جام حذفی فوتبال ایران
جام حذفی فوتبال ایران نام مسابقات حذفی فوتبال در ایران است که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ جام پهلوی نام داشت. این جام در بزرگداشت و یادبود آزادسازی خرمشهر با عنوان «یادوارهٔ آزادسازی خرمشهر» برگزار می‌شود،[۱][۲] به همین مناسبت بازی پایانی این مسابقات از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۳۹۷ در ورزشگاه نفت و گاز اروندان شهر خرمشهر برگزار شد.[۳][۴][۵] تیم‌های استقلال و پرسپولیس هر کدام با هفت قهرمانی بیشترین قهرمانی را دارا می‌باشند.
 | |
| سال بنیان‌گذاری | ۱۳۵۵ (۴۹ سال) |
|---|---|
| منطقه |  ایران |
| شمار تیم‌های حاضر | ۹۶ تیم |
| قهرمان کنونی | سپاهان (پنجمین قهرمانی) |
| موفق‌ترین باشگاه | استقلال (۷ قهرمانی و ۷ نایب قهرمانی) |
| پخش تلویزیونی |  شبکه سه شبکه ورزش شبکه جام جم ۲شبکه جام جم ۳شبکه‌های استانی |
| وبگاه | hazfi-cup.com |
 جام حذفی فوتبال ایران ۰۴–۱۴۰۳ | |
هم‌اکنون فدراسیون فوتبال ایران این جام را به صورت تک‌حذفی و تک‌بازی برگزار می‌کند و سهمیه مستقیم ایران در لیگ قهرمانان آسیا ۲ به قهرمان جام حذفی تعلق می‌گیرد.[۶][۷] قهرمان جام حذفی، نمایندهٔ ایران در لیگ قهرمانان آسیا ۲ است و با برگزاری شش مسابقه هر تیمی می‌تواند به مسابقات آسیایی صعود کند.[۸] از سال ۱۳۵۵ تاکنون ۳۷ دوره از مسابقات جام حذفی برگزار شده است و ۱۵ تیم قهرمانی در این جام را تجربه کرده‌اند.[۹]
پیشینه
مسابقات جام حذفی ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۵۵ برگزار شد. در ابتدا این رقابت‌ها به «جام پهلوی» معروف بود و پس از انقلاب ۱۳۵۷ با نام «جام حذفی» برگزار می‌شود. تیم ملوان بندرانزلی با برتری ۴−۱ برابر تراکتور تبریز در فینال جام حذفی ۱۳۵۵، نخستین عنوان قهرمانی جام حذفی ایران را به خود اختصاص داد.[۱۰]
تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران یک دورهٔ دیگر از مسابقات حذفی به انجام رسید که با قهرمانی تاج تهران همراه بود. پس از آن به دلیل وقوع انقلاب اسلامی و آغاز جنگ ایران و عراق مسابقات جام حذفی ایران برای ۸ سال (از ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵) برگزار نشد.
در سال ۱۳۶۵ مسابقات جام حذفی دوباره از سر گرفته شد. از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ که لیگ سراسری فوتبال باشگاه‌های ایران وجود نداشت، جام حذفی تنها مسابقات سراسری و ملی ایران به‌شمار می‌رفت و قهرمان آن به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه پیدا می‌کرد. با این حال پس از آغاز دوبارهٔ مسابقات لیگ سراسری در ایران و بنیان‌گذاری مسابقات جام برندگان جام آسیا توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا در فصل ۹۱–۱۹۹۰، نحوهٔ مشخص شدن نمایندگان ایران در مسابقات آسیایی دگرگون شد؛ بدین ترتیب که قهرمان لیگ فوتبال ایران به قدیمی‌ترین و بالاترین سطح مسابقات جام قارهٔ آسیا با نام جام باشگاه‌های آسیا راه می‌یافت و قهرمان جام حذفی ایران راهی مسابقات جام برندگان جام آسیا می‌شد. ای‌اف‌سی در فصل ۲۰۰۳–۲۰۰۲، تصمیم به انحلال مسابقات جام برندگان جام آسیا و سوپر جام آسیا گرفت. در پی این تصمیم، قهرمان مسابقات جام حذفی به رقابت‌هایی با نام لیگ قهرمانان آسیا راه می‌یافت که ادامه مسابقات جام باشگاه‌های آسیا بود و همین موضوع، اهمیت ویژه‌ای را به مسابقات جام حذفی بخشید. با تصمیم ای‌اف‌سی در فصل ۲۵–۲۰۲۴، قالب مسابقات تغییر کرد و مسابقات در سه سطح برگزار می‌شود؛ از این پس قهرمان و نایب قهرمان لیگ فوتبال ایران به بالاترین سطح مسابقات جام قارهٔ آسیا با نام لیگ نخبگان آسیا راه می‌یابند به دلیل کاهش سهمیه ایران تا فصل ۲۷–۲۰۲۶ سهمیه پلی‌آف ایران در لیگ نخبگان آسیا به نایب قهرمان لیگ برتر ایران تعلق می‌گیرد و قهرمان جام حذفی ایران، نمایندهٔ ایران در لیگ قهرمانان آسیا ۲ خواهد بود.
آمار تماشاگران
| # | تیم میزبان | نتیجه | تیم مهمان | ورزشگاه | تعداد تماشاگر |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | استقلال | ۳–۱ | پگاه گیلان | ورزشگاه آزادی | ۱۰۰/۰۰۰ |
| ۲ | استقلال | ۰–۰ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۹۰/۰۰۰ |
| ۳ | استقلال | ۰–۳ | پرسپولیس | ورزشگاه آزادی | ۸۸/۰۰۰ |
| ۴ | پرسپولیس | ۲–۲ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۸۷/۰۰۰ |
| ۵ | استقلال | ۰–۲ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۸۷/۰۰۰ |
| ۶ | پرسپولیس | ۳–۴ | ملوان | ورزشگاه آزادی | ۸۲/۰۰۰ |
| ۷ | استقلال | ۱–۲ | تراکتور | ورزشگاه آزادی | ۶۸/۰۰۰ |
| ۸ | پرسپولیس | ۱–۱ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۶۵/۰۰۰ |
| ۹ | استقلال | ۱–۱ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۶۰/۰۰۰ |
| ۱۰ | نساجی | ۱–۰ | آلومینیوم اراک | ورزشگاه آزادی | ۵۵/۰۰۰ |
دوره‌های جام حذفی
جدول زیر نشان دهنده دوره‌های برگزار شده جام حذفی به همراه تعداد تیم‌های حاضر در هر دوره، قهرمان آن دوره و تاریخ‌های آغاز و پایان هر دوره است. در بسیاری از دوره‌های جام حذفی بازی‌های فینال به صورت رفت و برگشتی انجام شد، در آن دوره‌های تاریخ پایان جام حذفی، تاریخ بازی برگشت فینال در نظر گرفته شده است.
| دوره | فصل | تاریخ برگزاری | تعداد تیم‌های راه یافته | مرحله‌ها | تعداد مسابقات | قهرمان | نایب قهرمان | منبع | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آغاز مرحله نخست | فینال | ||||||||
| ۱ | ۱۳۵۵ | ۲۶ فروردین ۱۳۵۵ | ۳ دی ۱۳۵۵ | ۳۲ | ۵ | ۳۱ | ملوان بندرانزلی | تراکتورسازی تبریز | [۱۱] |
| ۲ | ۵۷–۱۳۵۶ | ۱۳ آبان ۱۳۵۶ | ۱۲ تیر ۱۳۵۷ | تاج تهران | هما تهران | ||||
| ۳ | ۱۳۶۵ | ۱۳۶۵ | ۱۳۶۶ | ملوان بندرانزلی | خیبر خرم‌آباد | ||||
| ۴ | ۱۳۶۶ | ۱۳۶۶ | ۱۳۶۷ | پرسپولیس تهران | ملوان بندرانزلی | ||||
| ۵ | ۱۳۶۷−۶۸ | ۱۳۶۷ | ۱۳۶۸ | شاهین اهواز | ملوان بندرانزلی | ||||
| ۶ | ۱۳۶۹ | ۱۳۶۹ | ۲۶ اسفند ۱۳۶۹ | ملوان بندرانزلی | استقلال تهران | ||||
| ۷ | ۱۳۷۰−۷۱ | ۱۳۷۰ | ۱۳۷۱ | پرسپولیس تهران | ملوان بندرانزلی | ||||
| ۸ | ۱۳۷۲ | ۱۳۷۲ | ۱۳۷۳ | سایپا تهران | جنوب اهواز | ||||
| ۹ | ۱۳۷۳ | ۱۳۷۳ | ۱۳۷۴ | بهمن | تراکتورسازی تبریز | ||||
| ۱۰ | ۱۳۷۴−۷۵ | ۱۳۷۴ | ۱۸ تیر ۱۳۷۵ | استقلال تهران | برق شیراز | ||||
| ۱۱ | ۱۳۷۵−۷۶ | ۳ خرداد ۱۳۷۵ | ۲۹ شهریور ۱۳۷۶ | برق شیراز | بهمن کرج | [۱۲] | |||
| ۱۲ | ۱۳۷۷−۷۸ | ۱۳۷۷ | ۲۰ تیر ۱۳۷۸ | پرسپولیس تهران | استقلال تهران | ||||
| ۱۳ | ۱۳۷۸−۷۹ | ۲۴ آذر ۱۳۷۸ | ۲۷ خرداد ۱۳۷۹ | استقلال تهران | بهمن کرج | ||||
| ۱۴ | ۱۳۷۹−۸۰ | ۱۸ اسفند ۱۳۷۹ | ۲۴ تیر ۱۳۸۰ | فجرسپاسی شیراز | ذوب آهن اصفهان | ||||
| ۱۵ | ۱۳۸۰−۸۱ | ۲۳ مهر ۱۳۸۰ | ۳۰ خرداد ۱۳۸۱ | استقلال تهران | فجرسپاسی شیراز | ||||
| ۱۶ | ۱۳۸۱−۸۲ | ۲۳ مهر ۱۳۸۱ | ۱۹ تیر ۱۳۸۲ | ذوب‌آهن اصفهان | فجرسپاسی شیراز | ||||
| ۱۷ | ۱۳۸۲−۸۳ | مرداد ۱۳۸۲ | ۱۷ تیر ۱۳۸۳ | سپاهان اصفهان | استقلال تهران | ||||
| ۱۸ | ۱۳۸۳−۸۴ | ۱۴ فروردین ۱۳۸۴ | ۲۴ تیر ۱۳۸۴ | صبا باتری تهران | ابومسلم خراسان | ||||
| ۱۹ | ۱۳۸۴−۸۵ | ۳ آذر ۱۳۸۴ | ۳۱ شهریور ۱۳۸۵ | سپاهان اصفهان | پرسپولیس تهران | ||||
| ۲۰ | ۱۳۸۵−۸۶ | ۱۰ آذر ۱۳۸۵ | ۲۶ خرداد ۱۳۸۶ | صبای قم | |||||
| ۲۱ | ۱۳۸۶−۸۷ | ۲۳ مهر ۱۳۸۶ | ۲۷ خرداد ۱۳۸۷ | ۱۰۰ | ۸ | ۷۴ | استقلال تهران | پگاه گیلان | |
| ۲۲ | ۱۳۸۷−۸۸ | ۱۸ مهر ۱۳۸۷ | ۱ خرداد ۱۳۸۸ | ۱۱۵ | ۹۷ | ذوب‌آهن اصفهان | راه‌آهن تهران | ||
| ۲۳ | ۱۳۸۸−۸۹ | ۱۸ آبان ۱۳۸۸ | ۳ خرداد ۱۳۸۹ | ۱۱۵ | پرسپولیس تهران | گسترش فولاد تبریز | |||
| ۲۴ | ۱۳۸۹−۹۰ | ۲۵ شهریور ۱۳۸۹ | ۲۰ خرداد ۱۳۹۰ | ۷۹ | ۷۹ | ملوان بندرانزلی | |||
| ۲۵ | ۱۳۹۰−۹۱ | ۲۱ شهریور ۱۳۹۰ | ۲۵ اسفند ۱۳۹۰ | ۱۰۰ | ۹۹ | استقلال تهران | شاهین بوشهر | ||
| ۲۶ | ۱۳۹۱−۹۲ | ۲۳ آذر ۱۳۹۱ | ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲ | ۳۲ | ۵ | ۳۱ | سپاهان اصفهان | پرسپولیس تهران | |
| ۲۷ | ۱۳۹۲−۹۳ | ۱۳ شهریور ۱۳۹۲ | ۲۵ بهمن ۱۳۹۲ | ۱۰۳ | ۹ | ۷۸ | تراکتورسازی تبریز | مس کرمان | |
| ۲۸ | ۱۳۹۳−۹۴ | ۱۰ شهریور ۱۳۹۳ | ۱۱ خرداد ۱۳۹۴ | ۱۰۲ | ذوب‌آهن اصفهان | نفت تهران | |||
| ۲۹ | ۱۳۹۴−۹۵ | ۵ شهریور ۱۳۹۴ | ۹ خرداد ۱۳۹۵ | ۸۰ | ۷ | استقلال تهران | |||
| ۳۰ | ۱۳۹۵−۹۶ | ۲۲ شهریور ۱۳۹۵ | ۲ خرداد ۱۳۹۶ | ۹۴ | ۵۲ | نفت تهران | تراکتورسازی تبریز | ||
| ۳۱ | ۱۳۹۶−۹۷ | ۱۶ مرداد ۱۳۹۶ | ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ | ۶۲ | ۵۷ | استقلال تهران | خونه به خونه | ||
| ۳۲ | ۱۳۹۷−۹۸ | ۲۴ مرداد ۱۳۹۷ | ۱۲ خرداد ۱۳۹۸ | ۶۲ | ۸ | ۵۶ | پرسپولیس تهران | داماش گیلان | |
| ۳۳ | ۱۳۹۸−۹۹ | ۱ شهریور ۱۳۹۸ | ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ | ۸۶ | ۶۵ | تراکتور تبریز | استقلال تهران | ||
| ۳۴ | ۱۳۹۹−۰۰ | ۳۰ دی ۱۳۹۹ | ۱۷ مرداد ۱۴۰۰ | ۷۱ | ۹ | ۷۰ | فولاد خوزستان | استقلال تهران | |
| ۳۵ | ۱۴۰۰−۰۱ | ۱۸ مهر ۱۴۰۰ | ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۷۳ | ۸ | ۷۵ | نساجی مازندران | آلومینیوم اراک | |
| ۳۶ | ۰۲–۱۴۰۱ | ۱۷ مهر ۱۴۰۱ | ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ | ۸۸ | ۶۴ | پرسپولیس تهران | استقلال تهران | ||
| ۳۷ | ۰۳–۱۴۰۲ | ۲۸ آبان ۱۴۰۲ | ۳۱ خرداد ۱۴۰۳ | ۸۶ | ۶۸ | سپاهان اصفهان | مس رفسنجان | ||
برندگان و فینالیست‌ها
قهرمانی‌ها بر پایه تیم‌ها
منبع: رده‌بندی جام حذفی ایران
قهرمانی بر پایه شهر
| شهر | قهرمانی‌ها | باشگاه‌ها |
|---|---|---|
| تهران | ۱۷
|
استقلال (۷)، پرسپولیس(۷)، صباباتری (۱)، نفت (۱)، سایپا (۱) |
| اصفهان | ۹
|
سپاهان (۵)، ذوب‌آهن (۴) |
| بندر انزلی | ۳
|
ملوان (۳) |
| اهواز | ۲
|
شاهین اهواز (۱)، فولاد خوزستان (۱) |
| شیراز | فجر سپاسی (۱)، برق شیراز (۱) | |
| تبریز | تراکتور (۲) | |
| کرج | ۱
|
بهمن (۱) |
| قائم‌شهر | نساجی مازندران (۱) |
قهرمانی بر پایه استان
| استان | قهرمانی‌ها | باشگاه‌ها |
|---|---|---|
| تهران | ۱۸
|
استقلال (۷)، پرسپولیس (۷)، صباباتری (۱)، نفت (۱)، سایپا (۱)، بهمن (۱) |
| اصفهان | ۹
|
سپاهان (۵)، ذوب‌آهن (۴) |
| گیلان | ۳
|
ملوان (۳) |
| فارس | ۲
|
فجر سپاسی (۱)، برق شیراز (۱) |
| آذربایجان شرقی | تراکتور (۲) | |
| خوزستان | شاهین اهواز (۱)، فولاد خوزستان (۱) | |
| مازندران | ۱
|
نساجی مازندران (۱) |
- توضیح: پیش از تشکیل استان البرز در سال ۱۳۸۹، کرج یکی از شهرهای استان تهران بود؛ بنابراین تیم بهمن کرج نیز در زمان قهرمانی یکی از نمایندگان استان تهران بوده است.
شگفتی‌های جام حذفی
در تاریخ فوتبال بارها پیش آمده که یک تیم از سطح سوم و حتی سطح چهارم لیگ سراسری کشوری به فینال جام حذفی راه پیدا کند (برای نمونه نگاه کنید به فهرست فینال‌های جام حذفی ایران، جام حذفی آلمان یا جام حذفی فرانسه) یا حتی قهرمان شود (فصل ۸۳–۱۹۸۲ جام حذفی لهستان یا فصل ۲۰۱۲–۲۰۱۳ جام حذفی اتریش)[۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «سازمان لیگ تأیید کرد؛ فینال جام حذفی در خرمشهر». ایسنا. ۲۸ فروردین ۱۳۹۷.
- ↑ «رونمایی از کاپ جام حذفی در خرمشهر». ورزش سه. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۷.
- ↑ «فینال جام حذفی ۱۳ اردیبهشت ماه در خرمشهر برگزار می‌شود». سایت رسمی برنامه نود. ۲۸ فروردین ۱۳۹۷.[پیوند مرده]
- ↑ «خرمشهر میزبان فینال جام حذفی». سایت رسمی برنامه نود. ۵ بهمن ۱۳۹۴.[پیوند مرده]
- ↑ «ساکت: فینال جام حذفی برای همیشه در خرمشهر برگزار می‌شود». سایت رسمی برنامه نود. ۸ خرداد ۱۳۹۵.[پیوند مرده]
- ↑ «اعلام نحوه انتخاب نمایندگان فوتبال ایران در آسیا/ قهرمان حذفی به ACL2 می‌رود». ایسنا. ۲۵ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ «سهمیه بندی جدید برای آسیا؛ قهرمان لیگ در نخبگان؛ قهرمان جام حذفی در سطح ۲». خبر ورزشی. ۲۵ آذر ۱۴۰۳.
- ↑ محمد تقوی (۲۱ دسامبر ۲۰۱۶). «استقلال ناکام بزرگ جام حذفی». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «لیست قهرمانان جام حذفی فوتبال ایران». وبگاه جام حذفی. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴.
- ↑ «اولین قهرمان جام حذفی ایران». وبگاه گل. ۲۳ دسامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «اولین دوره جام حذفی 1355». takhtejamshidcup.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۱.
- ↑ «HAMSHAHRI (Persian Daily)». images.hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۷.
- ↑ «Minnows in Cup Finals». بنیاد آماری سند. ورزش. فوتبال. ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۹ مرداد ۱۳۹۸.
پیوند به بیرون
