ودکا

نوعی نوشیدنی الکلی تقطیری

ودکا (روسی: Водка؛ لهستانی: wódka) یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های تقطیری است. ودکا بدون طعم‌دهنده یک مایع شفاف و بی‌رنگ است که از آمیختن آب با اتانول ساخته می‌شود.

ودکا
ودکای قرمز با برند اسمیرنوف
گونهنوشیدنی الکلی
خاستگاهلهستان، روسیه، سوئد[۱][۲]
منطقهمرکز، شمال، و خاور اروپا
مواد اصلیآب، الکل
انواعودکای مزه‌دار
انرژی مواد خوراکی
(به‌ازای ۵۰ میلی‌لیتر سرو)
۱۲۲ کیلوکالری
اطلاعات دیگرساخته‌شده از غلاتی چون گندم، ذرت، یا سیب‌زمینی

ساخت ویرایش

معمولاً با تقطیر شرابی که از تخمیر غلات یا سیب‌زمینی به دست آمده اتانول تقریباً خالص تهیه می‌کنند و سپس آن را با نسبتی خاص با آب مقطر مخلوط می‌کنند تا ودکا ساخته شود. اصولاً هرچه ودکا بی‌رنگ‌تر و بی‌بوتر باشد کیفیت آن بالاتر و خالص‌تر است. معمولاً در آخرین مرحله تهیه ودکا آن را از زغال چوب رد می‌کنند تا باقی‌مانده مزه و بوی آن از بین برود. ودکا برای جلوگیری از ریزش مو، به مقدار متوسط مصرف می‌شود[۳] نشاسته موجود در غلات و سیب زمینی توسط میکروارگانیزم‌ها قابل تجزیه شدن و تخمیر اکلی نیست. از این رو در فرایند تهیه الکل از غلات و سیب‌زمینی لازم است ابتدا نشاسته توسط برخی آنزیم‌ها به قندهای ساده‌تر و قابل تخمیر مانند مالتوز تبدیل شوند. این عمل با استفاده از دانه‌های خردشده جو و گندم جوانه‌زده و خشک‌شده صورت می‌گیرد که به آنها مالت می‌گویند.

راه دیگر ساخت ودکا با شیر است. پس از آنکه چربی شیر را می‌گیرند و با آن پنیر درست می‌کنند مقدار زیادی آب‌پنیر باقی می‌ماند که از آن مایعی شور و شیرین به نام پرمیت تهیه می‌کنند. این بهترین ماده برای تخمیر و تبدیل به الکل است. پیشینه ساخت الکل با این روش به سه تا چهار هزار سال پیش و در میان قبایل کوچ‌نشین قزاقستان، قرقیزستان، و مغولستان بازمی‌گردد که نوشیدنی‌های الکلی خود را از شیر مادیان، گاومیش، یا گاو تهیه می‌کردند.[۴]

ودکای تهیه‌شده از جو و چاودار مزه تندتری دارد و قوی‌تر است. ذرت به پایهٔ ودکا مزه شیرین‌تری می‌دهد. ودکای ساخته شده از سیب‌زمینی مزه خاکی می‌دهد. بعضی از تقطیرکنندگان ودکا به آن میوه، نمک و حتی بیکن می‌افزایند.[۴]

 
بطری‌های ودکای سوئدی مارک اَبسلوت ودکا

درصد الکل ویرایش

ودکا یک نوشیدنی الکلی با درصد الکل بالا (بین ۳۵ تا ۵۵ درصد) است. ودکای سنتی روسیه و لهستان معمولاً ۴۰ درصد الکل دارد. ودکایی که در لهستان، روسیه، جمهوری چک، استونی، لاتویا، اوکراین و لیتوانی به فروش می‌رسد ۴۰٪ است. ودکای اروپایی دستکم ۳۷/۵٪ است. همچنین ودکایی که در آمریکا به فروش می‌رسد حداقل ۴۰٪ است. تعیین میزان ۴۰٪ به گستردگی و به‌طور اشتباه به دمیتری مندلیف نسبت داده می‌شود.

 
کمربند ودکا. این کشورها بیشترین میزان مصرف ودکا در جهان را دارند.

تاریخچه ویرایش

واژه «ُودکا» از زبان روسی می‌آید و حالت تصغیر واژه «وادا» (به روسی: Вода) به معنی «آب» است.[۵][۶] در دوران امپراتوری روسیه از سیب‌زمینی له‌شده برای تهیه ودکا استفاده می‌شد. اما اکنون در روسیه از دانه‌های خالص غلات برای تهیه ودکا استفاده می‌شود.[۳] اما به طوری، خاستگاه دقیق ودکا مشخص نیست.[۴]

در طول تاریخ برای مقاصد درمانی به ودکا گیاهان خوراکی و دارویی می‌افزودند و در زبان لاتین به آن «آب زندگانی» می‌گفتند.[۴]

مصرف ویرایش

به‌طور سنتی ودکا همراه با آب، یخ، یا دیگر ترکیبات مصرف نمی‌شود. در کشورهای غربی، ودکا به عنوان پایه بسیاری از کوکتلها[۴] مانند مارتینی ودکا، تونیک ودکا، بلادی مری استفاده می‌شود.

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. "The History of Vodka". Proof.
  2. The Art of Distilling, Revised and Expanded: An Enthusiast's Guide to the Artisan Distilling of Whiskey, Vodka, Gin and other Potent Potables. Quarry Books. January 2019. ISBN 978-1-63159-555-4.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Official Bartender's Guide, 63rd edition - Page 221, ISBN 0-446-38763-0
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «ودکا چیست و چه کسی آن را اولین بار ساخت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ آذر ۱۴۰۰.
  5. Amazing facts about Russia, Telegraph
  6. CNN

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش