بانه

شهری در استان کردستان، ایران


بانه شهری در استان کردستان در غرب کشور ایران است. این شهر از شهرهای مرزی بین عراق و ایران است. شهر بانه مرکز شهرستان بانه در ۲۰ کیلومتری نوار مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق و ۶۰ کیلومتری جنوب غربی سقز و ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی سردشت قرار گرفته‌است.[۳][۴][۵]

بانه
کشور ایران
استانکردستان
شهرستانبانه
بخشمرکزی
نام(های) پیشینبه‌ڕۆژه (رو به آفتاب) بانه مه‌ڕ
سال شهرشدن۱۳۰۸ شمسی[۱]
مردم
جمعیت۹۰۰۰۰
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱۵۵۴ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۸۷–۳۴۲[۲]
کد آماری۱۴۵۴
بانه بر ایران واقع شده‌است
بانه
روی نقشه ایران
۳۵°۵۹′۲۲″شمالی ۴۵°۵۳′۴۳″شرقی / ۳۵٫۹۸۹۴°شمالی ۴۵٫۸۹۵۳°شرقی / 35.9894; 45.8953

در این شهر، زبان کردی به‌عنوان زبان گفتاری و زبان فارسی به‌عنوان زبان آموزش و نوشتار رسمی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بانه شهری کوچک می‌‌باشد که در بین شهرهای استان کردستان رتبه چهارم جمعیت را بعد از شهرهای سنندج، سقز و مریوان دارد. به لحاظ توسعه و زیرساخت شهری، بعد از شهرهای سنندج، سقز، بیجار، قروه، و مریوان در رتبه ششم قرار دارد.[۶]

نام ویرایش

نام بانه را از واژهٔ کردی (مثال نردبان یا نردبام)، به معنی «بام» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محلهٔ بانه کۆن) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند.[۷]

خط مقدم جنگ ایران و عراق ویرایش

شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه‌شنبه، بمباران هوایی شد.[۸] در طی این بمباران، ۶۰۵ نفر شامل ۳۹۰ نفر پرسنل نظامی و ۲۱۵ نفر بومی جان باختند.[۹][۱۰]

در طول جنگ ایران و عراق با توجه به موقعیت راهبردی کوه آربابا (محل استقرار ستاد امنیت منطقه غرب کشور) همواره شهر بانه تحت حملات مستقیم توپخانه‌ای و هوایی ارتش عراق قرار داشت.[۱۱][۱۲]

مردم ویرایش

زبان ویرایش

زبان مردم بانه کردی با گویش سورانی می‌باشد.[۱۳][۱۴]

مذهب ویرایش

اکثریت مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پیرو مذهب امام شافعی هستند.[۱۳][۱۵][۱۶][۱۷]

پیوند به بیرون ویرایش

پانویس ویرایش

  1. 913 (۲۰۲۰-۰۴-۰۵). «شهردار بانه برکنار شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۱۱.
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۴.
  3. https://ceus.indiana.edu/about/languages/kurdish.html
  4. https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/?tblang=english
  5. https://worldpopulationreview.com/countries/cities/iran
  6. http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=18063
  7. «تاریخچه شهر بانه». شهرداری بانه. ۹ آذر ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ آذر ۱۳۹۴.
  8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۲.
  9. «۱۵ خرداد خونین بانه». ایرنا. ۲۰۱۹-۰۶-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۷.
  10. «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. سرواژهٔ بانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۹.
  11. «شهید نصراللهی؛ بزرگمرد بانه». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۲.
  12. https://www.rudaw.net/english/middleeast/iran/09022020
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸)
  14. (کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او /رشید یاسمی / انتشارات ابن سینا صفحه ۱۳۵)
  15. (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸–۳۹)
  16. (تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ص ۳۲۲، فلیسین شاله، ترجمه خدایار محبی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۶)
  17. (ایرانیان یهودی /علی اصغر مصطفوی/ تهران ۱۳۶۹ /صفحه ۲۳)