برده‌داری در ادیان
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
برده‌داری یک شکل افراطی نابرابری اجتماعی است که در آن بعضی افراد، در واقع به عنوان دارایی، در تملک دیگران‌اند. برده داری یکی از فرماسیون‌های است که در جریان تکامل تاریخ، جای کمون اولیه را گرفته‌است. این نخستین صورت بندی کلاسیک اجتماعی- اقتصادی بر شالوده استثمار فرد از فرد است که در آن طبقات وجود دارد و به جای تساوی بین افراد، مناسبات فرماندهی و فرمانبرداری پدید می‌شود. برده داری، در مرحله تلاشی کمون اولیه و بر شالوده افزایش نابرابری اقتصادی که خود ثمره پیدایش مالکیت فردی بود، شکل گرفت.
تاریخچه
ویرایشدر ایالات متحده آمریکا، آمریکای جنوبی، و هند غربی در قرن هجدهم و نوزدهم، برده‌ها تقریباً فقط به عنوان کارگران مزرعه و خدمت‌کاران خانگی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در آتن قدیم، بردگان ممکن بود مشاغل مختلف داشته باشند. در روم، بسیاری از بردگان باسواد بودند و به عنوان کارگزاران اداری حکومت کار می‌کردند؛ بسیاری در زمینه مهارت‌های صنعتی آموزش دیده بودند. در روم، بعضی بردگان به تجارت می‌پرداختند در حالی که بعضی در کشت‌زارها و معادن کار می‌کردند. در آشور، سومر، بابل و مصر، با بردگان با خشونت بسیار رفتار می‌شد.
تجارت برده تا قرن نوزدهم توسط کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا انجام می‌گرفت. در حدود یک قرن پیش در آمریکای شمالی و جنوبی به بردگان آزادی داده شد. بعضی از کشورهای اسلامی از جمله موریتانی جز کشورهایی هستند که برده داری هنوز در آنها رواج دارد. اگرچه قوانینی هم بر ضد برده داری وضع کرده باشند.
برده‌داری در ادیان مختلف و در سالهای گوناگون تاریخ بشر، از برخوردهای متفاوتی در بین شارعان و بنیانگزاران ادیان برخوردار بوده‌است. بدین روی این عمل را در ادیان مختلف مروری می‌کنیم:
برده‌داری در دین یهود
ویرایشدر دین یهود برده‌داری جایز شمرده شده‌است و بردگانی که در تملک بنی‌اسرائیل بودند، به میراث می‌رسیدند.[۱] عبرانیان می‌توانستند دختر یا پسر خود را به بردگی بفروشند.[۲] مجازات کشتن یک برده در نزد یهود کمتر از مجازات قتل یک مردم آزاد بود.[۳] اگر مرد یهودی چشم بنده عبرانی‌اش را نابینا می‌کرد، یا دندان بنده‌اش را می‌شکست، می‌بایست او را آزاد می‌نمود.[۴] اگر گاوی بنده یا کنیزی را به شاخ می‌زد، سی مثقال نقره به صاحب برده داده می‌شد و گاو را هم سنگسار می‌کردند، در حالی که اگر گاو مرد یا زن آزادی را به شاخ می‌زد، گاو سنگسار شده و صاحب گاو نیز کشته می‌شد.[۵] نزد یهود مردی که با کنیز خویش می‌آمیخت، عملش زنا محسوب می‌شد و زن او حق داشت آن کنیز را بفروشد و از خانه خویش دور کند. در بین شخصیت‌های تورات؛ ابراهیم، بوعز، شائول، اسحاق، سلیمان و داوود برده داشتند.
برده‌داری در مسیحیت
ویرایشدین مسیح شریعت یهود را تأیید کرده و برده‌داری را نیز جایز شمرده‌است. این دین بردگان را به تسلیم و اطاعت صاحبانشان دستور داده‌است، و در این حکم فرقی بین صاحبان ملایم و پرخاشگر نیست.[۶] در این دین به بردگان دستور داده شده‌است که در نزد صاحبانشان کمال امانت را به جای آورند، آنان را شاد سازند و از حاضرجوابی بپرهیزند.[۷] همچنین دین مسیح بردگان را به خدمت با اخلاص و فداکاری تشویق کرده و آنان را از ریاکاری بازداشته‌است.[۸] در نامه پولس به قلسیان، به مردم توصیه شده که با بردگانشان رفتار عادلانه داشته باشند.[۹] نزد مسیحیان فرزندی که از یک کنیز برای مرد به دنیا می‌آمد، برده بود.[نیازمند منبع]
برده‌داری در دین اسلام
ویرایشکتاب قرآن در بخش‌های مختلف با تفصیل به موضوع برده‌داری پرداخته و چگونگی نحوه داشتن برده‌های زن و چگونگی برقرار کردن رابطه جنسی با آنان و همچنین آزاد کردن بردگان پرداخته‌است. اسلام اصل برده‌داری را به رسمیت می‌شناسد. بردگی در اسلام، به هفت شکل مختلف (بنابر نظر مشهور) می‌تواند به وجود بیاید.[۱۰]
برده‌داری از موضوعات چالش‌برانگیز و مورد اختلاف دین اسلام است. اگرچه امروزه برده‌داری در دید عرف امری مذموم و ناپسند بوده و از ضوابط حتمی حقوق بشر به‌شمار می‌رود، ولی همچنان اکثریت روحانیون مسلمان معاصر نسبت به این پدیده سکوت اختیار نموده و حتی گروهی از ایشان، به صراحت از برده‌داری دفاع می‌کنند. برای مثال محمدتقی مصباح یزدی می‌گوید: «مسئله بردگی فی‌الجمله در اسلام پذیرفته شده‌است و ما از آن دفاع می‌کنیم»[۱۱]
متقابلاً گروهی دیگر از روحانیون معاصر مانند سیدمحمدحسین طباطبائی و سیدمحمود طالقانی، تنها طریق معتبر بردگی را اسارت کفار حربی در جهاد می‌دانند و چنین بردگی‌ای را به لحاظ غیبت فعلی امام زمان، عملاً منتفی می‌دانند. میرزا ابوالحسن شعرانی می‌گوید: «بندگی در شریعت اسلام مجاز است. اما منحصر به آنکه در جهاد شرعی از کفار اسیر بگیرند و در این زمان که امام علیه‌السلام غایب است، موضوع بندگی فعلاً منتفی است»[۱۲]
برده‌داری در دین بهائی
ویرایشدر دین بهائی آئین برده‌داری و برده‌فروشی به هر نحو منع شده و حرام است.[۱۳]
برده داری در هندوئیسم شدیداً ممنوع گردیده است. وداها آشکارا آزادی را به عنوان هدف نهایی زندگی انسان‌ها بیان کرده‌اند دین بودا باید مورد بررسی قرار بگیرد [۱۴]
پانویس
ویرایش- ↑ لاویان ۲۵:۴۶
- ↑ خروج ۲۱:۸
- ↑ خروج ۲۱:۱۳؛۲۱:۲۲
- ↑ خروج ۲۱:۲۷
- ↑ خروج ۲۲:۳۰
- ↑ اول پطرس ۱۸:۲
- ↑ تیتوس ۹:۲
- ↑ کولسیان ۲۳:۳
- ↑ کولسیان ۱:۴
- ↑ محسن کدیور (۱۳۸۷)، «مسئله برده‌داری در اسلام معاصر»، حق‌الناس، تهران: تهران کویر، ص. ۳۴۴ تا ۳۴۸، شابک ۹۶۴-۸۱۶۱-۸۲-۸
- ↑ محسن کدیور (۱۳۸۷)، «مسئله برده‌داری در اسلام معاصر»، حق‌الناس، تهران: تهران کویر، ص. ۳۴۱ و ۳۴۲، شابک ۹۶۴-۸۱۶۱-۸۲-۸
- ↑ محسن کدیور (۱۳۸۷)، «مسئله برده‌داری در اسلام معاصر»، حق‌الناس، تهران: تهران کویر، ص. ۳۶۲ تا ۳۷۸، شابک ۹۶۴-۸۱۶۱-۸۲-۸
- ↑ بهاءالله (۱۹۹۲)، کتاب اقدس، ویلمت، آمریکا: Bahá'í Publishing Trust، ص. بند ۷۲، شابک ۰-۸۵۳۹۸-۹۹۹-۰ پیوند به کتاب
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Religion_and_slavery
منابع
ویرایش- فرامرز رفیع پور (۱۳۷۷)، آناتومی جامعه یا سنة الله: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی، تهران: انتشارات کاوه
- آنتونی گیدنز (۱۳۷۶)، جامعه‌شناسی، ترجمهٔ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، ص. ۲۳۸
- مانیفست جمهوری خواهی ۱، نوشته اکبر گنجی، نشر: انتشار به صورت سرگشاده، زیرزمینی و اینترنتی از داخل زندان اوین، به سال ۱۳۸۱
- کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، شابک ۹۶۴−۳۳۱−۰۶۸-X
- یاردون سیز (۱۳۸۰)، دانشنامه کتاب مقدس، ترجمهٔ بهرام محمدیان، تهران: روز نو، ص. ۱۹۱۲
- جیمز هاکس (۱۳۷۵)، قاموس کتاب مقدس، ترجمهٔ عبدالله شیبانی، تهران: اساطیر، ص. ۱۱۴
- ابن هشام (۱۳۶۰)، سیرت رسول‌الله صلی الله علیه و سلم، ترجمهٔ رفیع‌الدین اسحاق بن محمد همدانی قاضی، به کوشش علی‌اصغر مهدوی.، تهران: انتشارات خوارزمی، ص. ۵۱۹
- ابوبکر عتیق نیشابوری (۱۳۸۰)، تفسیر سورآبادی، به کوشش سعیدی سیرجانی.، تهران: فرهنگ نشر نو، شابک ۹۶۴۷۴۴۳۰۷۲
- محمد حسین طباطبایی (۱۳۶۷)، تفسیر المیزان، ترجمهٔ محمد باقر موسوی همدانی، به کوشش عبدالله زاهد.، قم: نشر رجاء
- عبدالحسین زرین‌کوب (۱۳۶۵)، بامداد اسلام، تهران: امیرکبیر، شابک ۹۶۴۰۰۰۱۲۰۱
- عبدالحسین زرین‌کوب (۱۳۸۵)، کارنامه اسلام، تهران: امیرکبیر
- علی شریعتی (۱۳۸۴)، مذهب علیه مذهب، تهران: چاپخش، شابک ۹۶۴-۵۵۴۱-۱۹-۰
قوانین، افلاطون، ترجمه محمد حسن لطیفی، نشر کاویان، تهران: نشر صفیعلی‌شاه کاویان، چاپ سوم، ۱۳۵۴
رؤیای خرد یا تاریخ فلسفه غرب از یونان باستان تا عصر رنسانس، آنتونی گاتلیب، ترجمه لیلا سازگار؛ تهران: ققنوس، ۱۳۸۴