جیمی کارتر
جیمز ارل کارتر جونیور (به انگلیسی: James Earl Carter Jr.) (زادهٔ ۱ اکتبر ۱۹۲۴) معروف به جیمی کارتر یک سیاستمدار، تاجر و خیّر آمریکایی است که طی سالهای ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ به عنوان سی و نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا از حزب دموکرات فعالیت می‌کرد. وی قبل از ریاست‌جمهوری از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷ به عنوان سناتور ایالتی جورجیا و از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۵ به عنوان هفتاد و ششمین فرماندار جورجیا خدمت می‌کرد. از زمان ترک ریاست جمهوری، کارتر همچنان به عنوان یک شهروند درگیر پروژه‌های سیاسی و اجتماعی بوده‌است. در سال ۲۰۰۲، به دلیل فعالیت در تأسیس مرکز کارتر، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
جیمی کارتر | |
|---|---|
 تک‌چهره رسمی، ۱۹۷۷ | |
| سی و نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده | |
| مشغول به کار ۲۰ ژانویه ۱۹۷۷ – ۲۰ ژانویه ۱۹۸۱ | |
| معاون رئیس‌جمهور | والتر ماندیل |
| پس از | جرالد فورد |
| پیش از | رونالد ریگان |
| هفتاد و ششمین فرماندار جورجیا | |
| مشغول به کار ۱۲ ژانویه ۱۹۷۱ – ۱۴ ژانویه ۱۹۷۵ | |
| معاون | لستر مادوکس |
| پس از | لستر مادوکس |
| پیش از | جورج بوزبی |
| عضو سنای ایالتی جورجیا از حوزهٔ ۱۴ام | |
| مشغول به کار ۱۴ ژانویه ۱۹۶۳ – ۱۰ ژانویه ۱۹۶۷ | |
| پس از | منطقه تاسیس‌شده |
| پیش از | هیو کارتر |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | جیمز ارل کارتر جونیور ۱ اکتبر ۱۹۲۴ (۹۶ سال) پلینز، جورجیا، ایالات متحده |
| حزب سیاسی | دموکرات |
| همسر(ان) | روزالین کارتر (ا. ۱۹۴۶) |
| فرزندان | ۴، از جمله جک و ایمی |
| والدین | |
| اقامتگاه | پلینز، جورجیا، ایالات متحده |
| تحصیلات | آکادمی نیروی دریایی آمریکا (بی‌اس، ۱۹۴۶) |
| جایزه‌های غیرنظامی | جایزه صلح نوبل |
| امضا |  |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری |  ایالات متحده |
| خدمت/شاخه |  نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا |
| سالهای خدمت |
|
| درجه |  ناوسروان |
| نشان‌های نظامی | |
کارتر که در پلینز، جورجیا بزرگ شد، در سال ۱۹۴۶ با مدرک لیسانس از آکادمی نیروی دریایی آمریکا فارغ‌التحصیل شد و به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا پیوست. پس از مرگ پدرش در سال ۱۹۵۳، کارتر کار خود در نیروی دریایی را ترک کرد و به خانه خود در جورجیا بازگشت تا زمام امور کشت بادام زمینی خانواده اش را به دست گیرد. در همین دوره بود، که کارتر انگیزه پیدا کرد تا با جو جدایی نژادی مخالفت کند و از جنبش رو به رشد حقوق مدنی سیاهپوستان حمایت کند. او به یک فعال سیاسی در درون حزب دموکرات تبدیل شد. از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷، کارتر در سنای ایالتی جورجیا خدمت کرد و در ۱۹۷۰، با شکست دادن کارل سندرز، فرماندار سابق در یک کمپین مبتنی بر مبارزه با جدایی نژادی و پیروی از سیاست تبعیض مثبت برای اقلیت‌های نژادی به عنوان فرماندار جورجیا انتخاب شد. کارتر تا سال ۱۹۷۵ به عنوان فرماندار باقی ماند. در سال ۱۹۷۶ کارتر برای ریاست‌جمهوری نامزد شد. علیرغم این که در ابتدای مبارزات انتخاباتی‌اش، در خارج از جورجیا چندان شناخته شده نبود، توانست با پیروزی در انتخابات داخلی حزب، نامزدی حزب دموکرات را در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۷۶ به دست آورد. در انتخابات سراسری، کارتر، رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه وقت جرالد فورد را در انتخاباتی نزدیک شکست داد.
در دوره کارتر به عنوان رئیس‌جمهور، دو وزارتخانه جدید کابینه، وزارت انرژی و وزارت آموزش تأسیس شدند. وی یک سیاست ملی انرژی ایجاد کرد که شامل حفاظت ، کنترل قیمت و استفاده از فناوری‌های جدید بود. در سیاست خارجی، کارتر پیمان کمپ دیوید، معاهدات کانال پاناما و دور دوم مذاکرات محدودسازی جنگ‌افزار راهبردی (SALT II) را دنبال کرد. در جبهه اقتصادی، او با رکود تورمی روبرو شد، ترکیبی مداوم از تورم بالا، بیکاری زیاد و رشد کند اقتصادی. پایان تنها دوره ریاست جمهوری وی با بحران گروگانگیری ایران در طی سالهای ۱۹۷۹–۱۹۸۱، بحران انرژی ۱۹۷۹، حادثه تأسیسات هسته‌ای جزیره تری مایل و حمله شوروی به افغانستان همراه شد. در پاسخ به حمله شوروی، کارتر با پایان دادن به سیاست کاهش تنش که از زمان رئیس‌جمهور نیکسون اتخاذ شده بود، تنش در جنگ سرد را افزایش داد، تحریم‌هایی علیه شوروی اعمال کرد و تحریم بازیهای المپیک تابستانی سال ۱۹۸۰ را که در مسکو برگزار می‌شد، رهبری کرد. در سال ۱۹۸۰، کارتر در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات با چالشی از سوی سناتور تد کندی روبرو شد، اما وی توانست مجدداً نامزدی حزب را بدست آورد. در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۸۰ کارتر با اختلاف بسیار زیاد آرای الکترال، از نامزد جمهوری‌خواه، رونالد ریگان شکست خورد.
وی تنها رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا است که یک دوره کامل ریاست‌جمهوری را سپری کرد و نتوانست هیچ قاضی‌ای را به دادگاه عالی ایالات متحده آمریکا منصوب کند. نظرسنجی‌های مورخان و تحلیلگران سیاسی معمولاً کارتر را به عنوان یک رئیس‌جمهور کمتر از حد متوسط رتبه‌بندی می‌کند. فعالیت‌های کارتر از زمان ترک ریاست جمهوری نسبت به خود ریاست جمهوری‌اش مطلوب تر دیده شده‌است.
در سال ۱۹۸۲، کارتر، مرکز کارتر را برای ارتقا و گسترش حقوق بشر تأسیس کرد و به دلیل بیست سال فعالیتش در این مرکز، جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۲ را از آن خود کرد. او در زمینه‌های مختلف بیش از ۳۰ کتاب نوشته‌است. وی همچنین عضو سازمان ریش‌سفیدان است که برای برقراری صلح در جهان تلاش می‌کنند و دزموند توتو نیز در آن عضویت دارد. نلسون ماندلا نیز عضو سازمان ریش سفیدان بود.
زندگی‌نامهویرایش
کارتر در یکم اکتبر ۱۹۲۴ میلادی در شهر پلینز (Plains) ایالت جورجیا به دنیا آمد. در میان روسای جمهور ایالات متحده، جیمی کارتر نخستین رئیس‌جمهوری است که در بیمارستان به دنیا آمده‌است.[۱] پدرش جمیز اِرل کارتر و مادرش لیلیان گوردی بودند. دغدغه اصلی سالهای رشد او در خانواده کشت بادام زمینی، گفتگوهای سیاسی و اعتقاد به کلیسای پروتستان باپتیست بود. کارتر در ۱۹۴۶ از آکادمی علوم دریایی آناپولیس مریلند دانش‌آموخته شد و همان سال با رزالین اسمیت ازدواج کرد و دارای سه پسر به نام‌های جان ویلیام (جک)، جیمز اِرل سوم (چیپ)، دانل جفری (جف) و یک دختر به نام اِمی‌لین شد. وی پس از هفت سال خدمت (۵۳ –۱۹۴۶) به عنوان افسر نیروی دریایی به پلینز برگشت. در سالهای ۶۶–۱۹۶۳ سناتور ایالت جورجیا و در سالهای ۷۴ –۱۹۷۱ فرماندار ایالت جورجیا بود. در میان فرمانداران جوان جنوب، او با تأکید بر محیط زیست، کارآمدی دولت و رفع موانع نژادی توجه بسیاری را به خود جلب کرد.
کارتر دانش‌آموخته رشته فیزیک از آکادمی نیروی دریایی آمریکا است. او ۲۳ کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده و هم‌اکنون استاد فرهنگ و ادبیات انگلیسی دانشگاه اموری است.[۲]
دوران ریاست جمهوریویرایش
جیمی کارتر در سالهای ۸۱ –۱۹۷۷ رئیس‌جمهور آمریکا بود. او در مسائل داخلی دستاوردهایی داشت، از جمله ایجاد هشت میلیون شغل، کاهش کسری بودجه، اتخاذ سیاست ملی انرژی و انجام اصلاحات در ادارات دولتی را می‌توان نام برد. کارتر در امور خارجی به دنباله‌روی از سیاست پیشینیان، مناسبات سیاسی کامل با جمهوری چین برقرار کرد و مذاکرات مربوط به پیمان محدودیت سلاح‌های هسته‌ای سالت‌دو را با اتحاد جماهیر شوروی به پایان رساند. در خاورمیانه با قرارداد کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ بین مصر و اسرائیل ارتباط برقرار کرد و توافقنامه‌های مربوط به کانال پاناما را به تصویب رساند. ۱
اقتصادویرایش
کارتر در دوره ریاست جمهوری دارای سابقه اقتصادی تقریباً مساوی بود. در دوسال اول ریاست کارتر ادامه بهبود رکود اقتصادی و بیکاری که در پایین‌تر از سطح قرار داشت در دستور کار بود. در دوران ریاست کارتر مشکلات اقتصادی از قبیل، کمبود بنزین و بیکاری و کمبود انرژی روبرو بود.
سفرهای بین‌المللیویرایش
کارتر دوازده سفر بین‌المللی به ۲۵ کشور در دوران ریاست جمهوری انجام داده‌است.[۳] کارتر اولین ریس جمهور آمریکا بود که در سال ۱۹۷۷ (میلادی) به کشورهای جنوب صحرای آفریقا و نیجریه سفر کرد. مسافرتش شامل سفر به اروپا و آسیا، آمریکای لاتین بود. او چندین سفر به خاورمیانه برای مذاکرات صلح انجام داد.
انقلاب ایرانویرایش
با آغاز حرکت انقلابی مردم ایران، کارتر در ۱۰ دی ماه ۱۳۵۶ به تهران سفر کرد تا حمایت کامل واشینگتن را به محمدرضا پهلوی ابلاغ کند. کارتر در ضیافتی که از طرف شاه به مناسبت ورودش ترتیب داده شده بود خطاب به محمدرضاشاه چنین گفت: «به دلیل رهبری بزرگ شاه، ایران جزیره ثبات در یکی از آشوب‌زده‌ترین نقاط جهان شده‌است. اعلی‌حضرت، این به دلیل تکریم بسیار نسبت به شما، رهبری شما و احترام و ستایش و عشقی است که ملت ایران به شما دارد. هیچ کشور دیگری در جهان برای برنامه‌ریزی مشترک از ایران به آمریکا نزدیک‌تر نیست. هیچ کشور دیگری برای بررسی مشکلات منطقه‌ای که مورد علاقهٔ هر دو طرف ما نیز هست ارتباط نزدیک‌تری از ایران با ما ندارد و هیچ رهبر دیگری نزد من احترامی عمیق‌تر و رابطه‌ای دوستانه‌تر ندارد». جیمی کارتر نهایتاً دست به دست خمینی داد و به او در به دست گرفتن قدرت کمک کرد، این نقطه تاریک در کارنامه او، کنار جنگ سرد جدید با شوروی که موجب تهاجم شوروی به افغانستان در دسامبر ۱۹۷۹ شد در کارنامه جیمی‌کارتر در شرح جایزه صلح نوبل او به عنوان انتقاد یادآوری شد[۴] و در شبکه‌های خبری نیز انتشار یافت.[۵]
بحران دوران ریاست جمهوریویرایش
از ۱۷ دی ماه ۱۳۵۶ با چاپ مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» حرکت انقلابی مردم ایران ابعاد تازه‌ای یافت و با تظاهرات و اعتصابات گسترده در طول سال ۱۳۵۷ ادامه یافت. کارتر به‌طور مرتب از طریق ویلیام هیلی سالیوان سفیر آمریکا در ایران و اردشیر زاهدی مسائل مربوط به ایران را پیگیری می‌کرد. برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر در خاطراتش می‌نویسد: در روز سوم نوامبر ۱۹۷۸ (۱۲ آبان ماه ۱۳۵۷) به دستور رئیس‌جمهور از ساعت نه و پنج دقیقه تا نه و یازده دقیقه مستقیماً با شاه گفتگو کردم. به شاه گفتم: آمریکا بدون هیچ ملاحظه‌ای در بحران کنونی کاملاً از شما پشتیبانی می‌کند.
برژینسکی در ادامه می‌نویسد هدف من از تماس با شاه روشن کردن این مطلب بود که رئیس‌جمهور آمریکا از او پشتیبانی کرده و در صدد بودم او را تشویق به انجام اقدام قاطع کنم، پیش از آنکه اوضاع از کنترل خارج شود. اما ماه‌ها بود که اوضاع از کنترل شاه خارج شده بود. سرانجام دو روز بعد از این تماس در ۱۴ آبان ماه ۱۳۵۷ جعفر شریف‌امامی که نخست‌وزیر وقت بود در مقابل مشکلات فراوان تاب نیاورد و پس از ۷۰ روز صدارت استعفاء داد تا ارتشبد غلامرضا ازهاری کابینه نظامی خود را به شاه معرفی کند. در ۲۱ نوامبر ۱۹۷۸ (۳۰ آبان ماه ۱۳۵۷) کارتر در دیدار با زاهدی از او خواست تا پشتیبانی شدید ایالات متحده آمریکا از شاه و نیاز به نشان دادن قاطعیت از سوی او را به شاه اعلام کند. کارتر که می‌دید ایران در حال خروج از اردوگاه غرب است روز پنجشنبه ۱۴ ژانویه ۱۹۷۹ (۱۴ دیماه ۱۳۵۷) ژنرال رابرت هایزر معاون فرماندهی نیروهای مسلح آمریکا در اروپا را به تهران فرستاد تا از فروپاشی ارتش شاهنشاهی در پی خروج شاه از کشور جلوگیری کند و هم‌زمان نظامیان را از دست زدن به اقدامی نسنجیده یا خشونت‌آمیز بر ضد حکومت شاپور بختیار بازدارد. سرانجام هایزر در ۱۴ بهمن ماه ۱۳۵۷ تهران را ترک کرد.
کارتر طی ۱۴ ماه آخر دوره ریاست جمهوریش، درگیر موضوع گروگانگیری کارمندان سفارت آمریکا در ایران بود. ادامه گروگانگیری و تورم مستمر در داخل آمریکا منجر به شکست کارتر در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۸۰ شد.
کارتر در مصاحبه با شبکه سی ان بی سی، دلیل انتخاب نشدن در دوره دوم ریاست جمهوری را عدم حمله نظامی به ایران می‌داند و می‌گوید من می‌توانستم ایران را با سلاح از نقشه جهان محو کنم ولی در این عملیات مردمان بی گناه زیادی کشته می‌شدند."مصاحبه جیمی کارتر با شبکهٔ سی ان بی سی " در یوتیوب
پس از ریاست جمهوریویرایش
پرزیدنت کارتر نقش مؤثری در گسترش صلح و دمکراسی در جهان در دوران ریاست جمهوری اش ایفا کرد. پیمان کمپ دیوید یکی از مهم‌ترین پیمان‌های صلح در طول تاریخ که نخستین و جدی‌ترین گام در پایان بخشیدن به جنگ اعراب و اسرائیل و نیز پایان بخش جنگ‌های ادامه‌دار مصر و اسرائیل بود با تلاش‌های پرزیدنت کارتر به ثمر رسید. همچنین نشست سیاسی گوادالوپ یکی از مهم‌ترین نشست‌های سیاسی رهبران بلوک غرب بود که در این نشست جیمی کارتر کوشید تا رهبران کشورهای قدرتمند سرمایه‌داری را متقاعد نماید حمایت از رژیم‌های دیکتاتوری را متوقف نمایند. بر اساس این اقدامات پرزیدنت کارتر در سال ۲۰۰۲ جایزه نوبل صلح را دریافت کرد.
واکنش‌هاویرایش
ایالات متحده آمریکا - دونالد ترامپ :(نقل از اقتصادنیوز) در واکنش به اظهارات اخیر کارتر که گفته بود ترامپ رئیس‌جمهور مشروع آمریکا به‌شمار نمی‌آید گفت که کارتر مرد خوبی است اما رئیس‌جمهور وحشتناکی بود.[۶]
کتاب‌هاویرایش
- Why Not the Best? (1975 and 1996)
- A Government as Good as Its People (1977 and 1996)
- Keeping Faith: Memoirs of a President (1982 and 1995) ISBN 1-55728-330-3
- Negotiation: The Alternative to Hostility (1984 and 2003) ISBN 0-86554-137-X
- The Blood of Abraham: Insights into the Middle East (1985, 1993 and 2007) ISBN 1-55728-293-5
- Everything to Gain: Making the Most of the Rest of Your Life (1987 and 1995), with Rosalynn Carter, ISBN 1-55728-388-5
- An Outdoor Journal (1988 and 1994) ISBN 1-55728-354-0
- Turning Point: A Candidate, a State, and a Nation Come of Age (1992) ISBN 0-8129-2299-9
- Talking Peace: A Vision for the Next Generation (1993 and 1995) ISBN 0-14-037440-X
- Always a Reckoning (1995) ISBN 0-8129-2434-7, a collection of poetry, illustrated by his granddaughter
- The Little Baby Snoogle-Fleejer (1995), a children's book, illustrated by his daughter
- Living Faith (1996) ISBN 0-8129-3034-7
- Sources of Strength: Meditations on Scripture for a Living Faith (1997) ISBN 0-8129-3236-6
- The Virtues of Aging (1998) ISBN 0-345-42592-8
- An Hour before Daylight: Memories of a Rural Boyhood (2001) ISBN 0-7432-1199-5
- Christmas in Plains: Memories (2001) ISBN 0-7432-2715-8 also available on Audio CD (2001, 2006)
- The Nobel Peace Prize Lecture (2002) ISBN 0-7432-5068-0
- The Hornet's Nest (2003) ISBN 0-7432-5542-9, a historical novel about the American Revolution, and the first work of fiction written by a U.S. President
- Sharing Good Times (2004) ISBN 0-7432-7068-1
- Our Endangered Values: America's Moral Crisis (2005) ISBN 0-7432-8501-8; Audio CD won a Grammy Award for best spoken-word album.
- Faith and Freedom: The Christian Challenge for the World (2005) ISBN 0-7156-3610-3; UK edition of Our Endangered Values
- فلسطین صلح نه تبعیض (2006) شابک ۰−۷۴۳۲−۸۵۰۲−۶
- Leading a Worthy Life: Sunday Mornings in Plains: Bible Study with Jimmy Carter (2007) Only available on Audio CD
- Measuring Our Success: Sunday Mornings in Plains: Bible Study with Jimmy Carter (2007) Only available on Audio CD
- A Remarkable Mother (2008) ISBN 978-1-4165-6245-0
- Beyond the White House: Waging Peace, Fighting Disease, Building Hope (2008) ISBN 1-4165-5880-2
نگارخانهویرایش
دیدار با کریستین آنفینسن (برنده جایزه نوبل شیمی ۱۹۷۲)
در حال اعطای مدال افتخار به یک اسقف ارتدکس
در دیداری با کرک داگلاس (بازیگر هالیوود و پدر مایکل داگلاس)
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ Bourne, Peter G. (1997). Jimmy Carter: A Comprehensive Biography From Plains to Post-Presidency. New York: Scribner. ISBN 978-0-684-19543-8.
- ↑ «Emory Law School: EPIC». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «Jimmy Carter - Travels of the President - Travels - Department History - Office of the Historian». history.state.gov. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۰۴.
- ↑ «Jimmy Carter - Facts». Nobel Prize. ۲۰۰۲.
- ↑ برخی ویدئوهای خبری
- ↑ اقتصاد نیوز (٨ تیر ١٣٩٨). «واکنش ترامپ به انتقادات تند کارتر».
پیوند به بیرونویرایش
- حضور در سی-سپن
- جیمی کارتر در Nobelprize.org
| پیشین: کوفی عنان / سازمان ملل متحد |
برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۲ |
پسین: شیرین عبادی |