لات (بت)

لات نام بت یا ایزدبانویی در عربستان پیش از اسلام و یکی از سه بت مهم مورد پرستش در مکه بوده‌است. نام این بت در قرآن در کنار دو بت دیگر به نامهای عزی و منات ذکر شده که از نظر اعراب جاهلی دختران الله به‌شمار می‌رفتند.

لات سوار بر شتر طائف، عربستان سعودی، حدود پانصد سال پیش از اسلام

معبد لات در طائف به دستور محمد و پس از محاصره طائف و در همان سالی که غزوه تبوک رخ داد، ویران شد.^[۱]

تاریخچهویرایش

در منابع قدیمی از لات به عنوان ارشکیگال یکی از ایزدبانوان بین‌النهرین ذکر شده‌است.^[۲]^[۳] همچنین لات در کارتاژ (تونس) با نام ≪الاتو≫ مورد پرستش بوده‌است.^[۴] لات در میان نبطیان پترا (اردن) و نیز در میان مردم هترا (عراق) پرستیده می‌شد و با الهه آتنا در یونان و مینرو در روم برابری می‌کرد.^[۵] به گفته یولیوس ولهاوزن نبطیان لات را مادر هبل و در نتیجه مادرشوهر منات به‌شمار می‌آوردند.

در قرآنویرایش

نام لات در قرآن سوره نجم به همراه دو بت دیگر به نامهای عزی و منات که به عنوان دختران الله مورد ستایش اعراب بودند، ذکر شده‌است و نیز در سوره فجر به قوم عاد اشاره شده که مطابق کاوشهای باستانشناسی به عمل آمده در ارم آنها برای حفاظت از قومی به همین نام از لات مدد می‌جسته‌اند.^[۶]

ویران کردن معبد لاتویرایش

در زمان پیامبر اسلام پرستش لات در میان قبیله ثقیف رایج بود و آنها معبدی برای لات در شهر طائف ساخته بودند که آل عَتّاب بن مالک، از بنی عَجلان ثقفی، پرده دار و خدمتگزار این معبد و بت لات بود. محمد پس از درگذشت حامی بزرگ خویش، ابوطالب، در سال دهم بعثت، برای جلب حمایت و همراهی قبیله ثقیف به طائف رفت، ولی بزرگان ثقیف خواست او را اجابت نکردند و به آزارش برخاستند. ثقفیان طائف، که با قریشیان مکه هم پیمان بودند، در بعضی جنگهای آنان با مسلمانان، همچون اُحد و حدیبیه، شرکت کردند. پس از پیروزیهای متعدد مسلمانان، تدریجاً چند تن از افراد قبیله ثقیف به مسلمانان پیوستند. ثقفیان در غزوه حنین در سال هشتم هجری از مسلمانان شکست خوردند و به طائف گریختند که به محاصره طائف در همان سال انجامید و پس از حدود بیست روز پایان یافت. سرانجام در رمضان سال نهم، پس از بازگشت پیامبر از غزوه تبوک، بزرگان و نمایندگان ثقیف با ایشان دیدار کردند و اسلام آوردند و به همراه مُغِیرة بن شُعبه و ابوسفیان، که پیامبر آنان را مأمور تخریب معبد لات کرده بود، به طائف بازگشتند. ثقفیان پس از چند روز تردید، از بزرگان خود تبعیت کردند و به تخریب معبد رضایت دادند.^[۷]

منابعویرایش

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به لات (بت) در ویکی‌گفتاورد موجود است.

↑ Tabari, Al (25 Sep 1990), The last years of the Prophet (translated by Isma'il Qurban Husayn), State University of New York Press, p. 46, ISBN 978-0-88706-691-7
↑ The Dawn of Civilisation, by: گستون مسپرو
↑ "A History Of Art In Chaldæa & Assyria" Georges Perrot, Professor in The Faculty of Letters, Paris; Member of The Institute, and Charles Chipiez. New York, 1884.
↑ Encyclopedia of Gods, Michael Jordan, Kyle Cathie Limited, 2002
↑ Healey, John F. (2001). "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. pp. 107–119. ISBN 90-04-10754-1.
↑ Healey, John F. "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. p. 111. ISBN 90-04-10754-1.
↑ http://lib.eshia.ir/23019/9/4263

[Tabari_25_Sep_1990_46-1] Tabari, Al (25 Sep 1990), The last years of the Prophet (translated by Isma'il Qurban Husayn), State University of New York Press, p. 46, ISBN 978-0-88706-691-7

[Maspero-2] The Dawn of Civilisation, by: گستون مسپرو

[Assyria-3] "A History Of Art In Chaldæa & Assyria" Georges Perrot, Professor in The Faculty of Letters, Paris; Member of The Institute, and Charles Chipiez. New York, 1884.

[4] Encyclopedia of Gods, Michael Jordan, Kyle Cathie Limited, 2002

[5] Healey, John F. (2001). "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. pp. 107–119. ISBN 90-04-10754-1.

[6] Healey, John F. "4". The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. 136. Boston: Brill. p. 111. ISBN 90-04-10754-1.

[7] ttp://lib.eshia.ir/23019/9/4263

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]