پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامه‌ای استفادهشده در ویکی‌پدیا نیست. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهٔ اسلامی پژوهشگاهی است با هویت حقوقیِ مستقل و در حکم نهادِ عمومی و غیردولتی و غیرانتفاعی که طبق اساسنامه و سایر ضوابط و مقررات و مصوباتِ مربوط فعالیت می‌کند.[۱] بودجه این نهاد در لایحه بودجه سال ۹۹ در سرفصل سازمان تبلیغات اسلامی در نظر گرفته شده است. پژوهشگاه در سال ۱۳۷۳ تأسیس شده و مدت فعالیت آن از تاریخ تأسیس، نامحدود است. اساسنامهٔ پژوهشگاه به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده‌است.[۲]
| نوع | نهاد عمومی و غیردولتی و غیرانتفاعی |
|---|---|
| بنیانگذاری شده | ۱۳۷۳ خورشیدی |
| رئیس | علی‌اکبر رشاد |
| اعضای هیئت علمی | ۷۱ |
| دانشجویان | ۱۵ |
| موقعیت | تهران، ایران  |
| وبگاه |
محل و اقامتگاهویرایش
مقر سازمان مرکزی پژوهشگاه، در کلان‌شهر تهران (تهران خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر، کوچه پژوهشگاه (دوم)، پلاک ۲) است. اگر چه عمده گروه‌های علمی آن در دفتر قم (قم، بلوار ۱۵ خرداد، کوی شهید میثمی) مستقر هستند.
وظایف کلی پژوهشگاهویرایش
- تحقیق، تصنیف، تألیف، تدوین و ترجمه، در حوزه و قلمرو اهداف پژوهشگاه.
- تولید و انتشار دانشنامه، فرهنگنامه، کتب و مجلات علمی و نشریات فرهنگی و دیگر فراورده‌های مورد نیاز مخاطبان پژوهشگاه، به صورت چاپی، دیجیتالی و چندرسانه‌ای، و توزیع آنها در داخل و خارج کشور، با بهره‌گیری از انواع امکانات و روش‌های مناسب.
- مشارکت و مساعدت با نهادها و مؤسسات علمی و فرهنگی در داخل و خارج، و دستگاه‌های اجرایی کشور، در جهت هم‌افزایی یا تأمین نیازهای آنها، در حوزه و قلمرو اهداف پژوهشگاه.
- فعالیت در فضای مجازی و راه‌اندازی مؤسسات، سایت‌ها و سامانه‌های محتوایی و اطلاع‌رسانی مورد نیاز.
- مطالعه، پژوهش و فعالیتهای علمی ـ فرهنگی در راستای اعتلای عقیدتی، اخلاقی، علمی و فرهنگی طبقات نخبه و نسل جوان.
- تشکیل دوره‌های آموزش عالی و برگزاری رشته‌های تخصصی در مقاطع تحصیلات تکمیلی و دکتری، طبق مقررات مربوط و با مجوز مراجع ذی‌صلاح از قبیل شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور.
- برنامه‌ریزی و برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها، هماندیشیها، نشستهای علمی و فکری، کرسی‌های نظریه‌پردازی، نوآوری، نقد، مناظره و آزاداندیشی، و اعطای جوایز و نشان‌های علمی ـ فرهنگی در سطوح ملّی، منطقه‌ای و جهانی.
- ایجاد ارتباط و همکاری با سازمانها، تشکل‌ها و شخصیت‌های علمی، فرهنگی و عضویت در مجامع و انجمن‌های معتبر ملّی، منطقه‌ای و بین‌المللی.
- فراهم آوردن امکانات و فناوری‌های مورد نیاز و مناسب اهداف و فعالیتهای پژوهشگاه.
- تأسیس مؤسسات و مراکز وابسته و تابعه، برای تحقق اهداف و فعالیتهای پژوهشگاه.[۳]
مؤسس و رئیسویرایش
این پژوهشگاه با ابتکار و پیگیری علی‌اکبر رشاد در سال ۱۳۷۳ تأسیس شده‌است. او، از ابتدای تأسیس تاکنون، به‌عنوان رئیس، بالاترین مقام اجرایی پژوهشگاه را نیز بر عهده داشته‌است.[۴]
جایگاه، وظایف و فعالیتهای ارکان علمی پژوهشگاهویرایش
هم‌اکنون چهار پژوهشکده و شش مرکز علمی وابسته، در مجموع شانزده گروه علمی و یک قطب علمی (قطب علمی فلسفه دین اسلامی)، در رشته‌های مختلف پژوهشی فعالیت دارند. محور اصلی فعالیتهای پژوهشگاه در گروه‌های علمی ساماندهی می‌شود. وظیفه اصلی گروه‌های علمی طراحی و اجرای تحقیقات مشتمل بر انجام اموری چند است: تهیهٔ ساختار منطقی مباحث و موضوعات تحقیق، تهیه فهرست حوزه‌های تمحض علمی و عنوان‌های مطالعاتی و تحقیقاتی، اولویت‌گذاری، تعریف و تهیه پیش‌طرح، تأیید صلاحیت محققان، ارزیابی و تصویب طرح‌های تحقیقاتی، نظارت بر حسن جریان اجرای تحقیقات، و ارزیابی و تأیید نهایی حاصل تحقیق. گذشته از اجرای تحقیقات، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و فعالیتهای علمی برای گروه‌ها تعریف شده‌است، که عبارتند از: تهیه مقاله برای مجلات علمی و مجلات ISI و ISC و دانشنامه‌ها و همایش‌ها، برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی کوتاه مدت، طراحی و اجرای همایش در سطوح بین‌المللی، فرا ملی و ملی، برگزاری هماندیشیها و نشستهای علمی و جلسات نقد کتاب، اجرای گفتگوهای علمی انتقادی با مبادی تفکرات جهانی رقیب و مرابطه‌های علمی با تفکرات جهانی همسو، تهیه مجلات و مجموعه مقالات علمی، تأسیس انجمن‌های علمی و قطب‌های علمی و…
در حال حاضر حدوداً دویست محقق حوزوی و دانشگاهی به صورت عضویت تمام‌وقت و پاره وقت در هیئت‌های علمی گروه‌ها و حدود سیصد و پنجاه محقق حوزوی و دانشگاهی در اجرای تحقیق و تألیف مقاله به صورت پروژه‌ای با بخش‌های تحقیقاتی پژوهشگاه همکاری می‌کنند.[۵]
پژوهشکده نظامهای اسلامیویرایش
این پژوهشکده دارای پنج گروه علمی با عنوان‌های: «فقه و حقوق»، «سیاست»، «اقتصاد اسلامی»، «اخلاق» و «مدیریت اسلامی» است. ریاست پژوهشکده نظامهای اسلامی بر عهده سید سجاد ایزدهی می‌باشد.
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- بازپژوهی و پیراست و تنسیق فقه غنی و قویم اسلامی و دانش‌های وابسته (فلسفه فقه، قواعد فقه، اصول فقه، فقه سیاست و فقه اقتصاد) با لحاظ دستاوردها و روش‌های علمی نوین و نیازهای کنونی امت.
- کشف و طراحی نظامهای حقوقی، سیاسی و اقتصادی اسلام.
- تحقیق و تبیین عالمانهٔ مبانی و مباحث اساسی نظامات اجتماعی اسلام، و ارایهٔ الگوهای کاربردی در قلمرو آن.
- آسیب‌شناسی نظری و کارکردی نظام جمهوری اسلامی و مددرسانی به متولیان امور و بسترسازی برای تحقق کامل‌تر نظامهای اسلامی.
- تحقیق در باب مسایل مستحدثه به انگیزهٔ گره‌گشایی در زمینهٔ نیازهای نوپیدای فقهی.
- پاسخگویی به شبهات مطرح در باب فقه و نظامهای حقوقی، سیاسی و اقتصادی اسلام.
- شناخت و نقد علمی مکاتب و نظامات معارض.
گروه‌های علمیویرایش
گروه علمی اقتصاد اسلامیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
ـ کشف و تبیین نظام اقتصادی اسلام در قلمرو مبانی بینشی، فلسفی، و ارزشی، اهداف، الگوهای رفتاری افراد، گروه‌ها و دولت در حوزهٔ اقتصاد، منطق و ساختار حاکم بر سه عنصر فوق.
ـ طراحی نظری سازمانها و موسسات نظام اقتصادی اسلام با توجه به مقتضیات زمان و مکان.
ـ بسترسازی علمی جهت تحقق نظام اقتصادی اسلام.
ـ تحقیق در زمینه مسایل مستحدثهٔ فقهی و نیازهای نوپیدا در حوزهٔ اقتصاد.
ـ شبهه‌شناسی و پاسخگویی به شبهات مطرح در قلمرو اقتصاد اسلامی.
ـ مطالعه تطبیقی و نقد سایر مکاتب و نظامهای اقتصادی.
ـ مطالعات علمی و کاربردی و آسیب‌شناسی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
اعضای گروه علمی اقتصاد اسلامیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را احمدعلی یوسفی بر عهده دارد. سید عباس موسویان، سیدحسین میرمعزی، علی‌اصغر هادوی‌نیا و ناصر جهانیان اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی مدیریتویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ کشف و تبیین نظام تربیتی و نظام اخلاقی اسلام.
- ـ آسیب‌شناسی تعلیم وتربیت و اخلاق در جامعه ایران.
- ـ شناخت و نقد مکاتب و نظامهای اخلاقی و تربیتی.
- ـ جمع‌آوری، تحلیل و نقد تجارب تربیتی و اخلاقی در ایران، جهان اسلام و سایر جوامع بشری.
- ـ طراحی الگوهای فردی، اجتماعی و نهادی، سازمانی اخلاقی و تربیتی.
- ـ تبیین مبادی و مبانی نظام اخلاقی و تربیتی اسلام.
- ـ بازشناسی، نقد و احیاء، بازپژوهی و باز پیرایی تراث اخلاقی و تربیتی اسلام.
اعضای گروه علمیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را علی آقاپیروز بر عهده دارد و حسین بابایی مجرد عضو این گروه علمی می‌باشد.
گروه علمی اخلاقویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ کشف و تبیین نظام تربیتی و نظام اخلاقی اسلام.
- ـ آسیب‌شناسی تعلیم وتربیت و اخلاق در جامعه ایران.
- ـ شناخت و نقد مکاتب و نظامهای اخلاقی و تربیتی.
- ـ جمع‌آوری، تحلیل و نقد تجارب تربیتی و اخلاقی در ایران، جهان اسلام و سایر جوامع بشری.
- ـ طراحی الگوهای فردی، اجتماعی و نهادی، سازمانی اخلاقی و تربیتی.
- ـ تبیین مبادی و مبانی نظام اخلاقی و تربیتی اسلام.
- ـ بازشناسی، نقد و احیاء، بازپژوهی و باز پیرایی تراث اخلاقی و تربیتی اسلام.
اعضای گروه علمیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمد جداری عالی بر عهده دارد. امیر غنوی و محمدرضا جباران اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی سیاستویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
ـ تبیین زیرساختهای نظری و مسایل اساسی نظام سیاسی اسلام.
ـ نظریه‌پردازی و تبیین نهادهای ثابت و ارایه الگوهای مناسب در زمینه سازوکارهای متغیر نظام سیاسی اسلام.
ـ بازپژوهی، نقد و ارایه آراء متفکران اسلامی در حوزه حکومت و سیاست.
ـ آسیب‌شناسی در زمینه مباحث نظری کلام سیاسی اسلام و ارزیابی کارآمدی سازوکار و عملکردهای کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران و ارایه راهکارهای مناسب.
ـ زمینه‌سازی علمی ـ فرهنگی جهت تحقق کامل نظام سیاسی اسلام و تحکیم اساس حکومت دینی در جامعه.
ـ مطالعه تطبیقی و نقد مکاتب و نظامهای سیاسی معاصر.
اعضای گروه علمیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را سید کاظم سید باقری بر عهده دارد. سید سجاد ایزدهی، محسن مهاجرنیا، مسعود پورفرد، عبدالوهاب فراتی و محمد ملک‌زاده اعضای این گروه علمی هستند.
گروه فقه و حقوقویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ شناخت نظام حقوقی اسلام و ارایه مدل‌های کاربردی آن.
- ـ ارایه راه‌های علمی و عملی جهت تحقق نظام حقوقی اسلام.
- ـ شناخت و نقد سایر مکاتب و نظامهای حقوقی.
- ـ بازپژوهی، بازپیرایی و تنسیق علوم فقهی (فقه، فلسفه فقه، فلسفه احکام، اصول فقه، قواعد فقه…) با توجه به دستاوردهای نوین علمی پژوهش‌شناختی.
- ـ تعمیق و توسعه علوم فقهی و پژوهش در زمینه مسایل نوپیدا و نیازهای آینده جوامع اسلامی.
- ـ آسیب‌شناسی و پاسخ به شبهات مطرح در حوزه علوم فقهی.
- ـ آسیب‌شناسی ابعاد نظری و عملی سیستم حقوقی جمهوری اسلامی ایران.
اعضای گروه علمیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را غلامرضا پیوندی بر عهده دارد. محمود حکمت‌نیا، ابوالقاسم علیدوست، حسینعلی بای، علی محمدی جورکویه، فرج‌الله هدایت‌نیا و محمد حسنی اعضای این گروه علمی هستند.
پژوهشکده حکمت و دین پژوهیویرایش
پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی یکی از چهار پژوهشکده پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که به پژوهش در حوزه دین، فلسفه، قرآن و روایات، کلام اسلامی و سایر موضوعات حول محور اسلامی می‌پردازد. در حال حاضر ریاست این پژوهشکده را محمد عرب صالحی بر عهده دارد.
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- بازپژوهی و بازتولید در متون حکمت، کلام و معارف اسلامی.
- ترسیم صحیح از زیرساختهای اندیشه دینی متناسب با وضعیت و نیازهای روز.
- زمینه‌سازی در جهت ارتقای اندیشه دینی با توجه به اقتضائات این عصر
- رفع شبهات مربوط به عرصه عقاید و کلام اسلامی
- نقد و بررسی آراء و افکار دیدگاه‌های مخالف با مبانی اندیشه دینی
این پژوهشکده دارای شش گروه علمی می‌باشد.
گروه‌های علمیویرایش
گروه علمی منطق فهم دینویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ پیگیری و توسعهٔ تحقیق کلیدی مبانی و منطق اکتشاف دین و تصنیف روشگان‌های تخصصی آن
- ـ تحلیل، آسیب‌شناسی و نقد و نوسازی میراث غنی و قویم اسلامی در ساحت روش‌شناسی تفهم و تحقق دین
- ـ مطالعه و نقد مبانی و آراء جدید و معاصر در زمینهٔ روش‌شناسی فهم دین، بویژه نظرات مطرح شده در حوزه‌های هرمنوتیک، معناشناسی، نشانه‌شناسی، زبان‌شناسی، و دانش‌های مشابه، و اصطیاد دست‌آوردهای معتبر و مقبول این علوم برای بهره‌برداری در دین‌پژوهی
- ـ مطالعهٔ تطبیقی و مقارن علوم و آراء مطرح در قلمرو منطق تفهم و تحقق دین، و پاسخگویی به شبهات مطرح شده در این زمینه
اعضای گروه منطق فهم دینویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را حمیدرضا شاکرین بر عهده دارد. علی‌اکبر رشاد، محمد عرب صالحی، رمضان علی‌تبار، مسعود فیاضی، عبدالحمید واسطی و ابوالقاسم رحیمی بالویی اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی قرآن‌پژوهیویرایش
مطالعاتی در حوزه‌های گوناگون فکری، اعتقادی، رفتاری و ارزشی با لحاظ علوم، دیدگاه‌ها و مسایل نوپدید مورد توجه این گروه قرار دارد. همچنین این گروه می‌کوشد تا در حیطهٔ دانسته‌های گوناگون بینشی و ارزشی قرآن، با توجه به آراء و اندیشه‌های مختلف و متناسب با نیازهای زمانه، آموزه‌های قرآنی را به وسیلهٔ نقد و بازپژوهش به صورت یک ساختار هدفمند کند. از دیگر اهداف این گروه آسیب‌شناسی مطالعات قرآنی و مقابله با برداشت‌های ناصحیح از آموزه‌های قرآن و ارائه پاسخ به شبهات موجود در این زمینه را می‌توان برشمرد.[۶]
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
ـ اهتمام ویژه به احیا و توسعهٔ مطالعات درون دینی در حوزه‌های گوناگون فکری، اعتقادی، رفتاری و ارزشی با لحاظ علوم، دیدگاه‌ها و مسایل نوپدید
ـ نقد و بازپژوهی، تنسیق و ارایهٔ ساختارمند معارف قرآنی ناظر به اندیشه‌ها و نیازهای زمان در قلمرو معارف گوناگون بینشی و ارزشی قرآن
ـ آسیب‌شناسی مطالعات قرآنی و نقد برداشت‌های نادرست از معارف معصوم و وحیانی و پاسخ به شبهات القایی در قلمرو معارف قرآن
اعضای گروه علمی قرآن‌پژوهیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمد علی اسدی نسب بر عهده دارد. عبدالکریم بهجت پور، سید محمدحسن جواهری، سعید داودی لیمونی و محمد عابدی اعضای این گروه علمی هستند.[۷]
گروه علمی کلامویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ بازپژوهی کلام اسلامی و بازنگری تحلیل آثار و آراء متکلمان بزرگ مسلمان
- ـ تبیین و تنسیق عقاید اسلامی به زبان زمان
- ـ اهتمام در جهت تعمیق و ایجاد پویایی و بالندگی در کلام و دین‌پژوهی اسلامی با توجه به نظرها و نیازهای جدید
- ـ پاسخگویی به شبهات القایی در قلمرو عقاید و کلام اسلامی
- ـ نقد مکاتب و دیدگاه‌های معارض
اعضای گروه کلامویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمدباقر پورامینی بر عهده دارد. قاسم ترخان، قاسم اخوان نبوی، محمدصفر جبرئیلی، محمدحسن قدردان قراملکی، محمدتقی سهرابی‌فر و محمدکاشی زاده اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی معرفت‌شناسیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ اهتمام ویژه به احیا و توسعهٔ مطالعات درون دینی در حوزه‌های گوناگون فکری، اعتقادی، رفتاری و ارزشی با لحاظ علوم، دیدگاه‌ها و مسایل نوپدید
- ـ نقد و بازپژوهی، تنسیق و ارایهٔ ساختارمند معارف قرآنی ناظر به اندیشه‌ها و نیازهای زمان در قلمرو معارف گوناگون بینشی و ارزشی قرآن
- ـ آسیب‌شناسی مطالعات قرآنی و نقد برداشت‌های نادرست از معارف معصوم و وحیانی و پاسخ به شبهات القایی در قلمرو معارف قرآن
اعضای گروه معرفت‌شناسیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را ابوالحسن غفاری بر عهده دارد. مهدی عباس‌زاده، ابراهیم دادجو و علیرضا قائمی‌نیا اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی فلسفهویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ بازپژوهی و بازپیرایی فلسفه اسلامی.
- ـ تبیین و تنسیق فلسفه اسلامی به زبان زمان.
- ـ اهتمام در جهت تعمیق و ایجاد پویایی و بالندگی در فلسفه اسلامی با توجه به نظرها و نیازهای جدید.
- ـ پاسخگویی به شبهات القائی در قلمرو حکمت و فلسفه اسلامی.
- ـ نقد مکاتب و دیدگاه‌های معارض فلسفی
اعضای گروه فلسفهویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمدجواد رودگر بر عهده دارد. حسین عشاقی، مسعود اسماعیلی و محمدعلی اردستانی اعضای این گروه علمی هستند.
گروه علمی عرفانویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ بازپژوهی و نقادی میراث معرفتی اسلامی در زمینه‌های فلسفهٔ عرفان، عرفان نظری، عرفان عملی و مکاتبات عرفانی، دعا و مباحث مرتبط
- ـ بازآرایی و ارایهٔ مناسب معارف اسلامی به زبان زمان با لحاظ نظرها و نیازهای نو پدید در حوزه‌های یاد شده
- ـ استنباط معارف عرفانی از منابع حجت، بویژه تعالیم اهل بیت (ع) و نوآوری و نظریه‌پردازی در حوزه‌های موضوعی گروه
- ـ بررسی‌های مقایسه‌ای مکاتب و آراء و مطالعات بینا رشته‌ای در قلمرو موضوعی گروه
- ـ نقد مسلک‌ها و آراء انحرافی و معارض، و پاسخگویی به شبهات القایی در قلمرو عرفان و معنویت اسلامی
اعضای گروه عرفانویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمدجواد رودگر بر عهده دارد. بهرام دلیر، علی فضلی و حسین روحانی‌نژاد اعضای این گروه علمی هستند.
گروه تخصصی علوم انسانی قرآنیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- «دستیابی» به مبانی، اصول، مفاهیم و روش‌های حل مسائل بر اساس آموزه‌های وحیانی در خصوص علوم انسانی؛
- «پاسخ‌یابی» جهت نیازها و پرسش‌های روزآمد در حیطه علوم انسانی با بهره‌گیری از آیات قرآن و آموزه‌های وحیانی؛
- «داوری» نسبت به مبانی، اصول، تک گزاره‌ها و روش‌های حل مسائل طرح شده از سوی صاحبان علوم بشری با محک قرآن و آموزه‌های وحیانی در خصوص علوم انسانی؛
- «نظریه‌پردازی» در موضوعات و روش‌های حل مسئله در خصوص علوم انسانی بر اساس آموزه‌های وحیانی؛
- «ارائه نظام‌واره» در خصوص علوم انسانی بر اساس آموزه‌های وحیانی.
اعضای گروه تخصصی علوم انسانی قرآنیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را قاسم ترخان بر عهده دارد.
پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعیویرایش
فرشاد مهدی‌پور هم‌اکنون رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. مهدی‌پور دکترای سیاستگذاری فرهنگی را از دانشگاه باقرالعلوم گرفته‌است.[۸] وی از روزنامه نگاران و مدیر مسوول و سردبیر روزنامه صبح نو است.
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
این پژوهشکده ۶ هدف کلی را دنبال می‌کند که این اهداف عبارتند از:
- شناسایی و باز تولید منابع در حوزه‌های تاریخ، تمدن، فرهنگ و هنر ایران و اسلام.
- انجام پژوهش‌های مختلف دربارهٔ تحولات، مبانی و مسایل تمدن، فرهنگ و هنر اسلامی ایرانی.
- بررسی نقایص موجود، آسیب‌شناسی وضعیت فعلی، آینده‌پژوهی چشم‌انداز و چالش‌های پیش روی فرهنگ و تمدن اسلامی، ارائه راهکارها در جهت احیا، حفظ و ارتقای فرهنگ و هنر اسلامی ایرانی و تقویت و تعمیق ارتباط نسل امروز با آن
- تحلیل و تبیین نظری پیشینه، مبانی، اهداف و فرایند تحقق انقلاب اسلامی، مسئله‌شناسی و شناخت موانع انقلاب و راه‌های تحکیم اصول و توسعه اهداف و ارزش‌های متعالی آن، مصون‌سازی طبقات اجتماعی در مقابل تهاجم فرهنگی بیگانگان.
- شناسایی دوباره چیستی و ویژگی‌های تفکر و فرهنگ غرب، نقد و ارزیابی علمی محصولات تمدن نوین، واکاوی روش‌های بسط اندیشه اسلامی و راه‌های بدست آوردن عناصر انسانی و عقلانی فرهنگ و تمدن ملل دیگر.
- نقد آثار و آراء موجود در حوزه‌های مطالعاتی پژوهشکده[۹]
این پژوهشکده دارای پنج گروه علمی با شرح زیر می‌باشد:
گروه‌های علمیویرایش
فرهنگ‌پژوهیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلی این گروه عبارتند از:
ـ مطالعه و تحقیق در زمینه مبانی، ماهیت و کارکردهای فرهنگ، عوامل و قواعد تکون و تطور آن، مؤلفه‌های فرهنگ، و نیز نظریه‌پردازی و نوآوری علمی در این زمینه‌ها با بهره‌گیری از منابع و مدارک دینی.
ـ بررسی نسبت و مناسبات فرهنگ با مقولاتی همچون دین، اندیشه، تمدن، فناوری، تاریخ، هنر، علم، تمدن، اخلاق، سیاست، قدرت، ارزش‌ها و…
ـ بازپژوهی و مطالعه انتقادی و نیز ارائه روزآمد میراث علمی ایرانی و اسلامی دربارهٔ فرهنگ و مباحث و موضوعات مرتبط بدان.
ـ اجرای مطالعات بین‌رشته‌ای فرهنگی.
ـ بررسی مبانی، مؤلفه‌ها و نمادهای فرهنگ ملی و فرهنگ اسلامی، و بررسی نقاط ضعف و قوت فرهنگ کنونی ایران و نیز راه‌ها و روش‌های تصحیح، تعمیق و تقویت آن.
ـ مطالعه مقایسه‌ای و نقد نظرات معارض در قلمرو فرهنگ‌پژوهی و پاسخگویی به شبهات القایی در زمینة فرهنگ دینی و وجه فرهنگی اسلام.
ـ زمینه‌سازی برای تقویت و توسعه فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در جهت تحقق چشم‌انداز بیست ساله نظام.
ـ مطالعه وجه فرهنگی جهانی شدن و فراهم نمودن امکان مواجهه فعال و عالمانه با تهاجم فرهنگی غرب.
ـ زمینه‌سازی برای ارتقاء سطح کیفی برنامه‌ریزی و مدیریت فرهنگی و مطالعات مهندسی فرهنگی در کشور.
ـ فراهم‌شدن فرصت شناخت و تحلیل روشمند مسایل و آسیب‌های فرهنگی و همچنین شناسایی جریانهای فرهنگی داخل و خارج کشور.
اعضای گروه علمی فرهنگ‌پژوهیویرایش
در حال حاضر علی رمضانی دبیر این گروه علمی می‌باشد. علی ذوعلم، حسین خزائی (متوفای ۱۳۹۶)، فرشاد مهدی‌پور و مهدی جمشیدی اعضای هیئت علمی این گروه هستند.
ادبیات اندیشهویرایش
«گروه ادبیات اندیشه»، یکی از پنج گروه علمی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی است. این گروه هم چنین دارای دو حلقه تخصصی «ادبیات داستانی» و «شعر» است. حلقه «ادبیات داستانی» در سال ۱۳۸۲، حلقه «شعر» در سال ۱۳۹۰ تأسیس شده و شروع به فعالیت نموده‌اند.
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- بستر سازی برای شکل‌گیری جریان ادبی معطوف به معرفت و حکمت اسلامی، و ترغیب نویسندگان ادبیات به خلق آثار شایسته با درون‌مایه‌های فکری دینی،
- مواجههٔ علمی و نقادانه با جریان‌ها و مکاتب رقیب و معارض در حوزهٔ ادبیات،
- مطالعهٔ تطبیقی مکاتب و نظریه‌های ادبی غربی و اسلامی،
- تبیین مبانی نظری ادبیات دینی و نظریه‌پردازی و نوآوری در این حوزه و زمینه‌سازی برای شکل‌گیری جبههٔ خودباور و برخاسته از مبانی اسلامی در عرصهٔ نقد ادبی.
اعضای گروه ادبیات اندیشهویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمدرضا سنگری بر عهده دارد. احمد شاکری، احمدرضا معتمدی و حامد رشاد اعضای این گروه علمی هستند.[نیازمند منبع]
تاریخ و تمدنویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- مطالعهٔ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی تاریخ تمدن ایران و اسلام، سیرهٔ پیشوایان دینی و زندگی و آثار برجستگان علمی، فکری و اجتماعی جهان اسلام؛ و همچنین ارایهٔ نتایج مطالعات به منظور افزایش و گسترش آگاهی و علایق قشرها فرهیخته و حفظ و تحکیم هویت ملی ـ دینی نسل جوان
- نظریه‌پردازی در قلمرو تاریخ و علوم مرتبط با آن براساس مبانی و قواعد اندیشهٔ دینی و با بهره‌گیری از منابع اسلامی
- نقد و ارزیابی علمی ـ فکری آراء و آثار ارایه شده و همچنین پاسخگویی به شبهات مطرح در قلمرو علمی گروه
- آسیب‌شناسی فرهنگ و تمدن اسلامی و ارایه نظرات و راهکارهای عملی برای تصحیح و احیای فرهنگ و تمدن، هنر و علوم اسلامی و همچنین همکاری علمی با دستگاه‌ها و مراکز در این زمینه
اعضای گروه تاریخ و تمدنویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را حسین احمدی بر عهده دارد و غلامحسن محرمی تنها عضو این گروه علمی می‌باشد.
غرب‌شناسیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- شناخت، ارزیابی و شناساندن زوایای مختلف اندیشه، راهبردها و سیاست‌ها و نیز آثار و مظاهر جامعه غربی
- شناسایی راه‌های تعامل و مفاهمه فرهنگی و اندیشه‌ای بین جهان اسلام و غرب و ساخت‌شکنی و اصطیاد عناصر انسانی و عقلانی دستاوردهای علمی آن
- شناسایی زمینه‌ها و اقتضایات مختلف تبادل فرهنگی و علمی
- مطالعه روش‌ها و سازوکارهای سلطه فکری و فرهنگی غرب در جهت ایجاد مصونیت فکری در جامعه اسلامی
- شناسایی علم و فناوری غربی و نحوه تعامل با آن.
اعضای گروه غرب‌شناسیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را مرتضی روحانی بر عهده دارد.
مطالعات انقلاب اسلامیویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- ـ تبیین مبانی نظری، علل و پیشینه‌های تاریخی و اجتماعی و فرایند تحقق انقلاب اسلامی.
- ـ تحلیل و تبیین وقایع، مسائل و دستاوردهای انقلاب اسلامی.
- ـ نقادی مطالعات انقلاب اسلامی و ارزیابی عملکرد متولیان امور.
- ـ بررسی موانع، آفات و ارائه راهبردهای مناسب در جهت تحکیم، تداوم و تکامل انقلاب و نظام اسلامی.
اعضای گروه مطالعات انقلاب اسلامیویرایش
در حال حاضر مدیریت این گروه را محمود مهام بر عهده دارد و محسن ردادی تنها عضو این گروه علمی می‌باشد.
پژوهشکده دانشنامه نگاری دینیویرایش
دانشنامه امام علیویرایش
دانشنامه امام علی به‌عنوان گام اول این پروژه از ابتدای سال ۱۳۷۹ تا اواخر سال ۱۳۸۱ در کمتر از بیست ماه طراحی، نگارش و به طبع رسید. این دانشنامه در زمینه شخصیت، سیره و اندیشه‌های علی‌بن ابیطالب، و پدیده‌های معاصر و پس از آن که دارای پیوند با شخصیت و مکتب است در شش هزار صفحه و دوازده جلد سامان یافته و شامل یکصد و سی مدخل اصلی، و حدود سه‌هزار مدخل فرعی بوده که با همکاری بیش از دویست تن از دانشوران و استادان حوزه و دانشگاه تألیف شده‌است. این اثر ضمن دریافت نشان برتر علمی از اکثر جشنواره شده‌است.
دانشنامه قرآن‌شناسیویرایش
دانشنامه قرآن‌شناسی، با ساختار موضوعی و تحت سرپرستی علی اکبر رشاد، مشتمل بر متجاوز از هشتصد مدخل کلان در مورد قرآن است. طراحی و تحقیق مرحله نخستین دانشنامه از ابتدای تابستان سال ۱۳۸۱ شمسی و سفارش و تدوین مقالات آن از سال ۱۳۸۲ شمسی آغاز شده‌است. مجلدات ۱ و ۲ (قرآن شناخت) از بخش اول این دانشنامه در حال آماده‌سازی نهایی است.
دانشنامه فاطمیویرایش
دانشنامه‌ای است ساختار موضوعی و مشتمل بر یکصد و هفده مدخل اصلی در دو محور: ۱. تبیین زندگانی، سیره و تعالیم فاطمه زهرا ۲. تحلیل مباحث مربوط به زن، خانواده و موضوعات اساسی معطوف به این دو مقوله با استناد به منابع اندیشهٔ دینجه به آرای جدید و نظرها و نیازهای معاصر. این دانشنامه در شش جلد به چاپ رسیده‌است.
دانشنامه نبویویرایش
دانشنامه نبوی با نگرش نظام مند، مباحث مربوط به نظامهای مطلوب فقهی –حقوقی، اخلاقی و رفتاری در حوزه‌های مختلف را با بهره‌گیری از سیره و سنت نبوی مورد مطالعه قرار می‌دهد. این دانشنامه که مقدمات آن از سال ۱۳۸۶ آغاز شد قصد دارد، با رویکردی راهبردی، افزون بر استفاده از یافته‌های علمی موجود، افق‌های نوین حوزه‌های دانش را بگشاید.[۱۰]
قطب علمی فلسفه دین اسلامیویرایش
با توجه به فعالیتهای گسترده در رشته فلسفه دین و عنایت خاص به توسعه و تأسیس فلسفه دین اسلامی، پژوهشگاه به تأسیس قطب علمی فلسفه دین همت گماشت و مجوز آن از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر شد.[۱۱]
قطب علمی فلسفهٔ دین اسلامی، بر اساس اهداف مصوب در پژوهشگاه و مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۱ تأسیس شده‌است.[۱۱] به موجب درخواست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از وزارت محترم علوم برای تأسیس «قطب علمی فلسفه دین» در گروه علوم انسانی، شورای قطب‌های علمی کشور در تاریخ ۱۳۹۱/۰۴/۲۰ طی نامه شماره ۸۶۱۸۶/۳ موافقت اصولی یک ساله خود را جهت تشکیل این قطب علمی اعلام نمود؛ و پس از آن قطب علمی فلسفه دین با تمدید این مجوز از سوی وزارت علوم به فعالیت خود ادامه داده‌است. مجوز فعالیت قطب در سال ۹۷ مجدداً برای دوره ای ۵ ساله تمدید شده‌است.
فلسفه دین به عنوان موضوع اصلی فعالیتهای قطب به حوزه‌ای از فعالیتهای علمی اطلاق می‌شود که به تحلیل عقلانی دربارهٔ دین و آموزه‌های بنیادین دین می‌پردازد، و به عبارت دیگر: فلسفهٔ دین دانشی است که بارویکرد فلسفی و فرانگر «دربارهٔ دین» و «در دین» مطالعه می‌کند. با توجه به بافتار و ساختار فرهنگی و فلسفی خاص غرب این حوزه تحت تأثیر افکار غیر دینی یا ضددینی قرارگرفته و بیش از سایر حوزه‌های فلسفی و دین‌پژوهانه دستاویز نقد ادیان و رفتار جوامع دینی قرار گرفته‌است.
با عنایت به تأثیر افکار غیر دینی یا ضد دینی در این حوزه، اهداف قطب علمی فلسفه دین در دو حوزه اهداف راهبردی و کاربردی به شرح زیر تعریف شده‌است:
اهداف راهبردیویرایش
- نقد مکاتب و آراء معارض در قلمرو فلسفه دین.
- تأسیس و توسعه فلسفه دین اسلامی.
- بسط مرزهای معرفت در حوزه فلسفه دین و ورود به نقاط کشف ناشده دراین قلمرو معرفتی.
- احراز مرجعیت علمی در زمینه فلسفه دین، در مقیاس ملی و فرامرزی.
- ایجاد جبهه فکری و نخبگانی جهانی فیلسوفان دین همسو.
اهداف کاربردیویرایش
- پشتیبانی نظری از مبانی نظام اسلامی و کاربردی کردن مسائل فلسفه دین اسلامی از این رهگذر.
- توسعه تحقیقات در عرصه کارکردها و کاربرد دین در عرصه‌های فرهنگ، مدیریت، حقوق، اقتصاد، سیاست، اجتماع، محیط زیست، اخلاق، تعلیم و تربیت و خانواده
- تبیین تأثیر دین در پارادایم‌های علوم طبیعی و انسانی.
- تبیین نسبت و مناسبات دین با مقولات حیات انسان معاصر از جمله: هنر، رسانه، ارتباطات، فناوری، و …
- تغذیه و جهت دهی فعالیتهای علمی حوزه‌ها و دانشگاه‌ها در دو ساحت آموزش و پژوهش فلسفه دین.
- پاسخ به سوالات و شبهات مطرح در زمینه مبانی و مسائل فلسفه دین اسلامی.
- پیشگیری از گسترش خرافه‌گرایی در جامعه
قطب علمی فلسفه دین در راستای تولید و تدوین فلسفهٔ دین اسلامی و مواجهه با جریانهای ضددینی و پاسخگویی به معضلات فکری جامعه در زمینهٔ فلسفهٔ دین با تأکید بر استفاده از ظرفیت علمی کشور و همکاری مراکز آموزشی و پژوهشی به خصوص حوزه‌های علمیه و با مشورت و مشارکت نخبگان علمی برنامه‌های خود را ساماندهی و اجرا می‌نماید.
بر اساس ارزیابی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در سال ۹۳ قطب علمی فلسفه دین به عنوان تنها قطب برتر علمی کشور معرفی و از آن تقدیر به عمل آمده‌است. تاکنون بیش از ده‌ها عنوان کتاب، نشست و همایش علمی و کرسی‌های ترویجی توسط قطب علمی فلسفه دین برگزار و به مجامع علمی کشور ارائه شده‌است.
اعضای هسته اصلیویرایش
علی‌اکبر رشاد، عبدالحسین خسروپناه، ابوالفضل ساجدی، حمیدرضا شاکرین، علیرضا قائمی‌نیا، محمدحسن قدردان قراملکی و محمد محمدرضایی.
هم‌اکنون علیرضا قائمی نیا به عنوان مدیر و حمیدرضا امیرچقماقی نیز به عنوان دبیر قطب فلسفه دین اسلامی فعالیت دارند.
پژوهش‌های کلیدیویرایش
اهمّ این پژوهش‌ها عبارتست از:
- توسعه منطق فهم دین و متدلوژی‌های پنج‌گانه، محقق محوری: علی‌اکبر رشاد، گروه منطق فهم دین.[۱۲]
- فلسفه فلسفه اسلامی، محقق: عبدالحسین خسروپناه، گروه فلسفه.[۱۳][۱۴]
- ساماندهی و توسعه مطالعه فلسفه فقه، ابوالقاسم علیدوست، گروه فقه و حقوق.[۱۵][۱۶]
مجلات علمیویرایش
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مؤسسات علمی وابسته در حال حاضر هفت مجله با عنوان‌های: «قبسات» (از تاریخ ۱۳۷۹/۰۳/۰۱ تا تاریخ ۱۳۸۶/۰۲/۳۱ دارای رتبه علمی-ترویجی و از تاریخ ۱۳۸۶/۰۳/۰۱ دارای رتبه علمی-پژوهشی است.[۱۷][۱۸])، «اقتصاد اسلامی» (علمی پژوهشی و ISC)، «حقوق اسلامی» (علمی ـ پژوهشی)، «ذهن»، «کتاب نقد»، «زمانه» و «حاشیه» را تهیه و منتشر می‌کنند. سه مجله نخست دارای درجه علمی – پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مجله چهارم دارای درجه علمی- پژوهشی از حوزه علمیه می‌باشند.
موسسات وابستهویرایش
کانون اندیشه جوانویرایش
کانون اندیشه جوان موسسه‌ای فرهنگی هنری وابسته به پژوهشگاه است که مأموریت تبیین، تبلیغ و ترویج گفتمان انقلاب اسلامی را برای جوانان ۱۶ تا ۲۸ سال برعهده دارد. ضرورت پرداخت علمی ـ کاربردی به مباحث فکری و بایستگی تبیین زیرساختهای اندیشه دینی و نظامات اجتماعی اسلام برای آینده‌سازان کشور، و نیز لزوم آسیب‌شناسی در حوزه فرهنگ و باورداشت‌های دینی و پاسخگویی به شبهات مطرح به منظور صیانت از هویت فرهنگی و سلامت عقیدتی نسل جوان، از دلایل تأسیس کانون در سال ۱۳۷۷ بوده‌است.[۱۹]
مرکز پژوهش‌های جوانویرایش
پژوهش کارآمد برای نسل جوان در گرو شناخت واقعیت‌ها و اقتضایات فکری، ادبی و هنری این طبقه از یک سو و معارف عمیق دین مبین اسلام به عنوان متقن‌ترین آموزه‌های وحیانی و اساسی‌ترین مؤلفه فرهنگ ایرانی از سوی دیگر است. از این‌رو آگاهی دقیق و عمیق از معارف اسلامی و تولید متناسب با نیازهای فکری و فرهنگی مخاطبان جوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. توجه به این حقیقت راهبردی، زمینه شکل‌گیری مرکز پژوهش‌های جوان شده که با اهدافی چون تعمیق و ارتقای معرفت دینی، نخبه‌پروری، ارایه نظام واره فکری و معرفی الگوهای رفتاری برای نسل نو و با رهگیری اصول وسیاست‌های زیر، فعالیت خود را آغاز کند:
- التزام نظری و عملی به تدابیر و دغدغه‌های فرهنگی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) با تأکید بر جوانان.
- تثبیت و تقویت جایگاه مولدی مرکز در گفتمان انقلاب اسلامی.
- توجه به الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت متناسب با اهداف، ظرفیت و توان‌مندی مرکز.
- توجه به اقتضایات و نیازهای فکری و فرهنگی روزآمد مخاطب جوان.
- نیازسنجی فکری و فرهنگی مخاطب جوان در موضوعات مختلف.
- خلاقیت محوری و اعمال اصل نوآوری و ابتکار در قالب و محتوا.
- شبهه‌شناسی و مواجهه نقادانه با اندیشه‌ها، مکاتب و جریانهای معارض.
- اولویت‌دهی به تولید آثار فکری به اقتضاء شرایط، بحران‌ها و پیشامدهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روز.
- جذب حداکثری مخاطب ضمن پایبندی بر اصول.
- پرهیز از پرداختن به موضوعات و مطالب حساسیت‌زا و تفرقه برانگیز.
- گرایش به قالب‌های نوشتاری نو، متنوع، مجموعه‌ای جوان‌پسند.
- توجه ویژه در تولید آثار مکتوب به مسایل دختران و بانوان جوان.
- تأکید بر پاسخگویی بهنگام به دغدغه‌ها و شبهات.
- نخبه پروری و پرورش نویسندگان توانمند در حوزه جوان.
گروه‌های علمیویرایش
مرکز مطالعات و فعالیتهای فضای مجازیویرایش
با توجه به خطورت مسائل فضای مجازی و ضرورت ورود مؤثر پژوهشگاه در این عرصه نظری و راهبردی مهم مرکز مطالعات فضای مجازی شهریور ماه ۹۶ با هدف اهتمام مضاعف برای پیگیری دغدغه‌ها و رهنمودهای رهبر فرهیخته انقلاب اسلامی (دام ظله الوارف) درزمینهٔ مواهب و مخاطرات فضای مجازی، توسعه همکاری‌ها و تأمین منابع مطمئن برای اجرای برنامه‌ها و فعالیتهای مرکز، تأسیس و راه اندازی گردید.
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- تهیهٔ راهبردها، رویکردها و اولویت‌های فعالیتی مرکز، براساس اهداف، اصول راهبردی، و چشم‌انداز پژوهشگاه و تدابیر راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی (دام ظله)، و ارائه به مراجع تصمیم‌گیر برای تصویب.
- تدبیر و تلاش پیوسته برای روزآمدسازی راهبردها، رویکردها و اولویت‌ها، تهیهٔ طرح‌های مناسب در جهت تحقق اهداف و وظائف مرکز و توسعه و ارتقای فعالیتهای آن.
- اداره امور جاری مرکز و نظارت بر عملکرد واحدها و نیروی انسانی همکار آن.
- به‌کارگیری ظرفیت‌های پژوهشکده‌ها و مؤسسات تابعه برای تحقق اهداف و وظائف مرکز، همچنین مدیریت حضور مؤثر واحدها و همکاران علمی پژوهشگاه در فضای مجازی.
- برقراری ارتباط فعال با دستگاه‌ها و مؤسسات ذی دخل، در جهت هم افزایی و توسعهٔ همکاری‌ها، افزایش اثربخشی فعالیت‌ها، بهره‌برداری از ظرفیت‌های ملی و تأمین منابع لازم برای اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مصوب مرکز.
- تهیه و ارائهٔ برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت و سالانهٔ مرکز بر اساس اهداف و وظائف آن، و نظارت بر حسن اجرای آنها پس از تصویب در مراجع ذی‌صلاح.
- شناسایی و معرفی افراد واجد صلاحیت‌های لازم برای تصدی اجرای برنامه‌های مرکز، ونظارت بر حسن جریان وظائف همکاران علمی و اجرایی.
- دبیری شورای عالی مرکز و هدایت جلسات شوراهای تخصصی و کارشناسی، و ارجاع تصمیمات اتخاذشده به مراجع ذی‌صلاح برای تصویب برحسب مورد.
- پیگیری سایر امور ارجاعی از سوی ریاست پژوهشگاه و شوراهای مرجع.
- تهیه و ارائهٔ گزارش متناوب و سالانهٔ پیشرفت برنامه‌ها و طرح‌های مصوب و نتایج حاصل از فعالیتهای مرکز.
در حال حاضر ریاست این مرکز را مهدی جهان‌پرور بر عهده دارد.
مرکز رشد علوم انسانی اسلامیویرایش
با توجه به اهداف و رسالت علمی ـ فکری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و ظرفیت‌های درخور توجه واحدها و آحاد پژوهشگاهی برای ایفای نقش کارساز و گرهگشا در پیشبرد امور نظام مقدس جمهوری اسلامی و وظائف دستگاه‌ها و نهادهای مختلف کشور، مرکز رشد علوم انسانی اسلامی آبان ماه سال ۱۳۹۶ تأسیس شد.
ماموریت‌های اساسیویرایش
- تهیهٔ طرح تأسیس، تنظیم شرح وظائف، سازمان نما، دستورالعمل‌ها و برنامهٔ فعالیت مرکز و ارائه جهت تصویب و ابلاغ.
- شناسایی و پیشنهاد افراد صاحب صلاحیت‌های لازم برای عضویت در ارکان سازمانی مرکز جهت تأیید و انتصاب.
- پیگیری فرایند درون سازمانی و تشریفات قانونی تأسیس مرکز، با توجه به مفاد اساسنامه و مقتضیات اسناد فرادستی پژوهشگاه و مقررات و قوانین جاری کشور.
- راه اندازی و تمشیت امور مرکز و مدیریت برنامه‌ها و فعالیتهای مرکز.
- اتخاذ تدابیر لازم در راستای خوداتکایی مرکز نسبت به نیازمندیها و هزینه‌های جاری آن.
در حال حاضر ریاست این مرکز را محمود حکمت‌نیا بر عهده دارد.
مرکز پیشرفت و تمدنویرایش
اهداف و برنامه‌های کلیویرایش
- مطالعه و تدبیر پیوسته برای روزآمدسازی راهبردها و اولویت‌های فعالیت مرکز، و ارائه راهکارهای مناسب برای توسعه و ارتقای کیفی واحدهای علمی آن، براساس اهداف، اصول راهبردی و چشم‌انداز پژوهشگاه، اهداف مصوب مرکز و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی (دام ظله) و برنامه‌ریزی در جهت حسن تحقق آنها پس از تصویب در مراجع ذی‌صلاح؛
- تهیه و تدوین برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت مرکز و تنظیم تغییرات بینادوره‌ای برنامه‌ها و واحدهای آن، و تصویب‌خواهی از مراجع ذی‌ربط و نظارت بر حسن اجرای آنها؛
- برنامه‌ریزی و اتخاذ تدابیر لازم برای بهره‌برداری از استطاعت علمی پژوهشکده‌ها و مؤسسات وابسته به پژوهشگاه در جهت اجرای برنامه‌های مرکز؛
- شناسایی و معرفی افراد صاحب صلاحیت برای تصدی مدیریت واحدهای علمی، و پیشنهاد عزل و نصب دبیران، و اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب نیروی انسانی متخصص و متعهد برای اجرای برنامه‌های علمی مرکز؛
- حضور منظم در شوراهای علمی مرکز، تشکیل جلسات شورای مرکز و پیگیری مصوبات آن و ارجاع مسائل مطرح شده به مراجع ذی‌صلاح جهت تصمیم‌گیری لازم و نظارت بر حسن اجرای تصمیمات متخذه؛
- بررسی و تأیید نهایی گزارش پیشرفت برنامه‌ها و طرح‌های مرکز، و نیز نظارت بر حسن اجرای وظایف دبیران و کارکنان و تأیید کارکردسنجی آنها و ارجاع به مراجع ذی‌ربط؛
- نظارت بر حسن اجرای ابلاغیه‌ها، مصوبات شوراهای مرجع پژوهشگاه و موارد ارجاعی از سوی ریاست پژوهشکده و گزارش پیشرفت آنها به ریاست و دیگر مصادر مربوطه؛
- همکاری با دیگر حوزه‌های سازمانی پژوهشگاه در راستای تحقق اهداف، وظایف و برنامه‌های مصوب؛
- وارسی و تأیید نهایی مدارک و پرونده جذب اعضای علمی مرکز (برای درخواست موافقت اصولی و قطعی و تبدیل وضعیت)، ترفیع پایه و ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی آن و ارجاع به مراجع ذی‌ربط؛
- تهیه و تنظیم برنامه و بودجه سالیانه مرکز بر اساس اهداف و برنامه‌های بلندمدت و ارائه به ریاست پژوهشکده جهت تصویب آنها در مراجع مربوطه؛
- نقادی متناوب وضعیت واحدهای مرکز و تهیه گزارش دوره‌ای پیشرفت برنامه‌ها و نتایج فعالیتهای مرکز و ارائه به ریاست پژوهشکده.
- تهیه و تنظیم مقررات اعم از نظام‌نامه‌ها، آیین‌نامه‌ها، دستورنامه‌های لازم در زمینه امور پژوهشی و ارائه به ریاست پژوهشکده جهت تصویب در مراجع مربوطه؛
- ارزیابی روند کمی و کیفی طرح‌ها، آسیب‌شناسی و ارائه راهکارهای مناسب برای اصلاح و ارتقاء؛
- تجمیع و تحلیل آمار و اطلاعات پژوهشی در حوزه وظایف مرکز به منظور استفاده در برنامه‌ریزی‌ها.
مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر (فام)ویرایش
موسسه‌ای است وابسته به پژوهشگاه که با هدف نشر آثار برگزیده مؤلفان و مترجمان حوزه‌های مرتبط با فعالیت پژوهشگاه تأسیس شده‌است. چاپ و نشر ده‌ها کتاب، رساله، جزوه تحقیقی و پژوهشی و انتشار ماهنامه زمانه، از جمله فعالیتهای این مؤسسه به‌شمار می‌آید.
سازمان انتشارات پژوهشگاهویرایش
از دیگر موسسات تابعه پژوهشگاه است که در راستای اهداف کلان پژوهشگاه به فعالیتهای انتشاراتی می‌پردازد. «سازمان» متصدی آماده‌سازی، چاپ و توزیع آثار پژوهشگاه و موسسات وابسته می‌باشد.[۲۰]
منابعویرایش
- ↑ «پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهٔ اسلامی». روزنامهٔ رسمی. ۱۳ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۱ مهٔ ۲۰۱۸.
- ↑ «مصوبهٔ اساسنامهٔ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی»». شورای عالی انقلاب فرهنگی. ۳ اردیبهشت ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۱ مهٔ ۲۰۱۸.
- ↑ نشریه: اطلاع‌رسانی و کتابداری» پژوهش و حوزه» پاییز ۱۳۸۱ - شماره ۱۱ (۱۱ صفحه - از ۱۷۰ تا ۱۸۰)
- ↑ «گاه‌شمار زندگی علی‌اکبر رشاد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ جزوه آشنایی با پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، روابط عمومی، سال ۱۳۹۰
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «دکتر فرشاد مهدی پور – جریان‌شناسی تاریخ معاصر ایران». tarikhmoaser.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۲۷.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ رشاد، علی‌اکبر؛ منطق فهم دین: دیباچه‌واره‌ای بر روش‌شناسی اکتشاف گزاره‌ها و آموزه‌های دینی؛ تصنیف؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهٔ اسلامی؛ چاپ اول ۱۳۸۹؛ شابک: 6-80-2982-964-978.
- ↑ خسروپناه، عبدالحسین؛ کتاب فلسفه فلسفه اسلامی؛ تعداد صفحات 536؛ نوبت چاپ اول؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ ۱۳۸۷؛ شابک:978-600-108-031-9؛ شماره کتابشناسی ملی: 2008632
- ↑ کتاب فلسفه‌های مضاف؛ جلد اول؛ مقاله فلسفه فلسفه اسلامی (عبدالحسین خسروپناه) صفحه ۶۱ تا ۸۸؛ رقعی؛ نوبت چاپ دوم؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ سال ۱۳۹۰؛ شابک: 964-8352-80-1.
- ↑ کتاب فلسفه‌های مضاف؛ جلد دوم؛ مقاله فلسفه فقه (ابوالقاسم علیدوست) صفحه ۱۱۱ تا ۱۵۵؛ رقعی؛ نوبت چاپ دوم؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ سال ۱۳۹۰.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ http://www.noormags.ir/view/fa/magazine/38
- ↑ http://mjl.isc.gov.ir/Searchresult.aspx?Cond=1&SrchTxt=قبسات[پیوند مرده]
- ↑ http://www.canoon.org/
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳.