ناصر مقدم
ناصر مقدم (زاده ۳ تیر ۱۲۹۷ در تهران – درگذشته ۱۹ فروردین ۱۳۵۸ در تهران) سپهبد نیروی زمینی شاهنشاهی، معاون نخست‌وزیر و چهارمین و آخرین رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور بود. وی بلافاصله پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران دستگیر و در فروردین ۱۳۵۸ اعدام شد.[۱][۲][۳]
ناصر مقدم | |
|---|---|
 ناصر مقدم | |
| معاون نخست‌وزیر ایران | |
| پادشاه | محمدرضا شاه پهلوی |
| چهارمین رئیس کل ساواک | |
| مشغول به کار اواسط خرداد ۱۳۵۷ – بهمن ۱۳۵۷ | |
| پس از | نعمت‌الله نصیری |
| پیش از | انحلال پست |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۳ تیر ۱۲۹۷ تهران، ایران |
| درگذشته | تهران، ایران |
| ملیت | ایران |
| پیشه | سیاستمدار |
| دین | اسلام شیعه |
| خدمات نظامی | |
| خدمت/شاخه | نیروی زمینی شاهنشاهی ایران |
| درجه | سپهبد |
| فرمانده | رکن دوم ارتش شاهنشاهی ایرانساواک |
زندگی‌نامه
ناصر مقدم فرزند یعقوب در ۳ تیرماه سال ۱۲۹۷ متولد شد، تحصیلات نظامی خود را در دانشکده افسری و دانشگاه جنگ و فرماندهی عالی و ستاد مشترک به پایان رسانید و علاوه بر تحصیلات نظامی در رشته حقوق از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به ریاست اداره سوم ساواک منصوب شد که پی‌گیری فعالیت‌های روحانیون و مبارزان مذهبی را نیز به عهده داشت. مقدم تا پایان سال ۱۳۴۹ در این سمت باقی‌ماند. در سال ۱۳۵۰ از ساواک به ارتش بازگشت و به عنوان رئیس اداره دوم ستاد مشترک ارتش، مسئولیت امور «اطلاعات و ضد اطلاعات» ارتش را به عهده گرفت و تا درجه سپهبدی پیش رفت. سپهبد ناصر مقدم در اواسط خرداد ماه ۱۳۵۷ به جای نعمت‌الله نصیری به ریاست ساواک منصوب شد.[۴][۵][۶]
در جریان انقلاب
چرخش بسمت انقلابیون
به گفته هوشنگ نهاوندی سرتیپ مقدم پس از انتصاب شریف امامی به نخست‌وزیری تغییر مسیر داده و بسمت انقلابیون متمایل شد.
با بازرگان و طالقانی جلساتی داشته پولی را که امیر قطر برای جلوگیری از انقلاب در اختیارش قرارداده بود به محمود طالقانی داده بود.
تاسیس سازمان امنیت جدید
بگفته هوشنگ نهاوندی سرتیپ مقدم دفتری تحت عنوان دفتر ساختمانی در خیابان نادرشاه تاسیس کرده بود که در آن بهمراه سرتیپ کاوه و سرتیپ فرازیان مشغول پایه ریزی ساواما یا اداره اطلاعات جدید برای جمهوری اسلامی بود[۷]
فرستادن پیام خصوصی برای خمینی
حسین‌علی منتظری گفته است قبل از حرکت به پاریس ( احتمالا اوائل بهمن ۵۷) تیمسار مقدم در منزل مرتضی مطهری با وی دیدار کرده از او میخواهد سه پیام را به خمینی برساند:
۱- به کارکنان اعتصابی شرکت نفت دستور دهید حداقل برای مصرف داخلی نفت تولید کنند چون بزودی در سرمای زمستان مردم مشکل پیدا خواهند کرد.
۲-ما از کمونیستها خاطره سوء داریم لطفاً آنها را به اطراف خود راه ندهید.
۳-اینکه شما روحانیون وجوهات شرعی را به افراد می‌دهید اشتباه است؛ بهتر است آنرا برای ایجاد کارخانجات تولیدی، صرف کنید و از درآمد آن به آنها کمک کنید.[1]
درگذشت
پس از انقلاب ۱۳۵۷ وی دستگیر و در شامگاه ۱۹ فروردین ۱۳۵۸ اعدام شد.[۸]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ گفتگوی منتشر نشده با آیت‌الله منتظری؛ «رئیس ساواک برای آیت‌الله خمینی پیغام داده بود»، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «قسم جلاله بازرگان برای حمایت از رئیس وقت ساواک». مشرق نیوز. ۲۰۱۶-۰۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۹.
- ↑ www.dsi.co.ir (۱۳۹۸-۱۲-۲۳). «رئیس خوش‌خیال ساواک». www.iichs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۴.
- ↑ «مرکز اسناد آیت الله هاشمی رفسنجانی | سخنان سپهبد ناصر مقدم رئیس ساواک در خصوص آمدن امام خمینی به ایران به روایت هاشمی». rafsanjani.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۹.
- ↑ «ناصر مقدم - ویکی فقه». wikifeqh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۹.
- ↑ «خرداد 17 | ناصر مقدم رییس ساواک شد». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۹.
- ↑ تاریخ شفاهی هاروارد گفتگو با دکتر نهاوندی ص ۱۷۳.
- ↑ «موسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي». www.ir-psri.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۹.
منابع
- «ناصر مقدم: یک سرگذشت». حقوق بشر و دموکراسی برای ایران - بنیاد عبدالرحمن برومند. ۱۹۷۹-۰۴-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۳۰.
- «سپهبد ناصر مقدم (آخرین رئیس ساواک)». مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران IICHS. ۱۹۷۹-۰۴-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۳۰.
- دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۰)، شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، جلد سوم، تهران: نشر گفتار، نشر علم، شابک ۹۶۴-۵۵۷۰-۶۰-۳