شهرام یوسفی‌فر

شهرام یوسفی‌فر (زادۀ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۸ در بروجرد)، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران و عضو اسبق هیئت علمی پژوهشکدۀ تاریخ ایران در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. او به واسطۀ تمرکز تحقیقاتش بر موضوعات نظیر تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران در عصر سلجوقی، تاریخ اجتماعی ایران و تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران عصر سلجوقی شناخته شده است و هم اکنون صاحب امتیاز و سردبیر سالنامۀ مطالعات سلجوقیان است که نخستین مجلۀ علمی فارسی‌زبان با تمرکز مطالعاتی بر روی دورۀ سلجوقیان محسوب ‌می‌شود.

شهرام یوسفی‌فر
زاده	۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۸ بروجرد، استان لرستان
محل زندگی	تهران
پیشه	استاد تاریخ در دانشگاه تهران پژوهشگر تاریخ اجتماعی ایران
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دانشگاه فردوسی مشهد (کارشناسی تاریخ) دانشگاه تربیت مدرس (کارشناسی ارشد تاریخ ایران دورۀ اسلامی) دانشگاه شهید بهشتی (دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی)
دانشگاه	دانشگاه تهران
دلیل سرشناسی	تمرکز بر مطالعات سلجوقی و تاریخ اجتماعی ایران
تأثیرپذیرفته از	نظام‌الملک، سید هاشم آقاجری، سید جواد طباطبایی

زندگی

شهرام یوسفی‌فر در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۸ خورشیدی در بروجرد متولد شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در کارشناسی تاریخ در دانشگاه فردوسی مشهد (۱۳۷۱)، کارشناسی ارشد تاریخ ایران دورۀ اسلامی در دانشگاه تربیت مدرس (۱۳۷۵) و دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی در دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۸۲)سپری نموده با مرتبۀ استادیاری به عضویت پژوهشکدۀ تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درآمد و هم‌اکنون با مرتبۀ استادی، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران است.

یوسفی‌فر همچنین در میان اصحاب رشتۀ تاریخ، به عنوان چهره‌ای مدیریتی شناخته می‌شود. او معاونت پژوهشی و روابط علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (از بهمن ۱۳۸۸- بهمن ۱۳۹۲)، سرپرستی مرکز اسناد فرهنگی آسیا (از ۱۳۸۹- ۱۳۹۱) و معاونت بخش اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی (از مرداد ۱۳۹۵- اسفندماه ۱۳۹۶) را در کارنامه دارد. از عضویت‌های او در مجامع علمی ملی و بین‌المللی می‌توان عضویت در هیات مدیره انجمن بین‌المللی ایران‌شناسان اوراسیا، عضویت در شورای پژوهشی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، عضویت در هیات مدیره انجمن ایرانی تاریخ و عضویت در کمیتۀ داوران گروه علمی تاریخ و باستانشناسی، در دومین (۱۳۸۸) و چهارمین (۱۳۹۰) دورۀ جشنوارۀ فارابی را برشمرد. یوسفی‌فر از سال ۱۴۰۱ سالنامۀ «مطالعات سلجوقیان» را دایر نموده است که نخستین مجلۀ علمی فارسی‌زبان با تمرکز بر مطالعۀ تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران عصر سلجوقی محسوب می‌شود.

حضور در مرکز اسناد کتابخانه ملی

یوسفی‌فر معاونت بخش اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی (از مرداد ۱۳۹۵- اسفندماه ۱۳۹۶) را در کارنامه دارد و از موافقان تصویب روز ۱۹ اردیبهشت ماه به نام روز «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» بوده است. او در زمان تصدی سمت معاونت بخش اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، «طرح جامع استانداردسازی مخازن کتابخانه‌ای و آرشیوی» را پیگیری نمود که به «مستندسازی اسامی جغرافیایی اسناد، تدوین اصطلاح‌نامه اسنادی، تدوین فهرست موضوعی عکس‌های دوره قاجار، بازبینی، تدوین عنوان استانداردسازی نمایه‌های اسناد نخست‌وزیری، فهرست نویسی اسناد اهدایی و توصیف اسناد انتقالی از معاونت کتابخانه ملی» و سهولت دسترسی محققان به اسناد آن نهاد، انجامید. یوسفی‌فر از جملۀ موافقان لزوم نگارش تاریخ جامع ایران، با بهره گرفتن از اسناد و مخطوطات خطی است. همچنین در زمان فعالیت او در کتابخانه ملی، بخش‌های از اسناد جنگ ایران و عراق از بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انتقال یافته و در دسترس عموم قرار گرفتند. یوسفی‌فر از جملۀ معدود افرادی بود که ایجاد مرکز اسناد در نهاد ریاست جمهوری را کاری خلاف قانون دانست.

کتابشناسی

تألیفات

• تاریخ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران در دوره سلجوقیان، انتشارات دانشگاه پیام نور، ویژۀ تدریس در مقطع کارشناسی، ۱۳۸۶.
• سرگذشت بازار بزرگ تهران و بازارهای پیرامونی آن در دویست سال اخیر، انتشارات بنیاد ایران شناسی، ۱۳۸۹.
• مناسبات شهر و روستا در سده های میانه ایران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،۱۳۹۰.
• وقف و توسعه شهری، تجربه ربع رشیدی، انتشارات نگارستان اندیشه، ۱۳۹۷.
• تاریخ دارالمعلمین مرکزی و عالی، انتشارات دانشگاه فرهنگیان، ۱۳۹۸.
• اسناد تاریخی درالمعلمین ج اول، جلد اول، با همکاری امین محمدی، انتشارات دانشگاه فرهنگیان، ۱۴۰۰.
• سالنامه های تاریخی دانش سرای عالی، با همکاری امین محمدی، انتشارات دانشگاه فرهنگیان، ۱۴۰۰.
• اسناد تاریخی دانش سراهای عالی تا سال ۱۳۵۷ شمسی، با همکاری امین محمدی، انتشارات دانشگاه فرهنگیان، ۱۴۰۰.

سرویراستاری مجموعه مقالات

• مجموعه چکیده مقالات همایش سلجوقیان، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ، ۱۳۹۲.
• مجموعه مقالات تاریخ اقتصادی ایران در دوره سلجوقیان، انتشارات ندای تاریخ، ۱۴۰۲.
• از کران تا کرانه: ارج‌نامه‌ی دکتر محمدباقر وثوقی؛ مقالاتی درباره خلیج فارس، تاریخ، فرهنگ و تمدن، با هکاری دکتر رسول جعفریان و دکتر گودرز رشتیانی، تهران: نگارستان اندیشه، ۱۴۰۳.