ویکی‌پدیا:جمع‌بندی بحث‌ها

اجماع روش بنیادی ویکی‌پدیا برای تصمیم‌گیر ویرایشی است. سیاست‌ها و رهنمودها به مستندسازی اجماع اجتماع می‌پردازند و نه ایجاد آن. اجماع معمولاً به‌عنوان محصولی طبیعی و ذاتی از از فرآیند ویرایش ویکیایی حاصل می‌شود؛ به‌طور کلی، هنگامی که شخصی تغییری در محتوای یک صفحه ایجاد می‌کند، دیگرانی که آن صفحه را مطالعه می‌کنند این امکان را دارند تا آن صفحه را به همان شکلی که هست باقی بگذارند یا این که آن را تغییر دهند. ویرایشگران در مواجهه با اختلاف نظرهایی که از طریق فرآیند معمولی ویرایش ویکیایی قابل حل نیستند، وارد گفتگو می‌شوند. بسیاری از گفتگوهای جمعی و تصمیم‌گیری‌ها در صفحه‌هایی در فضای پروژه اتفاق می‌افتند که به‌طور ویژه برای همان منظور طراحی شده‌اند. اگر چندین فرد در بحث‌ها شرکت داشته‌باشند، گفتگوها ممکن است طولانی شوند و تعیین نتیجهٔ آن‌ها به کاری سخت تبدیل شود. پس از مدتی زمان جمع‌بندی بحث فرا می‌رسد و اجتماع می‌تواند از آن بحث عبور کند.

این صفحه راهنمایی‌هایی را پیرامون چگونگی و زمان مناسب برای جمع‌بندی بحث‌ها ارائه می‌دهد. سیاستی که چگونگی جمع‌بندی بحث‌ها را به‌طور مستقیم توضیح دهد وجود ندارد. اطلاعات موجود در این صفحه به مستندسازی آداب مرسومی می‌پردازد که طی سال‌های فعالیت ویکی‌پدیا از زمان آغاز پروژه به‌مرور تکامل یافته‌اند. این آداب و رسوم بر پایهٔ اصول بنیادی آداب معاشرت ویکی‌پدیای نظیر فرض حسن نیت، ایجاد اجماع و پایبندی به نزاکت بنا شده‌اند.

جمع‌بندی‌کنندگان، برای راهنمایی دربارهٔ چگونگی اجماع‌یابی و نوشتن متن جمع‌بندی می‌توانند ویکی‌پدیا:توصیه‌هایی پیرامون جمع‌بندی بحث‌ها را مطالعه کنند.

کدام بحث‌ها نیاز به جمع‌بندی دارند

بسیاری از بحث‌های غیررسمی نیازی به جمع‌بندی ندارند. معمولاً اجماع در طول بحث حاصل می‌شود و نتیجهٔ آن واضح است. اختلاف نظرها در مقاله‌ها معمولاً به‌واسطهٔ ویرایش‌های بعدی در مقاله حل می‌شوند. برای مثال، ممکن است دو یا چند شخص دربارهٔ نحوهٔ نگارش یک متن در بخشی از یک مقاله با یکدیگر اختلاف نظر داشته‌باشند و گفتگویی را در صفحهٔ بحث مقاله آغاز کنند. پس از آن ممکن است یک طرف غیردرگیر راه حل خلاقانه‌ای را ارائه دهد که دغدغه‌های مطرح‌شده در بحث را برطرف کند. اگر این راه حل مناسب و خوب باشد، نیاز به انجام کار خاصی نیست. حرف بیشتری برای گفتن باقی نخواهد ماند و می‌توان از آن بحث عبور کرد. در چنین مواردی، معمولاً خوب است که پیامی درج شود که بیانگر حل‌شدن بحث و شاید پیوندی به ویرایشی باشد که مشکل مورد بحث در آن برطرف شده است. در برخی صفحه‌ها نظیر ویکی‌پدیا:تابلوی اعلانات مدیران، از الگوی {{بسته}} در بالا و {{پایان بسته}} در پایین مباحث (و گاهی از {{حل شد}} در پایین آن‌ها) برای اشاره به حل شدن مشکل استفاده می‌شود. الگوی {{بسته}} در ویکی‌پدیای فارسی در بالای مبحث و درست در زیر عنوان قرار می‌گیرد و متنی در آن درج می‌شود که بیان‌گر تصمیمی است که در خصوص آن مبحث اتخاذ شده‌است. این عمل باعث می‌شود تا سریع‌تر بتوان صفحه‌ها را بررسی کرد. در مبحث‌هایی که گفتگوها به نتیجه‌ای نرسیده‌اند و اجماعی در بحث‌های آن‌ها حاصل نشده، از این الگو به‌شکل {{بسته|ناموفق=بله}} استفاده می‌شود.

هنگامی که افراد زیادی در یک بحث شرکت دارند و نتیجهٔ آن بحث واضح نیست، ممکن است لازم باشد که بحث به‌صورت رسمی بسته شود. برای مثال، در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف (نبح) همیشه بحث‌ها به این صورت جمع‌بندی می‌شوند. با این حال، توجه داشته باشید که مداخله برای پایان دادن به یک بحث در جایی که این شیوهٔ حل و فصل مرسوم نیست، ممکن است به‌جای شفاف‌سازی، تحریک‌کننده باشد. در چنین مواردی، شاید افزودن {{حل نشد}} به پایین بحث یا آگاه کردن تمام طرف‌های بحث از امکان درخواست میانجی‌گری گزینه‌های بهتری باشند.

جمع‌بندی در برابر بایگانی

جمع‌بندی در حالی افراد را از ارسال نظر منصرف می‌کند که همچنان بحث در صفحه باقی می‌ماند تا سایر ویرایشگران بتوانند آن را مطالعه کنند. چنین کاری را می‌توان به‌واسطهٔ قرار دادن {{بسته}} و {{پایان بسته}} در ابتدا و انتهای مبحث انجام داد. علاوه بر جمع‌بندی‌های رسمی که به تحلیل اجماع حاصل‌شده در یک بحث می‌پردازند، در زمانی که یک شخص (معمولاً یک مدیر) تشخیص دهد که آن بحث نامرتبط یا مخرب است، می‌توان آن را جمع‌بندی کرد. این رویه اغلب در صفحاتی به‌کار می‌رود که میزبان اختلاف‌های شدید هستند، و اگرچه هیچ قانونی برای استفاده از آن وجود ندارد، بلکه مواقعی هم ممکن است بسته‌شدن یک بحث حتی منجر به تشدید نزاع نسبت به آنچه قبلا وجود داشت شود.

خلاصه‌نویسی برای مستندسازی نتیجهٔ بحث کاربرد دارد (برای مثال، «کاربران بر ماندن صفحه اجماع دارند»). خارج از فرایندهای مختلف برای حذف، بیشتر بحث‌ها جمع‌بندی یا خلاصه‌نویسی نمی‌شوند.

بایگانی کردن به زمانی گفته می‌شود که یک مبحث به فضای بایگانی منتقل می‌شود. در صفحه‌های پربازدیدی نظیر ویکی‌پدیا:قهوه‌خانه/گوناگون این کار معمولاً زمانی انجام می‌شود که برای زمانی مشخص هیچ نظری در آن بحث ارسال نشود و به‌اصطلاح، آن بحث برای مدتی راکد بماند.

چه زمانی بحث باید جمع‌بندی شود

• نه خیلی زود، نه خیلی دیر: برخی فرایندها، به‌خصوص صفحه‌های مرتبط با حذف، دارای زمانی حداقلی برای جمع‌بندی هستند که معمولاً برابر با ۷ روز کامل است. سایر فرایندها مانند نظرخواهی‌های عمومی نیز دارای مدت‌زمانی معمول هستند، اما حداقلی الزامی برای آن‌ها تعیین نشده است. تا پیش از آن که دست کم یک هفته از آغاز بحث گذشته باشد، این که کاربری از یک ویرایشگر غیر درگیر بخواهد تا آن بحث را جمع‌بندی کند مرسوم نیست. به‌طور مشابه، اگر بحث متوقف شده‌باشد، و ویرایشگران پیشتر اجماع‌یابی کرده‌باشند و به کار خوب بازگشته باشند، ممکن است دیگر نیازی به جمع‌بندی رسمی بحث نباشد؛ مگر آن که فرایند مورد نظر (برای مثال ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف) به دلایل دیگری نیازمند جمع‌بندی رسمی باشد.
• هنگامی که بحث ساکن است: هرچه موضوع مقاله بحث‌برانگیزتر باشد، ساکن شدن بحث ممکن است زمان بیشتری بطلبد. یکی از نشانه‌های رسیدن به این مرحله این است که ویرایشگران یکسان نظرات خود را تکرار کنند و نشانه‌ای دیگر این که نرخ پیوستن ویرایشگران دیگر به بحث رو به کاهش باشد.
• هنگامی که مشارکت بیشتر در بحث احتمالاً تفاوتی ایجاد نخواهد کرد: اگر ارائهٔ نظرات بیشتر در بحث، حتی هفته‌ها یا ماه‌ها پس از آغاز آن می‌تواند مفید واقع شود، بحث نباید بسته شود. بیشتر بحث‌ها نیازی به جمع‌بندی ندارند. در مقابل، در صورتی که احتمال کمی وجود داشته‌باشد که نظرات و پاسخ‌های بیشتر به چیزی بیش از اتلاف زمان دیگران به‌واسطهٔ تکرار دیدگاهی که قبلاً مطرح شده منجر شوند، بهتر است که بی‌درنگ و هرچه زودتر آن بحث جمع‌بندی شود. در این میان، صبر کنید و مطمئن شوید که اطلاعات و تحلیل‌های کافی برای وضوح هرچه بیشتر نتیجه (از جمله نتیجه‌ای که ویرایشگران با آن موافق نیستند) ارائه شوند.

چگونگی تعیین نتیجه

صفحهٔ اصلی: ویکی‌پدیا:توصیه‌هایی پیرامون جمع‌بندی بحث‌ها

اجماع

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:اجماع

بسیاری از جمع‌بندی‌ها بر پایهٔ اجماع انجام می‌شوند. اجماع را می‌توان به واژهٔ ساده‌تر توافق نیز معنا کرد. مدیر یا ویرایشگری که جمع‌بندی را انجام می‌دهد، تعیین می‌کند که اجماع حاصل شده‌است یا خیر، و در صورت حاصل‌شدن، توضیح می‌دهد که اجماع بر چه چیزی بوده است. برای انجام این کار، جمع‌بندی‌کننده باید استدلال‌های بیان شده در بحث را مطالعه کند.

استانداردی که در اینجا مورد انتظار است، در واقع اجماع تقریبی است و نه اجماع مطلق. لطفاً به این نکته نیز دقت کنید که از جمع‌بندی‌کنندگان انتظار می‌رود و ملزم هستند که از قوهٔ تشحیص خود استفاده کنند و مطمئن شوند که تصمیمی که اتخاذ می‌شود منطبق با روح سیاست‌های ویکی‌پدیا بوده و با اهداف پروژه سازگار باشد. یک جمع‌بندی‌کنندهٔ خوب، به‌طور شفاف توضیح می‌دهد که اجماع به چه شکلی حاصل شده است.

اجماع بر پایهٔ تعداد مشارکت‌کنندگان در بحث یا بر اساس شمارش آراء سنجیده نمی‌شود و همچنین نباید بر پایهٔ دیدگاه‌های شخص جمع‌بندی‌کننده دربارهٔ نتیجه یا عمل مناسب برآورد شود. کار جمع‌بندی‌کننده، تشخیص اجماعی است که در میان اجتماع، پس از چشم‌پوشی از استدلال‌های نامرتبط به‌دست آمده: استدلال‌هایی که شدیداً در تضاد با سیاست‌های جاری هستند، آن‌هایی که تنها بر دیدگاه‌های شخصی استوار هستند، آن‌هایی که از منطقی مبالغه‌آمیز برخوردارند و آن‌هایی که نشان‌گر عدم درک کافی از موضوع هستند. اگر بحث نشان‌گر این بود که برخی افراد معتقدند یک سیاست قابل اعمال است، و برخی نیز با سیاست دیگری موافق بودند، از جمع‌بندی‌کننده انتظار می‌رود که جمع‌بندی را بر اساس این که کدام دیدگاه از پشتیبانی بیشتری از سوی ویکی‌نویسان درگیر برخوردار است، انجام دهد؛ نه بر اساس تشخیص خود مبنی بر مناسب‌ترین سیاست مرتبط. از جمع‌بندی‌کننده انتظار نمی‌رود که در خصوص موضوع یا مشکل مطرح‌شده تصمیم‌گیری کند؛ بلکه تنها باید تشخیص دهد که نتیجهٔ گفتگوها چیست و از او انتظار می‌رود که به اندازه‌ای با سیاست مورد نظر آشنا باشد که بتواند استدلال‌های نامرتبط، که باید نادیده گرفته شوند را پیدا کند. اگر اجماعی که بر مبنای استدلال‌های منطقی حاصل شده بر ضر دیدگاه شخص جمع‌بندی‌کننده باشد، از او انتظار می‌رود که بر اساس اجماع کاربران تصمیم‌گیری کند. جمع‌بندی‌کننده نباید به قضاوت دربارهٔ موضوع بپردازند و در عوض، باید استدلال‌ها را قضاوت کند.

اگر معتقد هستید که لازم است در خصوص حصول اجماع به صراحت اظهار نظر کنید، در نظر داشتن سه دسته‌بندی کلی زیر برای خلاصه‌نویسی نتیجهٔ یک بحث می‌تواند به شما کمک کند:

• اجماع به نفع (چیزی)
• اجماع به نفع (چیزی) یا بر ضد آن
• اجماع بر ضد (چیزی)

اگر تنها بنویسید که «اجماعی حاصل نشد»، ممکن است ویرایشگران را سردرگم کنید که آیا منظور شما این بوده که توافقی کلی به‌دست نیامده یا این که تلاش شما این بوده که راهی مؤدبانه برای اعلام رد شدن یک پیشنهاد بیابید. حتی ممکن است که در آینده در خصوص آنچه در واقع مورد توافق نبوده است، دچار اختلاف نظر شوند.

سیاست‌ها

بسیاری از جمع‌بندی‌ها نیز بر پایهٔ سیاست‌های ویکی‌پدیا انجام می‌شوند. همان‌طور که بالاتر اشاره شد، استدلال‌هایی که با سیاست‌ها در تضاد باشند، نادیده گرفته می‌شوند.

سیاست‌های ویکی‌پدیا، مقاله‌ها را به تأییدپذیر بودن اطلاعات، دوری جستن از تحقیق دست اول، عدم نقض حق تکثیر و ارائهٔ دیدگاهی بی‌طرفانه ملزم می‌کنند، قابل مذاکره نیستند و نمی‌توان به‌واسطهٔ رهنمودهای دیگر یا بر اساس اجماع کاربران آن‌ها را با قاعدهٔ دیگری جایگزین کرد. جمع‌بندی‌کننده باید تشخیص دهد که آیا مقاله سیاست‌ها را نقض می‌کند یا خیر، و در صورتی که شانس وجود مقاله‌ای پیرامون آن موضوع بدون نقض سیاست‌های ویکی‌پدیا وجود نداشته‌باشد، تصمیم‌گیری باید فراتر از اجماع‌یابی در میان کاربران، و منطبق با سیاست انجام شود.

فرایند حذف

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:فرایند حذف

بیشتر مباحث به‌طور کلی نیازی به جمع‌بندی ندارند، اما در صورتی که به آن نیاز داشته باشند، هر ویرایشگر غیردرگیری می‌تواند بیشتر آن‌ها را جمع‌بندی کند – نه فقط مدیران. به‌طور کلی، اگر درخواست جمع‌بندی از سوی یک مدیر غیردرگیر را دارید، انتظار می‌رود که بحث مورد نظر دست کم برای یک هفته باز مانده باشد، و این که موضوع به‌طور ویژه‌ای بحث‌برانگیز باشد یا نتیجهٔ بحث واضح نباشد.

شرایط جمع‌بندی کننده

• غیرمدیران تنها مواردی را می‌توانند جمع‌بندی کنند که از نظر فنی توانایی اجرای نتیجه را داشته باشند؛ مثلاً غیرمدیران نباید بحث‌هایی را که منتهی به حذف می‌شوند، جمع‌بندی کنند چون فقط مدیران توانایی حذف صفحات را دارند.
• بحث‌هایی را که خودتان در آن‌ها مشارکت کرده‌اید یا از آن‌ها ذی‌نفع می‌شوید (مثلاً بحث سر مقاله‌ای که در آن ویرایش‌های زیادی انجام داده‌اید) جمع‌بندی نکنید.

استثنا: مقاله‌ای را که خودتان نامزد حذف کرده‌اید و نظر همهٔ مشارکت‌کنندگان دیگر به ماندن مقاله است، می‌توانید سریعاً نگه دارید.

علامت‌زدن یک بحث جمع‌بندی‌شده

بستن یک بحث به‌معنی قرار دادن یک جعبه در اطراف آن به‌منظور توصیهٔ دیگران به عدم مشارکت بیشتر در آن بحث است. اگر فکر می‌کنید که مشارکت بیشتری (و نه آغاز بحثی تازه پیرامون همان موضوع) مورد انتظار است، لطفاً آن بحث را جمع‌بندی نکنید.

برای بستن یک بحث از الگوهای {{بسته}} و {{پایان بسته}} استفاده کنید (اگرچه برخی انواع خاص از بحث‌ها، نظیر نظرخواهی‌های خوبیدگی یا برگزیدگی با الگوهای {{بالای بایگانی}} و {{پایین پایگانی}} جمع‌بندی می‌شوند). برای مثال:

{{بسته}}
متن بحث...
{{پایان بسته}}

بحث‌های جمع‌بندی‌شده با این الگوها پس از آن به شکل زیر نمایش داده می‌شوند:

بحث زیر پایان یافته‌است و به‌زودی بایگانی خواهد شد.

طرح‌نمانوشته‌ای بی‌جهت، جهت آزمایش: این طرح‌نما می‌آزماید نگاره و اندازه و شکل را. آیا آن که ما خوانیم ترا برای شایست‌تان را می‌گواهد یا خوانش‌ها را می‌نماید. نمایان کنم بر شمایان خواهان شدن نشدن و نا شدن و که این برگزیدگان ناگزیده از کدامین توان با ناتوانان پرتوان شمارش نموده آیا هم‌چنان خواستار ناشمردنی‌ها بوده و هستند. آیا نیستند و چرا؟ این نوشتار آزمایشی چرا و به چه علت از شمایان برمی‌شمارد و از کجا و به کدامین نوا بر‌می‌نگارد و بازنمی‌ایستاندتان؟ خواهشمندی ناشنودگان از پرمایگی نابیوسیدگان برتر نباد و مایه بی‌مایگی سراسر شایان بادا. باشد تا آزمون‌ها خوش و آزموده‌ها سرخوش از بوته ناخوشی‌ها سراسر سر بدر آورده با باد همراه روند.

برای بحث‌هایی که جمع‌بندی آن‌ها به هر دلیلی ناموفق بوده، از |ناموفق=بله در الگوی {{بسته}} استفاده کنید. برای مثال:

{{بسته|ناموفق=بله}}
متن بحث...
{{پایان بسته}}

نتیجه می‌دهد:

بحث زیر پایان یافته‌است و به‌زودی بایگانی خواهد شد.

طرح‌نمانوشته‌ای بی‌جهت، جهت آزمایش: این طرح‌نما می‌آزماید نگاره و اندازه و شکل را. آیا آن که ما خوانیم ترا برای شایست‌تان را می‌گواهد یا خوانش‌ها را می‌نماید. نمایان کنم بر شمایان خواهان شدن نشدن و نا شدن و که این برگزیدگان ناگزیده از کدامین توان با ناتوانان پرتوان شمارش نموده آیا هم‌چنان خواستار ناشمردنی‌ها بوده و هستند. آیا نیستند و چرا؟ این نوشتار آزمایشی چرا و به چه علت از شمایان برمی‌شمارد و از کجا و به کدامین نوا بر‌می‌نگارد و بازنمی‌ایستاندتان؟ خواهشمندی ناشنودگان از پرمایگی نابیوسیدگان برتر نباد و مایه بی‌مایگی سراسر شایان بادا. باشد تا آزمون‌ها خوش و آزموده‌ها سرخوش از بوته ناخوشی‌ها سراسر سر بدر آورده با باد همراه روند.

نوشتن خلاصه

در برخی موارد، یک ویرایشگر در زمان جمع‌بندی تشخیص می‌دهد که نوشتن خلاصه‌ای از نتیجهٔ بحث می‌تواند برای دیگران مفید باشد. این متن اختیاری می‌تواند حاوی هردو سوی اجماع و نقاطی که هنوز برطرف نشده‌اند باشد.

{{بالای بایگانی
|نتیجه = به این نتیجه رسیدم که ایدهٔ من هنوز جای کار دارد. از همه برای توصیه‌هایشان ممنونم. ~~~~
|وضعیت = صرف نظر}}
{{طرح‌نما}}
{{پایین بایگانی}}

که نتیجه‌اش به شکل زیر خواهد بود:

صرف نظر

به این نتیجه رسیدم که ایدهٔ من هنوز جای کار دارد. از همه برای توصیه‌هایشان ممنونم. فلانی (بحث) ‏۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۳ (UTC)

بحث زیر بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

---

طرح‌نمانوشته‌ای بی‌جهت، جهت آزمایش: این طرح‌نما می‌آزماید نگاره و اندازه و شکل را. آیا آن که ما خوانیم ترا برای شایست‌تان را می‌گواهد یا خوانش‌ها را می‌نماید. نمایان کنم بر شمایان خواهان شدن نشدن و نا شدن و که این برگزیدگان ناگزیده از کدامین توان با ناتوانان پرتوان شمارش نموده آیا هم‌چنان خواستار ناشمردنی‌ها بوده و هستند. آیا نیستند و چرا؟ این نوشتار آزمایشی چرا و به چه علت از شمایان برمی‌شمارد و از کجا و به کدامین نوا بر‌می‌نگارد و بازنمی‌ایستاندتان؟ خواهشمندی ناشنودگان از پرمایگی نابیوسیدگان برتر نباد و مایه بی‌مایگی سراسر شایان بادا. باشد تا آزمون‌ها خوش و آزموده‌ها سرخوش از بوته ناخوشی‌ها سراسر سر بدر آورده با باد همراه روند.

---

بحث بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

درخواست جمع‌بندی

اگر اجماع همچنان مبهم باشد، و در صورتی که موضوع مطرح‌شده نیز بحث‌برانگیز باشد یا پیامدهای گسترده‌ای در سطح پروژه داشته باشد، می‌توان در ویکی‌پدیا:تابلوی اعلانات مدیران درخواست کرد که یک ویرایشگر بی‌طرف و غیردرگیر بحث را به‌طور رسمی جمع‌بندی کند. لطفاً مطمئن شوید که درخواستی که در آن صفحه ارسال می‌کنید بی‌طرفانه نوشته شده باشد و از آن تابلوی اعلانات برای ادامه دادن بحث مورد نظر استفاده نکنید.

بحث‌های موجود در بایگانی‌های بحث

بسیاری از مبحث‌ها، بدون نیاز به جمع‌بندی، به بایگانی منتقل می‌شوند. با این حال، گاهی یک بحث فعال پیرامون یک مشکل، هنگامی که در انتظار جمع‌بندی است، پیش از موعد بایگانی می‌شود. رویهٔ پیشنهادشده در وپ:بایگانی زودرس این است که مبحث از بایگانی به صفحهٔ اولیهٔ بحث کپی شود و از صفحهٔ بایگانی نیز حذف شود. پس از آن می‌توان بحث را به‌شکل معمول جمع‌بندی کرد. این عمل باعث می‌شود که جمع‌بندی به‌طور قابل توجهی برای ویرایشگران فعال در آن صفحه قابل مشاهده باشد.

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:اصل گلوله‌برفی
• ویکی‌پدیا:حالا نه
• ویکی‌پدیا:راهنمای حذف