیتیِ شورای راهبردی روابط خارجی
۱۳۹۳–۱۳۸۵
پسین:
احمد وحیدی
پیشین:
سعید جلیلی
دبیر شورای عالی امنیت ملی
۱۴۰۲–۱۳۹۲
پسین:
علی‌اکبر احمدیان
پیشین:
حسن روحانی
نماینده ولی فقیه در شورای عالی امنیت ملی
۱۴۰۲–۱۳۹۲
متصدی همزمان: سعید جلیلی
رئیس کمیسیون سیاسی، دفاعی و امنیتیِ مجمع تشخیص مصلحت نظام
اکنون–۱۳۹۲
در حال تصدی
بدون متصدی
آخرین تصدی توسط:
سید محمد موسوی خوئینی‌ها
مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی ایران
اکنون–۱۴۰۲