پاروکستین

داروی ضدافسردگی

پاروکستین (به انگلیسی: Paroxetine) یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین است که استفاده از آن برای درمان افسردگی، اختلال وسواس فکری عملی، اختلال هراس (حمله پانیکاختلال اضطراب اجتماعی، اختلال ملال پیش از قاعدگی و اختلال استرس پس از سانحه و اختلال اضطراب فراگیر پذیرفته شده‌است. پاروکستین قوی ترین دارو در میان داروهای موسوم به مهارکننده های بازجذب سروتونین است.[۱]

پاروکستین
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریPaxil, Pexeva
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa698032
داده‌ها
روش مصرف داروOral
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
  • (Prescription only)
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمیCompletely absorbed from GI, but extensive first-pass metabolism in the liver; Tmax 4.9 (with meals) to 6.4 hours (fasting)
پیوند پروتئینی۹۳–۹۵٪
متابولیسمExtensive, hepatic (mostly CYP2D6-mediated)
نیمه‌عمر حذف24 hours (range 3–65 hours)
دفع64% in urine, 36% in bile
شناسه‌ها
  • (3S,4R)-3-[(2H-1,3-benzodioxol-5-yloxy)methyl]-4-(4-fluorophenyl)piperidine
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.112.096 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC19H20FNO۳
جرم مولی۳۲۹٫۳ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • c1cc(ccc1[C@@H]2CCNC[C@H]2COc3ccc4c(c3)OCO4)F
  • InChI=1S/C19H20FNO3/c20-15-3-1-13(2-4-15)17-7-8-21-10-14(17)11-22-16-5-6-18-19(9-16)24-12-23-18/h1-6,9,14,17,21H,7-8,10-12H2/t14-,17-/m0/s1 ✔Y
  • Key:AHOUBRCZNHFOSL-YOEHRIQHSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

شواهدی در مورد تأثیر مثبت این دارو در مبتلایان به سردرد مزمن، دردهای عصبی دیابتی و انزال زودرس نیز وجود دارد. بر اساس تحقیقی بر بیماران مبتلا به افسردگی متوسط تا شدید تأثیر درمانی پاروکستین سریعتر از فلوکستین ظاهر می‌شود.[۲]

فرمول شیمیایی پاروکستین C19H20FNO۳ است. نیمه عمر آن به‌طور میانگین ۱ روز است. غلظت آن در پلاسمای خون پس از ۴ تا ۶ ساعت به حداکثر می‌رسد و درصد وابستگی آن به پروتئین پلاسمای خون حدود ۹۵٪ است.

در سال ۱۹۹۲ ساخته شد. پاروکستین همانند دیگر داروهای اس‌اس‌آرآی از جذب مجدد سروتونین توسط فرستنده‌های عصبی پیش سیناپسی جلوگیری می‌کند و غلظت سروتونین را در دستگاه عصبی مرکزی بالا می‌برد و همچنین اندکی نوراپی نفرین را نیز مهار می‌کند.

پاروکستین در سال ۲۰۰۷ پرمصرف‌ترین داروی ضد افسردگی در هلند[۳] و با تجویز در نزدیک به ۲۰ میلیون نسخه پنجمین داروی ضدافسردگی پرمصرف در ایالات متحده بود.[۴]

پاروکستین در میان SSRIها بیشترین سندرم قطع مصرف را دارد چون نیمه عمر کوتاه تری دارد.

عوارض جانبی ویرایش

اقدام به خودکشی و خطر بروز رفتارهای تهاجمی در بیمارانی که با پاروکستین درمان می‌شده‌اند [و به شکایت علیه سازنده این دارو انجامیده] باعث نگرانی‌هایی در مورد تجویز این دارو شده‌است.[۵]

در یکی از این شکایت‌ها در سال ۲۰۰۱ گلکسواسمیت‌کلاین محکوم به پرداخت ۸ میلیون دلار غرامت به‌خاطر پرونده مرگ آقای شل از وایومینگ شد که در فوریه ۱۹۹۸ خود، همسر، دختر و نوه خود را پس از مصرف پاروکستین با تجویز پزشک به قتل رسانده بود. هیئت منصفه نتیجه گرفته بود که پاروکستین ممکن است موجب بروز رفتار تهاجمی شود و شرکت داروساز علی‌رغم دانستن این موضوع از دادن هشدار به پزشکان و مصرف‌کنندگان خودداری کرده‌است.[۶]

شایع‌ترین عارضه پاروکستین حالت تهوع است که البته معمولاً خفیف است و تنها در ابتدای دوره درمانی پیدا می‌شود. در مجموع موارد قطع مصرف پاروکستین به دلیل عوارض جانبی کمتر از قطع مصرف ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای به همین دلیل بوده‌است.[۷]

دیگر عوارض نامطلوب این دارو افزایش یا کاهش وزن، سردرد، خشکی دهان، افزایش تعریق، یبوست، لرزش، اختلال در نعوظ، خواب‌آلودگی، افزایش یا کاهش اشتها و گیجی است.[۸]

داروهای گروه بازدارنده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) مانند پاروکستین هرگز نباید همزمان با داروهای از گروه بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) مصرف شوند؛ چرا که این دو گروه دارو با هم تداخل دارویی دارند و مصرف همزمان آن‌ها منجر به مسمومیت دارویی و ابتلا به سندروم سروتونین می‌شود و حتی می‌تواند منجر به مرگ شود.[۹]

این دارو جزو داروهای تراتوژن می‌باشد.[۱۰][۱۱]

سندرم قطع مصرف ویرایش

پاروکستین شدیدترین آثار قطع مصرف را در بین اس‌اس‌آرآی‌ها دارد.[۱۲]

پانویس ویرایش

  1. سازمان غذا و داروی آمریکا
  2. A Canadian multicenter, double-blind study of paroxetine and fluoxetine in major depressive disorder Hospital Louis-H. Lafontaine and Allan Memorial Institute, Montreal, Quebec, Canada. J Affect Disord 1999 Jul
  3. «Top 100 van geneesmiddelen o.b.v. het aantal gebruikers in 2007». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۰۸.
  4. «"Top 200 Generic Drugs by Units in 2007» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۰۸.
  5. «www.paxil.com<». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۰۸.
  6. «Paxil Maker Ordered to Pay $8 Million Lawsuit settled in August 2001». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۰۸.
  7. Paroxetine. An update of its pharmacology and therapeutic use in depression and a review of its use in other disorders, by Gunasekara NS, Noble S, Benfield P. Adis International Limited, Auckland, New Zealand. 1998 Jan
  8. Paroxetine. The MedMaster™ Patient Drug Information database
  9. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  10. فصلنامه پزشکی‌اجتماعی هوم(بازنویسی تارنما دانشجو) بایگانی‌شده در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  11. مقاله: اثر دارو بر جنین موش[پیوند مرده]
  12. Anti-depressant addiction warning