کرندوم
کرندوم (به انگلیسی: Corundum) یا کُرَندُن (به فرانسوی: Corindon) شکل بلورین اکسید آلومینیم (Al۲O۳) است که معمولاً دارای ناخالصی‌هایی از آهن، تیتانیم، وانادیم و کروم می‌باشد. سختی آن ۹ در مقیاس موس می‌باشد.
| کرندوم | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| رده‌بندی | Oxide mineral – گروه هماتیت |
| فرمول شیمیایی (بخش تکراری) | Al 2O 3 |
| دسته‌بندی شرونتس-نیکل | 4.CB.۰۵ |
| دسته‌بندی دانا | ۴٫۳٫۱٫۱ |
| دستگاه بلوری | دستگاه بلوری شش‌گوشه |
| رده بلوری | Hexagonal scalenohedral (۳m) نماد هرمان-موگن: (۳ 2/m) |
| گروه فضایی | R۳c (No. 167) |
| ساختار بلوری | a = ۴٫۷۵ Å, c = ۱۲٫۹۸۲ Å; Z = ۶ |
| ویژگی‌ها | |
| رنگ | بی‌رنگ، خاکستری، طلایی-قهوه ای، قهوه‌ای؛ بنفش، صورتی تا قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، بنفش؛ ممکن است دارای ناحیه رنگی، ستاره‌دار عمدتاً خاکستری و قهوه‌ای باشد |
| رفتار بلوری | بلورهای شیب‌دار دو هرمی، جدولی، منشوری، لوزی شکل، توده‌ای یا دانه‌ای |
| دوقلویی | Polysynthetic twinning common |
| رَخ | None – parting in 3 directions |
| شکستگی | Conchoidal to uneven |
| Tenacity | Brittle |
| سختی موس | 9 (defining mineral)[۱] |
| جلا | Adamantine to vitreous |
| رنگ خاکه | بی‌رنگ |
| شفافیت | شفاف، شفاف تا کدر |
| وزن مخصوص | ۳٫۹۵–۴٫۱۰ |
| ویژگی‌های ظاهری | Uniaxial (−) |
| ضریب شکست | nω = ۱٫۷۶۷–۱٫۷۷۲ nε = ۱٫۷۵۹–۱٫۷۶۳ |
| چندرنگ‌نمایی | None |
| نقطه ذوب | ۲٬۰۴۴ درجه سلسیوس (۳٬۷۱۱ درجه فارنهایت) |
| Fusibility | Infusible |
| انحلال‌پذیری | Insoluble |
| دگرگون به | مکن است روی سطوح به میکا تغییر کند و باعث کاهش سختی شود. |
| دیگر ویژگی‌ها | ممکن است زیر نور UV فلورسانس یا فسفری شود. |
| منابع | [۲][۳][۴][۵] |
| متغیرهای اصلی | |
| یاقوت کبود | هر رنگی به‌جز سرخ |
| یاقوت | سرخ |
| Emery | کرندوم گرانول سیاه کاملاً با مگنتیت، هماتیت، یا hercynite مخلوط شده‌است. |
از دستهٔ کانی‌ها بوده، گونه‌های شفاف و رنگین آن جزء سنگهای قیمتی می‌باشد. رنگ قرمز آن یاقوت سرخ و رنگ کبود آن یاقوت کبود نامیده می‌شود. همچنین رنگ‌های زرد، سبز، صورتی، آبی و نارنجی و حتی بی‌رنگ و شفاف نیز دارد.
در نوعی از کرندوم به دلیل وجود ناخالصی دی‌اکسید تیتانیوم (TiO2) یا روتیل، در حالت تراش خورده و صیقلی و زیر نور، ستاره‌ای شش پر مشاهده شده که به آن ستاره پران گویند.
نام کرندوم احتمالاً از هندی قدیمی Kauruntaka گرفته شده‌است. منشأ تشکیل آن دگرگونی مجاورتی و ناحیه‌ای است. امروزه در آزمایشگاه و صنعت به صورت مصنوعی ساخته شده و کاربردهای فراوانی دارد. این ماده در برابر محدودهٔ نور از فرابنفش تا فروسرخ شفاف است.
کاربرد: به دلیل سختی زیاد در ابزار برش و صیقل، کاغذ سمباده، حفاری و تراش سنگهای ظریف کاربرد دارد. در مواردی که ابزار مقاوم به خش نیاز باشد، مانند قطعات اپتیک، عدسی، منشور، شیشه‌های ضدخش (شیشهٔ ساعت). در ماهواره‌ها، فضاپیما و قطعات لیزر از این ماده استفاده می‌شود.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ "Mohs' scale of hardness". Collector's corner. Mineralogical Society of America. Retrieved 10 January 2014.
- ↑ Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W.; Nichols, Monte C., eds. (1997). "Corundum". Handbook of Mineralogy (PDF). Vol. III Halides, Hydroxides, Oxides. Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 0-9622097-2-4.
- ↑ "Corundum". Mindat.org.
- ↑ "Corundum". Webmineral.com. Archived from the original on 25 November 2006.
- ↑ Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis (1985). Manual of Mineralogy (20th ed.). Wiley. pp. 300–302. ISBN 0-471-80580-7.
- ↑ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine. 85 (3): 291–320. Bibcode:2021MinM...85..291W. doi:10.1180/mgm.2021.43. S2CID 235729616.
- یاقوت‌ها از چه خانواده‌ای هستند؟ بایگانی‌شده در ۶ اوت ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
 | این یک مقالهٔ خرد کانی‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |