گزارشگران بدون مرز
گزارشگران بدون مرز (به انگلیسی: Reporters Without Borders، به فرانسوی: Reporters sans frontières) (RSF) یک سازمان غیرانتفاعی بین‌المللی با هدف دفاع از آزادی مطبوعات و حمایت از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است. مقر مرکزی این سازمان در کشور فرانسه قرار دارد. وظیفه آن تبلیغ روزنامه‌نگاری آزاد، مستقل و کثرت‌گرا و دفاع از کارکنان رسانه‌ها است. RSF در سازمان ملل، یونسکو، شورای اروپا و سازمان بین‌المللی فرانکوفونی، از وضعیت مشورتی برخوردار است.
 | |
| بنیان‌گذاری | ۱۹۸۵ |
|---|---|
| هدف | دفاع از آزادی مطبوعات و حمایت از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران |
| ستاد | پاریس |
| وبگاه | |
بخشی از امور مالی این سازمان از راه فروش نشریات و دیگر تولیدات و حق عضویت اعضا تأمین می‌گردد و بخش دیگر نیز از کمک‌های مطبوعات، شهروندان و نیز کمیسیون اروپا فراهم می‌شود. گزارشگران بدون مرز هر سال ترازنامه سازمان را منتشر و در اختیار اعضا و عموم قرار می‌دهد. تنها سازمان دولتی که به این سازمان کمک می‌کند کمیسیون اروپا است که مرکب از ۱۵ دولت مختلف است.[۲]
فعالیت‌هاویرایش
RSF در دفاع از روزنامه‌نگارانی که در معرض خطر هستند و همچنین در بالاترین سطح انجمن‌های دولتی و بین‌المللی برای دفاع از حق آزادی بیان و اطلاعات فعالیت می‌کند. این سازمان، به صورت روزانه گزارش و اطلاعیه‌های مطبوعاتی در مورد تهدیدات مربوط به آزادی رسانه‌ها به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی، اسپانیایی، پرتغالی، عربی، فارسی و چینی ارائه می‌دهد و همچنین سالانه بررسی وضعیت آزادی مطبوعات را با نام «شاخص آزادی جهانی مطبوعات» منتشر می‌کند که در آن وضعیت آزادی رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان مورد بررسی قرار می‌گیرد. این سازمان به روزنامه نگاران در معرض خطر، در زمینه امنیت دیجیتال و جسمی آموزش می‌دهد، و همچنین برای افزایش آگاهی عمومی از سوءاستفاده در برابر روزنامه نگاران و تأمین امنیت و آزادی آنها، به خبرنگاران کمک می‌کند. RSF از دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی می‌خواهد که استانداردها و قوانینی را برای حمایت از آزادی رسانه‌ها تصویب کنند و همچنین در دفاع از روزنامه نگاران مورد تهدید، اقدامات قانونی انجام می‌دهد.[۳]
تاریخچهویرایش
«گزارشگران بدون مرز» در سال ۱۹۸۵ در شهر مون‌پلیه فرانسه توسط رابرت مونارد، رمی لوری، ژاک مولنات و امیلین جوبینو تأسیس شد. در سال ۱۹۹۵ به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی به ثبت رسید.[۴] مونارد اولین دبیرکل RSF بود که جانشین ژان فرانسوا جولیارد شد. کریستف دلور در سال ۲۰۱۲ به عنوان دبیرکل منصوب شد.[۵]
ساختارویرایش
ساختار دفتر مرکزی RSF در پاریس مستقر است. این مرکز دارای ۱۳ دفتر منطقه‌ای و ملی، از جمله بروکسل، لندن، واشینگتن، برلین، ریودوژانیرو و داکار و شبکه ای از ۱۴۶ خبرنگار است.[۶] از ۵۷ کارمند حقوق‌بگیر در پاریس و جهان استفاده می‌کند.[۷] گروهی از فرمانداران، که از اعضای خبرنگاران بدون‌مرز انتخاب شده‌اند، سیاست‌های سازمان را دنبال می‌کنند. همچنین یک شورای بین‌المللی بر فعالیت‌های این سازمان نظارت دارد و بودجه و حساب آن را تصویب می‌کند.[۸]
شاخص‌های جهانی آزادی مطبوعاتویرایش
| وضعیت بسیار وخیم وضعیت دشوار | مشکلات قابل توجه وضعیت رضایت‌بخش | وضعیت خوب طبقه‌بندی‌نشده / بدون اطلاع |
سال ۲۰۱۶ رتبه شاخص آزادی مطبوعات از بین ۱۸۰ کشور جهان برای ایران ۱۶۹ و افغانستان ۱۲۰ بوده‌است،[۱۰] سال ۲۰۱۷ ایران ۱۶۵ و افغانستان ۱۲۰. سال ۲۰۱۷ به ترتیب نروژ، سوئد و فنلاند ۳ رتبه اول، ایالات متحده ۴۳، بریتانیا ۴۰، عربستان سعودی ۱۶۸، ترکیه ۱۵۵ (۱۴۹ در ۲۰۱۵) و عراق ۱۵۸ را به خود اختصاص دادند.[۱۱]
از رنگ‌بندی سیاه (بسیار بحرانی)، قرمز، نارنجی، زرد و زرد روشن یا کرم (آزاد) سال ۲۰۱۷ رنگ‌های سیاه اکثراً در آسیای مرکزی همچون چین و خاورمیانه و شمال شرقی آفریقا متمرکزند قرمز در آسیای جنوبی و جنوب شرقی و شمالی از جمله روسیه در اروپای شرقی، قاره آمریکای استوایی و همچنین آفریقای مرکزی و شمالی. رنگ‌های روشن در اروپای شمالی و مرکزی و غربی، مناطق آفریقای جنوبی، استرالیا و آمریکای شمالی. وضعیت اروپای شرقی و بخشی از اروپای مرکزی با آمریکای جنوبی به‌طور مشابه با رنگ عمدتاً نارنجی متمایز می‌شوند.[۱۱]
گزارش ۲۰۱۲ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش آماری جامع خود که روز چهارشنبه ۲۹ آذر ۹۱ منتشر کرد، سال ۲۰۱۲ را در مقایسه با سال‌های گذشته «مرگبارترین سال» برای روزنامه‌نگاران و خبرنگاران نام نهاده‌است. براساس این گزارش در سال ۲۰۱۲ ۶۷ روزنامه‌نگار به قتل رسیده یا کشته شده‌اند، همچنین ۸۷۹ تن دستگیر و ۳۸ تن ربوده شده‌اند. در این گزارش ایران از جمله بزرگترین زنداهای جهان برای روزنامه‌نگاران خوانده شده‌است.[۱۲][۱۳][۱۴]
گزارش ۲۰۱۳ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز با انتشار بیلان آزادی مطبوعات جهان در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که به‌رغم وعده‌های دولت حسن روحانی بازداشت فعالان رسانه‌ای همچنان ادامه دارد، اکثریت روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران زندانی که پس از انتخابات پر مناقشه ۱۲ خرداد ۱۳۸۸، و در پی اعتراضات مردمی بازداشت شده بودند، همچنان در زندان به‌سر می‌برند و ۷۶ فعال رسانه‌ای در ایران بازداشت شده‌اند.[۱۵]
گزارش ۲۰۱۴ویرایش
در گزارش سالانه سازمان گزارشگران بدون مرز، تعداد خبرنگاران کشته شده در سال ۲۰۱۴ میلادی در سراسر جهان ۶۶ نفر ذکر شده‌است که که دو سوم این تعداد در مناطق جنگی کشته شده‌اند. در این سال مرگبارترین مناطق برای خبرنگاران، ابتدا سوریه و سپس فلسطین، اوکراین، عراق و لیبی بوده‌اند. تعداد خبرنگارانی که به دلیل خشونت مجبور به فرار از کشورشان شدند نسبت به سال ۲۰۱۳ دو برابر شد و شمار خبرنگارانی که توسط دولتهای متبوعشان مجازات شده‌اند افزایش یافت و به ۱۷۸ مورد رسید که بیشتر این مجازاتها در دو کشور مصر و اوکراین روی دادند و کشورهای چین، اریتره و ایران نیز در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. از دیگر نکات اشاره شده در گزارش سالانه، کاهش تعداد خبرنگاران کشته شده در کشورهایی است که در صلح به سر می‌برند. در این زمینه می‌توان به دو کشور فیلیپین و هند اشاره کرد.[۱۶]
گزارش ۲۰۱۵ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) روز پنجشنبه ۱۲ فوریه ۲۰۱۵ گزارش سالانه خود را منتشر کرد، در این گزارش ۱۸۰ کشور جهان از جمله ایران مورد بررسی قرار گرفته‌اند و این کشورها بر حسب وضعیت آزادی مطبوعات، رسانه‌های مستقل و همچنین وضعیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران رده‌بندی شده‌اند. ایران در جایگاه ۱۷۳ قرار دارد که نشان می‌دهد که وضعیت آزادی مطبوعات و روزنامه‌نگاران به‌رغم وعده‌های دولت روحانی بهبود نیافته و نگرانی‌های سازمان مزبور از وضعیت روزنامه‌نگاران در ایران همچنان ادامه دارد. براساس این گزارش ایران رتبه سوم جهان در زندانی کردن روزنامه‌نگاران را دارد. این سازمان تعداد روزنامه‌نگاران کشته شده به خاطر حرفه‌شان یا به شکلی شک برانگیز درگذشته در طی سال ۲۰۱۵ را ۱۱۰ تن اعلام می‌کند.[۱۷][۱۸][۱۹]
گزارش ۲۰۱۶ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز روز ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶ گزارش سالانه خود را منتشر کرد، در این گزارش آمده‌است که در سال ۲۰۱۶ تعداد ۳۴۸ روزنامه‌نگار زندانی و ۵۲ روزنامه‌نگار گروگان هستند. پس از ترکیه کشورهای چین، سوریه، مصر و ایران نزدیک به دو سوم روزنامه‌نگاران زندانی را در خود جای داده‌اند. براساس این گزارش به نقش شهروندخبرنگاران تأکید شده که آنها در سال‌های اخیر به ویژه در حکومت‌های سرکوب‌گر یا در کشورهای در حال جنگ، نقشی گاه تعیین‌کننده در تولید و همچنین انتشار اخبار داشته‌اند.[۲۰][۲۱]
گزارش ۲۰۱۷ویرایش
بر اساس گزارش سالانه ۲۰۱۷ سازمان گزارشگران بدون مرز، ۶۵ روزنامه‌نگار از جمله ۵۰ روزنامه‌نگار حرفه‌ای کشته، ۳۲۶ نفر زندانی و ۵۴ خبرنگار به گروگان گرفته شده‌اند. پنج کشور چین، ترکیه، ویتنام، ایران و سوریه بزرگترین زندان برای خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای محسوب می‌شوند.[۲۲] در سال ۲۰۱۷، در جهان ۶۵ روزنامه‌نگار، شهروند خبرنگار و همکار رسانه‌ها کشته شده‌اند.[۲۲][۲۳]
گزارش ۲۰۱۸ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش سالانه ۲۰۱۸ از خشونت مرگبار و بدرفتاری با خبرنگاران گزارش داده و اعلام کرد که طی یکسال ۸۰ خبرنگار کشته و ۳۴۸ خبرنگار هم‌اکنون در زندان به‌سر می‌برند و ۶۰ نفر دیگر گروگان هستند که نشاندهنده سطح خصومت بی‌سابقه با کادرهای مطبوعاتی است. این سازمان نام ایران را همچنان بعنوان ۵ کشوری که زندان خبرنگاران است در کنار چین، عربستان، مصر و ترکیه اعلام کرد.[۲۴] براساس این گزارش ایران در رده‌بندی صد و چهل و چهارم قرار داشته و همچنان یکی از زندان‌های بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران محسوب می‌شود.[۲۵][۲۶]
گزارش ۲۰۱۹ویرایش
براساس گزارش سالانه سازمان گزارشگران بدون مرز در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها ۲۰۱۹، نروژ در بین ۱۸۰ کشور به‌عنوان آزادترین و امن‌ترین کشور برای رسانه‌ها شناخته شد و ایران در جایگاه ۱۷۰، عربستان ۱۷۲، افغانستان ۱۲۱ ترکمنستان در رده ۱۸۰ قرار گرفتند. جایگاه ایران نسبت به سال گذشته شش رده و افغانستان نیز سه رده تنزل داشت.[۲۷]
گزارش ۲۰۲۰ویرایش
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش سالانه ۲۰۲۰ خود که روز سه شنبه ۲ اردیبهشت منتشر شد، در تازه‌ترین رتبه‌بندی آزادی رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان، جمهوری اسلامی ایران را در رتبه ۱۷۳ قرار داده‌است که نسبت به سال ۲۰۱۹ سه رتبه تنزل کرده‌است. سوریه، چین و کره شمالی نیز به ترتیب در رتبه‌های ۱۷۴، ۱۷۷ و ۱۸۰ قرار دارند.[۲۸][۲۹]
بیانیه‌ها و نامه‌هاویرایش
- در تاریخ ۷ فوریه ۲۰۲۰ سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرد که پس از سقوط هواپیمای اوکراینی، ده‌ها روزنامه‌نگار ایرانی توسط مقامات به شکل بازپرسی، تهدید، بازرسی و بستن اجباری حساب‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی تحت فشار قرار گرفته‌اند و روز ۶ فوریه دستکم ۲۱روزنامه نگار احضار و مورد بازپرسی قرار گرفته‌اند.[۳۰]
- روز شنبه ۲۲ فوریه ۲۰۲۰ سازمان گزارشگران بدون مرز با انتشار یک پیام، اقدام سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به احضار روزنامه‌نگاران در ایران را محکوم کرد. اطلاعات سپاه برخی روزنامه‌نگاران را احضار کرده و از هرگونه فعالیت رسانه‌ای ممنوع کرده‌است. گزارشگران بدون مرز اقدام اطلاعات سپاه پاسداران را «خودسرانه و غیرقانونی» و با هدف «بازداری از اطلاع‌رسانی روزنامه‌نگاران در شبکه‌های اجتماعی» توصیف کرده‌است.[۳۱]*
- سازمان گزارشگران بدون مرز در پی شیوع ویروس کرونا در ایران روز پنجشنبه ۱۵ اسفند با انتشار بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی نسبت به امنیت جانی روزنامه‌نگاران زندانی، اعلام کرد که این زندانیان در معرض خطر مرگ قرار دارند.[۳۲]
- روز ۱۶ آوریل ۲۰۲۰ سازمان گزارشگران بدون مرز به دو گزارشگر ویژه آزادی بیان و سلامتی سازمان ملل نامه نوشته و از سازمان ملل خواسته تا به دولت‌هایی که در چارچوب مقابله با کرونا آزادی بیان را محدود می‌کنند اخطار جدی دهد. در این نامه که به امضای مدیر گزارشگران بدون مرز، کریستیان میهر رسیده، آمده‌است: «در زمان پاندمی کرونا آزادی مطبوعات و نیز حق دسترسی به اطلاعات از هر زمان دیگری مهمتر است.»[۳۳]
- روز پنجم خرداد ۱۳۹۹ (۲۵ ژوئن ۲۰۲۰) سازمان گزارشگران بدون مرز بیانیه‌ای با عنوان «تواب سازی آنلاین، روش تازه سرکوب در جمهوری اسلامی ایران» منتشر کرد. بر اساس این گزارش سپاه پاسداران، شماری از روزنامه‌نگاران و نویسندگان و کنشگران حقوق بشر را احضار و تهدید به بازداشت، آنها را وادار به ابراز تأسف یا پوزش از انتشار نظراتشان در فضای مجازی کرده‌است تا به سکوت بکشاند.[۳۴]این سازمان فشار، تهدید و به سکوت وادار کردن فعالان اجتماعی را محکوم کرد.[۳۵]
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ «سایت فارسی گزارشگران بدون مرز». گزارشگران بدون مرز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۷.
- ↑ وبگاه رسمی گزارشگران بدون مرز بایگانی‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
- ↑ RSF Annual Report 2018, pp14-16
- ↑ "RSF Presentation". RSF. 2016-01-22. Retrieved 24 February 2020.
- ↑ "Christophe Deloire appointed Reporters Without Borders director-general". RSF. 2012-05-21. Retrieved 24 February 2020.
- ↑ RSF Annual Report 2018, pp51-52
- ↑ RSF Annual Report 2018, p10
- ↑ "International Council". RSF. 2016-07-26. Retrieved 24 February 2020.
- ↑ "2020 World Press Freedom Index". Reporters Without Borders. 2020.
- ↑ «رضا معینی نگرانی‌های "گزارشگران بدون مرز" را از وضعیت روزنامه نگاران ایران تشریح کرد». صدای آمریکا فارسی.[پیوند مرده]
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «2017 World Press Freedom Index».
«2016 World Press Freedom Index».
«2015 World Press Freedom Index». گزارشگران بدون مرز. - ↑ «گزارشگران بدون مرز: ۲۰۱۲، مرگبارترین سال برای روزنامه‌نگاران». رادیو فردا فارسی. ۱۳۹۱-۰۹-۳۰.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: 88 روزنامه‌نگار در سال 2012 در جهان جان باختند». rfi. ۲۰۱۲-۱۲-۱۹.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: مرگ بی‌سابقه گزارشگران در سال ۲۰۱۲». رادیو دویچه وله فارسی. ۲۰۱۲-۱۲-۱۹.
- ↑ «بیشتر روزنامه‌نگاران دستگیرشده در ایران همچنان در زندان‌اند». رادیو زمانه. دریافت‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۱۸.
- ↑ «افزایش خشونت علیه خبرنگاران در سال ۲۰۱۴ میلادی». euronews. ۲۰۱۴-۱۲-۱۶.
- ↑ «بیلان سالانه روزنامه‌نگاران کشته شده: ۱۱۰روزنامه‌نگار کشته شده در ۲۰۱۵». سایت گزارشگران بدون مرز. ۲۰۱۵-۱۲-۲۹.
- ↑ «سال ۲۰۱۵؛ ادامه وضعیت وخیم آزادی مطبوعات در ایران». رادیو دویچه وله فارسی. ۲۰۱۵-۱۲-۰۲.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: ایران رتبه سوم جهان را در زندانی کردن روزنامه نگاران دارد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۱۵-۱۲-۱۵.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: بیلان خشونت علیه روزنامه نگاران در سال ۲۰۱۶». euronews. ۲۰۱۶-۱۲-۱۳.
- ↑ «بیلان خشونت علیه روزنامه‌نگاران در سال ٢٠١٦». rsf. ۲۰۱۶-۱۲-۱۳.
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «گزارش سالانه سازمان گزارشگران بدون مرز دربارهٔ خشونت علیه روزنامه‌نگاران». euronews. ۲۰۱۷-۱۲-۱۹.
- ↑ «سال پرخطر ۲۰۱۷ برای خبرنگاران؛ ۶۵ کشته و ۳۲۶ زندانی». رادیو دویچه وله فارسی. ۲۰۱۷-۱۲-۱۹.
- ↑ 2018 round-up of deadly attacks and abuses against journalists – figures up in all categories
- ↑ «گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز». hamsayegan. ۲۰۱۸-۰۵-۰۳.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: ۸۴ فعال رسانه‌ای کشته‌شده در سال ۲۰۱۸». دویچه وله فارسی. ۲۰۱۹-۰۴-۱۷.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: ایران و افغانستان در رده‌بندی آزادی رسانه‌ها سقوط کرده‌اند». euronews. ۲۰۱۹-۰۴-۱۹.
- ↑ «رده‌بندی آزادی رسانه‌ها در جهان: ایران با رتبه ۱۷۳ در انتهای جدول». رادیو فردا فارسی. ۱۳۹۹-۰۲-۰۲.
- ↑ «One of the most oppressive countries». ٍRF. ۲۰۲۰-۰۴-۲۱.
- ↑ «Iranian journalists under pressure of authorities after PS752 crash, - Reporters Without Borders». 112.international/politics. ۲۰۲۰-۰۲-۰۷.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز برخوردهای اطلاعات سپاه با فعالان رسانه‌ای را محکوم کرد». رادیو فردا فارسی. ۳ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ «نگرانی سازمان «گزارشگران بدون مرز» نسبت به خطر جانی برای روزنامه‌نگاران زندانی در پی شیوع کرونا در ایران». رادیو صدای آمریکا فارسی. ۱۳۹۸-۱۲-۱۵.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز: آزادی بیان را نمی‌توان قربانی سلامتی کرد». رادیو دویچه وله فارسی. ۲۰۲۰-۰۴-۱۶.
- ↑ «گزارشگران بدون مرز به "تواب سازی آنلاین" در ایران انتقاد کرد». رادیو دویچه وله فارسی. ۲۰۲۰-۰۶-۲۵.
- ↑ «سازمان گزارشگران بدون مرز خواهان توقف سرکوب فعالان اجتماعی از طریق «توبه اجباری آنلاین» شد». هرانا. ۱۳۹۹-۰۴-۰۵.