نصرالله میرزا افشار
نصرالله میرزا افشار یا مرتضی‌قلی میرزا افشار (زاده: ۱۱۰۳ ه.خ) شاهزادهٔ ایرانی دومین پسر نادرشاه افشار بود. نام وی بعد نقش وی در پیروزی در نبرد کرنال از مرتضی‌قلی به نصرالله تغییر یافت. او در این نبرد خود را به عنوان یک رهبر نظامی مستعد نشان داد و فرماندهی بخشی از ارتش ایران را به عهده داشت، که منجر به شکست قوای سعادت خان در این نبرد شد.[۲]
| نصرالله میرزا | |
|---|---|
| شاهزاده | |
 | |
| نایب‌السلطنه ایران | |
| دوران | ۲۶ ژوئن ۱۷۴۰ – ؟ |
| پیشین | رضاقلی میرزا |
| جانشین | شاهرخ میرزا |
| زاده | مرتضی‌قلی میرزا ۱۷۲۴/۱۷۲۵ ابیورد، خراسان، ایران |
| درگذشته | ژوئیه ۱۷۴۷ (۲۳ سال) کلات، خراسان، ایران |
| آرامگاه | مشهد، خراسان، ایران |
| همسر(ان) | جهان‌ناز بیگم (ا. ۱۷۳۹–۱۷۴۷)[نیازمند منبع] شاهزاده خانم کامبخش (دختر محمد شاه گورکانی)[۱] |
| فرزند(ان) | یولدیز خان مصطفی‌سلطان خان تیمور خان سهراب‌سلطان خان مرتضی‌قلی خان اغورلو خان اگتای خان اسدالله خان نصرالله خان |
| خاندان | افشاریان |
| پدر | نادرشاه |
| مادر | گوهرشاد خاتون |
| پیشینه نظامی | |
| وفاداری | ایران افشاری |
| سال‌های خدمت | ۱۷۴۷–۱۷۳۶ |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | حمله نادرشاه به هند جنگ ایران و عثمانی |
کودکی
ویرایشنصرالله میرزا فرزند دوم نادرشاه و مادرش دومین دختر باباعلی بیک کوسه احمدلو افشار بود. به نقل از محمدکاظم مروی نام اصلی او مرتضی‌قلی بوده‌است. نصرالله میرزا در زمان تاجگذاری نادرشاه حضور داشت.
جوانی
ویرایشنادرشاه پس از تاجگذاری برادرش را به عنوان حاکم آذربایجان منصوب کرد و نصرالله میرزا را با دوازده هزار نیرو مأمور سرکوب کردهای ایزدی کرد. نصرالله میرزا پس از انجام این مأموریت در نزدیکی قزوین به اردوی پادشاه پیوست.
نصرالله میرزا همراه مؤمن خان مروی مأمور سرکوب شورش غوریان و قلعهٔ ضحاک شد و به آن سمت رفت. در فتح این قلعه که در میان کوهستان و دارای حصار بلندی بود؛ لشکر همراه نصرالله دچار مشکلات فراوانی شد و تا مرز شکست پیش رفت اما با پایداری نصرالله میرزا پیروزی نصیب قوای افشار شد. همچنین ابراهیم هزاره که از جملهٔ شورشیان بود، توسط او سرکوب شد.
در سال ۱۱۵۱ ه.ق قبل از حرکت نادر شاه به هند رضاقلی میرزا به نیابت سلطنت انتخاب و نصرالله هم مفتخر به دریافت جقهٔ شاهی شد.[۳]
پس از بازگشت نادر شاه از سفر جنگی هند، وی به رضاقلی میرزا بدگمان شد و همچنین فرمان رضاقلی میرزا برای کشتن شاه تهماسب دوم و خانواده‌اش را نکوهید. نادر شاه رضاقلی میرزا را از نیابت سلطنت برکنار کرد و پسر دومش نصرالله میرزا را بدین مقام برگمارد.[۴]
منابع
ویرایش- ↑ اوتر، ژان (۱۳۶۳). سفرنامهٔ ژان اوتر (عصر نادر شاه). ترجمهٔ علی اقبالی. جاویدان. ص. ۱۷۰.
- ↑ "CAMBRIDGE HISTORY OF IRAN". iranicaonline.org. Retrieved 17 November 2015.
- ↑ تبیان، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی (۲۰۱۶-۱۲-۱۵). «نصرالله میرزا افشار». سایت مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۱۲-۱۴.
- ↑ اوتر، ژان (۱۳۶۳). سفرنامهٔ ژان اوتر (عصر نادر شاه). ترجمهٔ علی اقبالی. جاویدان. ص. ۲۲۲.
نصرالله میرزا افشار شاخه‌ای از ایل افشار زادهٔ: ۱۷۲۴/۱۷۲۵ درگذشتهٔ: ژوئیه ۱۷۴۷
| ||
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: علی‌قلی خان |
حاکم مشهد ۱۷۴۱ |
پسین: علی‌قلی خان |
| عنوان سلطنتی | ||
| پیشین: رضاقلی میرزا |
نایب‌السلطنه ایران ۱۷۴۰ – ؟ |
پسین: شاهرخ میرزا |