دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور

نشان دانشگاه پیام نور
شعار	آموزش برای همه، همه وقت و همه جا
تأسیس	مهرماه ۱۳۶۷
نوع	سراسری (دولتی) و دانشگاه باز، آموزش از راه دور و نیمه‌حضوری
رئیس	دکتر محمد رضا زمانی (۱۳۹۶-اکنون)
هیئت علمی	۱۳۴۵
مکان	سازمان مرکزی تهران
وب‌گاه	pnu.ac.ir

دانشگاه پیام نور یکی از دانشگاه‌های ایران است که در مهرماه سال ۱۳۶۷ تأسیس شد.این دانشگاه براساس روش آموزش از راه دور و نیمه‌حضوری تأسیس شده است. از نظر ساختاری دانشگاه پیام‌نور دارای یک سازمان مرکزی و در سراسر کشور است. این دانشگاه دامنهٔ وسیعی از رشته‌های مختلف را به‌طور متفاوت ارائه می‌دهند. شیوه آموزشی این دانشگاه، آموزش باز و از راه دور است.

تاریخچه دانشگاه پیام نور

تحولات دانشگاه پیام نور را می‌توان به چهار دوره تقسیم‌بندی کرد.

دوره اول: افتتاح و جذب اولین گروه دانشجویی

دانشگاه پیام نور براساس تصمیمات جلسات ۹۴ مورخ ۲۷ آبان ۱۳۶۵ و ۹۷ مورخ ۲۵ آذر ۱۳۶۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی عملاً با پذیرش اولین گروه دانشجو در مهرماه ۱۳۶۷ تأسیس شد. این دانشگاه پس از تأسیس، با پذیرش اولین گروه دانشجویی خود در ۵ رشتهٔ تحصیلی و در ۲۸ مرکز باقی‌مانده از دانشگاه ابوریحان بیرونی و دانشگاه آزاد ایران از مهرماه سال تحصیلی ۶۸–۱۳۶۷ فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. در این دوره اکثر دانشجوهای جذب شده کارمندان دولت و افراد شاغل بودند. کلاس‌های دانشگاه فقط روزهای پنج‌شنبه و جمعه تشکیل می‌شد.

دوره دوم: افزایش تعداد مراکز و استفاده از ساختمان‌های دولتی

در این دوره ساختمان‌های متروکه دولتی و ساختمان‌های بدون استفاده وزارت خانه‌ها به دانشگاه پیام نور داده شد تا مراکز خود را گسترش دهد. در این دوره علاوه بر کارمندان شاغل بقیه جوانان جویای تحصیل با کنکور سراسری نیز به دانشگاه پیام نور وارد می‌شدند و همین باعث افزایش کلاس‌های دانشگاه پیام نور در طول هفته شد. تا این دوره دانشگاه از نظر کیفی نامطلوب بود

دوره سوم: رشد بسیار زیاد دانشگاه از نظر کمی

در این دوره با کمک‌های دولت دانشگاه شروع به احداث مراکز جدید کرد ولی اینبار ساختمان‌های استاندارد ساخته می‌شدند. با شروع ساخت و ساز بسیاری از مراکز دانشگاه به ساختمان‌های جدید انتقال پیدا کردند و همین باعث رشد کیفی دانشگاه نیز شد. در این دوره مراکزی که از قبل ساختمانهای خوبی داشتند بیشتر رشد کیفی را تجربه کردند و ساختمان‌های خود را با وسایل پیشرفته آموزشی و آزمایشگاه‌ها و کتابخانه‌ها و سامانه‌های امنیتی و مکانیزی تجهیز کردند. این دوره تحول عظیمی در دانشگاه پیام نور به وجود آورد و چهره این دانشگاه را به کلی عوض کرد.

دوره چهارم: شروع رشد کیفی دانشگاه

در این دوره که جدیداً آغاز شده‌است رشد کمی دانشگاه عملاً متوقف شده‌بود و مسئولین دانشگاه همه توان خود را برای رشد کیفی دانشگاه بکار گرفته‌بودند ولی به یکباره در سال تحصیلی ۱۳۸۹–۱۳۹۰ تعداد بسیار زیادی رشته به رشته‌های دانشگاه پیام نور اضافه شد به طوریکه هم‌اکنون این دانشگاه اکثر رشته‌های مهندسی را دارا می‌باشد. البته اکنون که بزرگترین دانشگاه دولتی ایران شعار خود را (آموزش عالی برای همه) عملی کرده‌است تصمیم دارند این دانشگاه را از نظر کیفی نیز به بهترین حد ممکن برساند. از جمله اقدامات این دوره می‌توان به: شروع جذب هیئت علمی لازم. تجهیز مراکز به بهترین وسایل آموزشی. حذف مراکزی که هیئت مؤسس آن نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند و ادغام آنها با مراکز با کیفیت تر. حذف دانشجویان ضعیف با قانون اخراج مشروطیها. گسترش شبکه کتاب درسی دانشگاه با وجود اینکه اکنون نیز بزرگترین شبکه کتاب دانشگاهی ایران می‌باشد. به نظر می‌رسد با رشد بسیار خوبی که دانشگاه در این مدت کوتاه داشته‌است در آینده نه چندان دور به عنوان یکی از بهترین دانشگاه‌های ایران و خاورمیانه تبدیل شود. از سال ۱۳۹۰ و بعد از گسترش رشته‌های بسیار متنوع در این دانشگاه، دانشگاه پیام نور بزرگترین دانشگاه جهان از نظر تنوع رشته و تعداد دانشجو به حساب می‌آید. در حال حاضر مرکز بین‌الملل دانشگاه پیام نور در سه مقطع تحصیلی کارشناسی در ۱۸ رشته گرایش، کارشناسی ارشد در ۳۲ رشته گرایش و دکتری تخصصی در ۸ رشته در ۵۸ کشور جهان(۷۶ شهر) دانشجوی ایرانی و غیرایرانی دارد.

دوره پنجم: شروع کوچک سازی و سیاست های انقباظی دانشگاه(برگشت به عقب)

در این دوره که پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی شروع شد . دانشگاه پیام نور سیاست های انقباظی را در پیش گرفت . ابتدا فراهانی و محمدعلی سرلک که از اعضای هیات علمی این دانشگاه بودند با سیاست های انقباظی برای دانشگاه پیام نور مخالفت کردند و مانع از عملی شدن آن شدند. اما پس از انتصاب شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم در اواخر سال 93 کمتر از دو هفته بعد علی اصغر رستمی ابوسعیدی به ریاست هیات امنا وزارت علوم منصوب شد و شش ماه بعد رستمی که ارتباط نزدیکی با شریعتی نیاسر داشت توسط وزیر علوم در سال 94 به ریاست دانشگاه پیام نور منصوب شد. رستمی در واقع برای اجرای سیاست های انقباظی دانشگاه پیام نور نیروی مناسبی بود . شریعتی نیاسر در برنامه زنده تلویزیونی رسما اعلام کرد سیاست های انقباظی و کوچک سازی را در قبال دانشگاه پیام نور را وزارت علوم در پیش گرفته است. وزارت علوم برای این منظور حتی اساسنامه دانشگاه پیام نور را تغییر داد. این فرایند انقباظی تا آنجا پیش رفته است که در سال 1397 بیش از 28 درصد از رشته های کارشناسی ارشد این دانشگاه پذیرش در آنها متوقف شده است.

اکنون این دانشگاه دارای بیش‌از 500مرکز در سراسر کشور است که به‌صورت نیمه‌حضوری به ارائهٔ آموزش می‌پردازند.

رتبه دانشگاه در ایران

بر اساس رتبه‌بندی جدید گروه QS دانشگاه پیام‌نور بیست و دومین دانشگاه برتر ایران است. بر اساس رتبه‌بندی وبومتریکس دانشگاه پیام‌نور پنجمین دانشگاه برتر ایران و دویست و سی و دومین دانشگاه برتر آسیاست؛ و همچنین بر اساس رتبه‌بندی سایت 4ICU وب‌سایت دانشگاه پیام‌نور نهمین وب‌سایت برتر در بین دانشگاه‌های ایران است. همچنین دانشگاه پیام‌نور بزرگ‌ترین شبکهٔ آموزش عالی دولتی ایران و در بین دانشگاه‌های باز دانشگاه پیام‌نور در آسیا دوم و در جهان ششم می‌باشد. بر اساس رتبه‌بندی اعلام شده در اواخر سال ۱۳۹۳ دانشگاه پیام نور با کسب نمره ۱۰۰ شاخص آموزشی، رتبه یک کیفیت آموزشی کشور را در کنار دانشگاه‌های دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه تربیت مدرس کسب کرد.

دانشجویان

دانشجوهای دانشگاه پیام‌نور به دو دستهٔ رسمی و فراگیر تقسیم می‌شوند.

دانشجویان رسمی

دانشجویان رسمی دانشگاه پیام‌نور با کنکور رسمی سازمان سنجش کشور در این دانشگاه پذیرفته شده‌اند. از سال ۱۳۹۲، دانشگاه متقاضیان را بدون کنکور هم می‌پذیرد و شرط ورود به دانشگاه معدل دوره متوسطه می‌باشد.

دانشجویان فراگیر

داوطلبان (فقط کارشناسی ارشد) ابتدا در یکی از مراکز دانشگاه پیام‌نور به‌عنوان دانش‌پذیر (نه دانشجو) ثبت‌نام می‌کنند؛ و دروس ترم اول رشتهٔ موردنظر به آن‌ها ارائه می‌شود و در صورت قبولی به‌عنوان دانشجوی فراگیر در ترم بعدیِ دانشگاه تحصیل می‌کنند و همچنین درصورت گذراندن دروس نیازی به امتحان مجدد ندارند. درضمن شهریهٔ ثابت دانشجویان فراگیر برابر با دانشجویان رسمی می‌باشد. همچنین عنوان فراگیر از مدارک (فارغ‌التحصیلی) دانشگاه پیام‌نور حذف شده‌است.

مدیران

• میرمحمود ساعی (۱۳۶۶–۱۳۶۷)
• نصرت‌الله ضرغام (۱۳۶۷–۱۳۶۸)
• حسن ظهور (۱۳۶۸–۱۳۷۴)
• حسین صادقی شجاع (۱۳۷۴–۱۳۷۶)
• حسن ظهور (۱۳۷۶–۱۳۸۴)
• علیرضا علی احمدی (۱۳۸۴–۱۳۸۷)
• سید محمد حسینی (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
• حسن زیاری (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
• ابوالفضل فراهانی (۱۳۹۲–۱۳۹۳)
• محمدعلی سرلک (۱۳۹۳–۱۳۹۴)
• علی اصغر رستمی ابوسعیدی (۱۳۹۴–۱۳۹۶)
• محمد رضا زمانی (۱۳۹۶-اکنون)

نحوه تشکیل کلاس‌ها

در دانشگاه پیام‌نور کلاس‌ها به ۳ شیوهٔ غیرحضوری، نیمه‌حضوری و حضوری تشکیل می‌شوند.

جستارهای وابسته

• آموزش عالی در ایران
• فهرست دانشگاه‌های ایران
• دانشگاه‌های ایران
• دانشگاه‌های تهران

منابع

• «فصل سوم»، انتخاب رشته، انتخاب آینده، راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری … تألیف دکتر کورش پرند، غلامرضا یادگارزاده و دکتر ابراهیم خدایی، تهران: مرکز انتشارات سازمان سنجش کشور، مرکز انتشارات سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، ۱۳۹۱، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۵۳-۱۷۹-۱