جاماسپ
جاماسپ فرزند هوگوه (Hvogva) وزیر گشتاسپ[۱] بوده است. جاماسپ همسر پوروچیستا، جوان‌ترین دختر زرتشت، بود. جاماسپ را از نخستین فیلسوفان ایرانی می‌دانند.
| جاماسپ | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| نام | جاماسپ |
| معنی نام | اسب داغ‌خورده |
| منصب | وزیر گشتاسب‌شاه |
| لقب‌ها | فرزانه، حکیم، بیدخش |
| سایر اطلاعات | |
| شناخته شده | صدر اعظم، فیلسوف، اختربین و کیمیاگر ایرانی |
| دوره | ایران باستان |
| کارهای مهم | پیشگویی آینده، پایه‌گذاری آیین‌های جشن بهمنگان |
| خانواده | |
| نام خانوادگی | هوگوه |
| همسر | پوروچیستا دختر زرتشت |
| فرزندان | گرامی، هنگ‌اوروش |
| برادران | فرشوشتر |
جاماسپ در منابعویرایش
بر اساس روایات زرتشتی، جاماسپ و برادرش فرشوشتر از حامیان زرتشت بوده‌اند. زرتشتیان در جشن بهمنگان به یاد جاماسپ جامه‌ی سفید می‌پوشند. پوشندگان لباس سفید در حقیقت با این عمل نمادین بیزاری و برائت خود را از هرگونه ناپاکی و پلیدی، خونریزی و کشتار و آزار و اذیت حیوانات نشان داده و با دسته‌های گل سفید به دیدار یکدیگر می‌رفتند و این گل‌ها را به یکدیگر تقدیم می‌کردند و بر آنند که جاماسپ، وزیر گشتاسپ، این کارها را در این روز انجام داده‌است.
در منظومه‌ی پهلوی یادگار زریران از جاماسپ با صفت «بیدخش» به معنی صدر اعظم نام برده شده‌است. کتابی نیز به نام جاماسپ‌نامه به زبان پارسی میانه در دست است که به پازند و فارسی هم ترجمه شده‌است. این کتاب پاسخ‌های جاماسپ به گشتاسپ را دربرمی‌گیرد. در این کتاب جاماسپ حوادث گوناگون سرزمین ایران، روم و هند را تا آخرالزمان و از بین رفتن نسل بشر پیش بینی می کند. البته آن دست از حوادث که به پادشاهان یا پیامبران مربوط است. در کتاب حکمةالاشراق فیلسوف نامدار ایرانی شهاب‌الدین سهروردی از جاماسپ و فرشوشتر (فرشاد شور) نام برده شده و آن دو ستوده شده‌اند به نظر می‌رسد در نوشته‌های یونانی جاماسپ را به صورت پرکساسپ آورده‌اند. پسران جاماسپ گرامی و هنگ‌اوروَش (Hanghaurvaungh) بودند.
جاماسپ در شاهنامهویرایش
جاماسپ به مانند رهبری مذهبی و الهام‌بخش پادشاهان شاهنامه، به ویژه گشتاسپ است. اما این پیر الهام‌بخش و ستاره‌شمر (منجم) دشمنان و مخالفان خطرناکی چون ارجاسپ تورانی دارد. ارجاسپ در نامه تهدیدآمیز به گشتاسپ، کیش زرتشت را اینگونه توصیف می‌کند:
| ز ارجاسپ سالار گردان چین | سوار جهان دیده گرد زمین | |
| که‌ای نامور شهریار جهان | فروزندهٔ تاج شاهنشهان | |
| سرت سبز باد و تن و جان درست | مبادت کیانی کمرگاه سست | |
| شنیدم که راهی گرفتی تباه | مرا روز روشن بکردی سیاه | |
| بیامد یکی پیر مهتر فریب | ترا دل پر از بیم کرد و نهیب | |
| سخن گفتش از دوزخ و از بهشت | بدلت اندرون هیچ شادی نکشت | |
| تو او را پذیرفتی و دین‌اش را | بیاراستی راه و آئین‌اش را[۲] |
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- لغتنامهٔ دهخدا
- معنی نام جاماسپ از:
IRANIAN CULTURAL IMPACT IRANIAN ELEMENTS IN GEORGIAN LANGUAGE By: Thea Chkeidze
منابعویرایش
- دوستخواه، جلیل: اوستا، کهن‌ترین سرودهای ایرانیان، چاپ دوم، انتشارات مروارید، تهران ۱۳۷۴.
- حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون شاهنامه است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |