چ (فیلم)
چ یک فیلم ایرانی در ژانر جنگی به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا است که در ۱۳۹۲ منتشر شد. این فیلم با بازی فریبرز عرب‌نیا، داستان دو روز از زندگی دکتر چمران طی نبرد پاوه در جریان شورش ۱۳۵۹–۱۳۵۷ کردها در ایران را به تصویر می‌کشد. دیگر بازیگران مریلا زارعی، بابک حمیدیان، مهدی سلطانی، امیررضا دلاوری، خسرو شهراز و سعید راد هستند.
| چ | |
|---|---|
 پوستر فیلم | |
| کارگردان | ابراهیم حاتمی‌کیا |
| تهیه‌کننده | ابراهیم حاتمی‌کیا |
| نویسنده | ابراهیم حاتمی‌کیا |
| بازیگران | فریبرز عرب‌نیا مریلا زارعی بابک حمیدیان مهدی سلطانی امیررضا دلاوری خسرو شهراز سعید راد |
| موسیقی | فردین خلعتبری |
| فیلم‌بردار | حسین جعفریان پیمان شادمان‌فر |
| تدوین‌گر | مهدی حسینی‌وند |
شرکت تولید | |
| توزیع‌کننده | فیلمیران |
تاریخ‌های انتشار | ۲۱ اسفند ۱۳۹۲ |
مدت زمان | ۱۲۵ دقیقه |
| کشور | ایران |
| زبان | فارسی |
| هزینهٔ فیلم | ۶٬۱۲۸٬۲۲۵٬۰۰۰ تومان[۱] |
| فروش گیشه | ۲٬۰۴۰ میلیارد تومان[نیازمند منبع] |
تحقیق و پژوهش اثر چ برعهدهٔ مژگان اینانلو و مشاور گروه نویسندگی بهرام عظیم‌پور بوده‌است. موسیقی متن این فیلم ساخته فردین خلعتبری است.[۲] مدیر تولید در این فیلم سید علی قائم مقامی و طراحی صحنه و لباس بر عهده عباس بلوندی بود. در سکانس پایانی این فیلم که در یکی از پادگان‌های نظامی تهران فیلمبرداری شد، به دلیل حضور نیافتن عرب‌نیا سر صحنه، کارگردان از یک بدل به جای وی استفاده کرد.[۳][۴][۵] چ دارای ۵۲۰ پلان است و در مقایسه با فیلم‌های دیگر ژانر سینمای جنگی ایرانی، دارای جلوه‌های ویژه و صحنه آرایی‌های نظامی کم‌نظیری است. فیلمبرداری این فیلم پنج ماه، صداگذاری شش ماه و مونتاژ چهار ماه و همگی به صورت بی‌وقفه انجام شد. همچنین عملیات جلوه‌های ویژه رایانه‌ای ۱۶ ماه به صورت هم‌زمان با دیگر فرایند پس از تولید، انجام شد.[۶]
چ در سی و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نامزد نه جایزه شامل سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد که توانست شش جایزه شامل بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای حمیدیان و چند جایزه در زمینهٔ فنی را کسب کند.
داستان
ویرایشدر اواخر مرداد سال ۱۳۵۸، مصطفی چمران از طرف دولت موقت مأموریت پیدا می‌کند به پاوه برود و درگیری داخلی به‌وجودآمده در آنجا را خاتمه دهد. سه رأس درگیری موردنظر را مردم پاوه، پیشمرگه‌های حزب دموکرات و رزمندگان پاسدار تشکیل می‌دهند. چمران با تکیه بر نگاه عرفانی و بینش صلح‌جویانه‌اش، هم باید در برابر جسارت و میل به عدالت‌طلبی اصغر وصالی به عنوان فرمانده پاسداران مستقر در پاوه مقاومت کند و هم عنایتی به عنوان رئیس کردهای شورشی را قانع کند که دست از درگیری بردارد.
وصالی که جوانی پرشور است و روحیه‌ای انقلابی دارد صلح‌طلبی و میل چمران به جلوگیری از برخوردها و ملایمت او را به انفعال تعبیر می‌کند و مدام با او کشمکش دارد. تیمسار فلاحی فرمانده نیروی زمینی ارتش هم در این میان نماینده نگرش دیگری به جنگ است و سعی می‌کند اوضاع را طبق تشخیص خود مدیریت کند.
چمران همه تلاش‌اش را می‌کند که گروه‌های فکری و عقیدتی مختلف را به وحدت و رفتار عاقلانه تشویق کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌های او نه عنایتی که رفیق قدیمی او نیز هست پیشنهاد صلح را می‌پذیرد و نه وصالی و همسنگرانش حاضر می‌شوند دست از مقاومت بردارند. بدین ترتیب چمران که دردی عارفانه را در دل تحمل می‌کند، دو روز سخت و طاقت‌فرسا را پشت سر می‌گذارد، در حالی‌که نیروهای معارض در حال تسخیر شهر هستند. تا این که به فرمان مستقیم سید روح‌الله خمینی نیروهای رزمی کافی از مرکز به سرعت به محل اعزام می‌شوند و درگیری‌ها پایان می‌یابد.[۷]
بازیگران
ویرایش- فریبرز عرب نیا در نقش مصطفی چمران
- سعید راد در نقش تیمسار فلاحی
- مریلا زارعی در نقش هانا
- بابک حمیدیان در نقش علی‌اصغر وصالی
- مهدی سلطانی در نقش عنایتی
- امیررضا دلاوری در نقش سیروان
- خسرو شهراز در نقش لطیفی
- اسماعیل سلطانیان در نقش نظیف
- مژگان خالقی در نقش پرستار مجروح
- پیام لاریان در نقش محافظ چمران
- رضا نوری در نقش محافظ چمران
- عرفان برزین در نقش پسر چمران
ساخت
ویرایشانرژی که چ از ما گرفت، به اندازه سه فیلم سینمایی پر و پیمان بود. می‌گویم سه فیلم، نه دو فیلم و نه چهار فیلم. از همان ابتدا تصمیم گرفتیم از حوصله چیزی کم نگذاریم.
ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان[۸]
ابراهیم حاتمی‌کیا در نشست خبری فیلم چ در پاسخ به پرسشی دربارهٔ خواندن تیتراژ توسط محسن چاوشی گفت: فیلم بسته شده بود و پس از آن، آقای چاوشی فیلم را دیدند. ایشان خیلی با چ ارتباط برقرار کرد و آن را دوست داشت و در نهایت هم قرار شد یک کار آزاد در این‌باره انجام دهد نه برای تیتراژ. پس از آن محسن چاوشی در صفحه شخصی خودش نوشت
- به دلیل طرح ادعاهایی سراسر وارونه و کذب دربارهٔ نحوه همکاری بنده با پروژه چ در نشست مطبوعاتی این فیلم در جشنواره، بهتر است کماکان سنتوری اولین و آخرین تجربه سینمایی‌ام باشد[۹]
از پرویز پرستویی برای بازی در فیلم دعوت شد که او به دلیل مشکلات شخصی که با تهیه‌کننده «چ» داشت حاضر به ایفای نقش در این فیلم نشد.[۱۰] عده‌ای معتقدند نام فیلم، یادآور نام چه‌گوارا است و سازنده با این کار قصد داشته تا میان چمران و چه‌گوارا قیاس کند.[۱۱][۱۲]
پس از عرضه
ویرایشعلی کشوری فرزند شهید احمد کشوری با اشاره به سخنان ابراهیم حاتمی‌کیا در نشست خبری فیلمش در جشنواره فیلم فجر، به انتقاد از نحوه پرداختن به نقش شهیدان کشوری، شیرودی، سهیلیان و تیمسار فلاحی در این فیلم پرداخت:[۱۳][۱۴][۱۵]
آقای حاتمی‌کیا حتی به خودشان اجازه دادند در نشست خبری فیلم در جشنواره به یک مطلب نادرست اشاره کنند، وی گفته بود که شهید کشوری کسی بود که بعد از جنگ شناخته شده بود، در حالی که شهید کشوری مبارزاتش در زمان شاه و در زمان ارتش شاهنشاهی بود، همچنین به دلیل دستگیری توسط ساواک مورد شکنجه قرار گرفته بود و در عملیات پاوه که در فیلم «چ» به نمایش گذاشته می‌شود حضور فعالی داشت، در واقع شهید کشوری در این عملیات همراه با شهید شیرودی و شهید سهیلیان پاوه را نجات می‌دهند… من نمی‌دانم آقای حاتمی‌کیا بر پایه چه اسناد و مستنداتی فیلم «چ» را ساخته‌است که به آن شکل در می‌آید و بعد هم عنوان می‌کند که من چمران خودم را ساخته‌ام![۱۳]
همچنین اکران این فیلم موجب اعتراضاتی از سوی برخی شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی کردستان ایران شد.[۱۶][۱۷]
مسعود جزایری (معاونت فرهنگی ستاد کل نیروهای مسلح) و حسین سلامی (فرمانده کل سپاه) از سید علی قائم‌مقامی مدیر تولید این فیلم تقدیر کردند. همچنین امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه از ابراهیم حاتمی‌کیا و سید علی قائم‌مقامی برای ساخت فیلم تقدیر کرد.[۱۸]
در شانزدهمین جشن سینمای ایران در یک رشته تندیس خانه سینما به دست آورد. این تندیس به مدیر تولید فیلم سید علی قائم‌مقامی تعلق گرفت.
سیاهه وارسی (چک لیست) و پرده‌ها
ویرایشابراهیم حاتمی کیا، چ را به هفت پرده تقسیم کرد و برای لحظه به لحظه آن یک سیاهه وارسی تاریخ‌دار که شبیه یک جدول یا فرم خالی است، تهیه نمود. این سیاهه وارسیها برای ارتباط با گروه جلوه‌های بصری تنظیم شد و حجم آن‌ها به تعداد هفت زونکن رسید. در سیاهه وارسیها توضیح هر پلان نوشته می‌شد. حاتمی کیا برای هر سیاهه وارسی تصویری می‌چسباند و در کنار هر عکسی با مداد شرح صحنه را می‌نوشت. وی همچنین انتظارات و خواسته‌هایش را از تیم طراحی در آن سیاهه وارسی یادداشت می‌نمود. گروه طراحی نیز نظر خود را در آن فرم ذکر می‌کردند.[۱۹]
جوایز و نامزدی‌ها
ویرایش| قسمت | کاندید | نتیجه | جایزه |
|---|---|---|---|
| بهترین فیلم | بنیاد سینمایی فارابی/ابراهیم حاتمی کیا | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| بهترین کارگردانی | ابراهیم حاتمی کیا | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | بابک حمیدیان | برنده | سیمرغ بلورین |
| بهترین تدوین | مهدی حسینی وند | برنده | سیمرغ بلورین |
| بهترین جلوه‌های ویژه بصری | سید هادی اسلامی | برنده | سیمرغ بلورین |
| بهترین جلوه‌های ویژه میدانی | محسن روزبهانی | برنده | سیمرغ بلورین |
| بهترین طراحی صحنه و لباس | عباس بلوندی | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| بهترین صدای فیلم | صدابردار:بهمن اردلان/صداگذار:علیرضا علویان | برنده | سیمرغ بلورین |
| بهترین فیلم از نگاه تماشاگران | ۳/۱۵ | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
منابع
ویرایش- ↑ «صورت وضعیت پرداخت وجه نقد به پروژه‌ها در قالب قرارداد تسهیلات، مشارکت، خرید حقوق، ساخت سال‌های ۱۳۹۰ لغایت ۱۳۹۶» (PDF). بنیاد سینمایی فارابی. ص. ۳. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۵ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ مهر ۱۳۹۸.
- ↑ «نت آغازین موسیقی فیلم "چ" نوشته شد». خبرگزاری مهر.
- ↑ «آهنگساز فیلم حاتمی‌کیا از فیلم «چ» می‌گوید». همشهری آنلاین.
- ↑ «ماجرای سکانس پایانی فیلم حاتمی‌کیا و توضیح فریبرز عرب‌نیا». خبرآنلاین.
- ↑ «عوامل فیلم». وب سایت رسمی فیلم چ. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ «چ». همشهری جوان. ش. ۴۵۲. ۶ اردیبهشت ۱۳۹۳. ص. ۳۶–۳۷.
- ↑ مجله فیلم. اردیبهشت ۱۳۹۳.
- ↑ مجله همشهری جوان شماره ۴۵۲ شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ سال دهم صفحهٔ ۳۷.
- ↑ «واکنش منفی چاوشی به صحبتهای حاتمی کیا در نشست فیلم «چ»». بانی فیلم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۴.
- ↑ «دلایل پرستویی برای بازی نکردن در «چ»». وبسایت رسمی چ. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۴.
- ↑ اقباشاوی، دانش (۴ اسفند ۱۳۹۲). «قهرمان اصلی فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا خمینی است». خبرگزاری دانشجویان ایران. دریافت‌شده در ۵ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ گرانپایه، بهروز (۲۸ دی ۱۳۹۲). «چ مثل چه گوارا، مثل چمران». وبگاه رسمی فیلم چ. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ انتقاد فرزند شهید کشوری از فیلم حاتمی کیا، سایت خبری تحلیلی تابناک.
- ↑ در این فیلم نقش ارتش به عمد سانسور شده: انتقاد تند فرزند شهید کشوری از فیلم "چ"، بهار نیوز.
- ↑ داستان فیلم «چ» با واقعیات منطبق نیست؛ انتقاد شدید فرزند شهید کشوری از "حاتمی‌کیا" و "چ"، ایلنا: خبرگزاری کار ایران.
- ↑ نگاهی به "چ" از زاویهٔ فرهنگی ـ تاریخی/ گفتگو بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine، آژانس خبررسانی کردپا.
- ↑ «چ» در خدمت «چمران» – واکنش کردها به فیلم تازهٔ حاتمی‌کیا بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، اخبار روز.
- ↑ «خبرگزاری فارس - متن پیام تقدیر فرمانده نیروی هوافضای سپاه از حاتمی‌کیا و مدیر تولید فیلم «چ»». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۴-۱۰-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۴.
- ↑ مجله همشهری جوان شماره ۴۵۲ شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ سال دهم صفحهٔ ۳۸.
پیوند به بیرون
ویرایش