جنگل‌های پهن‌برگ خشک حاره‌ای و جنب‌حاره‌ای

نوعی زیست‌بوم در مناطق حارّه‌ای و جنب‌حارّه‌ای

جنگل پهن‌برگ خشک حارّه‌ای و جنب‌حارّه‌ای[۱][۲] یک نوع زیستگاه است که توسط صندوق جهانی طبیعت تعریف شده‌است و در عرض‌های جغرافیایی منطقه حاره‌ای و جنب‌حاره‌ای قرار دارد.[۳] اگرچه این جنگل‌ها در آب و هوای گرم در تمام طول سال، ممکن است صدها سانتی‌متر باران در سال دریافت کنند، آن‌ها دارای فصول خشک طولانی هستند که چندین ماه طول می‌کشد، که بر اساس منطقهٔ جغرافیایی آن‌ها متفاوت است. این خشکسالی‌های فصلی تأثیر زیادی بر روی همه موجودات زندهٔ جنگل دارد.

وسعت مناطق جنگلی خشک حاره‌ای و جنب‌حاره‌ای

در بیشتر این جنگل‌ها، درختان برگ‌ریز غالب هستند و در طول خشکسالی، دورهٔ بی‌برگی رخ می‌دهد که بسته به نوع گونه درخت، متفاوت است. از آن‌جایی که درختان، از طریق برگ‌های خود، رطوبت خود را از دست می‌دهند، ریزش برگ‌ها به درختانی مانند ساج و آبنوس کوهی اجازه می‌دهد تا آب را برای استفاده در دوره‌های خشکسالی، حفظ کنند. ریزش برگ درختان، لایهٔ تاج‌پوش جنگل را باز کرده و نور خورشید را قادر می‌سازند تا به سطح زمین برسد و رشد گیاهان کوچک را تسهیل کند. درختان در مکان‌های مرطوب و درختانی که به آب‌های زیرزمینی دسترسی دارند، معمولاً همیشه‌سبز هستند. مکان‌های نابارور نیز تمایل به پذیرش درختان همیشه‌سبز دارند. سه منطقهٔ زیست‌محیطی جنگل‌های خشک استوایی، جنگل‌های همیشه‌سبز خشک دکن شرقی، جنگل‌های همیشه‌سبز خشک منطقهٔ خشک سری‌لانکا، و جنگل‌های همیشه‌سبز خشک جنوب شرقی هندوچین، با درختان همیشه‌سبز مشخص می‌شوند.[۳]

این‌گونه جنگل‌ها، اگرچه تنوع بیولوژیکی کمتری نسبت به جنگل‌های بارانی دارند، اما جنگل‌های خشک حاره‌ای، محل زندگی طیف گسترده‌ای از حیات وحش از جمله میمون‌ها، گوزن‌ها، گربه‌های بزرگ، طوطی‌ها، جوندگان مختلف و پرندگان زمینی هستند. زیست‌توده پستانداران در جنگل‌های خشک بیشتر از جنگل‌های بارانی است، به‌ویژه در جنگل‌های خشک آسیایی و آفریقایی. بسیاری از این گونه‌ها سازگاری فوق‌العاده‌ای با اقلیم نامناسب و دشوار، نشان می‌دهند.[۳]

این زیست‌بوم متناوب با عنوان بیوم جنگل خشک حاره‌ای و جنب‌حاره‌ای یا زیست‌بوم جنگل برگ‌ریز حاره‌ای و جنب‌حاره‌ای شناخته می‌شود.

تنوع جغرافیایی ویرایش

 
جنگل خشک ترینیداد و توباگو در Chacachacare که طبیعت برگ‌ریز فصل خشک پوشش گیاهی را نشان می‌دهد.

جنگل‌های خشک، معمولاً در نواحی خشک‌تر شمال و جنوب کمربند جنگل‌های بارانی استوایی، جنوب یا شمال بیابان‌های جنب‌حاره‌ای، معمولاً در دو ناحیه وجود دارند: یکی بین مدار ۱۰ تا ۲۰ درجهٔ شمالی و دیگری بین ۱۰ تا ۲۰ درجهٔ جنوبی.

متنوع‌ترین جنگل‌های خشک جهان در غرب و جنوب مکزیک و در دشت‌های بولیوی هستند. جنگل‌های خشک سواحل اقیانوس آرام در شمال غربی آمریکای جنوبی به دلیل آب و هوای خشک خود، پذیرای گونه‌های منحصربه‌فردی هستند. بوته‌زارها و بیشه‌زارهای ماپوتالند-پوندولند در امتداد ساحل شرقی آفریقای جنوبی متنوع هستند و بسیاری از گونه‌های بومزاد را پشتیبانی می‌کنند. جنگل‌های خشک مرکزی هند و هندوچین به‌دلیل فون‌های مهره‌داران بزرگشان قابل‌توجه هستند. جنگل‌های برگ‌ریز خشک ماداگاسکار و جنگل‌های خشک کالدونیای جدید نیز برای طیف وسیعی از گونه‌ها و در سطوح طبقه‌بندی بالاتر، بسیار متمایز هستند (بومزاد مشخص و تعداد زیادی بازمانده).[۳] درختان این مناطق، در فصول خشک از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند.

الگوها و الزامات تنوع زیستی ویرایش

 
جنگل فصلی جنب‌حاره‌ای نیمه‌همیشه‌سبز در پارک ملی دوی اینتانون، تایلند شمالی، در پایان فصل خشک.

گونه‌های این جنگل‌ها معمولاً دامنهٔ وسیع‌تری نسبت به گونه‌های جنگل‌های مرطوب حاره‌ای دارند، اگرچه در برخی مناطق، بسیاری از گونه‌ها محدودهٔ بسیار محدودی را اشغال می‌کنند. بیشتر گونه‌های جنگلی خشک به جنگل‌های خشک گرمسیری، به ویژه در مورد گیاهان، محدود می‌شوند. تنوع زیستی بتا و آلفا زیاد است اما معمولاً کمتر از جنگل‌های مرطوب مجاور است.[۳]

حفاظت مؤثر از جنگل‌های پهن‌برگ خشک، مستلزم حفظ مناطق وسیع و پیوستهٔ جنگل است. مناطق طبیعی بزرگ برای سکونت درندگان بزرگ‌تر و سایر مهره‌داران و محافظت از گونه‌های حساس در مقابل، شکار مورد نیاز است. تداوم جنگل‌های ساحلی و منابع آبی، برای بسیاری از گونه‌های جنگلی خشک، حیاتی است. بخش‌های بزرگی از جنگل دست‌نخورده مورد نیاز است تا گونه‌ها بتوانند از رویدادهای بزرگی مانند آتش‌سوزی‌های جنگلی بهبود یابند.[۳]

جنگل‌های خشک، به‌شدت به آتش‌سوزی‌های متعدد و بیش از حد و موضوع جنگل‌زدایی حساس هستند. چرای بی‌رویه و گونه‌های جدید یا مهاجم نیز می‌توانند که به‌سرعت، جوامع طبیعی را تغییر دهند. بازسازی این جنگل‌ها، ممکن، اما چالش‌برانگیز است، به‌ویژه اگر تخریب، شدید و مداوم باشد.[۳]

بوم‌منطقه‌ها ویرایش

افروتروپیکال ویرایش

نئارکتیک ویرایش

هندومالایی ویرایش

نئوتروپیکال ویرایش

اقیانوسی ویرایش

  • جنگل‌های خشک استوایی ماریانا
  • یاپ جنگل‌های خشک استوایی
  • جنگل‌های خشک استوایی هاوایی
  • جنگل‌های خشک استوایی فیجی

استرالیایی ویرایش

منابع ویرایش

  1. «جنگل حارّه‌ای» [مهندسی منابع طبیعی- محیط‌زیست و جنگل] هم‌ارزِ «tropical forest, equatorial forest»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ جنگل حارّه‌ای)
  2. «جنگل جنبِ‌حارّه‌ای» [مهندسی منابع طبیعی- محیط‌زیست و جنگل] هم‌ارزِ «subtropical forest»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ جنگل جنبِ‌حارّه‌ای)
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶   This article incorporates text available under the CC BY-SA 3.0 license. World Wide Fund for Nature. "Tropical and Subtropical Dry Broadleaf Forest Ecoregions". Archived from the original on 2012-04-25. Retrieved 2012-09-25.

پیوند به بیرون ویرایش