اپل
شرکت اپل (به انگلیسی: Apple Inc.) یک شرکت فناوری چندملیتی آمریکایی است که در زمینهٔ طراحی و ساخت لوازم الکترونیکی مصرفی، نرمافزار کامپیوتر و ارائهدهنده خدمات آنلاین فعالیت میکند. این شرکت ابتدا با نام شرکت کامپیوتری اپل (.Apple Computer Inc) در شهر کوپرتینو در ایالت کالیفورنیا، واقع در سیلیکونولی کشور آمریکا تأسیس شد.
![]() | |
![]() | |
پیشتر نامیده |
|
---|---|
نوع | شرکت سهامی عام |
نماد معاملاتی | |
ISIN | US0378331005 |
صنعت |
|
بنا نهاده | ۱ آوریل ۱۹۷۶ |
بنیانگذاران | |
دفتر مرکزی | اپل پارک، کوپرتینو، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا |
محدودهٔ فعالیت | جهانی |
افراد کلیدی | |
محصولات | |
خدمات | |
درآمد | ▲ ۲۶۵ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۸) |
سود ناخالص | ▲ ۷۱ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۸) |
سود خالص | ▲ ۵۹ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۸) |
مجموع دارایی | ▼ ۳۶۶ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۸) |
مجموع سهام | ▼ ۱۰۷ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۸) |
کارکنان | ۱۲۳٬۰۰۰ (۲۰۱۷) |
شرکتهای وابسته |
|
وبگاه | apple.com |
این شرکت در دههٔ هفتاد میلادی با معرفی ریزرایانههای اپل I، اپل II، اپل III و پس از آن مکینتاش به بازار به آغاز و گسترش نوعی رایانه شخصی کمک فراوانی نمود.
اپل معمولاً به تولید سختافزارهای نوین و دارای طراحی صحیح معروف است. از محصولات سختافزاری این شرکت میتوان آیپد، آیمک، مکبوک، آیپاد، آیفون، اپل واچ و اپل تیوی و ایرپادز را نام برد.
همچنین این شرکت در زمینهٔ تولید نرمافزار هم فعالیت دارد. نرمافزارهای آیتیونز، آیلایف، آیورک و سیستمعامل مورد استفاده در رایانههای این شرکت مکاواس نیز نمونههایی از فعالیت نرمافزاری این شرکت هستند.
مدیریت اجرایی این شرکت برعهده استیو جابز بودهاست. وی یک ماه قبل از مرگش از ریاست این شرکت کنارهگیری کرد و به جای آن تیم کوک ریاست این شرکت را بر عهده گرفته است. استیو جابز همراه با استیو وازنیک و رونالد وین[۲] این شرکت را بنیانگذاری کردند. رونالد وین در کمتر از دو هفته پس از تأسیس شرکت سهام خود را به جابز و وزنیاک واگذار کرد.[۳][۴]
شرکت اپل در سال ۲۰۱۷ برای دهمین سال متوالی، عنوان تحسین شدهترین شرکت فناوری اطلاعات در جهان را به خود اختصاص داد.[۵]
این شرکت از سوی مجله فوربز یکی از مشهورترین مجلههای اقتصادی آمریکا و جهان برای هشتمین سال پیاپی (از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۸) به عنوان با ارزشترین برند جهان انتخاب شد.
در ماه اوت سال ۲۰۱۸ ارزش سهام شرکت اپل در بازار از مرز یک تریلیون دلار گذشت. این اولین باری است که مجموع ارزش سهام یک شرکت به چنین سطحی میرسد و به این ترتیب اپل به نخستین شرکت در جهان با ارزشی بیش از یک تریلیون دلار تبدیل شد.
فیل اسکیلر[الف]، سرپرست بازاریابی اپل و کوین لینچ[ب]، معاون بخش فناوری اپل است.[۶]
تاریخچهویرایش
بنیانگذاری اپل (۱۹۷۶ تا ۱۹۸۰)ویرایش
کمپانی اپل در سال ۱۹۷۱ با دوستی استیو وزنیاک ۲۱ ساله مهندس کامپیوتر و استیو جابز ۱۶ ساله متولد شد بهطوریکه با گذشت شش سال از آشنایی این دو نفر در سال ۱۹۷۷ این کمپانی با معرفی کامپیوتر شخصی اپل I که در گاراژ خانه جابز به صورت دستی ساخته شده بود رسماً با نام تجاری Apple Computer Inc به بازار تکنولوژی وارد شد و توانست ظرف مدت کوتاهی با فروش تعدادی از این مدل کامپیوتر شخصی، اعتباری برای خود دست و پا کند. بلافاصله در سال ۱۹۷۷ اپل نوع دیگری از کامپیوتر شخصی یعنی اپل II را وارد بازار کرد که به دلیل مجهز بودنش به فلاپی درایو ۵٫۲۵ اینچی از رقبای دیگر خود در آن دوره نظیر کمودور پیایتی که از نوار مغناطیسی برای ذخیرهسازی اطلاعات استفاده میکرد، پیشی گرفت. در سال ۱۹۸۰ اپل سعی کرد با معرفی مدل اپل III که به نوعی بهینه شده سری اپل II بهشمار میآمد با بزرگترین رقیب آن دوره یعنی آیبیام که با تجهیز کامپیوترهای خود به سیستمعامل داس توانسته بود سهم زیادی از بازار فروش را به خود اختصاص دهد، وارد رقابت جدی شود اما به دلیل ایراداتی که در طراحی این مدل وجود داشت مجبور شد تا صدها دستگاه از اپل III فروخته شده را به کمپانی برگردانده و از همینجا با تعیین و تشخیص راهحلهای ممکن برای رفع مشکل مدل اپل III ایده ساخت مدلی جدید خلق شد.
لیسا و مکینتاش (۱۹۸۱ تا ۱۹۸۹)ویرایش
در سال ۱۹۸۳ اپل با ارائه مدل «لیسا» که اولین کامپیوتر مجهز به ماوس و سیستمعامل دارای واسط گرافیکی، آیکونها و پنجرهها بود توانست انقلابی بزرگ در زمینه کامپیوترهای شخصی به وجود آورد. بعد از آن در سال ۱۹۸۴ سیستمعامل مکینتاش توسط اپل در حالی روانه بازار شد که تبلیغات بسیار گستردهای برایش انجام گرفته بود. ظهور مکینتاش و ارائه نسخههای مختلف برنامههای نشر رومیزی توسط کمپانی ادوبی (Adobe) نظیر PageMaker و بعدها برنامه ساخت انیمیشن موجب شد تا مکینتاش در بین انتشارات و سازندگان فیلم و موسیقی طرفداران بسیاری پیدا کند. بسیاری از نرمافزارهای مشهور کنونی مانند مایکروسافت ورد و ادوبی فوتوشاپ اولین بار برای کامپیوتر مکینتاش نوشته شدند.
اواسط دهه ۱۹۸۰ اپل دارای دو دپارتمان بود: یکی روی سریهای اپل II که خاص کاربران خانگی بود و دیگری روی سیستمهای مکینتاش که مخصوص کاربران حرفهای طراحی شده بود و به نوعی روی این دو دپارتمان تحقیقات بسیاری را انجام داد اما با تمام این تلاشها و تحقیقات مکینتاش نتوانست به سهم بازاری مشابه دهه ۷۰ کامپیوترهای اپل II دست پیدا کند، اما همچنان به رقابت خود با کامپیوترهای آیبیام ادامه داد. (مکینتاش (سیستم Unix) با مک او اس فرق دارد).
دوران طلایی (۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱)ویرایش
ارائه مدل جدیدی از کامپیوترهای قابل حمل توسط اپل در سال ۱۹۸۹ به نام Macintosh Portable کلید خورد و بعد از آن نوت بوک PowerBook وارد بازار شد. نوت بوکی که با همکاری کمپانی سونی و بهکارگیری باتریهای دو ساعته، صفحه مانیتور ۹ اینچی و هارد درایو ۲۰ مگابایتی به فرمی کاملاً ارگونومیک طراحی شده بود توانست در سال ۱۹۹۱ سود زیادی را نصیب این کمپانی کند. این دوران به قدری در دوران کاری اپل سودآور و درخشان بهشمار میآید که از آن به عنوان «دوران طلایی» یاد میکنند.
پاوربوک (۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳) و نزولویرایش
با یادگیری چند درس دردناک بعد از معرفی کامپیوتر حجیم مکینتاش پرتابل در ۱۹۸۹، اپل به طراحی صنعتی روی آورد و استراتژی خود را بر پایه ارائه سه مدل کامپیوتر قابل حمل بنا کرد. یکی از این مدلها توسط سونی (که دارای مهارت در طراحی قطعات الکترونیکی کوچک، بادوام و کارا بود) ارائه شد. PowerBook ۱۰۰ در سال ۱۹۹۱ ارائه شد و استاندارد شکل و ترکیب ارگونومیک کامپیوترهای لپتاپ را بنا کرد. این محصول شهرت اپل را به عنوان یک تولیدکنندهٔ با کیفیت هم در زمینه کامپیوترهای رومیزی و هم کامپیوترهای قابل حمل تثبیت کرد. موفقیت PowerBook و چند محصول دیگر اپل در این مدت باعث افزایش سود مالی شرکت شد. مجله MacAddict سالهای ۸۹ تا ۹۱ را دوره اول طلایی مکینتاش نامگذاری کرد.
ولی دوره طلایی ادامه پیدا نکرد. مایکروسافت ویندوز یک رابط جدید را به نمایش گذاشت که به عقیده بسیاری از مردم از نظر کارایی به راحتی مکینتاش بود. اپل، مایکروسافت را متهم به کپیبرداری از روی مکینتاش کرد ولی ویندوز به پیشرفت خود ادامه داد. در طول دهه ۹۰، اپل خط تولید خود را گسترش داد. اپل تنوع زیادی از محصولات را ارائه میداد. هزینهٔ تولید این گوناگونی محصولات از یک طرف و گسترش محبوبیت مایکروسافت ویندوز که با تبلیغات زیادی همراه بود از طرف دیگر منجر شد اپل تا مرز ورشکستگی پیش رود.
همکاری بزرگ (۱۹۹۴ تا ۱۹۹۷)ویرایش
در اوایل دهه ۹۰ اپل به این نتیجه رسید که برای باقیماندن در دنیای کامپیوتر باید مکینتاش را بازنویسی کند. احتیاجات کاربران و برنامههای کامپیوتری با سختافزار و سیستمعاملهای فعلی قابل پاسخگویی نبودند. در سال ۱۹۹۴ اپل طرفداران خود را با اتحاد با رقیب قدیمی خود یعنی آیبیام و موتورولا غافلگیر کرد. این یک پیشنهاد برای تولید یک کامپیوتر جدید بود که از سختافزار آیبیام و موتورولا و نرمافزار اپل استفاده میکرد. اپل با اتحاد AIM (Apple IBM Motorola) امید داشت که از مایکروسافت تنها رقیبش جلو بیفتد. بعد از آن اپل خط تولید Power Macintosh را راهاندازی کرد که از پردازنده PowerPC IBM به جای سری ۶۸k موتورولا استفاده میکرد. سیستمعامل اپل برای پردازنده جدید بازنویسی شد.
در اواسط دهه ۹۰ اپل بر روی بهبود قابلیتهای سیستمعامل مکینتاش کار میکرد، بعد از اولین تلاش برای تغییر کدهای آن اپل به این نتیجه رسید که بهتر است نوشتن یک سیستمعامل جدید را آغاز کند و بعد آن را مطابق رابط کاربری مکینتاش اصلاح کند. بعد از شکست پروژه مشترک با آیبیام برای نوشتن سیستمعامل جدید، اپل سیستمعامل نکستاستپ را خرید که محصول شرکت استیو جابز بود. این باعث بازگشت جابز به اپل شد. در ۹ ژوئیه ۱۹۹۷ هیئت مدیره اپل جابز را بعد از ۱۲ سال ضرر مالی و ارزش سهام پایین به سمت مدیرعامل منصوب کرد. جابز کار خود را به عنوان مدیرعامل موقت شروع کرد و دست به اصلاحات گستردهای در ساختار اپل زد.
شروع دوباره (۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵)ویرایش
در ۱۹۹۸ یک سال بعد از برگشت جابز به شرکت، اپل یک مکینتاش کامل را به نام iMac به بازار معرفی کرد، یک طراحی جدید که بیشتر استانداردهای اپل را مانند SCSI و ADB حذف کرده و به جای آن دو درگاه یواسبی قرارداده بود. در حالی که از نظر فنی چندان قابل توجه نبود دارای یک خاصیت ابتکاری جدید بود یعنی پوسته پلاستیکی شفاف که در رنگهای آبی و سفید ارائه میشد. ۸۰۰٬۰۰۰ سیستم iMac در سال ۹۸ فروخته شد. بعد از سال ۹۳ این اولین سالی بود که اپل به سود میرسید. در سال ۲۰۰۱ اپل سیستمعامل Mac OS X را ارائه کرد که بر پایه نکستاستپ و بیاسدی بنا شده بود. OS X بین مشتریان و حرفهایها به ثبات و قابلیت اعتماد بالا همراه با ضریب امنیتی یونیکس و با یک رابط کاربری شناخته شد که استفاده آسان از آن را تضمین میکرد. در اواخر ۲۰۰۱ اپل اولین آیپاد که دستگاه پخش دیجیتال موسیقی قابل حمل بود را ارائه کرد. محصولی که با فروش بیش از ۴۲ میلیون به طرز شگفتآوری موفقیتآمیز بود. آیپاد با آیتیونز (که برنامهای برای فروش موسیقی به قیمت هر آهنگ ۹۹ سنت است) همراه شد. تا فوریه ۲۰۰۶ بیش یک میلیارد آهنگ قابل بارگیری از اینترنت برای آیپاد وجود دارد. در مارس ۲۰۰۵ اپل پشتیبانی خود را از تکنولوژی جدید بلو-ری سونی اعلام کرد و به Blu-Ray Association پیوست. جابز در ژوین ۲۰۰۵ در یک سخنرانی از فروش کامپیوترهای جدید مکینتاش با پردازنده اینتل در ژانویه ۲۰۰۶ خبر داد. وی همچنین گفت که انتقال مکینتاش از پاورپیسی به اینتل تا سال ۲۰۰۷ طول خواهد کشید.
عصر اینتل (۲۰۰۶ تا کنون)ویرایش
اپل در دهم ژانویه ۲۰۰۶ اولین رایانههایش را با پردازنده اینتل ارائه کرد. لپتاپ جدید مکبوک پرو جایگزین سری قدیمی PowerBook شدهاست که حدود ۴ برابر سریعتر است[نیازمند منبع] و آیمک جدید که ۲ تا ۳ برابر سریعتر شدهاست. هر دو از پردازندههای اینتل با تکنولوژی Core Duo استفاده میکنند. مشارکت اپل و اینتل یک اصطلاح جدید را میان کاربران کامپیوتر به وجود آوردهاست، مکتل “Mactel” در جواب عبارت “Wintel” که به کامپیوترهایی که با پردازنده اینتل و سیستمعامل ویندوز کار میکردند اطلاق میشد ساخته شدهاست. البته این عبارت هیچگاه توسط یک مقام رسمی دو شرکت استفاده نشدهاست و بیشتر در میان طرفداران رواج پیدا کردهاست[نیازمند منبع].
حرکت به سمت آرمویرایش
سیاستهای کلی شرکت (که نشئت گرفته از نوع تفکر استیو جابز میباشد) بر آن است تا محصولاتی یکپارچه بدون وابستگی به دیگر شرکتها تولید شود. این وابستگی در ارائهٔ پردازندههای سری برادول اینتل و در نتیجه عقب افتادن ارائهٔ مک بوکها، خود را نشان دادهاست. از همین رو و نیز به دلیل موفقیت پردازندههای مبتنی بر معماری آرم سری Ax مورد استفاده در گجتها شرکت، اپل را به استفاده از پردازندههای آرم در کامپیوترهای شخصی نمودهاست. بر طبق اطلاعات لو رفته از مدیران ارشد اپل، این نوع کامپیوترها تا سال ۲۰۱۶ وارد بازار خواهند شد.
هک شدن برخی از سیستمهاویرایش
شرکت آمریکایی اَپِل روز سهشنبه، اول اسفند، ۱۳۹۱ اعلام کرد که «تعداد کمی» از رایانههای کارکنان این شرکت هدف حمله هکری قرار گرفته اما «هیچ اطلاعاتی به بیرون درز نکرده است.»
به گزارش شبکه خبری سیانان، شرکت اپل طی بیانیهای گفت که این رخنه از طریق یک سایت متعلق به «برنامهنویسان خارج از این مجموعه انجام شدهاست.»
به ظاهر هکرها با استفاده از نقطه ضعفی در یک افزونه مرورگر جاوا، موفق به نصب بدافزار خود بر روی دستگاههای مَک چند نفر از کارمندان اپل شدهاند.
در ادامه بیانیه اَپل آمدهاست: «ما در اَپل تعداد اندکی از سیستمهای آلوده را شناسایی و آنها را از شبکه حذف کردیم. هیچ مدرکی دال بر خروج دادههای اطلاعاتی از اَپل وجود ندارد.» بیانیه رسمی شرکت اَپل زمان وقوع این حمله هکری را مشخص نکردهاست.[۷]
نماد اپلویرایش
نماد اصلی اپل توسط استیو جابز و رون وین طراحی شده بود که پدرِ آیزاک (اسحاق) نیوتن را نشان میداد درحالی که زیر یک درخت سیب نشستهاست. هرچند این طرح خیلی زود با طرح مشهور سیب رنگین کمان که یک گاز از کنار آن گرفته شده تعویض شد. این یکی از طرحهایی بود که راب جانوف (en) در سال ۱۹۷۷ میلادی طراحی کرده بود.[۸] در سال ۱۹۹۸ نماد اپل تک رنگ شد بدون اینکه رنگ خاصی برای آن به کار رود، برای مثال سیب بر روی PowerMac G۵ و آیمک اپل خاکستری است، در Mac OS X به صورت پیشفرض آبی است. در صفحه بوت OS X ۱۰٫۳ و OS X ۱۰٫۴ رنگ کرمی دارد و بر روی iBook و PowerBook G۴ و مکبوک پرو سفید است. نماد اپل یکی از شناخته شدهترین نمادها در جهان است و بهطور برجسته در تمامی محصولات اپل و فروشگاهها دیده میشود. کامپیوتر اپل سازنده عمده کامپیوترهای شخصی واقع در ایالت کالیفرنیای آمریکا که کامپیوترهای غیر سازگار با آیبیام تولید میکند.
پیشینه نماد اپلویرایش
نماد فعلی ۲۰۰۳-اکنون | نماد اپل ازسال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳ | نخستین نماد رسمی اپل در سال ۱۹۷۷ | نخستین نماد اپل در سال ۱۹۷۶ |
خدمات اپل در ایرانویرایش
خدمات فروش و پشتیبانی محصولات شرکت اپل در ایران به صورت رسمی غیرمجاز بود و تا تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۲ شرکت اپل از ارائهٔ خدمات فروش رسمی و خدمات پس از فروش به مشتریان ایرانی امتناع میکرد و پس از اعلامیهٔ دفتر کنترل داراییهای خارجی که زیرمجموعه وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا است، مبنی بر عدم تحریم خدمات ارتباطی به ایران، شرکت اپل بعد از سه ماه تأخیر در تاریخ ۲ شهریور ۱۳۹۲ در وبسایت رسمیاش ایران را از فهرست کشورهای مورد تحریم حذف کرد.[۹]
در اوت ۲۰۱۷، اپل اعلام کرد اپلیکیشنهای ایرانی را براساس قوانین تحریم آمریکا، از سرویس اپاستور خود حذف میکند. بر اساس گزارش دویچه وله، ۱۹ اپلیکیشن که برخی از آنها از نامدارترین اپلیکیشنهای استارتآپهای ایرانی هستند از اپاستور حذف شدهاند.[۱۰]
درآمد و سود اپل در سه ماهٔ آخر سال ۲۰۱۴ویرایش
اپل با سود ۱۸ میلیارد دلاری در سه ماهٔ آخر سال ۲۰۱۴، رکوردی بیسابقه را به ثبت رساند که تاکنون هیچ شرکتی در یک دوره سهماهه به آن نرسیدهاست.
مقایسه فروش محصولات اپل با فروش نفت ایران در سال ۱۳۹۲ درخور توجه است: بنا بر گزارش بانک مرکزی ایران، در سال ۱۳۹۲ مجموع درآمدهای نفتی ایران ۶۴ میلیارد و ۷۸۹ میلیون دلار بودهاست. درآمد اپل تنها در سهماهه پایانی سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۷۴/۶ میلیارد دلار بود که سود ۱۸ میلیارد دلاری را برای این شرکت در پی داشت.
تا پیش از انتشار گزارش مالی سهماهه آخر سال ۲۰۱۴ اپل، بیشترین سودها به نام کنسرنهای بزرگ انرژی به ثبت رسیده بود. برای نمونه گازپروم؛ این کنسرن انرژی در سه ماه نخست ۲۰۱۱ سودی برابر با ۱۶/۲۴ میلیارد دلار به دست آورده بود که تا انتشار گزارش مالی جدید اپل، رکورددار بود.[۱۱]
نقض حقوق کارگرانویرایش
بنابه گزارشی در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۲۰۰ هزار کارگر در یک کارخانه تولیدکننده محصولات اپل در چین، واقع در ۳۲ کیلومتری هنگ کنگ، هم کار میکردند و هم در آنجا میخوابیدند. هر صد نفر از آنها تنها در یک اتاق زندگی میکردند و هر نفر حداقل لوازم شخصی را به همراه خود داشت و یک سطل برای شستوشوی لباسهایش. یک کارگر ۲۱ ساله چینی که روزانه ۱۵ ساعت به مدت یک ماه برای اپل کار کرده بود، تنها ۲۷ پوند (حدوداً برابر با ۱۲۵ هزار تومان در اواخر شهریور ۹۴)[۱۲] حقوق دریافت کرد.[۱۳] شرایط وخیم کاری در کارخانههای چین در سال ۲۰۱۰ به دنبال خودکشی ۱۴ کارگر در فاکسکان، بزرگترین تولیدکننده محصولات اپل، در صدر خبرها قرار گرفت. در سال ۲۰۱۴ بر اساس تحقیق پنهانی برنامه پانورامای بیبیسی از شرایط بد کارگران در کارخانههای تولیدکننده محصولات اپل در چین ثابت شد که شرکت اپل در محافظت از کارگرانش کوتاهی کردهاست. یافتههای برنامه پانورامای بیبیسی نشان میدهد که استانداردهای مربوط به ساعت کار کارگران (شیفتهای ۱۲، ۱۶ و حتی ۱۸ ساعته)، کارت شناسایی، محل اقامت کوچک سهیم شده با تعداد زیادی از پرسنل، جلسات کاری اجباری پیش و پس از ساعت کاری، اضافه کاری اجباری و بهرهگیری از کارگران خردسال در پگاترون در حاشیه شانگهای نقض شدهاست. همچنین در سال ۲۰۱۱ اپل کارگران واحدهای تولیدیاش در چین را ملزم به دادن تعهدنامهای کرد که در آن کارگران متعهد میشدند دست به خودکشی نزنند و چنانچه کارگری خود کشی کند، خانوادهاش تنها میتواند حداقل میزان غرامتی که قانون تعیین کرده را دریافت کند.[۱۴]
همچنین برنامه پانوراما در جزیره بانکا در اندونزی شواهدی یافتهاست که نشان میدهد مقادیری قلع که از معادن غیرقانونی بهرهبرداری میشود به چرخه تولید محصولات این شرکت راه پیدا کردهاست. در این معادن کودکان با دست و در شرایطی بسیار خطرناک که در صورت فرو ریزی دیوارهای شنی یا گلی آنها معدنکاران زنده زنده دفن خواهند شد، سنگ معدن قلع را بیرون میکشند.[۱۵]
برخی خدمات و محصولات شرکت اپلویرایش
جستارهای وابستهویرایش
پیوند به بیرونویرایش
يادداشتهاویرایش
منابعویرایش
- ↑ Taylor, Harriet (August 30, 2016). "How Apple managed to pay such a low tax rate in Ireland". Retrieved January 9, 2017.
- ↑ Linzmayer, Ronald W. (1999). Apple Confidential: The Real Story of Apple Computer, Inc. No Starch Press.
- ↑ Letters-General Questions Answered "Welcome to a free exchange of information, the way it always should be" Check
|پیوند=
value (help). woz.org. Retrieved 2015-03-05. - ↑ "The gambling man who co-founded Apple and left for $800". CNN.com. Retrieved 2015-03-05.
- ↑ باشگاه خبرنگاران جوان 29 بهمن 1395 http://www.yjc.ir/fa/news/5982969/
- ↑ "Apple Makes Big Hire From Adobe". HuffPost. 2013-03-19. Retrieved 2019-11-08.
- ↑ «پس از فیسبوک، شرکت اپل هم هدف حمله هکری قرار گرفت». رادیو فردا. ۲۰۱۵-۰۳-۰۵. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۵.
- ↑ Raszl, Ivan. "Interview with Rob Janoff, designer of the Apple logo".
- ↑ «حذف نام ایران از فهرست تحریمهای اپل». ایسنا. ۲۰۱۵-۰۳-۰۵. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۵.
- ↑ حذف اپلیکیشنهای ایرانی از اپل، ضربهای "جبرانناپذیر"، دویچه وله فارسی.
- ↑ «درآمد سهماهه اپل بیش از درآمد سالانه نفتی ایران - دانش و فناوری - 28 فوریه 2015». DW.DE. ۲۰۱۵-۰۱-۲۸. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۴.
- ↑ http://www.cbi.ir/exrates/rates_fa.aspx نرخ ارز، بانک مرکزی ایران
- ↑ «حقیقتی تلخ از کارخانههای چینی تولیدکننده آیپد'». mail on sunday. 2006-18-8. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ وبسایت دیلی میل http://www.dailymail.co.uk/news/article-1382396/Workers-Chinese-Apple-factories-forced-sign-pledges-commit-suicide.html
- ↑ «شرکت اپل در محافظت از کارگرانش 'کوتاهی کردهاست'». BBC Persian. ۲۰۱۴-۱۲-۱۴. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۵.