پیر پائولو پازولینی

پیر پائولو پازولینی (به ایتالیایی: Pier Paolo Pasolini) (زاده ۵ مارس ۱۹۲۲ – درگذشته ۲ نوامبر ۱۹۷۵) شاعر، کارگردان، نویسندهٔ معاصر ایتالیایی بود. او از برجسته‌ترین کارگردانان ایتالیا در قرن بیستم است.

پیر پائولو پازولینی
زمینه فعالیت	شاعر، کارگردان، روزنامه‌نگار
تولد	۵ مارس ۱۹۲۲ بولونیا، ایتالیا
مرگ	۲ نوامبر ۱۹۷۵ (۵۳ سال) اوستیا، نزدیکی رم
ملیت	ایتالیایی
صفحه در وبگاه IMDb

زندگی‌نامه

پازولینی در ۱۹۲۲ در بولونیا به دنیا آمد. او از فیلمسازان نسل دوم سینمای بعد از جنگ ایتالیا است که علاوه بر فیلم‌سازی، در نوشتن رمان، شعر و نقدهای سینمایی و فرهنگی نیز دست داشته‌است. سینمای پازولینی آمیزه‌ای از شعر، استعاره، اسطوره‌شناسی، روان‌شناسی و دیالکتیک مارکسیستی است. وی فعالیت‌اش را در سینما با نوشتن فیلم‌نامه شب‌های کابیریا برای فدریکو فلینی آغاز کرد. فیلم انجیل به روایت متی او روایتی از زندگی عیسی مسیح می‌باشد. تمام فیلم با بازیگران غیر حرفه‌ای و در لوکیشن‌های بدیع و خیره‌کننده ایتالیا فیلمبرداری شده‌است.

بسیاری از فیلم‌های پازولینی، اقتباس‌های مدرن از آثار کلاسیک ادبی جهان‌اند که با تاویل ویژه او ارائه شده‌اند، آثاری چون ادیپ شهریار، مده‌آ، دکامرون، حکایت‌های کانتربوری و داستان‌های عشقی هزار و یک شب. آخرین فیلم پازولینی قبل از مرگ، فیلمی است با نام سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم که پازولینی فیلم‌نامه آن را با کمک رولان بارت بر اساس داستان غریب و پورنوگرافیک مارکی دوساد نوشته‌است و بیانیه‌ای است علیه فساد اخلاقی فاشیسم ایتالیا.

پازولینی نه تنها یک فیلمساز، بلکه شاعر و نظریه‌پرداز سینما نیز بوده‌است. مقاله سینمای شعر که او در ژوئن ۱۹۶۵ در نخستین فستیوال فیلم پزارو قرائت کرد و در اکتبر ۱۹۶۵ در نشریهٔ کایه دو سینما منتشر شد، یکی از مهم‌ترین مقاله‌هایی است که در بارهٔ ماهیت شعرگونهٔ سینما و زیبایی‌شناسی آن نوشته شده و از اعتبار آکادمیک و تحلیلی بسیاری برخوردار است. پازولینی یک همجنسگرای آشکار بود و در تعداد معدودی از فیلم‌هایش نیز به رابطه همجنسگرایانه پرداخت. او در بخشی از مصاحبه با جان هلیدی گفته‌است:

من از ریشه با چنین جامعه‌ای مخالفم؛ جامعه‌ای مثل اسرائیل؛ جامعه‌ای که بر پایه اندیشهٔ نژادی و موعودی استوار است. تأسیس یک کشور بر پایه شالوده مذهبی سه هزار ساله، کاری خطرناک و جنون‌آمیز است. من با این بینش مذهبی و ملی‌گرا مخالفم. چنین چیزی وحشتناک است، هر چند که مبنای همه دولت‌ها از همین قبیل است…

پازولینی در ۱۹۷۵ در اوستیا در نزدیکی رم، به قتل رسید یک پسر جوان روسپی به نام جوزپه پلوسی مدعی شده بود که قاتل اوست و پازولینی قصد تجاوز به او را داشته‌است. اما بسیاری معتقدند که قتل او مشکوک و به دلیل انگیزه‌های سیاسی بوده‌است. در هفتم می ۲۰۰۵، پلوسی ادعاهای خود را پس گرفت و اعلام نمود که پازولینی توسط سه نفر با لهجهٔ جنوبی که پازولینی را یک «کمونیست کثیف» خطاب کرده بودند به قتل رسیده‌است. همچنین وی اعلام کرد خانواده‌اش مورد تهدید قرار گرفته بودند. طی بررسی‌های بیشتر در سال ۲۰۰۵ و بر طبق شهادت دوستش سرجیو کیتی مشخص شد قاتلین که پیشتر حلقه‌هایی از فیلم سالو را دزدیده بودند با پازولینی در محل مورد نظر قرار گذاشته بودند تا آن را پس بدهند که این ملاقات به مرگ وحشتناک وی ختم شد. ایبل فرارا کارگردان آمریکایی که به تازگی فیلمبرداری فیلم بیوگرافیکی جدیدش با عنوان «پازولینی» را به پایان برده، می‌گوید قاتل این کارگردان صاحب‌نام ایتالیایی را می‌شناسد. به گزارش هالیوود ریپورتر، مرگ «پیر پائولو پازولینی» ایتالیایی به مدت بیش از ۴۰ سال است که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما ایبل فرارا کارگردانی که به تازگی فیلمبرداری فیلم بیوگرافیکی جدیدش را که داستان آن دربارهٔ پایان زندگی پازولینی است تمام کرده می‌گوید کسی که این کارگردان را به قتل رسانده‌است، می‌شناسد. پازولینی در سال ۱۹۷۵ و بعد از اینکه در مناطق حاشیه‌ای رم چندین بار ماشین خودش از رویش رد شد، جانش را از دست داد. پلیس در ابتدا یک فرد خیابانی را دستگیر کرد اما او بعدها به دلیل کمبود مدارک آزاد شد. اندکی بعد از آن، جستجوها برای یافتن سه مرد آغاز شد که با دیدگاه‌های چپ‌گرا و ضدمذهبی پازولینی مخالف بودند، اما آن‌ها هیچگاه پیدا نشدند. در سال ۲۰۰۵ نیز پلیس بعد از آشکار شدن مدارک جدیدی دال بر اینکه پازولینی در یک طرح اخاذی شرکت داشته پرونده را دوباره باز کرد، اما در انتها این پرونده هنوز هم به صورت یک معما باقی مانده‌است.

فرارا کارگردان فیلم «ستوان بد» که به تازگی کارگردانی فیلم «پازولینی» را به پایان رسانده به رسانه‌های ایتالیایی گفته‌است «من می‌دانم چه کسی او را به قتل رسانده‌است». با این وجود او هیچ نامی را مطرح نساخت. رسانه‌های محلی بر سر این مسئله که این سخن حقیقی است یا اینکه تنها هدف آن افزایش علاقه موجود نسبت به فیلم است، اختلاف نظر دارند. ویلم دفو بازیگر شناخته شده سینما ستاره نقش اول این فیلم است.

حداقل یکی از نزدیکان پازولینی امیدوار است این سخن حقیقت داشته باشد. گویدو مازون پسرعموی پازولینی سخت در تلاش است دوباره پرونده را باز کند تا مدارکی جدید کشف شوند. او در این باره گفت: امیدوارم سخنانی که این کارگردان آمریکایی با اطمینان کامل بیان کرده‌است حقیقت داشته باشند، چون نمی‌توانیم باز هم حدس‌های بی‌پایه دیگری را تحمل کنیم.

پازولینی که در هنگام مرگ ۵۳ سال داشت، یکی از پیشگامان حرکت نئورآلیسم در سینمای ایتالیا، همچنین شاعر اهل تئاتر و هنر بود. او در سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ با فیلم‌های «دکامرون» برنده جایزه منتخب هیئت داوران و «قصه‌های کانتربری» برنده جایزه خرس طلایی، موفق به دریافت جوایز اصلی فستیوال فیلم «برلین» شد. همچنین چندین فیلم او در بخش رقابتی فستیوال‌های «کن» و «ونیز» به نمایش درآمدند.

کتاب‌شناسی

• خویشاوندی با خورشید و باران؛ گزیده اشعار، ترجمه ونداد جلیلی، نشر چشمه
• پدر وحشی (فیلمنامه)، ترجمه کاظم فرهادی و فرهاد خردمند، نشر چشمه
• وطن من کجاست (مجموعه‌شعر) - پیر پائولو پازولینی- ترجمه مهدی مرعشی PDF
• در قلب یک کودک (مجموعه‌شعر) - پیر پائولو پازولینی - ترجمه مهدی مرعشی PDF
• شعرهای فراموش‌شده (مجموعه‌شعر) - پیر پائولو پازولینی - ترجمه مهدی مرعشی PDF

فیلم‌شناسی

• آکاتونه، (به ایتالیایی: Accattone)، ایتالیا، ۱۹۶۱.
• ماما روما، (به ایتالیایی: Mamma Roma)، ایتالیا، ۱۹۶۲.
• پنیر بی‌نمک، (به ایتالیایی: La ricotta)، فرانسه و ایتالیا، ۱۹۶۲.
• خشم، (به ایتالیایی: La Rabbia)، ایتالیا، ۱۹۶۳.
• مجالس عشق، (به ایتالیایی: Comizi d'amore)، ایتالیا، ۱۹۶۳.
• مکان‌یابی در فلسطین، (به ایتالیایی: Sopralluoghi in Palestina)، ایتالیا، ۱۹۶۳.
• انجیل به روایت متی، (به ایتالیایی: Il Vangelo secondo Matteo)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۶۴.
• پرنده‌های بزرگ و پرنده‌های کوچک، (به ایتالیایی: Uccellacci e uccellini)، ایتالیا، ۱۹۶۵.
• تماشای زمین از کره ماه، (به ایتالیایی: La Terra vista dalla Luna)، فرانسه و ایتالیا، ۱۹۶۶.
• ابرها چیستند؟، (به ایتالیایی: ?Che cosa sono le nuvole)، ایتالیا، ۱۹۶۷.
• ادیپ شاه، (به ایتالیایی: Edipo re)، ایتالیا و مراکش، ۱۹۶۷.
• تئورما، (به ایتالیایی: Teorema)، ایتالیا، ۱۹۶۸.
• داستان گل کاغذی، (به ایتالیایی: La sequenza del fiore di carta)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۶۸.
• یادداشت‌های سفر برای فیلمی دربارهٔ هند (فیلم مستند برای تلویزیون ایتالیا)، (به ایتالیایی: Appunti per un film sull'India).
• خوک‌دانی، (به ایتالیایی: Porcile)، فرانسه و ایتالیا، ۱۹۶۹.
• یادداشت‌هایی برای یک اورستی آفریقایی، (به ایتالیایی: Appunti per un'Orestiade Africana)، ایتالیا، ۱۹۶۹.
• مده‌آ، (به ایتالیایی: Medea)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۶۹.
• دکامرون،(به ایتالیایی: Il Decameron)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۷۰.
• یادداشت‌هایی برای داستانی دربارهٔ رفتگرها، (به ایتالیایی: Appunti per un romanzo dell'immondizia)، ایتالیا، ۱۹۷۰.
• حکایت‌های کانت‌بوری، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۷۱.
• فیلم مستند کوتاه، (به ایتالیایی: I Racconti di Canterbury)، ۱۹۷۲.
• دوازده دسامبر، (به ایتالیایی: 12Dicembre)، ایتالیا، ۱۹۷۲.
• داستان‌های عشقی هزار و یک شب، (به ایتالیایی: Il fiore delle Mille e una Notte)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۷۳.
• دیوارهای صنعا، (به ایتالیایی: Le mura di Sana'a)، ایتالیا، ۱۹۷۳.
• سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم، (به ایتالیایی: Salò o le 120 giornate di Sodoma)، ایتالیا و فرانسه، ۱۹۷۵.

جستارهای وابسته

• سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم
• سالو (ایتالیا)
• سالو (اسپانیا)
• مارکی دو ساد
• دو ساد (فیلم)

منابع

• علی امینی نجفی پازولینی سی سال پس از مرگ (سایت بی‌بی‌سی)
• «فهرست فیلم‌های پازولینی»، پازولینی از زبان پازولینی (در مصاحبه با جان هیلدی)، ترجمهٔ علی امینی‌نجفی، تهران: نگارهٔ آفتاب، ۱۳۸۴، ص. ۲۳۹، شابک ۹۶۴-۸۴۵۳-۰۲-۰