توکسوپلاسموز
توکسوپلاسموز یا توکسوپلاسموزیس (به انگلیسی: Toxoplasmosis) عبارت است از یک بیماری انگلی عفونی که توسط یک انگل یوکاریوت تک سلولی از هاگ‌داران به‌نام توکسوپلاسما گوندی ایجاد می‌شود.[۳] این بیماری در انسان‌ها، برخی پستانداران و حتی پرندگان ایجاد می‌شود.
| توکسوپلاسموز | |
|---|---|
 | |
| تصویر میکروسکوپی انگل‌های توکسوپلاسما گوندی | |
| تخصص | بیماری‌های عفونی |
| نشانه‌ها | معمولاً فاقد علامت است. در صورت ابتلا در طول بارداری، می‌تواند منجر به مشکل در جنین شود.[۱][۲] |
| علت | توکسوپلاسما گوندی[۳] |
| عوامل خطر | مصرف غذاهای نیمه‌پختهٔ حاوی انگل تماس نزدیک با مدفوع گربه‌های مبتلا شده[۳] |
| روش تشخیص | آزمایش خون و آزمایش مایع آمنیوتیک[۴] |
| درمان | هنگام بارداری: اسپیرامایسین یا پیریمتامین/تریپل سولفا و فولینیک اسید[۵] |
| فراوانی | تا ۵۰ درصد از مردم، در طول زندگی، مبتلا می‌شوند. سالانه ۲۰۰/۰۰۰ مورد ابتلا، از طریق مادر به جنین[۶][۷] |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| پیشنت پلاس | توکسوپلاسموز |
عفونت این انگل در افراد بالغ و سالم غالباً بدون علائم بالینی است.[۲] در برخی از افراد مبتلا به عفونت، علائمی خفیف مانند علائم یک بیماری شبه‌آنفلوانزایی همچون دردهای عضلانی و تورم در گره‌های لنفاوی برای هفته‌ها یا ماه‌ها دیده می‌شود.[۸] در تعداد کمی از بیماران مشکلات چشمی نیز مشاهده می‌شود. برخی از بیماران دارای دستگاه ایمنی ضعیف ممکن است دچار مشکلات عصبی چون عدم تعادل و هماهنگی عضلات و اعضای بدن شوند.[۹] شکل حاد بیماری ممکن است با تب و لنفوسیتوز همراه باشد. در شکل فوق حاد یا وخیم بیماری که به ندرت اتفاق می‌افتد علائم مغزی، پنومونی، درگیری عمومی عضلات و حتی مرگ بروز می‌کند. حدود نیمی از جمعیت جهان به این بیماری مبتلا می‌شوند اما معمولاً علائمی بروز نمی‌یابد. همچنین سالانه حدود ۲۰۰ هزار مورد توکسوپلاسموز حین بارداری رخ می‌دهد.[۱۰]
انگل به دو صورت تولید مثل جنسی و غیرجنسی تکثیر می‌شود و تکثیر جنسی آن فقط در بدن گربه‌ایان رخ می‌دهد.[۱۱] گربه‌ها علاوه بر میزبان اصلی در صورت مصرف گوشت و غذای آلوده به انگل می‌توانند به عنوان میزبان واسط نیز در چرخه زندگی انگل نقش ایفا کنند.
بروز بیماری و علائم ویرایش
بیماری به چند شکل در انسان بروز می‌کند:
۱) توکسوپلاسموز اکتسابی: در این حالت از بیماری معمولاً افراد مبتلا فاقد علائم بالینی هستند. تک‌یاخته پس از ورود به بدن به غدد لنفاوی حمله نموده و سپس از طریق خون به اندام‌های مختلف مهاجرت و در داخل سلول‌ها تکثیر می‌یابد و در بافت‌های مختلف تبدیل به کیست می‌گردد. توکسوپلاسموز اکتسابی ممکن است به سه شکل لنفاوی، اگزانتماتیک و مغزی نخاعی تظاهر یابد.
۲) توکسوپلاسموز مادرزادی: در شکل مادرزادی با توجه به سن جنین در زمان ابتلا و میزان حفاظت آن به وسیله پادتن‌های مادری شدت بیماری متفاوت است. میزان این شکل از بیماری ۱–۵ مورد در هر هزار حاملگی می‌باشد. نوزادان آلوده شده مادرزادی می‌توانند سندرم‌های مشخصی همچون هیدروسفالی، میکروسفالی، کوریورتینیت، کلسیفیکیشن مغزی، اختلالاتی روانی، حرکتی و تشنج را نشان دهند. گاهی عوارض احشایی و عضلانی بروز می‌کند.
۵۸–۷۲ درصد نوزادان متولد شده در زمان تولد بدون علامت، ۱۰–۱۳ درصد دارای اختلالات متوسط تا شدید بینایی، ۸–۱۰ درصد دارای ضایعات شدید چشمی و مغزی و ۵–۱۵ درصد نوزدان می‌میرند.
ابتلا مادر در سه‌ماهه آخر بارداری معمولاً با عوارض خفیف‌تری در نوزاد همراه است.
توکسوپلاسموز مادرزادی تنها درصورتی بروز می‌کند که مادر در طی دوران آبستنی به انگل آلوده شود.
۳) توکسوپلاسموز چشمی: اگر توکسوپلاسموز مادرزادی حالت مزمن پیدا کند این شکل از بیماری دیده می‌شود.
ضایعات بیشتر موضعی و محدود بوده و اعتقاد بر این است ضایعات چشمی به دنبال پاره شدن کیست انگل در شبکیه به وجود می‌آیند. این شکل بیماری در سنین ۱۰–۲۰ سال بروز می‌کند و به ندرت در افراد مبتلا به توکسوپلاسموز اکتسابی دیده می‌شود.
انتقال بیماری ویرایش
توکسوپلاسما گوندی معمولاً از طریق یکی از روش‌های زیر انتقال می‌یابد:
از طریق خوراکی و بلعیدن اتفاقی انگل ویرایش
مصرف گوشت‌های خام یا کم‌پخته شده، به‌خصوص گوشت خوک و بره یا انتقال از طریق تماس با اشیا مرتبط با گوشت آلوده مثل چاقو و ظروف. مصرف میوه و سبزیجات شسته نشده که در تماس با مدفوع گربهٔ آلوده بوده‌اند، تماس با مدفوع یا اشیا و وسایل و ظرف خاک گربه آلوده به انگل و خورده شدن اتفاقی انگل یا کیست آن[۱۲]
مصرف شیر و لبنیات غیر پاستوریزه به خصوص شیر بز،[۱۳]مصرف آب تصفیه نشده و آلوده به کیست یا انگل، مصرف غذاهای دریایی خام[۱۴]
از طریق انتقال خون
انتقال خون آلوده از بیمار به فرد سالم که به ندرت اتفاق می‌افتد.
انتقال مادرزادی
انتقال مادرزادی بیشتر در انسان مطرح است ولی در گربه‌ها نیز دیده می‌شود ولی خیلی معمول نیست.
انتقال بیماری به صورت فرد به فرد از طریق تماس‌های عادی رخ نمی‌دهد.
تشخیص ویرایش
روش‌های تشخیصی متعددی برای این بیماری تعریف شده‌است اما تشخیص قطعی و سریع این بیماری نسبتاً دشوار است. روش‌ها شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی، بررسی‌های آزمایشگاهی خون و بافت‌ها و روش‌های مولکولی و سرم‌شناسی یا ترکیبی از این‌ها می‌باشد. در خون معمولاً سطح آنتی‌بادی علیه توکسوپلاسما (ایمونوگلوبولین ام و ایمونوگلوبولین جی) اندازه‌گیری می‌شود. انگل همچنین در خون، مایع آمنیوتیک و مایع مغزی نخاعی حضور داشته و با روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) قابل شناسایی است اما ممکن است که انگل در بدن به صورت کیست درآمده و از این روش قابل شناسایی نباشد.[۱۵]
درمان ویرایش
معمولاً برای فرد سالم، غیرباردار و بدون علامت درمان لازم نیست. افراد دارای دستگاه ایمنی ضعیف مثل مبتلایان به ایدز نیاز به اقدامات درمانی دارند. برای کودک زیر ۵ سال داروهایی تجویز می‌گردد تا از عوارض چشمی پیشگیری شود. در زنان باردار، بیماری به جهت احتمال درگیری جنین بسیار حائز اهمیت است. در بیمار دچار نقص ایمنی، درمان با دارو صورت می‌گیرد. نوزادان دچار عفونت با دارو درمان می‌شوند (چه با علامت چه بدون علامت زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس از تولد تکثیر یابند).
در ضمن در بعضی موارد که این بیماری از خود عوارض چشمی نشان داده باشد اگر کامل درمان نشود ممکن است بعد از گذشت ۵ تا ۱۰ سال دوباره عود کند و نیاز به درمان مجدد داشته باشد.
تری متوپریم و سولفامتوکسازول هردو بر انگل مؤثرند لذا کوتریموکسازول که ترکیب این دو است درمان انتخابی است که به مدت ۴–۳ هفته و همراه فولینیک اسید برای کاهش اثرات جانبی دارو، غالباً تجویز می‌شوند. گاه به‌جای این داروها، کلیندامایسین یا مینوسایکلین تجویز می‌شود. کورتیکواستروئیدها نیز در صورت لزوم، برای کاهش التهاب، تجویز می‌شوند.
پژوهش‌ها ویرایش
توکسوپلاسموزیس در افراد دارای دستگاه ایمنی سالم و فعال معمولاً فاقد هرگونه علائم و عوارض است.[۱۶] پژوهش‌ها و شواهد اخیر، نشان می‌دهند که توکسوپلاسموز ممکن است بر رفتارها و ایجاد تنش‌های عصبی و اختلالات مختلف روانی مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی مؤثر باشد.[۱۷][۱۸]
در مطالعات علمی، سطح پادتن این انگل در خون افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، به میزان ۲/۷ برابر بالاتر از افراد سالم یافت شد.[۱۹][۲۰][۲۱] در طی پژوهشات علمی بر روی ۲ میلیون شخص مبتلا به اسکیزوفرنی مشخص شد که احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی در میان افراد جمعیت ۰٫۳ درصد تا ۰٫۷ درصد است.[۲۲]در حالی که این احتمال در افراد با سابقه توکسوپلاسموزیس ۲۴ درصد بیشتر است.[۲۳] این درحالی است که در صورتی که یکی از والدین به اسکیزوفرنی مبتلا باشد این احتمال در بدترین شرایط فقط ۱۰ درصد بیشتر است.[۲۴]
در خون بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال دوقطبی، میزان پادتن، بالاتر از افراد سالم است.[۲۵][۲۶][۲۷]
تحقیق اخیر در دانشگاه لیدز نشان داده‌است که انگل آنزیمی با فعالیت هیدروکسیلاز تیروزین و فنیل آلانین هیدروکسیلاز تولید می‌کند. این آنزیم ممکن است منجر به تغییرات رفتاری در بیماران مبتلا به توکسوپلاسموز شود. این اتفاق با تغییر تولید دوپامین، انتقال دهنده عصبی درگیر در خلق و خوی، معاشرت، توجه، انگیزه و الگوهای خواب مشاهده می‌شود.
در مطالعه سرولوژیکی بزرگی در ایالات متحده شواهدی وجود دارد که آلودگی به توکسوپلاسما در مجموعه‌ای از افراد جوان مبتلا به اختلال دو قطبی نوع اول رشد داشته که با علائم شیدایی و افسردگی بالا همراه بوده‌است.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامCDC2015Symوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Hunter, CA; Sibley, LD (November 2012). "Modulation of innate immunity by Toxoplasma gondii virulence effectors". Nature Reviews Microbiology. 10 (11): 766–78. doi:10.1038/nrmicro2858. PMC 3689224. PMID 23070557.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ "Parasites – Toxoplasmosis (Toxoplasma infection) Epidemiology & Risk Factors". March 26, 2015. Archived from the original on 23 August 2015. Retrieved 22 August 2015.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامCDC2013Diagوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامCDC2014Txوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامTorgersonMastroiacovo2013وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامGlobal threatوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "toxoplasmosis". Archived from the original on 2015-09-08.
- ↑ Prevention، CDC-Centers for Disease Control and (۲۰۱۹-۰۲-۲۸). «CDC - Toxoplasmosis - Disease». www.cdc.gov (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۳.
- ↑ Ferguson, David J. P. (2009-03). "Toxoplasma gondii: 1908-2008, homage to Nicolle, Manceaux and Splendore". Memorias Do Instituto Oswaldo Cruz. 104 (2): 133–148. doi:10.1590/s0074-02762009000200003. ISSN 1678-8060. PMID 19430635.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Prevention، CDC-Centers for Disease Control and (۲۰۱۹-۰۲-۲۸). «CDC - Toxoplasmosis - Biology». www.cdc.gov (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۵.
- ↑ «Wayback Machine». web.archive.org. 2006-10-06. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اكتبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در 2021-09-22. تاریخ وارد شده در
|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Validate User». academic.oup.com. doi:10.1093/cid/cis508. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۲.
- ↑ Pereira, Karen Signori; Franco, Regina M. B.; Leal, Diego A. G. (2010). "Transmission of toxoplasmosis (Toxoplasma gondii) by foods". Advances in Food and Nutrition Research. 60: 1–19. doi:10.1016/S1043-4526(10)60001-0. ISSN 1043-4526. PMID 20691951.
- ↑ Switaj, K.; Master, A.; Skrzypczak, M.; Zaborowski, P. (2005-03). "Recent trends in molecular diagnostics for Toxoplasma gondii infections". Clinical Microbiology and Infection: The Official Publication of the European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases. 11 (3): 170–176. doi:10.1111/j.1469-0691.2004.01073.x. ISSN 1198-743X. PMID 15715713.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Fuglewicz, Aleksander J.; Piotrowski, Patryk; Stodolak, Anna (2017-09). "Relationship between toxoplasmosis and schizophrenia: A review". Advances in Clinical and Experimental Medicine: Official Organ Wroclaw Medical University. 26 (6): 1031–1036. doi:10.17219/acem/61435. ISSN 1899-5276. PMID 29068607.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Webster JP, Kaushik M, Bristow GC, McConkey GA (Jan 1, 2013). "Toxoplasma gondii infection, from predation to schizophrenia: can animal behaviour help us understand human behaviour?". The Journal of Experimental Biology. 216 (Pt 1): 99–112. doi:10.1242/jeb.074716. PMC 3515034. PMID 23225872.
- ↑ Fuglewicz, AJ; Piotrowski, P; Stodolak, A (September 2017). "Relationship between toxoplasmosis and schizophrenia: A review". Advances in Clinical and Experimental Medicine. 26 (6): 1031–1036. doi:10.17219/acem/61435. PMID 29068607.
- ↑ Flegr, Jaroslav (2013-01-01). "Influence of latent Toxoplasma infection on human personality, physiology and morphology: pros and cons of the Toxoplasma-human model in studying the manipulation hypothesis". The Journal of Experimental Biology. 216 (Pt 1): 127–133. doi:10.1242/jeb.073635. ISSN 1477-9145. PMID 23225875.
- ↑ Torrey EF, Bartko JJ, Yolken RH (2012). "Toxoplasmosis gondii and other risk factors for schizophrenia: An update". Schizophrenia Bulletin. 38 (3): 642–647. doi:10.1093/schbul/sbs043. PMC 3329973. PMID 22446566. Archived from the original on 2015-09-04.
- ↑ Arias, I; Sorlozano, A; Villegas, E; de Dios Luna, J; McKenney, K; Cervilla, J; Gutierrez, B; Gutierrez, J (April 2012). "Infectious agents associated with schizophrenia: a meta-analysis". Schizophrenia Research. 136 (1–3): 128–36. doi:10.1016/j.schres.2011.10.026. PMID 22104141. S2CID 2687441. Archived (PDF) from the original on 2015-09-04.
- ↑ Javitt, Daniel C. (2014-06). "Balancing therapeutic safety and efficacy to improve clinical and economic outcomes in schizophrenia: a clinical overview". The American Journal of Managed Care. 20 (8 Suppl): S160–165. ISSN 1936-2692. PMID 25180705.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "Toxoplasma Infection Increases Risk Of Schizophrenia, Study Suggests". ScienceDaily (به انگلیسی). Retrieved 2021-12-31.
- ↑ "What Causes Schizophrenia?". WebMD (به انگلیسی). Retrieved 2021-12-31.
- ↑ "Is there any association between Toxoplasma gondii infection and bipolar disorder? A systematic review and meta-analysis". Journal of Affective Disorders (به انگلیسی). 209: 59–65. 2017-02-01. doi:10.1016/j.jad.2016.11.016. ISSN 0165-0327.
- ↑ de Barros, João Luís Vieira Monteiro; Barbosa, Izabela Guimarães; Salem, Haitham; Rocha, Natalia Pessoa; Kummer, Arthur; Okusaga, Olaoluwa O.; Soares, Jair C.; Teixeira, Antonio Lucio (2017-02). "Is there any association between Toxoplasma gondii infection and bipolar disorder? A systematic review and meta-analysis". Journal of Affective Disorders. 209: 59–65. doi:10.1016/j.jad.2016.11.016. ISSN 1573-2517. PMID 27889597.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Webster, Joanne P.; Kaushik, Maya; Bristow, Greg C.; McConkey, Glenn A. (2013-01-01). "Toxoplasma gondii infection, from predation to schizophrenia: can animal behaviour help us understand human behaviour?". The Journal of Experimental Biology. 216 (Pt 1): 99–112. doi:10.1242/jeb.074716. ISSN 1477-9145. PMC 3515034. PMID 23225872.
- ویکی‌پدیای انگلیسی[توکسوپلاسموز http://en.wikipedia.org/wiki/Toxoplasmosis]
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ توکسوپلاسموز موجود است. |