افغانستانی‌ها

مردم افغانستان یا افرادی نسب آن‌ها از کشور افغانستان باشد
(تغییرمسیر از افغان)

افغانستانی‌ها یا افغانی ها[۴۰][۴۱] (به پشتو: افغانان) یا مردم افغانستان یا افاغنه[۴۲] به شهروندان کشور افغانستان یا افرادی که نسب آن‌ها از افغانستان باشد گفته می‌شود. کشور افغانستان از اقوام گوناگونی مانند: پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها و ازبک‌ها تشکیل شده‌است. دو زبان اصلی که که در افغان ها به آن صحبت می‌کنند فارسی دری و پشتو است. بسیاری از افغان ها هر دو زبان را بصورت روان صحبت می‌کنند.[۴۳][۴۴]

افغانستانی‌ها
نقشه افغانستانی‌ها در سراسر دنیا.
  افغانستان
  + ۱٬۰۰۰٬۰۰۰
  + ۱۰۰٬۰۰۰
  + ۱۰٬۰۰۰
  + ۱٬۰۰۰
کل جمعیت
۴۸ میلیون (برآورد)
مناطق با جمعیت چشمگیر
مهاجران افغانستانی
 ایرانح. ۵ تا ۶ میلیون (۲۰۲۳)[۱]
 پاکستان۱٬۲۸۵٬۷۵۴ (۲۰۲۲)[۲]
 آلمان۴۲۵٬۰۰۰ (۲۰۲۲)[۳]
 ایالات متحده آمریکا۳۰۰٬۰۰۰ (۲۰۲۲)[۴]
 امارات متحدهٔ عربی۳۰۰٬۰۰۰ (۲۰۲۳)[۵]
 روسیه۱۵۰٬۰۰۰ (۲۰۱۷)[۶]
 ترکیه۱۲۹٬۳۲۳ (۲۰۲۱)[۷]
 کانادا۱۲۵٬۳۰۵ (۲۰۲۲)[۸][۹]
 سوئد۸۲٬۶۷۶ (۲۰۲۲)[۱۰]
 بریتانیا۷۹٬۰۰۰ (۲۰۱۹)[۱۱]
 استرالیا۵۹٬۷۹۷ (۲۰۲۱)[۱۲]
 هلند۵۱٬۸۳۰ (۲۰۲۱)[۱۳]
 فرانسه۴۱٬۱۷۴ (۲۰۲۱)[۱۴]
 یونان۲۱٬۴۵۶ (۲۰۲۱)[۱۵]
 اوکراین۲۰٬۰۰۰ (۲۰۰۱)[۱۶]
 دانمارک۱۸٬۰۱۸ (۲۰۱۷)[۱۷]
 هند۱۵٬۸۰۶ (۲۰۲۱)[۱۸]
 بلژیک۱۵٬۰۰۰ (۲۰۱۸)[۱۹]
 سوئیس۱۴٬۵۲۳ (۲۰۲۱)[۲۰]
 فنلاند۱۲٬۰۴۴ (۲۰۲۱)[۲۱]
 ایتالیا۱۱٬۱۲۱–۱۲٬۰۹۶ (۲۰۲۱)[۲۲]
 نروژ۱۰٬۴۷۵ (۲۰۱۰)[۲۳]
 ازبکستان۱۰٬۰۰۰ (۲۰۲۲)[۲۴]
 اسرائیل۱۰٬۰۰۰ (۲۰۱۲)[۲۵]
 اندونزی۷٬۶۲۹ (۲۰۲۱)[نیازمند منبع]
 تاجیکستان۶٬۷۷۵ (۲۰۲۱)[۲۶]
 قطر۴٬۰۰۰ (۲۰۱۲)[۲۷]
 ژاپن۳٬۵۰۹ (۲۰۲۰)[۲۸]
 نیوزیلند۳٬۴۱۴ (۲۰۱۳)[۲۹]
 مالزی۲٬۶۶۱ (۲۰۲۱)[۳۰]
 قزاقستان۲٬۵۰۰+ (۲۰۲۱)[۳۱][۳۲]
 رومانی۲٬۳۸۴ (۲۰۲۰)[۳۳]
 برزیل۳٬۰۰۰–۴٬۰۰۰ (۲۰۲۲)[۳۴]
 قرقیزستان۲٬۰۰۰ (۲۰۰۲)[۳۵]
 ایرلند۱٬۲۰۰ (۲۰۱۹)[۳۶]
 اکوادور۳۰۰–۲٬۵۰۰ (۲۰۱۸)[۳۷]
 پرتغال۸۸۳[۳۸][۳۹]
زبان‌ها
فارسی، پشتو و دیگر زبان‌های افغانستان
دین
بیشتر: اسلام
(سنی اکثریت و شیعه اقلیت)
اقلیت: آیین هندو، آیین سیک، مسیحیت، آیین زرتشتی، آیین یهودی
قومیت‌های وابسته
پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها و ازبک‌ها

زمینه ویرایش

اولین ذکر نام افغان (Abgân) توسط شاپور یکم ساسانی در قرن سوم میلادی است،[۴۵][۴۶] در قرن چهارم میلادی در اسناد باختری که در شمال افغانستان یافت شد، از افراد خاصی با نام «افغان/افغانا» (αβγανανο) یاد شده‌است. کلمه «افغان» ریشه در زبان فارسی دارد و به قوم پشتون گفته می‌شود.[۴۷]

واژه افغان به عنوان صفت نیز به معنای اهل افغانستان یا مرتبط به افغانستان، یا به‌عنوان نام زبان یا فرهنگ آن‌ها نیز کاربرد دارد. بر اساس قانون اساسی ۱۹۶۴ افغانستان، همه شهروندان افغانستان در برابر قانون از نظر حقوق و تکالیف برابر هستند.[۴۸] در اصل چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان که تا سال ۲۰۲۱ وجود داشت، آمده‌است که اتباع افغانستان متشکل از اقوام پشتون، تاجیک، هزاره، ازبک، ترکمن، بلوچ، پشه‌ای، نورستانی، ایماق، عرب، قرقیز، قزلباش، گوجر، براهویی و دیگر قومیت‌های این کشور می‌شدند.[۴۹] در مورد واژهٔ افغان یا افݝانستان اختلافات سیاسی وجود دارد: افرادی از اقوام غیر پشتون وجود دارند که کاربرد واژه افغان یا افغانستان را چه به عنوان نام این کشور و چه به عنوان نام ملی خودشان رد می‌کنند. پشتون‌هایی هم در پاکستان هستند که مایلند اصطلاح افغان در مورد آن‌ها گفته شود.[۵۰][۵۱][۵۲][۵۳]

نام قوم افغان پیش از تشکیل دولت ملی در این منطقه، برای اشاره به یکی از دسته‌های قوم پشتون استفاده می‌شد. به دلیل تغییر در شکل و ماهیت سیاسی منطقه، بمانند ترسیم مزر توسط بریتانیا میان این سرزمین و پاکستان (هند بریتانیای آن دوران) شرایط ژئوپلتیکی و سیاسی جدیدی در این منطقه پدید آمد و حکام پشتون این اصطلاح را به هویت ملی همه مردم منطقه تبدیل کردند.[۵۴][۵۵][۵۶]

اقوام ویرایش

 
گروه‌های قومی در افغانستان و اطراف آن در سال ۱۹۸۲

افغانستانی‌ها از اقوام مختلف هستند. بزرگ‌ترین اقوام آن پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزاره‌ها و ازبک‌ها هستند که این چهار قوم تقریباً ۹۵ درصد جمعیت افݝانستان را تشکیل می‌دهند.[۵۷]

ادیان ویرایش

 
مسجد کبود، در شهر مزارشریف، ولایت بلخ

مردم افغانستان عمدتاً و به‌طور سنتی پیرو اسلام هستند که بیشتر آن‌ها از شاخه سنی هستند. سایر اقلیت‌های مذهبی شامل شیعیان، هندوها، سیک‌ها، زرتشتی‌ها، یهودی‌ها و مسیحی‌ها هستند.[۵۸]

فرهنگ ویرایش

فرهنگ افغانستان برای بیش از سه هزار سال وجود داشته‌است که به دوران شاهنشاهی هخامنشی در حدود ۵۰۰ پ. م بازمی‌گردد. افغانستانی‌ها ویژگی‌های فرهنگی مشترک با مناطق اطرافشان دارند و ویژگی‌هایی هم دارند که مناطق اطراف متفاوت است و هر یک از ۳۴ ولایت افغانستان دارای فرهنگ‌های متمایز منحصربه‌فرد خودشان هستند که بخشی از آن ناشی از موانع جغرافیایی است که کشور را تقسیم کرده‌است. فرهنگ افغانستان از نظر تاریخی به ایران نزدیک است، از جمله این که هر دو کشور پیرو دین اسلام، تقویم هجری شمسی هستند و به زبان‌های مشابه صحبت می‌کنند، این به دلیل نزدیک بودن ایران و افغانستان از نظر فرهنگی به یکدیگر برای هزاران سال است.

هویت‌ملی ویرایش

در گذشته واژهٔ افغان از سوی فارسیوانان و فارسی‌زبانان به پشتون‌ها گفته می‌شد، پس از استیلای قوای افغان توسط درانی‌ها بر مناطق تحت کنترل ایران در شرق و امپراتوری گورکانی در جنوب و جنوب‌شرق این واژه عمومیت پیدا کرده و به این سرزمین افغانستان گفته شد.

واژهٔ افغان پس از روی کار آمدن دولت امان‌الله شاه در تذکره‌های (شناسنامه‌ها) تابعیت به عنوان اهلیت به کار برده شد و پس از آن در لویه جرگهٔ ۱۳۱۵ خورشیدی مورد تأیید نمایندگان مردم قرار گرفت.[۵۹]

در قانون اساسی سال ۱۳۴۳ ه‍.ش واژهٔ «افغان» به عنوان هویت ملی هر شهروند افغانستان به تصویب ولسی‌جرگه و لویه‌جرگه قرار گرفت.

در قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان نیز واژهٔ افغان هویت عمومی شهروندان معرفی شده و به تصویب مراجع قانونگذاری رسید.

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. "Iran's Interior Minister - The presence of more than 5 million Afghan immigrants in Iran". www.isna.ir. Retrieved 2023-09-17.
  2. "Situations". data2.unhcr.org. Retrieved 2023-06-05.
  3. "Statistischer Bericht - Mikrozensus - Bevölkerung nach Migrationshintergrund - Erstergebnisse 2022". 20 April 2023. Retrieved 17 July 2023.
  4. "Welcome allied-media.com - BlueHost.com". Allied-media.com. Archived from the original on 16 January 2023. Retrieved 2022-12-24.
  5. Shahbandari, Shafaat (November 30, 2012). "Afghans take hope from UAE's achievements". Gulf News. Retrieved 2013-11-05.
  6. "Moscow's 'Little Kabul'". Radio Free Europe / Radio Liberty. 25 December 2017.
  7. "The Afghan refugee crisis brewing on Turkey's eastern border". The New Humanitarian. August 3, 2021. Retrieved 2021-08-13.
  8. "Canada Census Profile 2021". Census Profile, 2021 Census. Statistics Canada Statistique Canada. 7 May 2021. Retrieved 3 January 2023.
  9. "Permanent Residents – Monthly IRCC Updates – Canada – Admissions of Permanent Residents by Country of Citizenship". Statistics Canada. Retrieved 3 January 2022.
  10. https://www.scb.se/en/finding-statistics/statistics-by-subject-area/population/population-composition/population-statistics/. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
  11. الگو:ONSCoB2019
  12. "People in Australia who were born in Afghanistan". Australian Bureau of Statistics. Retrieved 27 February 2023.
  13. "CBS Statline".
  14. "Afghanistan. Comment sont répartis les réfugiés afghans dans le monde ?". 2 September 2021.
  15. Calcea, Nicu (2021-08-19). "How the US and the UK accept far fewer Afghan refugees than other countries". New Statesman (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-05.
  16. "Афганська громада України". October 8, 2001. Retrieved 2021-07-29.
  17. "Denmark". Ministry of Foreign Affairs (Afghanistan). January 1, 2017. Retrieved 2021-07-30. The number of Afghan immigrants living in Denmark per January 1st 2017 is 13240. There are also 4778 persons who are descendants of Afghan immigrants.
  18. "Rohdatenauszählung ausländische Bevölkerung". 31 January 2023.
  19. "Bevölkerung nach Staatsangehörigkeit und Geburtsland". 18 May 2018.
  20. Calcea, Nicu (2021-08-19). "How the US and the UK accept far fewer Afghan refugees than other countries". New Statesman (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-05.
  21. "Foreigners in Finland". Statistics Finland. June 9, 2021. Retrieved 2021-07-30.
  22. Istituto Nazionale di Statistica (2020). Cittadini Stranieri. Popolazione residente e bilancio demografico al 31 dicembre 2019 [Foreign Citizens. Resident population and demographic balance as in 31 Dec 2019] (Report) (به ایتالیایی). Rome: Istat. Retrieved 15 August 2021. Italia - Asia Centro-Meridionale
    Afghanistan [...] Totale: 11121
    [Italy - Center-Southern Asia
    Afghanistan [...] Total: 11,121]
  23. Statistics NorwayPersons with immigrant background by immigration category and country background. 1 January 2010 بایگانی‌شده در اکتبر ۲۸, ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine
  24. Afghanistan's Ghani Visits Uzbekistan on Mission to Plug Into Central Asia, Eurasianet, December 5, 2017
  25. Arbabzadah, Nushin (28 February 2012). "The story of the Afghan Jews is one of remarkable tolerance". The Guardian. Retrieved 2017-04-12.
  26. "Afghanistan Situation". UNHCR. August 31, 2021. Retrieved 2022-01-10.
  27. Snoj, Jure (18 December 2013). "Population of Qatar by nationality". bq magazine. Archived from the original on 12 February 2017.
  28. "Statistics on foreign residents in Japan (formerly registered alien statistics) - statistics table", Immigration Services of Japan (به ژاپنی)
  29. "2013 Census ethnic group profiles". archive.stats.govt.nz. Archived from the original on 14 October 2020. Retrieved 5 October 2023.
  30. "Afghan refugees in Malaysia find hope in Theatre of the Oppressed". Turkey: TRT World. September 4, 2017. Retrieved 2021-07-29.
  31. ""Салт-дәстүрін аялай білген халық" - ақпараттық-танымдық сайт - Еl.kz". 7 November 2020.
  32. ""Босқындарды қабылдауға үзілді-кесілді қарсымын" - Қазақстандағы ауған диаспорасының басшысы".
  33. "Romania: Refugee and migrant figures for 2020". March 30, 201. Retrieved 2021-07-30.
  34. No Brasil, classe média afegã acaba em aeroporto e abrigos para fugir do Talibã
  35. IFRC document
  36. "Up to 500 relatives of Afghans in State to be offered temporary residency". The Irish Times.
  37. "Los afganos latinoamericanos". www.trt.net.tr. TRT Español.
  38. "Um ano depois, um quarto dos refugiados afegãos saiu de Portugal".
  39. "Portugal: New agency for migration and asylum".
  40. «بیش از ۱۰۰۰ زندانی افغانی به افغانستان منتقل شدند».
  41. ««افغانی» نه توهین است و نه نادرست».
  42. خبرآنلاین. «حضور افاغنه در ایران». دریافت‌شده در ۱۴۰۲/۱۲/۱۴. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  43. "The Constitution of Afghanistan". Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan. Archived from the original on 29 August 2021. Retrieved 2 September 2020.
  44. "Article Sixteen of the 2004 Constitution of Afghanistan". 2004. Archived from the original on 28 October 2013. Retrieved 13 June 2012. Pashto and Dari are the official languages of the state. Uzbek, Turkmen, Baluchi, Pashai, Nuristani and Pamiri are – in addition to Pashto and Dari – the third official language in areas where the majority speaks them
  45. "Afghanistan | History, Map, Flag, Capital, Population, & Languages". دانشنامه بریتانیکا (به انگلیسی). 2023-10-02. Retrieved 2023-10-05.
  46. Noelle-Karimi, Christine; Conrad J. Schetter; Reinhard Schlagintweit (2002). Afghanistan -a country without a state?. University of Michigan, United States: IKO. p. 18. ISBN 3-88939-628-3. Retrieved 2010-09-24. The earliest mention of the name 'Afghan' (Abgan) is to be found in a Sasanid inscription from the 3rd century, and it appears in India in the form of 'Avagana'...
  47. "Definition of AFGHAN". www.merriam-webster.com (به انگلیسی). 2023-10-02. Retrieved 2023-10-05.
  48. "Article 1 of the 1964 Constitution of Afghanistan". Government of Afghanistan. Archived from the original on 2011-09-17. Retrieved June 13, 2012.
  49. "Constitution of Afghanistan". 2004. Archived from the original on 2016-08-04. Retrieved 2013-02-16. National sovereignty in Afghanistan shall belong to the nation, manifested directly and through its elected representatives. The nation of Afghanistan is composed of all individuals who possess the citizenship of Afghanistan. The nation of Afghanistan shall be comprised of Pashtun, Tajik, Hazara, Uzbek, Turkman, Baluch, Pachaie, Nuristani, Aymaq, Arab, Qirghiz, Qizilbash, Gujur, Brahwui and other tribes. The word Afghan shall apply to every citizen of Afghanistan. No individual of the nation of Afghanistan shall be deprived of citizenship. The citizenship and asylum related matters shall be regulated by law.
  50. "Who is an Afghan? Row over ID cards fuels ethnic tension" (به انگلیسی). 2018-02-08. Retrieved 2023-10-05.
  51. Moslih, Hashmatallah. "Q&A: Afghanistan's Tajiks plea for federalism". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-05.
  52. Ayoobi، Eisa Khan Ayoob (۲۰۱۸-۰۵-۲۵). «Identity Politics in Afghanistan: Nation-State or State-Nation?». The Globe Post (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۵.
  53. Valentini, Nicole (2021-07-06). "Nation, identity and the future of Afghanistan". Medium (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-05.
  54. «Ask Johnson: Afghans, Afghanis, Afghanistanis». The Economist. شاپا 0013-0613. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۵.
  55. Kieffer, Ch. M. "Afghan". Encyclopædia Iranica. Archived from the original on 16 November 2013. From a more limited, ethnological point of view, "Afḡān" is the term by which the Persian-speakers of Afghanistan (and the non-Paṧtō-speaking ethnic groups generally) designate the Paṧtūn. The equation Afghans = Paṧtūn has been propagated all the more, both in and beyond Afghanistan, because the Paṧtūn tribal confederation is by far the most important in the country, numerically and politically.
  56. "ABC NEWS/BBC/ARD poll – Afghanistan: Where Things Stand" (PDF). ABC News. Kabul, Afghanistan. pp. 38–40. Archived from the original (PDF) on 28 June 2011. Retrieved 29 October 2010.
  57. Lieven, Anatol (2016). "The Arbiters of Afghanistan". The National Interest (145): 28–36. ISSN 0884-9382.
  58. "Afghan Culture - Religion". Cultural Atlas (به انگلیسی). 2019. Retrieved 2023-10-05.
  59. «ریشه‌یابی کلمهٔ افغان». www.haqiqat.se. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۰.

بیشتر خواندن ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش

  •   پرونده‌های رسانه‌ای مربوط به People of Afghanistan در ویکی‌انبار 

Afghan News