لات (بت)
لات یا اللات نام بت یا ایزدبانویی در عربستان پیش از اسلام و یکی از سه بت مهم مورد پرستش در مکه بوده‌است. نام این بت در قرآن در کنار دو بت دیگر به نام‌های العزی و المنات ذکر شده که از نظر اعراب پیش از اسلام دختران الله به‌شمار می‌رفتند. افلس، بت قبیلهٔ طی یا بنی لام کنونی که چشمانی از زمرد و دندان‌های یاقوت داشت و بسیار مجلل بود. افلس در کوه اجا قرار داشت. روزی حاتم طایی با مشاهدهٔ ادرار سگی روی این بت آن را با شمشیر خراب کرد و چشمان و دندانش را صرف ضیافت از اعراب خرج کرد.
معبد لات در طائف به‌دستور پیامبر اسلام و پس از محاصرهٔ طائف و در همان سالی که غزوهٔ تبوک رخ داد، ویران شد.[۱]
تاریخچهویرایش
| اساطیر خاورنزدیک مجموعه مقالات | |
|---|---|
 | |
| اساطیر میان‌رودان | |
| اساطیر عربی | |
| اساطیر لاوی | |
| خدایان عرب پیش از اسلام | |
در منابع قدیمی از لات به‌عنوان ارشکیگال یکی از ایزدبانوان بین‌النهرین ذکر شده‌است.[۲][۳] همچنین لات در کارتاژ (تونس) با نام «الاتو» مورد پرستش بوده‌است.[۴] لات در میان نبطیان پترا (اردن) و نیز در میان مردم هترا (عراق) پرستیده می‌شد و با الههٔ آتنا در یونان و مینرو در روم برابری می‌کرد.[۵] به‌گفتهٔ یولیوس ولهاوزن نبطیان لات را مادر هبل و در نتیجه مادرشوهر منات به‌شمار می‌آوردند.
در قرآنویرایش
نام لات در قرآن سورهٔ نجم به همراه دو بت دیگر به نام‌های عزی و منات که به عنوان دخترانِ الله مورد ستایش اعراب بودند، ذکر شده‌است و نیز در سورهٔ فجر به قوم عاد اشاره شده که مطابق کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده در ارم آن‌ها برای حفاظت از قومی به همین نام از لات مدد می‌جسته‌اند.[۶]
ویران کردن معبد لاتویرایش
در زمان پیامبر اسلام محمد پرستش لات در میان قبیلهٔ ثقیف رایج بود و آن‌ها معبدی برای لات در شهر طائف ساخته بودند که آل عَتّاب بن مالک، از بنی عَجلان ثقفی، پرده‌دار و خدمتگزار این معبد و بت لات بود. محمد پس از درگذشت حامی بزرگ خویش، ابوطالب، در سال دهم بعثت، برای جلب حمایت و همراهی قبیله ثقیف به طائف رفت، ولی بزرگان ثقیف خواست او را اجابت نکردند و به آزارش برخاستند. ثقفیان طائف، که با قریشیان مکه هم پیمان بودند، در بعضی جنگ‌های آنان با مسلمانان، همچون اُحد و حدیبیه، شرکت کردند. پس از پیروزی‌های متعدد مسلمانان، تدریجاً چند تن از افراد قبیله ثقیف به مسلمانان پیوستند. ثقفیان در غَزوهٔ حنین در سال هشتم هجری از مسلمانان شکست خوردند و به طائف گریختند که به محاصرهٔ طائف در همان سال انجامید و پس از حدود بیست روز پایان یافت. سرانجام در رمضان سال نهم، پس از بازگشت پیامبر اسلام از غزوه تبوک، بزرگان و نمایندگان ثقیف با ایشان دیدار کردند و اسلام آوردند و به‌همراه مُغِیرة بن شُعبه و ابوسفیان، که محمد آنان را مأمور تخریب معبد لات کرده بود، به طائف بازگشتند. ثقفیان پس از چند روز تردید، از بزرگان خود تبعیت کردند و به تخریب معبد رضایت دادند.[۷]
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به لات (بت) در ویکیگفتاورد موجود است. |
- ↑ Tabari, Al (25 Sep 1990), The last years of the Prophet (translated by Isma'il Qurban Husayn), State University of New York Press, p. 46, ISBN 978-0-88706-691-7
- ↑ The Dawn of Civilisation, by: گستون مسپرو
- ↑ "A History Of Art In Chaldæa & Assyria" Georges Perrot, Professor in The Faculty of Letters, Paris; Member of The Institute, and Charles Chipiez. New York, 1884.
- ↑ Encyclopedia of Gods, Michael Jordan, Kyle Cathie Limited, 2002
- ↑ Healey, John F. (2001). "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. Vol. 136. Boston: Brill. pp. 107–119. ISBN 90-04-10754-1.
- ↑ Healey, John F. "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. Vol. 136. Boston: Brill. p. 111. ISBN 90-04-10754-1.
{{cite book}}: Cite has empty unknown parameters:|month=،|origdate=و|coauthors=(help) - ↑ http://lib.eshia.ir/23019/9/4263