لات (بت)

لات سوار بر شتر طائف، عربستان سعودی، حدود پانصد سال پیش از اسلام

لات نام بت یا ایزدبانویی در عربستان پیش از اسلام و یکی از سه بت مهم مورد پرستش در مکه بوده‌است. نام این بت در قرآن در کنار دو بت دیگر به نامهای عزی و منات ذکر شده که از نظر اعراب جاهلی دختران الله به‌شمار می‌رفتند.

معبد لات در طائف به دستور محمد و پس از محاصره طائف و در همان سالی که غزوه تبوک رخ داد، ویران شد.^[۱]

محتویات

تاریخچهویرایش

در منابع قدیمی از لات به عنوان ارشکیگال یکی از ایزدبانوان بین‌النهرین ذکر شده‌است.^[۲]^[۳] همچنین لات در کارتاژ (تونس) با نام ≪الاتو≫ مورد پرستش بوده‌است.^[۴] لات در میان نبطیان پترا (اردن) و نیز در میان مردم هترا (عراق) پرستیده می‌شد و با الهه آتنا در یونان و مینرو در روم برابری می‌کرد.^[۵] به گفته یولیوس ولهاوزن نبطیان لات را مادر هبل و در نتیجه مادرشوهر منات به‌شمار می‌آوردند.

در قرآنویرایش

نام لات در قرآن سوره نجم به همراه دو بت دیگر به نامهای عزی و منات که به عنوان دختران الله مورد ستایش اعراب بودند، ذکر شده‌است و نیز در سوره فجر به قوم عاد اشاره شده که مطابق کاوشهای باستانشناسی به عمل آمده در ارم آنها برای حفاظت از قومی به همین نام از لات مدد می‌جسته‌اند.^[۶]

ویران کردن معبد لاتویرایش

در زمان پیامبر اسلام پرستش لات در میان قبیله ثقیف رایج بود و آنها معبدی برای لات در شهر طائف ساخته بودند که آل عَتّاب بن مالک، از بنی عَجلان ثقفی، پرده دار و خدمتگزار این معبد و بت لات بود. محمد پس از درگذشت حامی بزرگ خویش، ابوطالب، در سال دهم بعثت، برای جلب حمایت و همراهی قبیله ثقیف به طائف رفت، ولی بزرگان ثقیف خواست او را اجابت نکردند و به آزارش برخاستند. ثقفیان طائف، که با قریشیان مکه هم پیمان بودند، در بعضی جنگهای آنان با مسلمانان، همچون اُحد و حدیبیه، شرکت کردند. پس از پیروزیهای متعدد مسلمانان، تدریجاً چند تن از افراد قبیله ثقیف به مسلمانان پیوستند. ثقفیان در غزوه حنین در سال هشتم هجری از مسلمانان شکست خوردند و به طائف گریختند که به محاصره طائف در همان سال انجامید و پس از حدود بیست روز پایان یافت. سرانجام در رمضان سال نهم، پس از بازگشت پیامبر از غزوه تبوک، بزرگان و نمایندگان ثقیف با ایشان دیدار کردند و اسلام آوردند و به همراه مُغِیرة بن شُعبه و ابوسفیان، که پیامبر آنان را مأمور تخریب معبد لات کرده بود، به طائف بازگشتند. ثقفیان پس از چند روز تردید، از بزرگان خود تبعیت کردند و به تخریب معبد رضایت دادند.^[۷]

منابعویرایش

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به لات (بت) در ویکی‌گفتاورد موجود است.

↑ Tabari, Al (25 Sep 1990), The last years of the Prophet (translated by Isma'il Qurban Husayn), State University of New York Press, p. 46, ISBN 978-0-88706-691-7
↑ The Dawn of Civilisation, by: گستون مسپرو
↑ "A History Of Art In Chaldæa & Assyria" Georges Perrot, Professor in The Faculty of Letters, Paris; Member of The Institute, and Charles Chipiez. New York, 1884.
↑ Encyclopedia of Gods, Michael Jordan, Kyle Cathie Limited, 2002
↑ Healey, John F. (2001). "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. pp. 107–119. ISBN 90-04-10754-1.
↑ Healey, John F. "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. p. 111. ISBN 90-04-10754-1.
↑ http://lib.eshia.ir/23019/9/4263

[Tabari_25_Sep_1990_46-1] Tabari, Al (25 Sep 1990), The last years of the Prophet (translated by Isma'il Qurban Husayn), State University of New York Press, p. 46, ISBN 978-0-88706-691-7

[Maspero-2] The Dawn of Civilisation, by: گستون مسپرو

[Assyria-3] "A History Of Art In Chaldæa & Assyria" Georges Perrot, Professor in The Faculty of Letters, Paris; Member of The Institute, and Charles Chipiez. New York, 1884.

[4] Encyclopedia of Gods, Michael Jordan, Kyle Cathie Limited, 2002

[5] Healey, John F. (2001). "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. pp. 107–119. ISBN 90-04-10754-1.

[6] Healey, John F. "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. p. 111. ISBN 90-04-10754-1.

[7] ttp://lib.eshia.ir/23019/9/4263

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]