ویکی‌پدیا:مقدمه‌ای بر فرایند حذف
 | این یک صفحهٔ اطلاعات است. این یکی از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا نیست؛ بلکه هدف آن توضیح جنبه‌های خاصی از هنجارها، آداب و رسوم، نکات فنی یا شیوه‌های ویکی‌پدیا است. ممکن است سطوح متفاوتی از اجماع و بررسی را منعکس کند. |
به راهنمای فرایند حذف ویکی‌پدیا خوش آمدید. این صفحه ایجاد شده است تا به شما در آموختن برخی سیاست‌ها و رهنمودهای مرتبط با حذف صفحه‌ها، و آشنایی با فرایندی که به‌واسطهٔ آن کاربران در خصوص ماندن یا حذف صفحه‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند، کمک کند.
چه زمانی می‌توان از فرایند حذف استفاده کرد ویرایش
ویکی‌پدیا یک پروژهٔ در دست ساخت است. انتظار نمی‌رود که مقاله‌ها کامل و بی‌نقص باشند. با این حال، انتظار می‌رود که سیاست‌ها و معیارهای کیفی محتوایی ویکی‌پدیا در تمام مقاله‌ها مد نظر قرار گیرند. این سیاست‌ها و معیارهای کیفی شامل موارد زیر می‌شوند:
- دیدگاه بی‌طرف – انتظار می‌رود که مقاله‌ها به‌شکلی بی‌طرفانه نوشته شوند و دیدگاه‌های مختلف را به‌دور از جانبداری و به‌شکلی منصفانه بیان کنند. اگر مقاله‌ای در چنان وضعیتی قرار دارد که نمی‌توان نجاتش داد، باید حذف شود؛ اما بهتر است ابتدا برای رفع مشکلات بی‌طرفی مقاله اقدام کنید.
- تأییدپذیری – مقاله‌های ویکی‌پدیا باید تنها با اتکا بر اطلاعات منتشرشده در منابع معتبر نوشته شوند و در هر جای ممکن باید به آن منابع ارجاع داده شود.
- تحقیق دست‌اول ممنوع – مقاله‌ها نباید حاوی نظریات ایده‌ها، داده‌ها یا پژوهش‌های دست اول باشند.
- ویکی‌پدیا چه چیزی نیست – ویکی‌پدیا یک دانشنامه است، اما یک دانشنامهٔ روی کاغذ نیست. ویکی‌پدیا واژه‌نامه، منبر یا محلی برای تبلیغات، گوی بلورین، مخزن پیوند یا مجموعه‌ای از اطلاعات درهم و برهم نیست.
مقاله‌هایی که با سیاست‌های مذکور مطابقت ندارند را گاه می‌توان به نحوی بازنویسی کرد که ب این سیاست‌ها تطابق یابند. اگر اجتماع این‌طور دریابد که مقاله‌ای قابل بهبود و اصلاح نیست، یا احتمال بهبود و اصلاح آن‌ها ناچیز است، آن مقاله معمولاً حذف خواهد شد.
چه زمانی نمی‌توان از فرایند حذف استفاده کرد ویرایش
- مقاله‌هایی که از لحاظ ساختاری خوب نیستند – چنین مقاله‌هایی را می‌توان برای تمیزکاری برچسب زد یا با ویرایش آن‌ها را بهبود داد.
- مقاله‌هایی که از آن‌ها خوشتان نمی‌آید – برخی مقاله‌ها تنها مورد توجه و علاقهٔ عدهٔ خاصی قرار می‌گیرند، اما از آنجا که ویکی‌پدیا دانشنامهٔ روی کاغذ نیست، مقاله‌هایی که نخاطبان کمی دارند نیز باید نگه داشته شوند.
- مقاله‌هایی با موضوعاتی که شما به دلایل و باورهای شخصی به وجودشان علاقه ندارید – ویکی‌پدیا حاوی اطلاعاتی دربارهٔ همه‌چیز است، نه فقط چیزهایی که همگان با آن موافقند.
فرایند حذف چطور کار می‌کند؟ ویرایش
برای حذف مقاله‌ها سه راه وجود دارد.
- حذف سریع: مقاله‌هایی که استانداردها و معیارهای حداقلی را برآورده نکنند، ممکن است بدون هیچ بحثی توسط مدیران ویکی‌پدیا یا ویکی‌بانان حذف شوند.
- حذف زمان‌دار: برای مقاله‌هایی که حذف آن‌ها مناقشه‌ای به‌دنبال نخواهد داشت. مقاله‌هایی که نامزد حذف زمان‌دار می‌شوند، پس از ده روز و در صورت نبود مخالف حذف خواهند شد.
- نظرخواهی برای حذف: هر شخصی می‌تواند مقاله‌ها را برای حذف نامزد کند. پس از نامزد شدن مقاله برای حذف، اجتماع برای هفت روز این شانس را دارد در خصوص مشکلات مقاله گفتگو کند و پس از این مدت بحث توسط یک مدیر جمع‌بندی خواهد شد و نتیجهٔ آن بر صفحه اعمال خواهد شد.
هرگاه مقاله‌ای حذف شود، در صورت وجود شانس ماندگاری برای آن، می‌توان در صفحهٔ درخواست احیا (برای صفحه‌های حذف‌شده طی فرایند حذف زمان‌دار) یا در ویکی‌پدیا:تابلوی اعلانات مدیران (برای سایر مقاله‌های حذف‌شده) درخواست احیاء آن را داد تا اصلاح شود و بهبود یابد و سپس، در صورت نیاز مجدداً در نظرخواهی برای حذف نامزد شود. در ویکی‌پدیای فارسی تمام انواع صفحه‌ها (مانند رده‌ها، الگوها یا پیش‌نویس‌ها) در یک صفحهٔ واحد نامزد حذف می‌شوند.
نظرخواهی‌های حذف ویرایش
معمولاً تصمیم‌گیری برای حذف صفحه‌ها در ویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف انجام می‌شود. این راهی ساده برای مشارکت در فرایند حذف است، اما نکاتی هم وجود دارند که خوب است کاربران از آن‌ها آگاه باشند. مهم‌تر از همه، حذف بر پایهٔ شمارش آراء انجام نمی‌شود. در عوض، هدف از بحث‌ها، تلاش برای دستیابی به اجماع کاربران در خصوص حذف یا ماندن مقالهٔ مورد نظر است. هرگاه اجماع حاصل شود، معمولاً از سوی مدیر جمع‌بندی‌کننده اعلام خواهد شد، اما همیشه هم اینگونه نیست. اگر اجماعی حاصل نشود، کنش پیش‌فرض مدیر جمع‌بندی‌کننده، بستن نظرخواهی به نفع ماندن مقاله خواهد بود.
از آنجا که هدف، دستیابی به اجماع کاربران است، مشارکت کاربران تازه‌وارد همیشه از اهمیتی یکسان برخوردار نیست. با این حال، همیشه از استدلال‌های منطقی استقبال می‌شود. در زیر مثال‌هایی از برخی از استدلال‌های مرسوم در نظرخواهی‌های حذف آمده است:
- تأییدپذیری: اگر مقاله‌ای تأییدپذیر نباشد، اما اثبات مطالب آن محتمل باشد، شاید بد نباشد که نگه داشته شود. با این حال، مقاله‌هایی که عمدتاً حاوی محتوای تأییدناپذیر هستند باید حذف شوند.
- تحقیق دست اول: ناقض سیاست ممنوعیت تحقیق دست‌اول است.
- تبلیغاتی: مقاله‌های تبلیغاتی معمولاً حذف می‌شوند؛ این دست از مقاله‌ها معمولاً از نظر سیاست دیدگاه بی‌طرف مشکل‌ساز هستند.
- خودنوشته: مقاله‌هایی که توسط یک ویرایشگر و دربارهٔ خود او نوشته شده‌اند معمولاً حذف می‌شوند؛ چرا که چنین مقاله‌هایی ممکن است دارای مشکلات اجتناب‌ناپذیری در زمینهٔ تأییدپذیری و بی‌طرفی باشند.
- کلک‌زنی: مقاله‌هایی پیرامون اطلاعات نادرست جایی در ویکی‌پدیا ندارند: این در واقع مشکلی فراتر از مشکل تأییدپذیری است.
- سرشناسی: ویکی‌پدیا برای برخی از موضوعات از جمله زندگی‌نامهٔ افراد زنده، آثار موسیقایی یا موسیقی‌دانان، شرکت‌ها و سازمان‌ها و محتوای مرتبط با وب رهنمودهایی پیرامون معییارهای حداقلی اهمیت دارد. به‌طور کلی، موضوعات سرشناس آن‌هایی هستند که منابع کافی با اطلاعاتی دربارهٔ آن‌ها وجود داشته باشند، اما از هر جهت نیز استثنائاتی وجود دارد (گرچه که مقاله‌هایی که منابع کافی برای آن‌ها در دسترس نیست نیز، حتی در صورت سرشناس بودن موضوع آن‌ها، ممکن است حذف شوند).
توصیه‌هایی برای تازه‌واردان به فرایند حذف ویرایش
- خود را سیاست‌ها و رهنمودها آشنا کنید. این روش را به‌عنوان راهی برای آموختن رویکرد اجتماع در خصوص حذف مد نظر قرار دهید.
- فراموش نکنید که حذف آخرین راه حل است. نامزد کردن مقاله‌ها برای حذف به ندرت منجر به بهبود آن‌ها می‌شود و نباید از حذف به‌عنوان راهی برای بهبود مقاله یا به‌عنوان واکنشی در مواجهه با یک مقالهٔ ضعیف استفاده کرد. حذف برای مقاله‌هایی مناسب است که قابلیت بهبود یافتن را ندارند.
- آرام و بانزاکت باشید. این مهم‌ترین توصیه در زمان مشارکت در نظرخواهی‌های حذف است. در مورد محتوا نظر دهید، نه در مورد ویرایشگر.
- فرض را بر حسن نیت بگذارید. فراموش نکنید که ویرایشگران دیگر ممکن است با شما موافق نباشند، اما همچنان قصدشان کمک به دانشنامه باشد.
- از شرکت کردن در بحث نترسید. از حضور شما استقبال می‌شود!
- تحقیق کنید و بعد نظر دهید. هرچه اطلاعات بیشتری داشته باشید، تصمیم شما نیز بهتر خواهد بود و اثر آن بر نتیجهٔ بحث نیز بیشتر است.
- فقط رأی ندهید، استدلال خود را توضیح دهید. وپ:!رأی را ببینید.
- استدلال‌های مرتبط مطرح کنید. استدلال‌هایی که باید در نظرخواهی‌های حذف از آن‌ها پرهیز کرد را ببینید.
حذف سریع ویرایش
در برخی موارد، ممکن است صفحه‌ای آنقدر نامطلوب باشد که بدون بحث و گفتگو به سرعت حذف شود. معیارهای حذف سریع سخت‌گیرانه هستند؛ اگر صفحه‌ای مشمول یک یا چند مورد از این معیارها باشد، می‌تواند توسط یک مدیر یا ویکی‌بان بی‌درنگ حذف شود. مقصود این است که از این روش در موارد بحث‌نابرانگیز استفاده شود، اما عدم وجود مناقشه نیز از الزامات حذف از این روش نیست. دلیل اصلی برای حذف سریع مقاله‌ها شامل به‌شدت کوتاه بودن یا نبود زمینهٔ کافی، ساخت مجدد صفحهٔ حذف‌شده، یا نوشتن مقاله پیرامون شخص حقیقی یا گورهی از افرادی است که ادعایی در مورد اهمیت موضوع ندارد.
حذف زمان‌دار ویرایش
مقاله‌هایی مشمول معیارهای حذف سریع نمی‌شوند را نباید حذف سریع کرد. در مقابل، نظرخواهی برای حذف مقاله‌هایی که مطمئناً بدون ایجاد هیچ‌گونه مناقشه‌ای حذف خواهند شد نیز موجب اتلاف وقت کاربران پروژه می‌شود. برای مقاله‌هایی که در این بازهٔ میانی قرار می‌گیرند ما از حذف زمان‌دار استفاده می‌کنیم. مقاله‌ای که پیشنهاد حذف زمان‌دار آن داده شده است، در صورتی که کاربر دیگری با پیشنهاد حذف آن مخالفت نکند، پس از ده روز حذف خواهد شد. حذف زمان‌دار تنها باید برای نامزدی‌های بحث‌نابرانگیز برای حذف استفاده شود؛ از این روش نباید برای حذف یک مقاله بدون جلب توجه اجتماع استفاده شود.
روش نامزد کردن یک مقاله برای حذف ویرایش
- به‌منظور برچسب زدن به یک صفحه برای حذف سریع (به‌منظور جلب توجه یک مدیر یا ویکی‌بان برای حذف صفحه)، عبارت {{حس}} را به نخستین سطر مقاله اضافه کنید. معمولاً بهتر است که معیار اختصاصی مورد نظر خود را ذکر کنید. الگوهای اختصاصی برای هریک از معیارها به‌منظور استفاده در زمان برچسب زدن به صفحه‌ها وجود دارد. برای مشاهدهٔ فهرست، وپ:محس را ببینید. هنگام برچسب زدن به مقاله‌ها برای حذف سریع، بهتر است که در خلاصهٔ ویرایش اشاره کنید که مقاله را برای حذف سریع نامزد می‌کنید.
- به‌منظور برچسب زدن به یک صفحه برای حذف زمان‌دار عبارت {{جا:حز|دلیل}} را به نخستین سطر مقاله اضافه کنید (و واژهٔ «دلیل» را با استدلال خود برای پیشنهاد حذف جایگزین کنید). این کار باعث می‌شود که الگوی {{حذف زمان‌دار/پیغام}} به‌همراه تاریخ به بالای صفحه افزوده شود. در خلاصهٔ ویرایش نیز عبارت «حذف زمان‌دار» را ذکر کنید.
- به‌منظور نامزد کردن یک مقاله در نظرخواهی برای حذف، راهنمای موجود در بالای صفحهٔویکی‌پدیا:نظرخواهی برای حذف را ببینید.
صلاحیت ویرایش
نامزدکنندگانی که مقاله‌ها را برای حذف نامزد می‌کنند، باید سطح معقولی از شایستگی را از خود نشان دهند. به این معنی که مقاله‌ها، رده‌ها یا الگوها نباید به‌صورت معمول و روتین، یا صرفاً به این دلیل که نامزدکننده حوصلهٔ جستجو برای منابع را ندارد، یا در صورتی که محتوای صفحه در دست گسترش یا بهبود است، نامزد حذف شوند.
برخی از میانبرها و راهنماها ویرایش
سیاست‌ها ویرایش
- ویکی‌پدیا:تأییدپذیری: سیاست تأییدپذیری.
- ویکی‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع: سیاست ممنوعیت تحقیق دست‌اول.
- وپ:دبط: سیاست دیدگاه بی‌طرف.
- وپ:نیست: ویکی‌پدیا چه‌چیزی نیست.
- وپ:حذف: سیاست حذف.
- وپ:حز: حذف زمان‌دار.
- وپ:محس: معیارهای حذف سریع.
رهنمودها ویرایش
- وپ:افراد: رهنمود عمومی سرشناسی برای زندگی‌نامهٔ افراد.
- وپ:وب: رهنمود سرشناسی محتوای مرتبط با وب.
- وپ:موسیقی: رهنمود سرشناسی آثار و گروه‌های موسیقی.
- وپ:سازمان، وپ:شرکت: رهنمود سرشناسی شرکت‌ها و سازمان‌ها.
- وپ:خن، وپ:تعارض: رهنمودی پیرامون مقاله‌های دارای تعارض منافع
- وپ:سر: رهنمود عمومی سرشناسی.
- وپ:دانشگاهی: رهنمود سرشناسی زندگی‌نامهٔ افراد دانشگاهی.
جستارهای وابسته ویرایش
- استدلال‌هایی که باید در نظرخواهی‌های حذف از آن‌ها پرهیز کرد
- معیارهای حذف سریع – اطلاعات بیشتر پیرامون حذف سریع.
- نتایج معمول حذف
- راهنمای حذف برای مدیران
- سیاست حذف – سیاست رسمی پیرامون حذف.
- فرایند حذف – راهنمایی دقیق‌تر برای ورود به فرایند حذف.
- حذف زمان‌دار – اطلاعات بیشتر دربارهٔ حذف زمان‌دار.
- راهنمای حذف و نظرخواهی برای حذف – اطلاعات بیشتر پیرامون نامزد کردن مقاله‌ها برای حذف.
- سیاست احیا