مردم کولی

قومی پراکنده در سراسر جهان با شیوه به خصوصی از زندگی
(تغییرمسیر از کولیان)

مردم رومنی یا روما یا کولی مردمی هندوآریایی زبان هستند که به صورت کوچ‌نشین و دوره‌گرد در سراسر اروپا و خاورمیانه یافت می‌شوند.[۶۱] رما جمع واژه رُم است که بنابر نظراتی به واژه سانسکریت دُم (انسان) بر‌می‌گردد. شواهد زبانی و ژنتیکی احتمال می‌دهند که این مردم در اصل از شبه‌قاره هند ریشه گرفته‌اند و مانند بقیه مردم هند بومی آسیای جنوبی بوده اما چون از مهاجرت آنها با دیگر اقوام خویش یعنی قوم آریایی، سکاها و سانسکریت‌ها از آسیای میانه در یک مسیر مهاجرت اقوام آریایی بود و در آسیا زبانشان تغییر یافته‌است.[۶۲][۶۳][۶۴] کولی ها از لحاظ نژادی بیشتر از دراویدی های بومی جنوب آسیا تاثیر گرفته اند و سهم نژاد آریایی در آنها بسیار ناچیز است.[۶۵] طی پژوهشی توسط مجله ژنتیکی <<nature>>از لحاظ ژنتیکی، هاپلوگروپ R1a که مشخصه نژاد آریایی است، در کولی ها وجود ندارد و کولی ها تنها از لحاظ زبانی جزو مردمان آریایی و هندواروپایی قرار دارند.[۶۵]

مردم کولی
پرچم رومنی در سال ۱۹۳۳ ایجاد شد و سال ۱۹۷۱ در کنگره جهانی رومنی پذیرفته شد
نقشه پراکندگی این مردم در کشورهای مختلف
کل جمعیت
۲–۲۰ میلیون[۱][۲][۳][۴]
 ایالات متحده آمریکا۱ میلیون نفر با اصالت کولی[note ۱][۵][۶]
 برزیل۸۰۰٬۰۰۰[۷]
 اسپانیا۷۵۰٬۰۰۰–۱٬۱۰۰٬۰۰۰ (۱٫۸۷٪)[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]
 رومانی619,007[note ۲]-1,850,000 (8.63%)[۹][۱۳][۱۴][۱۵]
 ترکیه۵۰۰٬۰۰۰–۲٬۷۵۰٬۰۰۰ (۳٫۷۸٪)[۹][۱۶][۱۷][۱۸]
 فرانسه۳۵۰٬۰۰۰–۵۰۰٬۰۰۰[۱۹][۲۰]
 بلغارستان325,343[note ۳]–۷۵۰٬۰۰۰ (۱۰٫۳۳٪)[۲۱][۲۲]
 مجارستان309,632[note ۴]–۸۷۰٬۰۰۰ (۸٫۸٪)[۲۳][۲۴]
 آرژانتین۳۰۰٬۰۰۰[note ۵][۲۵][۲۶]
 بریتانیا۲۲۵٬۰۰۰ (۰٫۳۶٪)[۹][۲۷][۲۸]
 روسیه205,007[note ۶]–۸۲۵٬۰۰۰ (۰٫۵۸٪)[۹]
 صربستان147,604[note ۷]–۶۰۰٬۰۰۰ (۸٫۲۳٪)[۹][۲۹][۳۰]
 ایتالیا۱۲۰٬۰۰۰–۱۸۰٬۰۰۰ (۰٫۳٪)[۹][۳۱]
 یونان۱۱۱٬۰۰۰–۳۰۰٬۰۰۰ (۲٫۷٪)[۳۲][۳۳]
 آلمان۱۰۵٬۰۰۰ (۰٫۱۳٪)[۹][۳۴]
 اسلواکی105,738[note ۸]–۴۹۰٬۰۰۰ (۹٫۰۲٪)[۳۵][۳۶][۳۷]
 ایران۲٬۰۰۰–۱۱۰٬۰۰۰[۳۸][۳۹]
 مقدونیه شمالی53,879[note ۹]–۱۹۷٬۰۰۰ (۹٫۵۶٪)[۹][۴۰]
 سوئد۵۰٬۰۰۰–۱۰۰٬۰۰۰[۹][۴۱]
 اوکراین47,587[note ۱۰]–۲۶۰٬۰۰۰ (۰٫۵۷٪)[۹][۴۲]
 پرتغال۴۰٬۰۰۰–۵۲٬۰۰۰ (۰٫۴۹٪)[۹][۴۳]
 اتریش۴۰٬۰۰۰–۵۰٬۰۰۰ (۰٫۵۷٪)
 کوزوو36,000[note ۱۱] (۲٪)[۹][۴۴]
 هلند۳۲٬۰۰۰–۴۰٬۰۰۰ (۰٫۲۴٪)[۹]
 ایرلند22,435–37,500 (0.84%)[۹]
 لهستان17,049[note ۶]–۳۲٬۵۰۰ (۰٫۰۹٪)[۹][۴۵]
 کرواسی16,975[note ۶]–۳۵٬۰۰۰ (۰٫۷۹٪)[۹][۴۶]
 مکزیک۱۵٬۸۵۰[۴۷]
 مولدووا12,778[note ۶]–۱۰۷٬۱۰۰ (۳٫۰۱٪)[۹][۴۸]
 فنلاند10,000-12,000 est. (۰٫۱۷٪)[۴۹]
 بوسنی و هرزگوین8,864[note ۶]–۵۸٬۰۰۰ (۱٫۵۴٪)[۹][۵۰]
 کلمبیا۸٬۰۰۰[۲۵][۵۱]
 آلبانی8,301[note ۱۲]–۳۰۰٬۰۰۰ (۴٫۵۹٪)[۹][۴۳][۵۲]
 بلاروس7,316[note ۶]–۴۷٬۵۰۰ (۰٫۵٪)[۵۳]
 لتونی7,193[note ۶]–۱۲٬۵۰۰ (۰٫۵۶٪)[۹]
 کانادا۵٬۲۵۵–۸۰٬۰۰۰[۵۴][۵۵]
 مونته‌نگرو5,251[note ۶]–۲۰٬۰۰۰ (۳٫۷٪)[۵۶]
زبان‌ها
رومانی، گونه‌های پیرارومانی، زبان‌های بومی مناطق
دین
بیشتر مسیحیت[۵۷]
اسلام[۵۷]
هندوئیسم[۵۷]
اسطوره‌شناسی کولی
قومیت‌های وابسته
دوم، لوم، دوپبا و دیگر مردمان هندوآریایی

در انگلیسی به کولی‌ها جیپسی (gypsy) گفته می‌شود؛ چرا که تصور می‌شد آن‌ها از مصر (Egypt) آمده‌اند. این تصور باعث شد که این مردم و زبانشان اسرارآمیز جلوه‌گر شود. اکنون جیپسی به نوعی کلمه‌ای توهین‌آمیز تلقی می‌شود زیرا روشن است که کولی‌ها (roma نام ملی و قومی است) از هند به صورت گروه گروه در اواسط هزاره اول میلادی مهاجرت کرده‌اند.[نیازمند منبع] یکی از این گروه‌ها از طریق ایران به طرف آسیای صغیر، جنوب روسیه و کشورهای بالکان پیش رفته، تا در سده پانزدهم به اروپای غربی و در سده شانزدهم به بریتانیا رسیده‌است. ظاهراً گروه بعدی خط‌سیری جنوبی‌تر را یعنی از طریق ایران، سوریه و مدیترانه به سوی آفریقا و شبه جزیره ایبری در پیش گرفته‌است. تا قرن بیستم گروه‌هایی از کولی‌ها با گرایش به نوعی زندگی کم و بیش چادرنشینی در همه کشورهای اروپایی و در بسیاری از بخش‌های دیگر جهان حضور داشتند؛ و زبان رُمَنی، که اصلاً گونه‌ای ویژه از زبان هندو آریایی نو می‌باشد، اساساً با دو یا سه دوجین لهجه تشخیص داده می‌شوند.[۶۶]

کولی‌ها در سراسر جهان یافت می‌شوند، اما بیشتر در اروپا، به ویژه مرکز، شرق و جنوب آن ( اسپانیا و جنوب فرانسه) متمرکز هستند. آن‌ها در حدود سال ۱۰۰۷ میلادی وارد آسیای غربی و اروپا شدند.

در ایران نیز گروه‌های مختلفی از مردم کولی در سراسر کشور در مناطقی همچون خراسان(غرشمال)، آذربایجان، کردستان(سوزمانی) فارس(لوری)، بوشهر، لرستان(لوطی و کاولی)، کرمان، قزوین، ایلام (کاوِلی) و گیلان زندگی می‌کنند.

دلیل نامیدن آنها به کولی به خاطر کوله‌باری بوده که همیشه بر کول داشتند. اما کاوِلی یا کابلی نیز نامیده‌می‌شوند زیرا تصور عموم‌ بر این بود که از کابل آمده‌اند.

در کشورهای افغانستان و ازبکستان نیز مردم کولی یافت می‌شوند.[۶۷]

در سینمای کشورهای مختلف خصوصا اروپای شرقی به کولی‌ها پرداخته‌شده‌است و اغلب نقش آنها، نقشی سطح‌ پایین، شاد و پر از کلیشه بوده‌است.

امروز کولی‌ها در کشورهای اروپایی بدین گونه نامیده می‌شوند:

وضعیت کنونی

ویرایش

امروزه کولی‌ها در تعدادی از کشورهای آسیایی همچون ایران و ترکیه و تقریباً تمام کشورهای اروپایی هستند و مشکلات و مسائل اجتماعی بسیاری را سبب می‌شوند و البته سختی‌های زیادی را نیز متحمل شده‌اند. زندگی آن‌ها با زندگی متداول اروپا کاملاً متفاوت است. امروزه بسیاری از آن‌ها دیگر کوچ نمی‌کنند ولی نحوه زندگی خود را تغییر نداده‌اند.[۶۸]

گفته می‌شود که بیش از دو میلیون کولی در روسیه زندگی می‌کنند. آن‌ها توانسته‌اند به سهم خود بر فرهنگ روس تأثیر بگذارند. در روسیه به کولی‌ها «تسیگان» گفته می‌شود. البته امروزه کمتر شاهد برپایی گروه‌های رقص و آواز تسیگان‌ها هستیم.

اگرچه امروزه کولی‌ها تقریباً در مجموعهٔ فرهنگ، اعتقادات و آداب و رسوم مناطق حل شده‌اند، ولی هنوز برخی از آیین‌ها و آداب قومی مانند مراسم ازدواج، طلاق، نوع مناسبات خانواده و برخی از شئون اجتماعی گذشته خود را حفظ نموده‌اند.

جستارهای وابسته

ویرایش

یادداشت‌ها

ویرایش
  1. Gypsy
  2. Bohemiens
  3. Hydens
  4. Zigeuner
  5. Gitanos
  6. Cygana
  7. Zingari
  8. Zinguri

منابع

ویرایش
  1. Lewis, M. Paul, ed. (2009). "Ethnologue: Languages of the World" (online) (16th ed.). Dallas, TX: SIL. Retrieved 15 September 2010. Ian Hancock's 1987 estimate for 'all Gypsies in the world' was 6 to 11 million.
  2. "EU demands action to tackle Roma poverty". BBC News. 5 April 2011.
  3. "The Roma". Nationalia. Retrieved 20 November 2015.
  4. "Rom". Encyclopædia Britannica. Retrieved 15 September 2010. … estimates of the total world Roma population range from two million to five million.
  5. Smith, J. (2008). The marginalization of shadow minorities (Roma) and its impact on opportunities (Doctoral dissertation, Purdue University).
  6. Kayla Webley (13 October 2010). "Hounded in Europe, Roma in the U.S. Keep a Low Profile". Time. Retrieved 3 October 2015. Today, estimates put the number of Roma in the U.S. at about one million.
  7. "Falta de políticas públicas para ciganos é desafio para o governo" [Lack of public policy for Romani is a challenge for the administration] (به پرتغالی). R7. 2011. Archived from the original on 11 January 2012. Retrieved 22 January 2012. The Special Secretariat for the Promotion of Racial Equality estimates the number of "ciganos" (Romanis) in Brazil at 800,000 (2011). The 2010 IBGE Brazilian National Census encountered Romani camps in 291 of Brazil's 5,565 municipalities.
  8. "Roma integration in Spain". European Commission – European Commission (به انگلیسی).
  9. ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ ۹٫۱۳ ۹٫۱۴ ۹٫۱۵ ۹٫۱۶ ۹٫۱۷ ۹٫۱۸ ۹٫۱۹ ۹٫۲۰ "Roma and Travellers Team. TOOLS AND TEXTS OF REFERENCE. Estimates on Roma population in European countries" (PDF)Council of Europe Roma and Travellers Division{{cite web}}: نگهداری CS1: پست اسکریپت (link)
  10. Estimated by the Society for Threatened Peoples [۱]
  11. "The Situation of Roma in Spain" (PDF). Open Society Institute. 2002. Archived from the original (PDF) on 1 December 2007. Retrieved 15 September 2010. The Spanish government estimates the number of Gitanos at a maximum of 650,000.
  12. "Diagnóstico social de la comunidad gitana en España: Un análisis contrastado de la Encuesta del CIS a Hogares de Población Gitana 2007" (PDF). mscbs.gob.es. 2007. Archived from the original (PDF) on 8 August 2019. Retrieved 24 June 2020. Tabla 1. La comunidad gitana de España en el contexto de la población romaní de la Unión Europea. Población Romaní: 750.000 [...] Por 100 habitantes: 1,87% [...] se podrían llegar a barajar cifras [...] de 1.100.000 personas
  13. "Roma integration in Romania". European Commission – European Commission (به انگلیسی).
  14. 2011 census data, based on table 7 Population by ethnicity, gives a total of 621,573 Roma in Romania. This figure is disputed by other sources, because at the local level, many Roma declare a different ethnicity (mostly Romanian, but also Hungarian in Transylvania and Turkish in Dobruja). Many are not recorded at all, since they do not have ID cards [۲]. International sources give higher figures than the official census(UNDP's Regional Bureau for Europe بایگانی‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine, World Bank, International Association for Official Statistics بایگانی‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine).
  15. "Rezultatele finale ale Recensământului din 2011 – Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune" (به رومانیایی). National Institute of Statistics (Romania). 5 July 2013. Archived from the original (XLS) on 18 January 2016. Retrieved 18 December 2013. However, various organizations claim that there are 2 million Romanis in Romania. See [۳]
  16. "Archived copy". Archived from the original on 10 October 2012. Retrieved 17 June 2014.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  17. "Türkiye'deki Kürtlerin sayısı!" [The numberتنمند of Kurds in Turkey!] (به ترکی استانبولی). 6 June 2008. Retrieved 2 January 2016.
  18. "Türkiye'deki Çingene nüfusu tam bilinmiyor. 2, hatta 5 milyon gibi rakamlar dolaşıyor Çingenelerin arasında". Hurriyet (به ترکی استانبولی). TR. 8 May 2005. Archived from the original on 7 اكتبر 2009. Retrieved 2 January 2016. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  19. "Situation of Roma in France at crisis proportions". EurActiv Network. 7 December 2005. Retrieved 21 October 2015. According to the report, the settled Gypsy population in France is officially estimated at around 500,000, although other estimates say that the actual figure is much closer to 1.2 million.
  20. Gorce, Bernard (22 July 2010). "Roms, gens du voyage, deux réalités différentes". La Croix. Retrieved 21 October 2016. [MANUAL TRANS.] The ban prevents statistics on ethnicity to give a precise figure of French Roma, but we often quote the number 350,000. For travellers, the administration counted 160,000 circulation titles in 2006 issued to people aged 16 to 80 years. Among the travellers, some have chosen to buy a family plot where they dock their caravans around a local section (authorized since the Besson Act of 1990).
  21. Население по местоживеене, възраст и етническа група [Population by place of residence, age and ethnic group]. Bulgarian National Statistical Institute (به بلغاری). Retrieved 22 June 2015. Self declared
  22. "Roma Integration – 2014 Commission Assessment: Questions and Answers" (Press release). Brussels: European Commission. 4 April 2014. Retrieved 28 April 2016. EU and Council of Europe estimates
  23. Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 - 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus - 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (به مجاری). Budapest. ISBN 978-963-235-542-9. Retrieved 9 January 2019.
  24. János, Pénzes; Patrik, Tátrai; Zoltán, Pásztor István (2018). "A roma népesség területi megoszlásának változása Magyarországon az elmúlt évtizedekben" [Changes in the Spatial Distribution of the Roma Population in Hungary During the Last Decades] (PDF). Területi Statisztika (به مجاری). 58 (1): 3–26. doi:10.15196/TS580101 (inactive 2020-05-21). ISSN 0018-7828.{{cite journal}}: CS1 maint: DOI inactive as of مه 2020 (link)
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Marsh, Hazel. "The Roma Gypsies of Colombia". latinolife.co.uk. Archived from the original on 23 April 2021. Retrieved 17 July 2017.
  26. http://www.errc.org/roma-rights-journal/emerging-romani-voices-from-latin-america
  27. "Roma integration in the United Kingdom". European Commission – European Commission (به انگلیسی).
  28. "RME", Ethnologue
  29. Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији: Национална припадност [Census of population, households and apartments in 2011 in the Republic of Serbia: Ethnicity] (PDF) (به صربی). State Statistical Service of the Republic of Serbia. 29 November 2012. p. 8. Archived from the original (PDF) on 8 July 2018. Retrieved 17 July 2017.
  30. "Serbia: Country Profile 2011–2012" (PDF). European Roma Rights Centre. p. 7. Retrieved 17 July 2017.
  31. "Giornata Internazionale dei rom e sinti: presentato il Rapporto Annuale 2014 (PDF)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 3 February 2017. Retrieved 24 June 2020.
  32. "Premier Tsipras Hosts Roma Delegation for International Romani Day". greekreporter –place =. Nick Kampouris.
  33. "Greece NGO". Greek Helsinki Monitor. LV: Minelres.
  34. "Roma in Deutschland", Regionale Dynamik, Berlin-Institut für Bevölkerung und Entwicklung, archived from the original on 29 April 2017, retrieved 24 June 2020
  35. "Roma integration in Slovakia". European Commission – European Commission (به انگلیسی).
  36. "Population and Housing Census. Resident population by nationality" (PDF). SK: Statistics. Archived from the original (PDF) on 15 July 2007.
  37. "Po deviatich rokoch spočítali Rómov, na Slovensku ich žije viac ako 400-tisíc". SME (به Slovak). SK: SITA. 25 September 2013. Retrieved 25 September 2013.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
  38. "Gypsy". www.iranian.com. Archived from the original on 15 May 2017.
  39. "GYPSY i. Gypsies of Persia". Encyclopædia Iranica. 12 Dec 2002.
  40. "The 2002-census reported 53,879 Roma and 3,843 'Egyptians'". Republic of Macedonia, State Statistical Office. Archived from the original on 21 June 2004. Retrieved 17 September 2010.
  41. "Sametingen. Information about minorities in Sweden", Minoritet (به سوئدی), IMCMS, archived from the original on 26 March 2017, retrieved 24 June 2020
  42. Всеукраїнський перепис населення '2001: Розподіл населення за національністю та рідною мовою [Ukrainian Census, 2001: Distribution of population by nationality and mother tongue] (به اوکراینی). UA: State Statistics Service of Ukraine. 2003. Retrieved 15 September 2017.
  43. ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ Roma /Gypsies: A European Minority بایگانی‌شده در ۱۵ مه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine, Minority Rights Group International
  44. Kenrick, Donald (5 July 2007). Historical Dictionary of the Gypsies (Romanies) (2nd ed.). Scarecrow Press. p. 142. ISBN 978-0-8108-6440-5.
  45. "Poland – Gypsies". Country studies. US. Retrieved 28 August 2015.
  46. "POPULATION BY ETHNICITY – DETAILED CLASSIFICATION, 2011 CENSUS". Croatian Bureau of Statistics. Retrieved 21 June 2015.
  47. Emilio Godoy (12 October 2010). "Gypsies, or How to Be Invisible in Mexico". Inter Press Service. Retrieved 30 July 2016.
  48. 2004 census
  49. "Suomen romanit - Finitiko romaseele" (PDF). Government of Finland. Archived from the original (PDF) on 26 June 2020. Retrieved 8 January 2020.
  50. 1991 census
  51. https://www.dane.gov.co/files/investigaciones/boletines/grupos-etnicos/presentacion-grupos-etnicos-poblacion-gitana-rrom-2019.pdf
  52. "Albanian census 2011". instat.gov.al. Archived from the original (XLS) on 24 September 2015. Retrieved 7 December 2015.
  53. "Republic of Belarus, 2009 Census: Population by Ethnicity and Native Language" (PDF) (به روسی). Archived from the original (PDF) on 18 September 2010. Retrieved 21 April 2018.
  54. "Roma in Canada fact sheet" (PDF). home.cogeco.ca. Archived from the original (PDF) on 14 June 2007.
  55. Statistics Canada. "2011 National Household Survey: Data tables". Retrieved 11 February 2014.
  56. "Census of Population, Households and Dwellings in Montenegro 2011" (PDF). 12 July 2011. Retrieved 13 July 2011.
  57. ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ ۵۷٫۲ Gall, Timothy L, ed. (1998), Worldmark Encyclopedia of Culture & Daily Life, vol. 4. Europe, Cleveland, OH: Eastword, pp. 316, 318, 'Religion: An underlay of Hinduism with an overlay of either Christianity or Islam (host country religion)'; Roma religious beliefs are rooted in Hinduism. Roma believe in a universal balance, called kuntari... Despite a 1,000-year separation from India, Roma still practice 'shaktism', the worship of a god through his female consort...
  58. "Sčítání lidu, domů a bytů". czso.cz.
  59. "Roma integration in the Czech Republic". European Commission – European Commission (به انگلیسی).
  60. Yvonne Slee. "A History of Australian Romanies, now and then". Now and Then. Australia: Open ABC. Retrieved 28 July 2016.
  61. Randall, Kay. "What's in a Name? Professor take on roles of Romani activist and spokesperson to improve plight of their ethnic group". Archived from the original on 5 February 2005. Retrieved 30 January 2013.
  62. Hancock 2002, p. xx: 'While a nine century removal from India has diluted Indian biological connection to the extent that for some Romani groups, it may be hardly representative today, Sarren (1976:72) concluded that we still remain together, genetically, Asian rather than European'
  63. K. Meira Goldberg; Ninotchka Devorah Bennahum; Michelle Heffner Hayes (2015). Flamenco on the Global Stage: Historical, Critical and Theoretical Perspectives. McFarland. p. 50. ISBN 978-0-7864-9470-5. Retrieved 8 December 2015.
  64. Simon Broughton; Mark Ellingham; Richard Trillo (1999). World Music: Africa, Europe and the Middle East. Rough Guides. p. 147. ISBN 978-1-85828-635-8. Retrieved 8 December 2015.
  65. ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ Martínez-Cruz, Begoña; Mendizabal, Isabel; Harmant, Christine; de Pablo, Rosario; Ioana, Mihai; Angelicheva, Dora; Kouvatsi, Anastasia; Makukh, Halyna; Netea, Mihai G. (2016-06). "Origins, admixture and founder lineages in European Roma". European Journal of Human Genetics (به انگلیسی). 24 (6): 937–943. doi:10.1038/ejhg.2015.201. ISSN 1476-5438. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  66. متین‌دوست احمد: رمانی (زبان کولی‌ها). در پژوهشنامه علوم انسانی: تابستان ۱۳۸۰ , دوره - , شماره ۳۰ ; از صفحه ۱۵۹ تا صفحهٔ ۱۶۷.
  67. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.2753/AAE1061-195941019?journalCode=maae20
  68. «زندگی بدون شناسنامه و یارانه». زندگی بدون شناسنامه و یارانه (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۰۴.

کتاب‌شناسی

ویرایش
  • کولی و زندگی او. یحیی ذکاء. انتشارات هنرهای زیبای کشور. تهران، ۱۳۳۷
  • لولیان، زرین کوب. عبدالحسین. نه شرقی نه غربی انسانی. ۱۳۵۳
  • نمایش و موسیقی در ایران، تحقیق و تألیف جهانگیر نصری اشرفی، تهران: انتشارات اَروَن، ۱۳۸۳
  • منظمی، درویش رضا (۱۳۸۰). «گذری بر موسیقی دوران باستان». هنرهای زیبا (۹): &#۸۲۰۶, ۷۶–۷۸.
  1. 5,400 per 2000 census.
  2. This is a census figure. Some 1,236,810 (6.14% of the population) did not declare any ethnicity. There was not any option for a person to declare multiple ethnicities.
  3. This is a census figure. Some 736,981 (10% of the population) did not declare any ethnicity. There was not any option for a person to declare multiple ethnicities. In a report بایگانی‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine of the census’ authors, the ethnic results of this census are identified as a "gross manipulation".
  4. This is a census figure. There was an option to declare multiple ethnicities, so this figure includes Romani of multiple backgrounds. According to the 2016 microcensus 99.1% of Hungarian Romani declared Hungarian ethnic identity also.
  5. Approximate estimate
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ ۶٫۷ This is a census figure.
  7. This is a census figure. Some 368,136 (5.1% of the population) did not declare any ethnicity. There was not any option for a person to declare multiple ethnicities.
  8. This is a census figure. Some 408,777 (7.5% of the population) did not declare any ethnicity. There was not any option for a person to declare multiple ethnicities.
  9. This is a census figure. Less than 1% of the population did not declare any ethnicity. There was not any option for a person to declare multiple ethnicities.
  10. This is a census figure. Less than 1% of the population did not declare any ethnicity.
  11. This is a census figure including Romani and Ashkali/Black Egyptians.
  12. This is a census figure. There was an additional 3,368 Balkan Egyptians. 390,938 (14% of the population) did not declare any ethnicity. The census is regarded as unreliable by the Council of Europe
  13. This is a census figure. Some 25% of the population did not declare any ethnicity.
  14. This is a census figure