سلف یا سلف صالح (عربی: السلف الصالح) به معنی پیشگامان درستکار و عادل است.

در اصطلاح خاص اسلامی، سلف به سه گروه زیر گفته می‌شود:

  • صحابه : (عربی: الصحابه: یاران) به معنی کسانی است که محمد را دیده و در زمان حیات او، دین اسلام را پذیرفتند. کسانی چون عبدالله بن ابی که نفاق آن‌ها در زمان محمد، پدیدار گشته‌است، جزو صحابه محسوب نمی‌شوند. صحابه معمولاً به دو گروه انصار و مهاجرین تقسیم‌بندی می‌شوند. به زنان صحابه لفظ صحابیات گفته می‌شود.
  • تابعین: (عربی: التابعین، «پیروی کنندگان») به کسانی که زمان حیات محمد را درک نکردند اما صحابه محمد را دیده و در زمان حیات آن‌ها دین اسلام را پذیرفته‌اند، و در حال ایمان مرده‌اند لفظ تابعی گفته می‌شود.
  • تابع تابعین: (عربی: تابع التابعین، «پیروی کنندگان از پیروی کنندگان») به کسانی که زمان حیات محمد و صحابه را درک نکردند اما تابعین را دیده و دین اسلام را از تابعین فراگرفته‌اند لفظ تابع تابعین گفته می‌شود.

سلف در نظر اهل سنت ویرایش

اقتدا به سلف صالح و پیروی از ایشان از اصول اعتقادی اهل تسنن است با این تفاوت که اهل سنت اعتقاد به عدل صحابه دارند اما تابعین را عادل نمی‌دانند. اقتدا به سلف صالح در نظر اهل سنت به معنی پیروی کورکورانه است. از محمد غزالی نقل شده‌است که: «آنچه از پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما رسید آن را به سر و دیده گرفتیم، آنچه از صحابه رضی الله عنهم رسید بعضی گرفتیم و بعضی نهادیم، و اما آنچه از تابعین رسید، بدانید که ایشان برای خود کسی هستند و ما هم کسی هستیم»

سلف در احادیث ویرایش

تنها حدیثی که به اندیشه سلف صالح اشاره دارد از صحیح بخاری است که ابوسعید خذری از قول محمد بن عبدالله نقل کرده‌است: «بهترین مردم این‌ها هستند در عصر من زندگی می‌کنند، و پس از ایشان کسانی که پس از اینان می‌آیند، و آن گاه کسانی که پس از آن خواهند آمد»

سلف در قرآن ویرایش

واژه سلف دو بار در قرآن ذکر شده‌است:

«اما هنگامی که ما را به خشم آوردند، از آنها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم؛ و آن‌ها را پیشگامان (اسلاف) در عذاب و عبرتی برای دیگران قرار دادیم.» (سوره زخرف، آیات ۵۵ و ۵۶)

«به آنها که کافر شدند بگو: چنانچه از مخالفت بازایستند، (و ایمان آورند) گذشته آنها بخشیده خواهد شد؛ و اگر به اعمال سابق بازگردند، سنت خداوند در گذشتگان (اسلاف)، دربارهٔ آن‌ها جاری می‌شود (;و حکم نابودی آنان صادر می‌گردد).» (سوره انفال، آیات ۳۷ و ۳۸)

بخشی‌از مجموعه مقالات:
مذهب اهل سنت
 

مذاهب فقهی

حنفی · مالکی · شافعی · حنبلی

ارکان دین اسلام

شهادتین · نماز · روزه · حج · زکات

خلفای راشدین

ابوبکر · عمر · عثمان · علی

صحابه

سعید بن زید · زبیر · طلحه
سعد بن ابی‌وقاص · عبدالرحمن بن عوف
ابوعبیده جراح

مبانی فقه

قرآن · سنت · اجماع · قیاس · اجتهاد

کتب حدیث

صحیح بخاری · صحیح مسلم · سنن نسایی
سنن ابوداود · سنن ترمذی· سنن ابن ماجه
الموطأ · مسند احمد بن حنبل

مکان‌های مقدس

مکه · مدینه · بیت‌المقدس


منابع ویرایش

  • قرآن فارسی، ناصر مکارم شیرازی، چاپ سوم، مشهد:آستان قدس رضوی
  • المعجم لمفاهیم الإسلام و السیاسة، ابوعبدالله محمد بن صالح عاطف، قاهره: ۱۳۶۶ ج ۲، ص ۱۱۱
  • احیاء علوم الدین، ابوحامد محمد غزالی طوسی، به کوشش حسین خدیوجم، ج ۱، ص ۲۴
  • صحیح بخاری به شرح النووی، ۱۸ جلد، مصر، قاهره: ۱۳۳۳ ج ۲- ص ۱۷۸