سلولازها (به انگلیسی: Cellulase) دسته ای از آنزیم‌ها هستند که عمدتاً توسط قارچ‌ها، باکتری‌ها و پروتوزوآها تولید می‌شوند و فرایند تجزیه سلولز و برخی عوامل مرتبط با پلی ساکارید را کاتالیز می‌کنند. همچنین این نام برای هر مخلوط طبیعی یا مجموعه ای از آنزیم‌های مختلف، که بصورت پیاپی یا هم افزایی برای تجزیه مواد سلولزی عمل می‌کنند، استفاده می‌شود.

سلولاز
A cellulase enzyme produced by Thermomonospora fusca, with cellotriose bound in the shallow groove of the catalytic domain
شناساگرها
شمارهٔ ای‌سی۳٫۲٫۱٫۴
شمارهٔ سی‌ای‌اس۹۰۱۲-۵۴-۸
پایگاه‌های داده
اینتنزنمایش اینتنز
برندامدخل برندا
اکسپسینمایش NiceZyme
کی‌ای‌جی‌جیمدخل کی‌ای‌جی‌جی
متاسایکگذرگاه سوخت‌وساز
پریامنمایه
ساختارهای پی‌دی‌بیRCSB PDB PDBe پی‌دی‌بی‌سام
هستی‌شناسی ژنAmiGO / QuickGO

سلولازها مولکول سلولز را به مونوساکاریدها ("قندهای ساده") مانند بتا-گلوکز یا پلی‌ساکاریدها و الیگوساکاریدهای کوتاهتر تجزیه می‌کنند. تجزیه سلولز از نظر اقتصادی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، زیرا باعث می‌شود ماده اصلی تشکیل دهنده گیاهان برای مصرف و استفاده در واکنش‌های شیمیایی در دسترس قرار بگیرد. واکنش خاص درگیر در این فرایند آبکافت پیوندهای ۴٬۱-بتا-دی-گلیکوزیدی در سلولز، همی سلولز، لیکنین و بتا-دی-گلوکان‌های غلات است. از آنجا که مولکولهای سلولز با پیوندی قوی به یکدیگر متصل می‌شوند، سلولز در مقایسه با تجزیه پلی ساکاریدهای دیگر مانند نشاسته نسبتاً دشوار است.[۱]

اکثر پستانداران توانایی بسیار کمی در هضم فیبرهای غذایی مانند سلولز در دستگاه گوارش خود دارند. در بسیاری از حیوانات گیاهخوار همچون نشخوارکنندگان مانند گاو و گوسفند و تخمیر کننده‌های روده‌ای مانند اسب، سلولازها توسط باکتری‌های همزیست تولید می‌شوند. سلولازهای درون‌زاد توسط برخی حیوانات متازوآیی مانند برخی از موریانه‌ها، حلزون‌ها،[۲][۳][۴]و کرم‌های خاکی تولید می‌شوند.

منابع ویرایش

  1. Barkalow, David G.; Whistler, Roy L. "Cellulose". AccessScience, McGraw-Hill.[پیوند مرده]
  2. Bignell DE, Roisin Y, Lo N (2011). Biology of termites: a modern synthesis. Dordrecht: Springer. ISBN 978-9048139767.
  3. Watanabe H, Noda H, Tokuda G, Lo N (July 1998). "A cellulase gene of termite origin". Nature. 394 (6691): 330–1. Bibcode:1998Natur.394..330W. doi:10.1038/28527. PMID 9690469.
  4. Watanabe H, Tokuda G (August 2001). "Animal cellulases". Cellular and Molecular Life Sciences. 58 (9): 1167–78. doi:10.1007/PL00000931. PMID 11577976.

مطالعه بیشتر ویرایش