گوگوش
فائقه آتشین، با نام هنری گوگوش (زادهٔ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ خورشیدی در تهران)،[۲] خواننده و هنرپیشهٔ مشهور ایرانی است. [۳][۴]
| گوگوش | |
|---|---|
 گوگوش در مالزی در سال ۲۰۰۹ | |
| نام اصلی | فائقه آتشین |
| زمینه فعالیت | خوانندگی، سینما |
| تولد | ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ (۶۹ سال)[۱] تهران، ایران |
| والدین | صابر آتشین، نسرین[۱] |
| محل زندگی | تهران، لس آنجلس |
| ملیت | ایرانی |
| نام(های) دیگر |
گوگوش |
| پیشه | خواننده، هنرپیشه |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۸–۱۳۵۷ ۱۳۷۹–اکنون |
| همسر(ها) | محمود قربانی (۱۳۴۶–۱۳۵۱) بهروز وثوقی (۱۳۵۴–۱۳۵۵) همایون مصداقی(۱۳۵۶–۱۳۶۸) مسعود کیمیایی (۱۳۷۶–۱۳۸۲) |
| فرزندان | کامبیز قربانی |
| صفحه در وبگاه IMDb | |
| صفحه در وبگاه سوره | |
در سال‌های دههٔ هفتاد میلادی و پیش از انقلاب ایران او را «شاه‌ماهی موسیقی ایران» می‌نامیدند.[۵] این لقب بعد از بازگشت او به آمریکا دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و در تبلیغات رادیو تلویزیونی تور بازگشت از این نام بسیار استفاده شد.
زندگینامه
فائقه آتشین در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ در تهران زاده شد. هرچند که تاریخ ثبت‌شده در شناسنامهٔ او، او را متولد ۱۸ بهمن ۱۳۲۹ نشان می‌دهد، ولی خود او می‌گوید بر پایهٔ گفتهٔ مادرش، در «۱۵ اردیبهشت» به دنیا آمده است.[۶] دانشنامهٔ بریتانیکا نیز تاریخ تولد او را ۵ مه ۱۹۵۰ (برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۹) ذکر کرده است.[۲] خانوادهٔ وی اصالتاً از آذربایجانی‌هایی بودند که از آذربایجان شوروی به ایران مهاجرت کرده‌بودند.[۷][۸] پدر گوگوش از اهالی شهر سراب بود، پدر و مادر گوگوش هنگامی که وی ۲ سال داشت از یکدیگر جدا شدند.
گوگوش نامی ارمنی برای پسران است. در کودکی دایه ارمنی‌اش او را با این نام صدا می‌کرد و بعدها این نام را به عنوان نام هنری‌اش برگزید.[۹] اما عده‌ای می‌گویند این نام را از پسر همسایه ارمنی خود گرفته‌است؛ البته عشق کودکی وی نیز در این امر بی‌تأثیر نبوده‌است. اما آن طور که گوگوش در مصاحبهٔ مفصل خود با خانم هما احسان توضیح داده، این اسم را پدرش برای وی انتخاب کرده، اما ادارهٔ ثبت احوال به علت عجیب بودن این اسم از ثبت آن در شناسنامهٔ نوزاد خودداری می‌کند و از پدر وی می‌خواهد که یک اسم ایرانی یا عربی برای وی انتخاب نماید که در نهایت پدر وی نام فائقه را برای نوزاد برمی‌گزیند. اما در خانه و به‌طور کلی مکان‌های غیررسمی از همان کودکی وی را گوگوش صدا می‌زنند.[نیازمند منبع]
تجربه هنری
او از همان کودکی به همراه پدرش که یک شومن بود، خوانندگی و بازی در فیلم را آغاز نمود و نخستین تجربه هنرپیشگی او در سن هفت سالگی بود. گوگوش بعدها در فیلم‌هایی چون «پرتگاه مخوف» (۱۹۶۳ میلادی)، «شیطون بلا» (۱۹۶۵) و «پنجره» (۱۹۷۰) ظاهر شد. ترانه‌های او که توسط آهنگ‌سازانی چون واروژان و حسن شماعی‌زاده نوشته‌شده و شعرهای شهیار قنبری در آن به کار رفته بود، برای او موفقیت بزرگی پدیدآورد. تا حدی که سایر خوانندگان پاپ زن ایرانی به تقلید از سبک او پرداختند. سبک او در دهه هفتاد میلادی، در اوج شهرتش به عنوان خواننده و هنرپیشه، الگوی زنان ایرانی واقع شد که به‌جز گوش سپردن به ترانه‌های او، از سبک پوشیدن جامه، مینی‌ژوپ و مدل موی کوتاه او معروف به مدل گوگوشی تقلید می‌نمودند؛ و در حال حاضر نیز اکثر مدل‌های قدیمی به نام وی ثبت شده‌است.[۲]
آهنگ هجرت با شعر شهیار قنبری و با آهنگسازی و تنظیم ناصر چشم آذر که قرار بود، حسین اهنیان مقدم ملقب به افشین مقدم این ترانه را اجرا کند اما به دلیل تصادف فوت می‌کند، و گوگوش این ترانه را اجرا می‌کند. به گفته عده‌ای از موسیقی دانان این آهنگ یکی از شاهکارهای موسیقی ایرانیست.
گوگوش از جمله هنرمندانی بود که به جشن تولّد ولیعهد، رضا پهلوی دعوت شد و در آن جشن، اجرای برنامه زنده داشت.[۱۰]
پس از انقلاب
او پس از انقلاب به دادگاه‌های انقلاب اسلامی احضار شد.[۱۱] با وقوع انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و برپایی نظام جمهوری اسلامی، موسیقی پاپ و آوازخوانی زنان در محافل عمومی ممنوع اعلام شد. با وجود آن‌که اکثر هنرمندان ایرانی، مهاجرت از ایران را انتخاب کردند؛ گوگوش که به هنگام وقوع انقلاب در ایالات متحده به سر می‌برد، به ایران بازگشت؛ و گوشه‌گیری در پیش گرفت.[۲]
با وجود حاکمیت نظام اسلامی بر ایران، ترانه‌ها و موزیک ویدیوهای گوگوش به وفور و سهولت در ایران یافت می‌شد و گوگوش هم‌چنان طرفداران بیشتری را جذب می‌کرد. با انتخاب محمد خاتمی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در سال ۱۳۷۶ بسیاری از محدودیت‌های پیشین برداشته شد. به برخی از زنان (گوگوش میان آنان نبود) اجازه داده شد تا در محافلی که همهٔ حضار، زن باشند به اجرای برنامه بپردازند. اگرچه پخش و توزیع موسیقی پاپ هم‌چنان ممنوع بود، ولی مالکیت آن مشکلی نداشت.[۲]
شروع دوباره
گوگوش بعد از بیست و یک سال سکوت و گوشه‌گیری در ایران، در سال ۱۳۷۹ موفق به کسب گذرنامه شد و با خروج از ایران فعالیت هنری خود را با ارائه آلبوم زرتشت که بخشی از آن در ایران به صورت مخفیانه ضبط و در کانادا تکمیل و پخش شده بود، از سرگرفت و به انجام سری کنسرت‌های بازگشت پرداخت که با استقبال بی‌نظیر ایرانیان و فارسی‌زبانان خارج از ایران مواجه شد.
وی در سال ۱۳۸۳ آلبوم آخرین خبر و در سال ۱۳۸۵ آلبوم مانیفست را منتشر کرد که مورد استقبال شدید دوستداران وی قرار گرفت. او بعد از ۲ سال سکوت مجدد، تور سال ۲۰۰۵ آمریکا را آغاز کرد که اولین کنسرت آن در تاریخ ۱۷ سپتامبر در فروم لس‌آنجلس اجرا شد.
کنسرت‌های دبی
گوگوش تقریباً هر سال در شهر دبی، امارات کنسرت برگزار می‌کند. قیمت بلیط کنسرت‌های او از ۳۵۰ تا ۲٬۰۰۰ درهم (از ۹۵ تا ۵۴۰ هزار تومان)[۱۲] است که باعث شده که کنسرت‌هایش از گران‌ترین کنسرت‌های اجرا شده در دبی به حساب آید. هواداران بسیاری از ایران و کشورهای فارسی‌زبان دیگر، تنها بخاطر دیدن اجرای زندهٔ گوگوش به دبی سفر می‌کنند.[۱۳] تعداد تماشاچیان برخی از کنسرت‌های او در دبی، بیش ۱۲ هزار نفر بوده‌است.[۱۴]
گوگوش همچنین در آخرین قسمت برنامه تلویزیونی آکادمی موسیقی گوگوش ۱۳۹۰، به اجرای ترانهٔ «یه حرفایی» همراه با حاضرین پرداخت.
ترانه‌شناسی
.jpg)
- آلبوم‌های قبل انقلاب
- مسبب (همراه با داریوش)
- نیمهٔ گمشدهٔ من
- فصل تازه
- همسفر
- جاده
- مرداب
- کویر
- کوه
- اگه بمونی، اگه نمونی
- پل
- ستاره آی ستاره
- من و گنجشکای خونه
- لحظهٔ بیداری
- در امتداد شب
- دو ماهی
- دو پنجره
- شناسنامه ۱
- شناسنامه ۲
بعد از انقلاب:
- زرتشت
- ۱۳۸۵ - مانیفست
- ۱۳۸۷ - شب سپید
- ۱۳۸۹ - حجم سبز (همکاری با اردلان سرفراز و فرید زولاند)
- ۱۳۹۱ - اعجاز
- تک‌آهنگ نوستالژی (اجرای مشترک با ابی)
- ۱۳۹۴ - عکس خصوصی
فیلم‌شناسی
| عنوان | سال | نقش | کارگردان(ها) |
|---|---|---|---|
| در امتداد شب | ۱۳۵۶ | پروانه | پرویز صیاد |
| نازنین | ۱۳۵۵ | نیر | علیرضا داوودنژاد |
| ماه عسل | ۱۳۵۵ | مینو | فریدون گله |
| همسفر | ۱۳۵۴ | عاطفه | مسعود اسداللهی |
| شب غریبان | ۱۳۵۴ | رضا | فرزان دلجو |
| ممل آمریکایی | ۱۳۵۳ | نسرین | شاپور قریب |
| بی‌تا | ۱۳۵۱ | بی‌تا | هژیر داریوش |
| احساس داغ | ۱۳۵۰ | روبیک زادوریان | |
| قصاص | ۱۳۵۰ | نظام فاطمی | |
| آسمون بی‌ستاره | ۱۳۵۰ | حمید مجتهدی | |
| پنجره | ۱۳۴۹ | لیلی | جلال مقدم |
| جنجال عروسی | ۱۳۴۹ | احمد نجیب‌زاده | |
| طلوع | ۱۳۴۹ | سلیمان میناسیان و هراند میناسیان | |
| گناه زیبایی | ۱۳۴۸ | سیروس جراح‌زاده | |
| شب فرشتگان | ۱۳۴۷ | فریدون گله | |
| سه دیوانه | ۱۳۴۷ | پروانه | جلال مقدم |
| ستاره هفت آسمان | ۱۳۴۷ | حسین مدنی | |
| دروازه تقدیر | ۱۳۴۶ | حمید مجتهدی | |
| چهار خواهر | ۱۳۴۶ | احمد نجیب‌زاده | |
| گنج و رنج | ۱۳۴۶ | صمد صباحی | |
| در جستجوی تبهکاران | ۱۳۴۶ | احمد صفایی | |
| گدایان تهران | ۱۳۴۵ | محمدعلی فردین | |
| حسین کرد | ۱۳۴۵ | اسماعیل کوشان | |
| فیل و فنجان | ۱۳۴۵ | رحیم روشنیان | |
| شیطون بلا | ۱۳۴۴ | نظام فاطمی | |
| پرتگاه مخوف | ۱۳۴۲ | رضا صفایی | |
| بیم و امید | ۱۳۳۹ | گرجی عبادیا | |
| فرشته فراری | ۱۳۳۹ | گرجی عبادیا |
پانویس‌ها و منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «زندگینامه گوگوش». وبگاه رسمی گوگوش. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۳.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ "گوگوش". دانشنامه بریتانیکا. 2008. Archived from the original on 28 January 2013. Retrieved 16 May 2008.
- ↑ "Iran's pop diva to sing again". BBC. 2008. Archived from the original on 28 January 2013. Retrieved 16 May 2008.
- ↑ Googooshmusic.com
- ↑ «بیوگرافی - گوگوش». ایران ترانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ «شاه‌ماهی موسیقی ایران ۶۵ ساله شد | همه مطالب مدیا سنتر | DW.COM | 06.05.2015». web.archive.org. ۲۰۱۵-۱۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۳-۲۵.
- ↑ "Googoosh The most celebrated Iranian pop artist of all times". Iran Chamber Society.
Googoosh was born Faegheh Atashin in 1951 on Sarcheshmeh Street, in an old part of Tehran, to Azerbaijani immigrant parents from the former Soviet Union
- ↑ "Biography Personal". googoosh.com. Archived from the original on 25 April 2012. Retrieved 8 December 2012.
- ↑ "Googoosh.com - About Googoosh". googoosh.com. February 2, 2008. Archived from the original on February 2, 2008. Retrieved February 28, 2019.
- ↑ Googoosh - Reza Pahlavi's Birth Day در یوتیوب
- ↑ فرارو. «(تصویر) احضاریه گوگوش، هایده و حمیرا».
- ↑ «حاشیه‌های کنسرت گوگوش در دبی». عصر ایران. ۱۰ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ تیر ۱۳۹۰.
- ↑ «غوغای «شب سیپد» گوگوش در حاشیه خلیج فارس». رادیو فردا. ۸ فروردین ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ تیر ۱۳۹۰.
- ↑ «گزارش ایرنا از کنسرت گوگوش در دبی». فرارو. ۱۰ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۵ تیر ۱۳۹۰.
پیوند به بیرون
در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد گوگوش اطلاعات بیشتری بیابید.
در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار