دُنب یا دُنب ماکیان یا ذَنَبُ‌الدَجاجه یا رِدف (به انگلیسی: Deneb) (α Cyg / α Cygni / آلفا ماکیان) درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی ماکیان و یکی از سه گوش مثلث تابستانی است. و با قدر ظاهری ۱٫۲۵ جزو درخشان‌ترین ستارگان آسمان قرار می‌گیرد. یک ابرغول سفید است و به همین دلیل جزو ستارگان روشن آسمان هم قرار می‌گیرد.

دنب[۱]

Cygnus, the constellation in which Deneb is located.
اطلاعات رصدی
مبدأ J2000      اعتدال J2000
صورت فلکی ماکیان
بعد 20h 41m 25.9s
میل +۴۵° ۱۶' ۴۹"
قدر ظاهری (ع) ۱٫۲۵
مشخصات
نوع طیف A2 Ia
شاخص رنگ U−B −۰٫۲۴
شاخص رنگ B−V +۰٫۰۹
نوع متغیر Alpha Cyg
اخترسنجی
سرعت شعاعی (Rv)−۴٫۵ ک.م./ث
حرکت خاص (μ) بعد: ۱٫۵۶ mas/yr
میل: ۱٫۵۵ mas/yr
اختلاف‌منظر (π)۱٫۰۱ ± ۰٫۵۷ mas
فاصلهحدود ۳۰۰۰ سال نوری
(حدود ۱۰۰۰ پارسک)
قدر مطلق (MV)−۶٫۹۵
نام‌گذاری‌های دیگر
آلفا ماکیان، 50 Cyg, Arided, Aridif, Gallina, Arrioph, HR 7924, BD +44°۳۵۴۱, HD 197345, SAO 49941, FK5: 777, HIP 102098.

ابوریحان بیرونی دربارهٔ این ستاره می‌گوید: «بر دمچه سواران فراری ردف خوانده می‌شود زیرا از پس سواران می‌رود.»[۲]

نام ویرایش

deneb صورت انگلیسی کلمه «ذنب» عربی است که خود از دنب فارسی گرفته شده[۳] و در نام عربی این ستاره کوتاه شده عبارت «ذنب‌الدجاجة» به معنی «دم مرغ» است. در عربی صورت ماکیان را دجاجة می‌خوانده‌اند و ستاره دنب ظاهراً دم این مرغ را نشان می‌دهد.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «Hipparcos star catalog entry». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۰۸.
  2. نبیی، ابوالفضل: آشنایی با نفیس‌ترین اسطرلاب جهان. در: مجله «مشکوة»، پاییز و زمستان ۱۳۶۵ - شماره ۱۲ و ۱۳. (از صفحه ۱۵۸ تا ۱۷۳).
  3. دهخدا: ذنب