یحیی انصاری شیرازی

مجتهد شیعهٔ ایرانی (۱۳۰۶–۱۳۹۳)

یحیی انصاری شیرازی (زادهٔ ۱۳۰۶ –درگذشته ۱۴ دی۱۳۹۳) مجتهد شیعی ایرانی و استاد اخلاق، عرفان و فلسفه حوزه علمیه قم[۱] و از مهم‌ترین مدرسان حکمت متعالیه و شرح منظومه ملا هادی سبزواری بود و از این رو به «شیخ‌الاشراق» و «قدوة المتألهین» لقب گرفته بود.

یحیی انصاری شیرازی

یحیی انصاری شیرازی
عنوان(ها)آیت‌الله (آیت‌الله العظمی)
اطلاعات شخصی
زاده
یحیی انصاری شیرازی

۱۳۰۶
روستای نوایگان داراب
درگذشته۱۴ دی ۱۳۹۳
محل دفنحرم فاطمه معصومه، قم
محل اقامتشیراز، قم
آثار معروفشرح منظومه و حکمت
تحصیلاتشیراز - قم
استادانعلامه طباطبائی
سید روح‌الله خمینی
سید حسین طباطبایی بروجردی

زندگی‌نامه

ویرایش

یحیی انصاری شیرازی در سال ۱۳۰۶ در روستای نوایگان شهرستان داراب زاده شد. پدر و جد وی از روحانیون ناحیه فارس و داراب بودند. جد وی زکریا انصاری از همرزمان سید عبدالحسین لاری علیه نفوذ انگلیس به‌شمار می‌رفت و طرفدار نهضت مشروطه بود؛ وی از سوی آخوند خراسانی (رهبر مشروطه ایران) انگشتری را به عنوان تبرک دریافت داشته بود و هنگام کشته شدن نیز آن را به دست داشت.

وی بسیار با مثنوی مولوی و دوبیتی‌های باباطاهر مأنوس بوده[۲] و از خود نیز گاه اشعاری سروده است.[۳]

تحصیلات

ویرایش

یحیی انصاری در سال ۱۳۲۰ برای ادامه تحصیل، وارد حوزه علمیه شیراز شد و پس از ۱۰ سال، برای دروس خارج عازم قم شد. در آنجا وی از شاگردان سید محمدحسین طباطبایی در درس فلسفه و از شاگردان خصوصی روح‌الله خمینی و از هم‌درسان و دوستان جوادی آملی، و حسن‌زاده آملی بود و با ابراهیم امینی، سید عباس ابوترابی، احمد احمدی و غلامحسین ابراهیمی دینانی نیز رابطه دوستی داشت.

استادان

ویرایش

سید رضابهاءالدینی ومحمد جواد انصاری همدانی[نیازمند منبع]، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید روح‌الله خمینی، سید محمد رضاگلپایگانی، مرتضی حائری، سید محمد حسین طباطبایی، الهی طباطبایی، سید محمدباقر سلطانی و محمد علی اراکی از استادان وی بودند.

تدریس

ویرایش

تدریس در حوزه علمیه را به صورت رسمی از سال ۱۳۴۰ آغاز کرد. وی علاوه بر تدریس دروس فقهی و رسمی حوزه در زمینه فلسفه و عرفان مدرس کتب شرح فصوص قیصری، تمهید القواعد و مصباح الانس، منازل السائرین، منظومه ملاهادی سبزواری و «اسفار اربعه» ملاصدرا بود.

فعالیت‌های سیاسی اجتماعی

ویرایش

وی سابقه مبارزه با دولت پهلوی و بازداشت در زندان‌های ساواک و سه سال تبعید در کوهدشت لرستان و نائین اصفهان را دارد. انصاری شیرازی، یکی از دوازده نفری بود که پس از رحلت بروجردی، مرجعیت روح‌الله خمینی را در سال ۱۳۴۲ تأیید کرد.[۴]

در مرداد ماه سال ۱۳۴۳ پس از منبر رفتن در مسجد امام حسن (ع)، مورد تذکّر قرار گرفت. در مورخه ۱۲ / ۱۲ / ۴۳ به جرم اقدام ضد امنیت داخلی دستگیر و بازداشت شد و در مورخه ۷ / ۱ / ۴۴ از زندان آزاد و قرار بازداشت وی به قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران تبدیل گردید. او در پی ایراد سخنرانی‌های افشاگرانه در مورخه ۲ / ۱۰ / ۴۴ از سوی ساواک ممنوع‌المنبر شد. در یکی از گزارش‌های ساواک دربارهٔ وی چنین آمده است: «نامبرده بالا از روحانیون ناراحت و اخلالگر و طرفدار خمینی در شهرستان قم بوده که در فعالیت‌های ضد امنیتی و تحریک طلاب علوم دینی و متعصبین مذهبی به شورش و بلوا دخالت داشته که به همین جهت وضعیت یاد شده در کمیسیون امنیت اجتماعی مورخه ۲۲ / ۵ / ۵۲ شهرستان قم مطرح و نتیجتاً به سه سال اقامت اجباری در کوهدشت لرستان محکوم گردیده که در حال حاضر متواری می‌باشد.»

شعری از او در توصیف خمینی: «بنگر نشسته چون ماه/ با یک جهان نباهت/ مرد رشید عرفان/ بر مسند فقاهت.»

در جریان سفر تاریخی و مهم سید علی خامنه‌ای به قم در سال ۱۳۸۹ که مراجع به دیدار او رفتند انصاری شیرازی نیز به دیدار او رفت و در یک مصاحبه، گله‌مندی خود را از عدم حضور و دیدار حسین وحید خراسانی از رهبر نظام چنین بیان کرده بود: «بنده خیلی در این روزها در تشویش هستم که چرا آقای وحید به دیدن آقای خامنه‌ای نیامد و این واقعاً یک نقیصه‌ای شده است برای بیت ایشان.»[۵]

وی سابقه عضویت و همکاری با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم داشته است. انصاری منبر را از اوّل جوانی شروع کرده و بارها در فسادرروستایی صحرارود، رفسنجان، شیراز، قم و دیگر مناطق به منبر رفته است. منبر او شامل روشنگری‌هایی دربارهٔ رژیم طاغوت، توجه و هشدار به التقاط و دفاع و تلاش برای حکومت شیعه بوده است.[۶]

درگذشت

ویرایش

انصاری شیرازی سحرگاه روز یکشنبه ۱۴ دی‌ماه ۱۳۹۳ مصادف با ۱۲ ربیع‌الاول ۱۴۳۶ در شهر قم درگذشت.

در ساعات اولیه مراجع تقلید از جمله مکارم شیرازی و نوری همدانی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مدیریت حوزه علمیه استان قم درگذشت وی را تسلیت گفتند؛ و نمایندگان مراجع تقلید، سید هاشم حسینی بوشهری (مدیر حوزه قم) و سید حسن خمینی برای تسلیت به منزل وی مراجعه کردند. سپس روسا قوای سه‌گانه،[۷] رئیس مصلحت نظام و بعضی دیگر مسئولین نظام و پس از آن علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی،[۸][۹] عبدالله جوادی آملی[۱۰] و دبیرکل مجمع نیروهای خط امام(سید هادی خامنه‌ای)[۱۱] پیام تسلیت ارسال کردند. در پیام‌های تسلیت از وی به عنوان عارف وارسته یا عالم ربانی یاد شده است.

پیکر وی در روز دوشنبه ۱۵ دی ۱۳۹۳ در قم تشییع و پس از اقامه نماز میت توسط مکارم شیرازی در حرم فاطمه معصومه به خاک سپرده شد.[۱۲]

شاگردان

ویرایش
  • «مجموعه چهار جلدی شرح منظومه و حکمت» که با تأکید و به سفارش حسن‌زاده آملی از روی سخنان درسی وی پیاده‌سازی و منتشر شده است.[۱۳][۱۴]
  • «حکمت ناب» شامل گفتارهای اخلاقی و عرفانی وی[۱۵]
  • مجموعه اشعار و قصائد و غزلیات
  • رساله‌ها و جزوات متعدد چاپ نشده

نظرها دربارهٔ وی

ویرایش

از عبدالله جوادی آملی نقل شده است: «تا وقتی آقای انصاری شیرازی یک جلد اسفار درس می‌دهند ما دیگر درس نمی‌دهیم.»[۱۶]
به نقل از محمدمهدی مهندسی (شاگرد برجستهٔ وی)؛ سید روح‌الله خمینی دربارهٔ او گفته بود: «ما تا وقتی که افرادی مثل آقای بهجت و آقای انصاری را داریم گزندی به این مملکت نخواهد رسید.» و وی را ذوالشهادتین می‌دانست. همچنین محمدتقی بهجت دربارهٔ او گفته بود: «ما تا آقای انصاری را داریم، مشکلی نداریم.»[۱۷][۱۸]
احمد عابدی دیگر شاگرد وی دربارهٔ او گفته بود: «هرگز سر درس روی صندلی یا منبر یا حتی پله اول منبر ننشست... روی زمین جلوی منبر می‌نشست.»[۱۹] عابدی همچنین در روز درگذشت او در ابتدای درس خارج فقه و اصول اظهار داشته بود: «اگر بگویم بعد از حجت بن الحسن، متواضع‌ترین انسان روی زمین، آقای انصاری شیرازی است، اغراق نکرده‌ام.»[نیازمند منبع]
مصطفی بروجردی در مقاله‌ای که به مناسبت درگذشت او منتشر کرد، نوشت: «این عالم ربانی مجسمه عفت و حیا، اخلاق و تواضع، حلم و خویشتنداری بود.»[۲۰]
کاظم صدیقی: «آیت‌الله انصاری شیرازی درس که می‌گفتند -معمولاً استاد جلوتر از شاگردان از کلاس خارج می‌شد- تا ایشان قدمش را از کلاس بیرون می‌گذاشت شروع به جفت کردن کفش‌های طلاب می‌کرد و کسی هم حریفش نمی‌شد.»[۲۱]

تجلیل از وی

ویرایش

مجمع عالی حکمت اسلامی در سال ۱۳۸۹ از مقام علمی یحیی انصاری شیرازی تجلیل کرد. متن لوح تقدیر همایش را جوادی آملی نوشت و سبحانی و مصباح یزدی آن را امضاء کردند. جوادی آملی در این متن وی را «قدوة المتالهین» خطاب کرده بود.[۲۲]

منابع

ویرایش
  1. «آیت الله انصاری شیرازی در بیمارستان بستری شد». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۲.
  2. https://www.mashreghnews.ir/news/377049/راز-اشک-های-عارفانه-آیت-الله-شیرازی
  3. https://fa.wikinoor.ir/wiki/انصاری_شیرازی،_یحیی
  4. «زندگینامه شیخ یحیی انصاری شیرازی». پایگاه مجمع عالی حکمت اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۲.
  5. آیت‌الله انصاری شیرازی: «این اقدام آقای وحید خراسانی واقعاً یک نقیصه‌ای شده است برای بیت ایشان» بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine وبگاه صدای شیعه
  6. «پایگاه خبری تحلیلی دیدبان: آیت‌الله انصاری؛ ذوالشهادتین انقلاب». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۵.
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۵.
  8. «پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی در پی درگذشت آیت الله انصاری شیرازی». www.khabaronline.ir. ۲۰۱۵-۰۱-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۵.
  9. «پیام‌های تسلیت مراجع برای درگذشت آیت الله انصاری شیرازی/ اعلام برنامه مراسم تشییع». www.khabaronline.ir. ۲۰۱۵-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۵.
  10. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹.
  11. ویژگی آیت‌الله یحیی انصاری شیرازی عشق و ارادت کم نظیرش به بنیانگذار جمهوری اسلامی بود بایگانی‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine برنانیوز
  12. جهان، Fararu | فرارو | اخبار روز ایران و (۱۳۹۳/۱۰/۱۵–۱۶:۱۵). «(تصاویر) تشییع آیت‌الله انصاری شیرازی». fa. دریافت‌شده در 2023-09-05. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  13. انصاری شیرازی بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machineفارس نیوز
  14. دروس شرح منظومه ملاهادی سبزواری، نوشته آیت الله انصاری شیرازی منتشر شد. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
  15. نگاهی به کتاب «حکمت ناب» گفتارهای اخلاقی آیت‌الله انصاری شیرازی (ره) خبرگزاری رسمی حوزه
  16. https://www.mashreghnews.ir/news/135525/هراس-آیت-الله-مهندسی-از-خوابیدن
  17. آیت‌الله انصاری شیرازی دعوت حق را لبیک گفت بایگانی‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine رجانیوز
  18. https://shiraze.ir/fa/news/64934/آیت-الله-انصاری-شیرازیشیخ-اشراق-دعوت-حق-را-لبیک-گفت-زندگی-نامه
  19. https://tt-ej.ir/post/296
  20. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۹.
  21. استاد مورد تأیید آیت‌الله بهجت مشرق
  22. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹.

پیوند به بیرون

ویرایش