شب احیا
احیاء یا شب‌زنده‌داری (یعنی شب را به دعا و عبادت گذراندن)[۱] یکی از سنت‌های مهم در میان مسلمانان است. شب‌زنده‌داری به‌قصد نماز شب به‌گفتهٔ اکثر مفسرین، همان‌طور که از سورهٔ المزمل برمی‌آید، در ابتدای اسلام حدود یک سال (بنا به اختلاف در روایات) واجب بوده و مسلمانان در کنار پیامبر اسلام آن را به‌جای می‌آوردند. به‌نظر اغلب فقها و مفسرین، پس از حدود یک سال طبق آیهٔ ۲۱ همین سوره، خداوند در این حکم تخفیف قائل شد و جای آن را تهجد گرفت.[۲][۳][۴] مهمترین زمان برگزاری مراسم شب احیا برای مسلمانان، شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان است.[۵][۶][۷]
.jpg)
اِحیاء به‌معنی خواصویرایش
اِحیاء به‌معنی خاص، شامل شب‌زنده‌داری و بیدار ماندن شبهای خاصی از سال است که در رأس آن شب قدر (شبهای نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان) قرار دارد.[۸] همچنین در روایتی از امام اول شیعیان علی بن ابی‌طالب، احیا در چهار شب از جمله شب اول ماه رجب، شب نیمهٔ شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان توصیه شده‌است.[۹][۱۰][۱۱]
همچنین از محمد پیامبر مسلمان‌ها نقل شده که هر کس شبهای عیدین (عید فطر و عید قربان) را احیا کند در آن روزی که دل‌ها می‌میرند، دل او نمیرد. مشابه همین روایت برای احیای شب نیمه شعبان نیز نقل شده‌است.[۹][۱۲][۱۳]
خصوصیاتویرایش
احیا آیینی مذهبی است که می‌تواند به صورت فردی یا جمعی برگزار شود. شخص می‌تواند خود احیا را در خانه انجام دهد یا به گروهی در مسجد ملحق شود. احیا را می‌توان در تمام شبهای سال انجام داد، اما شبهای خاصی توسط بزرگان دین بیشتر توصیه شده‌است.[۱۴] احیا را می‌توان به سادگی با بیدار ماندن در طول شب و ذکر گفتن یا خواندن نماز شب انجام داد. علاوه بر این می‌توان از دعاها و موارد تخصصی‌تری که در کتاب مفاتیح الجنان آمده برای برگزاری احیا استفاده کرد.[۱۵][۱۶][۱۷]
ثواب و فواید آنویرایش
در روایات فراوانی از محمد و چهارده معصوم نقل شده‌است که هر کس شبهای قدر را احیا کند، گناهانش آمرزیده می‌شود.[۱۸] همچنین گفته شده روزی او زیاد می‌شود و در کارهایش گشایش می‌بیند.[۱۹][۲۰][۲۱] در احادیث مربوط به چهارده معصوم آمده‌است: بیدار ماندن قسمتی از شب و نماز خواندن و تلاوت قرآن ثواب بسیار دارد.[۲۲] خاصیت‌های دیگری نیز در متون اسلامی برای احیا آمده‌است، از جمله: با احیا، بیماری از جسم خارج می‌شود.[۲۳] چهره فرد را نورانی و زیبا می‌کند.[۲۴] خانه فرد یا محل برگزاری احیا نورانی می‌شود. باعث تلاش مستمر و مداوم در طول روز می‌شود. موجب تضمین روزی بدون رنج و زحمت است.[۲۵] فرصتی برای تمدد اعصاب و رفع خستگی، افسردگی و آزردگی و ترمیم روح و جسم فرد است. فرصتی است برای مناجات با خالق جهان هستی و اوج قرب الهی.[۲۶] بُعد معنوی فرد را می‌سازد و تقویت می‌کند و باعث می‌شود فرد از منبع علم و قدرت لایزال الهی، توش و توان بگیرد.[۲۷] موجب اصلاح روابط بین افراد شده و آن را بهبود می‌بخشد.[۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]
منابعویرایش
- ↑ دهخدا, علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا. Vol. ۱. تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا. p. ۱۴۹۳.
چاپ دوم، ۱۳۷۷ش.
- ↑ ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی، عباس زریاب خویی، محمدحسین مشایخ فریدنی، پرویز ورجاوند سید مهدی حائری قزوینی و حسن انوشه. دائرةالمعارف تشیع. Vol. ۱. ایران: بنیاد طاهر. p. ۵۳۷.
جلد یکم، ص۵۳۷ احیا
- ↑ طباطبایی, سید محمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن (به عربی). Vol. ۲۰. بیروت: موسسة الأعلمی للمطبوعات. p. ۷۷.
۱۴۱۷ق
- ↑ طبرسی, فضل بن حسن. مجمع البیان فی تفسیر القرآن (به عربی). Vol. ۱۰. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. p. ۱۶۱.
۱۴۱۵ق
- ↑ "فضیلت ماه مبارک رمضان". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "تاریخ دقیق شبهای قدر در سال ۱۴۰۰ مشخص شد". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم رمضان المبارک؛ شبهای قدر". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ دهخدا, علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا. Vol. ۹. تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا. p. ۱۴۱۰.
چاپ دوم، ۱۳۷۷ش.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ حر عاملی, شیخ محمد بن حسن. وسائل الشیعه (به عربی). Vol. ۷. قم: موسسة آل البیت لإحیاء التراث. p. ۴۷۸.
- ↑ زیر نظر احمد صدر حاج سیدجوادی، بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی. دائرةالمعارف تشیع. Vol. ۱. تهران: انتشارات حکمت. p. ۵۳۶–۵۳۷.
چاپ ششم، ۱۳۹۰ش.
- ↑ "اهمیت احیای شب نیمه شعبان در سیره اهل بیت". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "منشأ و آداب عید قربان - قدس". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "فضیلت ماه مبارک شعبان در سیره و کلام گهر بار معصومین علیهم السلام". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "نکاتی در مورد احیاء که باید به آنها توجه داشت". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "شب قدر، بهترین منزلگاه نیایش‌گران سرسپرده به مهر حق است". Archived from the original on 27 November 2021. Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان؛ دعای شب قدر بیست و یکم رمضان". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "بهترین اعمال در شب قدر کدام است؟". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ تفسیر منهج الصادقین، ج ۱۰، ص ۳۰۸.
- ↑ "اعمال شبهای قدر". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "فضیلت شب قدر". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "اعمال شب قدر، ذکر معروف شب قدر چیست؟". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "ثواب شب زنده داری با قرآن و نماز". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ راوندی، قطب الدین سعید بن عبداللَّه بن حسین؛ دعوات الراوندی - سلوة الحزین، مؤسسه آل البیت علیهم السلام - قم - ایران، چاپ‌اول، ۱۴۰۷ ه. ق، ص ۷۷.
- ↑ دیلمی حسن، ارشادالقلوب، ج۱، ص ۹۲.
- ↑ قمّی، شیخ صدوق، محمّد بن علی بن بابویه؛ من لا یحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم - قم - ایران، چاپ‌دوم، ۱۴۱۳ ه. ق، ج۱، ص ۴۷۱.
- ↑ حسن‌زاده آملی، نور علی نور، انتشارات تشیّع، چاپ ششم، ۱۳۷۶، ص ۵۶.
- ↑ امام خمینی؛ سرّ الصلاة، مؤسسهٔ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ ششم، ۱۳۷۸، مقدمهٔ آیت‌الله جوادی آملی، ص ۱۱ و ۱۲
- ↑ موسوی همدانی، سید محمد باقر؛ ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم - قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ش، ج۲۰، ص ۹۴.
- ↑ "سازمان تبلیغات اسلامی - فضیلت شب زنده داری ازدیدگاه قرآن و روایات". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "آثار و فضایل نماز شب و شب زنده داری". Retrieved 27 November 2021.
- ↑ "شب زنده داری و نماز شب - دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم". Retrieved 27 November 2021.