دولت موقت ایران

نخستین دولت گذار پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران (١٣۵٧–١٣۵٨)

دولت موقت انقلاب اسلامی ایران[۱] که به صورت خلاصه با عنوان دولت موقت ایران شناخته می‌شود، دولتی در ایران بود که پس از انقلاب از سال ۱۳۵۷ و به منظور رسیدگی به اوضاع به فرمان سید روح‌الله خمینی تشکیل شد و تا ۱۳۵۸، پیش از اعلام استعفای مهدی بازرگان به مدت ۹ ماه بر سر کار بود.

دولت موقت بازرگان
هیئت دولتِ موقت در جمهوری اسلامی ایران
پرچم ایران (دفاکتو)
نخست‌وزیر ایران
اعضای کابینه بازرگان در مقابل ساختمان نخست‌وزیری
تاریخ تشکیل۱۵ بهمن ۱۳۵۷[۱]
تاریخ انحلال۱۵ آبان ۱۳۵۸[۲]
کسان و سازمان‌ها
رئیس دولتمهدی بازرگان
پیشینهٔ رئیس دولتمعاون وزیر فرهنگ (۱۳۳۰)
رئیس کشورسید روح‌الله خمینی (از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷)
شمار وزیرانوزیران: ۱۷ (آغاز) ← ۱۸ (پایان)
وزیران مشاور: ۲ (آغاز) ← ۴ (پایان)
وزیران کناررفته
(درگذشت/استعفا/برکناری)
۶ وزیر + ۲ وزیر مشاور
شمار همهٔ وزیران۲۴ وزیر + ۶ وزیر مشاور
کابینهٔ مخالفاندولت شاپور بختیار (تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷)
پیشینه
انتخابات(ها)بدون انتخابات
دوره(های) مجلسبدون مجلس
پیشنهاد و تأییدبدون رأی اعتماد
توسط سید روح‌الله خمینی
با تأیید شورای انقلاب
پیشیندولت شاپور بختیار (ایران پهلوی)
پسینهیئت دولت موقت شورای انقلاب

با پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، سید روح‌الله خمینی حکم نخست‌وزیری دولت موقت را به نام مهدی بازرگان صادر کرد. او به مدت ۹ ماه سمت نخست‌وزیری موقت را بر عهده داشت. پس از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان در ۱۳ آبان وی و دولت او به‌طور کامل استعفا دادند. بازرگان بعد از استعفا از نخست‌وزیری در اولین دوره مجلس به نمایندگی مردم تهران برگزیده شد.

تشکیل دولت موقت ویرایش

 
سخنرانی بازرگان پس از دریافت حکم نخست‌وزیری

پس از ورود سید روح‌الله خمینی در روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به ایران، او طی سخنانی در بهشت زهرا وعده تشکیل دولتی انقلابی را داد. او در نطق تاریخی خود گفت:

من تو دهن این دولت می‌زنم، من دولت تعیین می‌کنم، من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم، من به واسطه اینکه ملت مرا قبول دارد.

در شامگاه ۱۴ بهمن طی جلسه‌ای که با حضور اعضای شورای انقلاب اسلامی در اقامتگاه خمینی در دبستان علوی شماره ۲ برگزار شد مهدی بازرگان به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت تعیین شد. حکم نخست‌وزیری بازرگان در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ مصادف با ۶ ربیع‌الاول ۱۳۹۹ ابلاغ شد و در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۵۷ در آمفی‌تئاتر مدرسه علوی در خیابان ایران (خیابان عین الدوله سابق) به او اعطا شد. در حکم نخست‌وزیری بازرگان آمده بود:

بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حسب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده‌است و به موجب اعتمادی که به ایمان راسخ شما به مکتب مقدس اسلام و اطلاعی که از سوابقتان در مبارزات اسلامی و ملی دارم، جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط و حزبی بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت دربارهٔ تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید.

 
دولت موقت:ایستاده از راست:احمدزاده (وزیر صنایع)، تاج (وزیر نیرو)، مبشری (وزیر دادگستری)، اسلامی (وزیر پست و تلگراف)، میناچی (وزیر ارشاد)، یزدی (وزیر امورخارجه)، یدالله سحابی (وزیر طرحها و برنامه‌های انقلاب)، شریعتمداری (وزیر علوم)، امیرانتظام (معاون نخست‌وزیر و سخن گو)، حاج سیدجوادی (وزیر سابق کشور)، مهندس بازرگان (نخست‌وزیر)، فروهر (وزیر کار)، شکوهی (وزیر آموزش و پرورش)، طاهری (وزیر راه)، اردلان (وزیر دارائی)، صباغیان (وزیر کشور)، احمد بنی‌اسدی (وزیر مشاور در امور اجرایی)، محمدتقی ریاحی (وزیر جنگ) نشسته از راست: حکیمی (دفتر نخست‌وزیری)، ایزدی (وزیر کشاورزی)، رستگارپور (رئیس دفتر)، معین‌فر (وزیر نفت)، کتیرایی (وزیر مسکن)، سامی (وزیر بهداری)

خمینی در مراسم اعطای حکم به بازرگان در سخنرانی خود، بازرگان را پیشنهاد شورای انقلاب خواند و به بختیار نخست‌وزیر دولت شاهنشاهی اخطار کرد تا با دولت موقت مخالفتی نکند.

اقدامات دولت موقت ویرایش

آیت الله خمینی در روز ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ و در حالی که هنوز دولت بختیار قدرت را در دست داشت، طی مراسمی، مهندس بازرگان را به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت معرفی کرد. با تشدید روند سقوط حکومت پهلوی، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، فرمانده ستاد ارتش، وفاداری خود را به انقلاب اعلام کرد. بختیار مخفیانه خارج شد و دولت موقت امور را به دست گرفت. کابینه بازرگان به دو گروه مجزا تقسیم می‌شد: گروه اول دارای تجربه مدیریتی و گروه دوم فاقد تجربه و بیشتر فعالیت فکری و علمی داشتند. در کابینه بازرگان ۱۱ نفر از نهضت آزادی، ۱۱ نفر از جبهه ملی، ۴ نفر از انجمن اسلامی مهندسین و ۴ نفر از روحانیون حضور داشتند. با شروع کار دولت، وجود مشکلات متعدد، نبود اجماع کافی بین نیروهای انقلابی، نبود همگونی فکری میان مسئولان سیاسی، وجود سلایق متفاوت و شرایط انقلابی کشور موجب شد تا هرگونه تصمیم‌گیری با مشکلات مواجه گردد. در این شرایط، رهبر انقلاب که از یک سو سخنگوی انقلابیون بود و از سوی دیگر نگران تمامیت انقلاب، نقشی پدرگونه ایفا کرد و از مردم خواست که از دولت موقت حمایت بکنند. با حمایت ایشان دولت موفق شد زمینه را برای استقرار نهادهای باثبات در کشور فراهم آورد. فعالیت دولت موقت تا ۱۵ آبان ۱۳۵۸ ادامه یافت که در نهایت به دنبال تشدید جو انقلابی در کشور و تشدید مطالبات از دولت و حوادثی مانند تصرف سفارت آمریکا، دولت موقت مجبور به استعفا شد.[۳]

استعفای دولت موقت ویرایش

پس از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و موافقت خمینی با این اقدام آنان، بازرگان و اعضای دولت وی به‌طور دسته جمعی استعفا نمودند. خمینی هم با پذیرش استعفای آنان، اداره امور کشور را تا زمان برگزاری انتخابات به شورای انقلاب سپرد.

انتقادات به دولت موقت ویرایش

طی گفتگو محمد توسلی اولین شهردار تهران بعد از انقلاب با ایرنا در اسفند ۹۷ این انتقاد مطرح شد که چرا اکثر اعضای دولت موقت از اعضای نهضت آزادی انتخاب شده‌اند، توسلی در جواب گفت:

شما ببینید کسانی که انتخاب شدند، چه کسانی بودند. آقای مهندس معین‌فر در سازمان برنامه انتخاب شدند. مهندس معین‌فر از سال ۴۱ رئیس دفتر فنی سازمان برنامه و پدر زلزله ایران بودند. وزارت نیرو، آقای مهندس تاج انتخاب شدند. مهندس تاج یکی از مدیران قدیمی و موفق وزارت نیرو بود، از پایه‌گذاران انجمن اسلامی مهندسین در سال ۱۳۳۶ بودند. آقای مهندس کتیرایی از مهندسین قدیمی بود که سوابقش روشن است. در وزارت مسکن و شهرداری سابقه داشتند.

او در ادامه گفت:

مجموعه کسانی که در این چندبار تغییراتی که انجام شد در دولت موقت قرار گرفتند، مجموعشان ۳۰ نفر است که ۱۱ نفر از اعضای نهضت آزادی هستند که می‌شود ۳۶ درصد کابینه. از جبهه ملی و منفردین جبهه ملی ۱۱ نفر هستند که این هم ۳۶ درصد است و از انجمن مهندسین ۴ نفر هستند که ۱۳ درصد است و از روحانیون شورای انقلاب ۴ نفر هستند که ۱۸ درصد است؛ مثلاً از روحانیون آقای اکبر هاشمی رفسنجانی در معاونت وزارت کشور بودند.

اعضای هیئت دولت ویرایش

مقام نام آغاز تصدی پایان تصدی حزب سیاسی منبع
نخست‌وزیر مهدی بازرگان۱۵ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۴]
رئیس دفتر نخست‌وزیر هاشم صباغیان*۱۵ بهمن ۱۳۵۷۲۳ بهمن ۱۳۵۷نهضت آزادی[۵]
 ابوالفضل بازرگان۲۳ بهمن ۱۳۵۷تیر ۱۳۵۸نهضت آزادی[۶]
 ابراهیم حکیمیتیر ۱۳۵۸تابستان ۱۳۵۸مستقل[۶]
 غلامرضا رستگارپورتابستان ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸مستقل[۶]
وزیران
وزیر آموزش و پرورش غلامحسین شکوهی۳ اسفند ۱۳۵۷۲۷ شهریور ۱۳۵۸مستقل[۷]
 محمدعلی رجایی*۲۷ شهریور ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۸]
وزیر ارشاد ملی[الف] ناصر میناچی۳ اسفند ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸جمعیت حقوق بشر [۷]
وزیر امور اقتصادی و دارایی علی اردلان۲۵ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸جبهه ملی[۹]
وزیر امور خارجه کریم سنجابی۲۴ بهمن ۱۳۵۷۲۶ فروردین ۱۳۵۸جبهه ملی[۱۰][۱۱]
 مهدی بازرگان[ب]*۱ اردیبهشت ۱۳۵۸۵ اردیبهشت ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۲]
 ابراهیم یزدی۵ اردیبهشت ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۳]
وزیر بازرگانی رضا صدر۲۹ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۴]
وزیر بهداری و بهزیستی کاظم سامی۲۴ بهمن ۱۳۵۷۶ آبان ۱۳۵۸جاما [۱۰][۱۵]
 کاظم یزدی*۱۳ آبان ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی
وزیر پست و تلگراف و تلفن محمدحسن اسلامی۳ اسفند ۱۳۵۷۱۳ آبان ۱۳۵۸جاما [۷][۱۶]
وزیر دادگستری اسدالله مبشری۲۵ بهمن ۱۳۵۷۳۰ خرداد ۱۳۵۸جبهه ملی[۹]
 احمد صدر حاج‌سیدجوادی۳۰ خرداد ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۷]
وزیر دفاع ملی سید احمد مدنی۳ اسفند ۱۳۵۷۱۱ فروردین ۱۳۵۸نظامی[۷]
 محمدتقی ریاحی۱۱ فروردین ۱۳۵۸۲۷ شهریور ۱۳۵۸نظامی[۱۸]
 عزت‌الله نورایی*۲۷ شهریور ۱۳۵۸۸ مهر ۱۳۵۸نظامی[۸]
 مصطفی چمران۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
وزیر راه و ترابری محمدیوسف طاهری۲۴ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۱۰]
وزیر صنایع و معادن علی‌اکبر معین‌فر*۸ اسفند ۱۳۵۷اسفند ۱۳۵۷ا. ا. مهندسین [۲۰]
 محمود احمدزادهاسفند ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی
وزیر فرهنگ و آموزش عالی[پ] علی شریعتمداری۳ اسفند ۱۳۵۷۸ مهر ۱۳۵۸جاما [۷]
 حسن حبیبی۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
وزیر کار و امور اجتماعی داریوش فروهر۲۴ بهمن ۱۳۵۷۸ مهر ۱۳۵۸ملت ایران [۱۰]
 علی اسپهبدی۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
وزیر کشاورزی و عمران روستایی علی‌محمد ایزدی[ت]۲۹ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸جبهه ملی[۱۴]
وزیر کشور احمد صدر حاج‌سیدجوادی۲۴ بهمن ۱۳۵۷۳۰ خرداد ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۰]
 هاشم صباغیان۳۰ خرداد ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۷]
وزیر مسکن و شهرسازی مصطفی کتیرایی۲۴ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۱۰]
وزیر نفت علی‌اکبر معین‌فر۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۱۹]
وزیر نیرو عباس تاج۲۹ بهمن ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۱۴]
وزیران مشاور
وزیر مشاور داریوش فروهر۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸ملت ایران [۱۹]
وزیر مشاور در امور اجرایی محمدحسین بنی‌اسدی۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
وزیر مشاور در امور تعلیمات و تحقیقات یدالله سحابی۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
وزیر مشاور در امور طرح‌های انقلاب یدالله سحابی۲۹ بهمن ۱۳۵۷۸ مهر ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۴]
رئیس سازمان برنامه و بودجه علی‌اکبر معین‌فر۲۴ بهمن ۱۳۵۷۸ مهر ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۱۰]
 عزت‌الله سحابی۸ مهر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۹]
معاونان نخست‌وزیر
معاون امور اداری و مالی ابوالفضل بازرگانتیر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۶]
معاون امور انتقال قدرت هاشم صباغیان۲۳ بهمن ۱۳۵۷۳۰ خرداد ۱۳۵۸نهضت آزادی[۲۳]
معاون امور انقلاب ابراهیم یزدی۲۳ بهمن ۱۳۵۷۵ اردیبهشت ۱۳۵۸نهضت آزادی[۲۳][۲۴]
 مصطفی چمراناردیبهشت ۱۳۵۸۸ مهر ۱۳۵۸نهضت آزادی
معاون امور سیاسی و روابط عمومی عباس امیرانتظام۲۳ بهمن ۱۳۵۷۱۰ تیر ۱۳۵۸نهضت آزادی[۲۳]
 سید صادق طباطبایی۱۰ تیر ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸نهضت آزادی[۲۵]
معاون امور همکاری‌های دولت و مردم محمدحسین بنی‌اسدی۵ اردیبهشت ۱۳۵۸۸ مهر ۱۳۵۸نهضت آزادی[۱۳][۲۶]
دبیرکل سازمان امور اداری و استخدامی کشور علی‌اکبر معین‌فر۸ فروردین ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸ا. ا. مهندسین [۲۷]
رئیس سازمان اوقاف ناصر میناچی۱ اسفند ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸جمعیت حقوق بشر [۲۸]
رئیس سازمان تربیت بدنی[ث] حسین شاه‌حسینی[ج]۱ اسفند ۱۳۵۷۱۵ آبان ۱۳۵۸جبهه ملی[۲۸]
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست عباس سمیعیاسفند ۱۳۵۷۱ شهریور ۱۳۵۸نهضت آزادی[۳۱]
 تقی ابتکار۱ شهریور ۱۳۵۸۱۵ آبان ۱۳۵۸مستقل[۳۲]

یادداشت ویرایش

  1. در ابتدا، عنوان موقت «وزیر اطلاعات، تبلیغات و خیرات» داشت.
  2. ابراهیم یزدی به عنوان قائم‌مقام وزیر منصوب شد.
  3. به دلیل ادغام وزارت‌خانه‌های علوم و آموزش عالی و فرهنگ و هنر، علی شریعتمداری در ابتدا، عنوان موقت «وزیر علوم و فرهنگ و هنر» داشت و پرویز ورجاوند را در روز ۶ اسفند به عنوان قائم‌مقام وزارت‌خانهٔ تازه‌تأسیس منصوب کرد که امور وزارت‌خانهٔ منحل‌شدهٔ فرهنگ و هنر را تا ادغام کامل سرپرستی کند.[۲۱]
  4. به دلیل عدم اقامت علی‌محمد ایزدی در ایران، یکی از کارمندان وزارت‌خانه به نام اسماعیل قره‌باغی مسئولیت سرپرستی وزارت را تا زمان بازگشت ایزدی به ایران برعهده گرفت.[۲۲]
  5. تا ۲ اردیبهشت، «سازمان ورزش ایران» نام داشت.[۲۹]
  6. در نخستین روزهای پس از انقلاب، حسین فکری بدون حکم رسمی، بخش اداری سازمان را در اختیار داشت.[۳۰]

پانویس ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ بازرگان، مهدی (۲۹ دی ۱۳۸۹) [۲۲ بهمن ۱۳۶۰]. «شورای انقلاب و دولت موقت» – به واسطهٔ تاریخ ایرانی.
  2. «دولت بازرگان استعفا کرد». اطلاعات (۱۵۹۹۵): ۱. ۱۵ آبان ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  3. تحولات سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، یحیی فوزی، ص 17 و 18
  4. حیدری، محمد (اردیبهشت ۱۳۸۷). «اخراجی‌های دولت». شهروند امروز – به واسطهٔ پرتال جامع علوم انسانی.
  5. شاملو، علی (۱۵ بهمن ۱۳۹۴). «دولت موقت؛ روایت از درون». شرق. سال سیزدهم (۲۵۱۳): ۶–۷.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ شاملو، علی (۱۸ آبان ۱۳۹۵). «روزی که نامه استعفای بازرگان تحویل دفتر امام شد». شرق. سال چهاردهم (۲۷۲۴): ۷.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ «کابینه بازرگان تکمیل شد». اطلاعات (۱۵۷۹۱): ۲. ۳ اسفند ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ «وزیر دفاع ملی استعفا کرد». اطلاعات (۱۵۹۵۶): ۲۸. ۲۸ شهریور ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ «وزرای دارائی و دادگستری». اطلاعات (۱۵۷۸۵): ۲. ۲۵ بهمن ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ ۱۰٫۶ «اعضای کابینه بازرگان». اطلاعات (۱۵۷۸۴): ۲. ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  11. «استعفای دکتر سنجابی پذیرفته شد». اطلاعات (۱۵۸۳۱): ۸. ۲۷ فروردین ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  12. «یزدی، جانشین وزیر خارجه شد». اطلاعات (۱۵۸۳۶): ۲. ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ «سیاست‌های داخلی و خارجی وزارت خارجه به زودی اعلام می‌شود». کیهان (۱۰۶۹۲): ۳. ۵ اردیبهشت ۱۳۵۸ – به واسطهٔ نشریه.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ «وزرای کشاورزی، بازرگانی و طرح‌های انقلاب تعیین شدند». اطلاعات (۱۵۷۸۷): ۲. ۲۹ بهمن ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  15. «بازتاب استعفای دکتر سامی از کابینه بازرگان». اطلاعات (۱۵۹۸۹): ۲. ۷ آبان ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.«وزیر بهداری، چرا استعفا کرد؟». اطلاعات (۱۵۹۸۹): ۱۲. ۷ آبان ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  16. «یک وزیر دیگر کابینه استعفا کرد». اطلاعات (۱۵۹۹۴): ۱. ۱۴ آبان ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ «کابینه بازرگان ترمیم شد». اطلاعات (۱۵۸۸۴): ۲. ۳۰ خرداد ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  18. «رئیس ستاد مصدق وزیر دفاع شد». اطلاعات (۱۵۸۱۸): ۲. ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ۱۹٫۵ ۱۹٫۶ ۱۹٫۷ «در شورای انقلاب برای ترمیم کابینه چه گذشت؟». اطلاعات (۱۵۹۶۶): ۱۲. ۹ مهر ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  20. «سرپرست وزارت صنایع و معادن». اطلاعات (۱۵۷۹۶): ۲. ۱۲ اسفند ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  21. آریامنش، شاهین (خرداد ۱۳۹۴). «زندگی‌نامه استاد دکتر پرویز ورجاوند». فره‌وشی.
  22. «ایدئولوژی کشاورزی باید با انقلاب اسلامی وفق داده شود». اطلاعات (۱۵۷۹۳): ۲. ۶ اسفند ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ «بازرگان در نخست‌وزیری مستقر شد». اطلاعات (۱۵۷۸۴): ۳. ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  24. «استعفای یزدی از معاونت نخست‌وزی». اطلاعات (۱۵۸۳۹): ۱. ۵ اردیبهشت ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  25. «طباطبائی، معاون نخست‌وزیر شد». اطلاعات (۱۵۸۹۳): ۲. ۱۰ تیر ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  26. بنی‌اسدی، محمدحسین (۳۰ خرداد ۱۳۸۵). «جهاد سازندگی؛ از جنبش تا نهاد». شرق. سال سوم (۷۸۸): ۴ – به واسطهٔ مگ‌ایران.
  27. «سرپرست سازمان امور اداری تعیین شد». اطلاعات (۱۵۸۱۷): ۲. ۹ فروردین ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ «رؤسای اوقاف و تربیت بدنی و شیلات جنوب انتخاب شدند». اطلاعات (۱۵۷۹۰): ۲. ۲ اسفند ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
  29. «کلیه قراردادهای فوتبال لغو شد». اطلاعات (۱۵۸۳۷): ۲. ۳ اردیبهشت ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار. با تشکیل مجدد سازمان تربیت بدنی، تشکیلات ورزش کشور به شکل سازمانی سال ۱۳۵۰ شروع به فعالیت کرد.
  30. شوقی، مصطفی (۱۷ بهمن ۱۳۸۸). «برادر شاه از کمیته ملی المپیک ایران شکایت کرد». تابناک.
  31. «هفت رئیس بعد از انقلاب در سازمان محیط زیست/ چه کسی در دولت روحانی بر صندلی ریاست می‌نشیند؟». خبرگزاری تسنیم. ۱۱ مرداد ۱۳۹۲.
  32. «سرپرست جدید سازمان حفاظت محیط زیست». اطلاعات (۱۵۹۵۶): ۲. ۲۸ شهریور ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.

پیوند به بیرون ویرایش