پلسیوسور

راسته‌ای از سوسماربالان

پلسیوسورسانان (به انگلیسی: Plesiosauria) خزندگان آبزی و گوشتخواری بودند[۴] که در شروع دورهٔ ژوراسیک پدیدار شدند و تا نایابی K - T آخر دورهٔ کِرِتاسه تکامل پیدا کردند.[۵]

پلسیوسور
پلسیوسور.
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: سوسماریان
بالاراسته: سوسماربالان[۱]
راسته: †نزدیک‌سوسمارسانان[۲]
زیرراسته: نزدیک‌سوسمارواران[۳]
خانواده

الاسموسائورید
کریپتپکلیدیدیا
الاسموسائورید
پلسیوسائورید
Polycotylidae

نام پلسیوسور هم برای پلسیوسورهای واقعی (زیرراستهٔ نزدیک‌سوسمارواران) و هم برای گروه پلسیوسورها (نزدیک‌سوسماران) به کار می‌رود. پلسیوسورهای واقعی شامل دو دستهٔ گردن‌دراز (elasmosaurs) و گردن‌کوتاه (polycotylid) می‌شوند. پلسیوسور گونه‌های زیادی بودند اما به وسعت الاسموسورها[۶] نبودند.[۵]

فسیل پلسیوسور اولین بار در انگلستان توسط ماری آنینگ[۷] در سال ۲۰۰۵ کشف شد. پلسیوسور در اندازه‌های گوناگونی بین ۳ متر تا ۲۰ متر وجود داشتند.[۵] یک نمونه فسیل پلسیوسور در ایران شامل چند مهره و دنده، میان آمونیت در ارتفاعات کلات شمال مشهد کشف شده‌است.[۸][۹]

پلسیوسور به‌علاوه گروه‌های گوناگونی از خزندگان آبزی همچون دایناسور ماهی‌وار (ایکتیوسورپتروسور، موساسور دایناسور نیستند.[۵][۱۰][۱۱]

واژه‌شناسی ویرایش

واژهٔ پلسیوسور از ترکیب واژه‌های یونانی plesios/πλησιος به معنی نزدیک و sauros/σαυρος به معنی مارمولک گرفته شده است.[۵]

گونه‌ها[۱۲][۱۳][۱۴] ویرایش

 
اوموناسارئوس از استرالیا
  • اوموناسارئوس:[۱۵] در دوران ژوراسیک به عنوان «قاتلین نهنگ‌ها» شناخته می‌شدند؛ آن‌ها را می‌توان از جثه کوچکشان که طولش کمتر از ۲٬۵ متر است و نیز سه برآمدگی تاج مانند در جمجمه شناسایی نمود. ودارای یک بدن جم و جور با چهار باله شنا، یک گردن بلند، یک سر کوچک و دمی کوتاه مانند خوک آبی بودند
  • اوپالیونکتس:[۱۶] به معنی شناگرهای آنداموکا (Andamooka شهری دور افتاده در جنوب استرالیا) با جثه بزرگتر، با طولی در حدود شش متر و مجموعه دندان‌هایی سوزنی شکل برای به دام انداختن ماهی‌های کوچک.
 
پلسیوسوروس
  • پلسیوسوروس: این جانور ۳ تا ۵ متری که در دوره ژوراسیک پیشین می‌زیسته‌است از سر کوچک، گردن بلند و باریک و بدن پهن لاک‌پشت مانندش، دم کوتاه و دو جفت باله بزرگ و عریضش از بقیه شناخته می‌شود. در اقیانوس‌ها می‌زیسته‌است و از ماهی و دیگر جانوران دریایی تغذیه می‌نموده‌است.

طبقه‌بندی[۱۷] ویرایش

 
آتنبوروسور
 
کریپتوکلیدوس
 
مورائنوسور
 
Thililua
 
تالاسامدون
 
Libonectes
 
Styxosaurus

پانویس ویرایش

  1. Sauropterygia
  2. Plesiosauria
  3. Plesiosauroidea
  4. Snake drawn thru turtle
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ "پلسیوسور" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.
  6. Elasmosaurus
  7. Mary Anning
  8. «کشف فسیل دایناسور در ایران». جام‌جم آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
  9. «کشف فسیل دایناسور در ایران». همشری آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.[پیوند مرده]
  10. «ده افسانه دربارهٔ دایناسورها». آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
  11. «تشخیص یک دایناسور». مفاهیم. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.[پیوند مرده]
  12. «کشف دو گونه جدید از خزندگان». فریا. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
  13. «کشف فسیل دو گونه قدیمی از خزندگان در استرالیا». persiangeo. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
  14. «استرالیا: خزندگان و یخهای دوران ژوراسیک در جنوب استرالیا». PersianOz. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
  15. Umoonasaurus
  16. Opallionectes
  17. "Plesiosaur#Taxonomy" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.

پیوند به بیرون ویرایش