جهان‌آرا خانم پاوه‌ای

جهان‌آرا خانم پاوه‌ای (به کردی: جیھان ئارا خانمی پاوەیی) (زاده: ۱۸۵۹ در پاوه، کرمانشاه – درگذشتۀ ۱۹۱۱ در جوانرود، کرمانشاه)، شاعر کرد اهل پاوه است که به زبان کردی گورانی (هورامی) شعر می‌سروده است.

جهان‌آرا خانم پاوه‌ای
نام اصلی	جیهان ئارا خانمی پاوه‌ای
زاده	۱۲۷۵ هجری قمری ۱۸۵۹ میلادی پاوه، کرمانشاه
درگذشته	۱۳۲۹ هجری قمری ۱۹۱۱ میلادی جوانرود، کرمانشاه
نام(های) دیگر	جهان‌آرا خاتون پاوه‌ای
پیشه	شاعر
زمینه کاری	شعر و ادبیات کردی
ملیت	ایران
دوره	حکومت اردلان، قاجاریان
همسر(ها)	علی‌اکبرخان شرف‌الملک اردلان حبیب‌الله خان جاف
خویشاوندان	آقاعنایت جوانرودی (برادرزاده)

زندگی

جهان‌آرا دختر ملا نشئت پاوه‌ای، خواهر آغا عنایت هدایتی (شاعر) بوده‌است. جهان آرا خانم خواندن را نزد پدرش یاد می‌گیرد و پس از آن نزد دیگر معلم و استادان ویژه خواندن را ادامه می‌دهد. او در ابتدا با علی‌اکبر خان شرف‌الملک اردلان ازدواج کرد، اما این زوج پس از مدتی از یکدیگر جدا شدند. جهان‌آرا خانم پس از جدایی، با حبیب‌الله خان باباجانی از مردم جاف جوانرود ازدواج می‌کند. جهان‌آرا خانم همچنین عمۀ آقاعنایت جوانرودی (صارم السلطان) شاعر کُرد اهل منطقۀ هوارامان و جوانرود و از رهبران سیاسی کُرد بوده‌است.

مجموعه اشعار

بسیاری از اشعار جهان‌آرا خانم به دلایل مختلف از جمله عدم انتشار و ثبت آن‌ها در زمان حیات شاعر در دسترس قرار ندارد. با این وجود مجموعه‌ای از اشعار به‌جای مانده و منتشرشده از وی در دیوانی به کوشش عدنان مرادی گردآوری شده‌است. این مجموعه اشعار در تیر ۱۳۹۸ در انجمن ادبی تریفه در پاوه رونمایی شد.

از مشهورترین اشعار جهان‌آرا خانم می‌توان به «قیبله‌م ده‌ماخم» و «هجران بار توم» اشاره کرد که با مضامین عاطفی و عاشقانه و متأثر از تجارب تلخ و شیرین زندگی زناشویی‌اش نخست با علی‌اکبرخان شرف‌الملک اردلان و سپس حبیب‌الله خان جاف سروده شده‌است.