دیسه، پلاست یا پلاستید اندامکی متصل به سیتوپلاسم است که در سلول‌های گیاهان، جلبک‌ها و برخی دیگر از جانداران یوکاریوتی دیده می‌شود. پلاست‌ها انواع مختلفی دارند و به عنوان سیانوباکتری درون‌همزیست درون‌سلولی در نظر گرفته میشوند. آن‌ها دو غشایی اند و دی‌ان‌ای حلقوی دارند. طبق نظریهٔ زیست‌شناسان، دیسه‌ها حاصل فرگشت همزیستی بین باکتری‌های فتوسنتزکننده و سلول‌های گیاهی است.

کلروپلاست

منشأ پیدایش

ویرایش
 
انواع پلاستیدهابه

به نظر می‌رسد که منشأ پلاست ها نوعی سلول پروکاریوتی خودپرور بوده‌است که حدود ۱٫۵ میلیارد سال پیش با یک سلول گیاهی هم‌زیستی پیدا کرد. سلول گیاهی آن را با فاگوسیتوز (بیگانه‌خواری) به درون سیتوپلاسم خود راه داد، و با فرگشت در گذر زمان، این سلول برای سلول یوکاریوتی به اندامکی تبدیل شد که همهٔ نقش‌های خود جز فتوسنتز را از دست داده بود و کار خود را تنها به تبدیل انرژی خورشیدی به شیمیایی محدود کرده بود. در مقابل، سلول بزرگ‌تر همهٔ مواد لازم برای این کار را در اختیار او می‌گذاشت.

پلاست‌ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به آنچه درون خود ذخیره می‌کنند، نام می‌گیرند.

انواع

ویرایش
 
آمیلوپلاست سیب‌زمینی

مهم‌ترین دیسه‌ها عبارت‌اند از:

بعضی از پلاست‌ها می‌توانند تغییر شکل دهند و به انواع دیگری تبدیل شوند.

 
تبدیل‌های ممکن در پلاستیدها

منابع

ویرایش
  • برابرهای فارسی از فرهنگستان زبان فارسی.
  • «ویکی‌پدیای فرانسوی».
  • «ویکی‌پدیای انگلیسی».
  • http://www.snv.jussieu.fr/bmedia/Chloroplaste/endosymbiose.htm