آیه
آیه در لغت به معنی نشانهاست.[۱] و در اصطلاح کوچکترین واحد تقسیم قرآن است[۲] و عبارات یا جملات قرآن و سوره از آنها تشکیل مییابد و تعداد آنها در هر سورهای معین است.[۱]
یک آیه میتواند چند حرف، چند کلمه، یک یا چند جمله یا یک یا چند بند باشد.
تعداد آیات قرآنویرایش
تعداد آیات قرآن از مسائل مورد اختلاف میان قراء صدر اسلام بودهاست: قراءِ مدینه دو رقم ۶ هزار و ۲۱۴را به دست دادهاند، قراء مکه شمار آیات را ۶۲۱۹، قراء شام ۶۲۲۵ و قراء بصره ۶۰۲۴ و قراء کوفه ۶۲۳۶ گفتهاند.[۱] مهمترین علت اختلاف در شمارش آیات قرآن این است که پیامبر اسلام به منظور آگاه ساختن مردم به تمام شدن آیه، در انتهای آیه وقف میکرد، ولی گاهی به علت پیوستگی مطلب، آن دو را به همدیگر وصل میکرد و بدون وقف ادامه میداد. در نتیجه این توهم در مردم پدید آمد که این وصل، علامت انقطاع و تمام شدن آیه نیست؛ و در تعداد آیات قرآن روایات و نظرها مختلف شد، و هر فرقه و گروهی بر حسب روایاتی که در نظر آنها بر دیگر روایات برتری داشت عدد خاصی را ذکر کردند، تا این که همین اختلاف روایات باعث به وجود آمدن عددهای مختلف مکی، مدنی، کوفی، بصری و شامی در شمار آیات قرآن گردید.[۳]
اقسام آیاتویرایش
آیات قرآن از نظر موضوعی و محتوی دارای تقسیمات زیر است: مکی و مدنی و ناسخ و منسوخ و محکمات ومتشابهات وخاص و عام وظاهر و باطن وصریح و مجمل[۴][۵][۶][۷]
حواشیویرایش
حفظ آیات برای اصحاب پیامبر سخت بود، بهطوریکه از او منقول است که آیات قرآن سریعتر از شتر چموش از قلب افراد فرار میکنند. (صحیح بخاری ۶–۵۵۰)
محمد عادت داشت پیش از بازخوانی آیه جدیدی زبان و لبان خود را تکان دهد. تا اینکه طی آیه دیگری عنوان کردند از این مهم منع شده است. (صحیح بخاری، ۶–۵۴۶)
محمد دوست داشت آیهها را از زبان دیگران بشنود. بهطوریکه یک بار وقتی آیههایی از نسا را شنیدند به گریه افتادند. (صحیح بخاری، ۵۷۰)
اندازه و توالیویرایش
بلندترین آیه قرآن کریم «آیة دَین» است (بقره/۲۸۲). کوتاهترین آیه را میتوان «مدهامَتان» (الرحمن/۶۴) دانست.[۱]
مطابق صحیحترین و رایجترین روایات، اولین آیات فرود آمده بر پیامبر اسلام ۵ آیه نخست سوره علق است؛ ولی دربارهٔ آخرین آیه یا آیات، اختلاف نظر بسیار است.[۱]
برخی از آیات معروف قرآنویرایش
آیه نور، آیه خمس، آیه تطهیر، آیه حجاب، آیه مباهله، آیه اطاعت، آیه ولایت، آیه تبلیغ، آیه انذار، آیه فطرت، آیه اکمال، آیه خیرالبریه، آیه اخوت، آیه تداین، آیه کرسی، آیه و ان یکاد، آیه قتال، آیه مودت، آیه اولی الامر، آیات قتال
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ آذرتاش آذرنوش. «آیه». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. پارامتر
|پیوند=
ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=
نیاز به وارد کردن|پیوند=
دارد (کمک) - ↑ بهاءالدین خرمشاهی. «قرآن و قرآنپژوهی». وبگاه الشیعه. پارامتر
|پیوند=
ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=
نیاز به وارد کردن|پیوند=
دارد (کمک) - ↑ الاتقان فی علوم القرآن، سیوطی، ج 1 ص 231، انتشارات زاهدی و شریف رضی
- ↑ الاتقان فی علوم القرآن.
- ↑ اصطلاحنامه علوم قرآنی.
- ↑ البرهان فی علوم القرآن.
- ↑ تاریخ قرآن، معرفت.
منابعویرایش
- صحیح بخاری ۶
این یک مقالهٔ خرد قرآن است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |