بانه
بانه شهری در استان کردستان در غرب کشور ایران است. این شهر از شهرهای مرزی بین عراق و ایران است. شهر بانه مرکز شهرستان بانه در ۲۰ کیلومتری نوار مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق و ۶۰ کیلومتری جنوب غربی سقز و ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی سردشت قرار گرفتهاست.[۳][۴][۵]
بانه | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | کردستان |
شهرستان | بانه |
بخش | مرکزی |
نام(های) پیشین | بهڕۆژه (رو به آفتاب) بانه مهڕ |
سال شهرشدن | ۱۳۰۸ شمسی[۱] |
مردم | |
جمعیت | ۹۰۰۰۰ |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع | ۱۵۵۴ متر |
اطلاعات شهری | |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۸۷–۳۴۲[۲] |
کد آماری | ۱۴۵۴ |
در این شهر، زبان کردی بهعنوان زبان گفتاری و زبان فارسی بهعنوان زبان آموزش و نوشتار رسمی، مورد استفاده قرار میگیرند.
بانه شهری کوچک میباشد که در بین شهرهای استان کردستان رتبه چهارم جمعیت را بعد از شهرهای سنندج، سقز و مریوان دارد. به لحاظ توسعه و زیرساخت شهری، بعد از شهرهای سنندج، سقز، بیجار، قروه، و مریوان در رتبه ششم قرار دارد.[۶]
نام ویرایش
نام بانه را از واژهٔ کردی (مثال نردبان یا نردبام)، به معنی «بام» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه میدانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشمانداز بلندیهای پیرامون آن موجب شدهاست که مردم (در محلهٔ بانه کۆن) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند.[۷]
خط مقدم جنگ ایران و عراق ویرایش
شهر بانه و برخی از آبادیهای اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سهشنبه، بمباران هوایی شد.[۸] در طی این بمباران، ۶۰۵ نفر شامل ۳۹۰ نفر پرسنل نظامی و ۲۱۵ نفر بومی جان باختند.[۹][۱۰]
در طول جنگ ایران و عراق با توجه به موقعیت راهبردی کوه آربابا (محل استقرار ستاد امنیت منطقه غرب کشور) همواره شهر بانه تحت حملات مستقیم توپخانهای و هوایی ارتش عراق قرار داشت.[۱۱][۱۲]
مردم ویرایش
زبان ویرایش
زبان مردم بانه کردی با گویش سورانی میباشد.[۱۳][۱۴]
مذهب ویرایش
اکثریت مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پیرو مذهب امام شافعی هستند.[۱۳][۱۵][۱۶][۱۷]
پیوند به بیرون ویرایش
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای بانه دارد. |
پانویس ویرایش
- ↑ 913 (۲۰۲۰-۰۴-۰۵). «شهردار بانه برکنار شد». ایرنا. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۱۱.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ https://ceus.indiana.edu/about/languages/kurdish.html
- ↑ https://www.worldometers.info/world-population/iran-population/?tblang=english
- ↑ https://worldpopulationreview.com/countries/cities/iran
- ↑ http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=18063
- ↑ «تاریخچه شهر بانه». شهرداری بانه. ۹ آذر ۱۳۹۴. بایگانیشده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافتشده در ۹ آذر ۱۳۹۴.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۶ دسامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «۱۵ خرداد خونین بانه». ایرنا. ۲۰۱۹-۰۶-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۷.
- ↑ «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. سرواژهٔ بانه». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافتشده در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «شهید نصراللهی؛ بزرگمرد بانه». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۲.
- ↑ https://www.rudaw.net/english/middleeast/iran/09022020
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸)
- ↑ (کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او /رشید یاسمی / انتشارات ابن سینا صفحه ۱۳۵)
- ↑ (جغرافیا و تاریخ بانه /محمد رئوف توکلی / تهران ۱۳۸۷ صفحه ۳۸–۳۹)
- ↑ (تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ص ۳۲۲، فلیسین شاله، ترجمه خدایار محبی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۶)
- ↑ (ایرانیان یهودی /علی اصغر مصطفوی/ تهران ۱۳۶۹ /صفحه ۲۳)