شیرینی دانمارکی

شیرینی گل محمدی، نوعی شیرینی خشک یا نان شیرین است که در تهیه آن از آرد گندم، شیر، شکر، تخم مرغ، کره یا مارگارین، مخمر نان، وانیل و نمک استفاده می‌شود.

شیرینی گل محمدی

نوعی شیرینی گل محمدی که در تهیهٔ آن، از سیب هم استفاده شده
گونه	نان شیرین
خاستگاه	دانمارک، اتریش
مواد اصلی	آرد گندم، شیر، کره، تخم‌مرغ، شکر.
رسانه: شیرینی گل محمدی

نامگذاری

در قصه‌ای شیرینی گل محمدی آمده‌ است که منشأ پیدایش این شیرینی به اعتصاب کارگران نانوایی در دانمارک به سال ۱۸۵۰ میلادی برمی‌گردد. این اعتصاب باعث شد صاحبان نانوایی‌ها کارگرهایی را از خارج از کشور استخدام کنند که در میان آن‌ها چند نانوای اتریشی نیز حضور داشتند. این نانواهای اتریشی با خود، راه و روشی جدید در پخت‌وپز شیرینی و نان را هم آوردند. با استفاده از دستورالعمل‌های این افراد، شیرینی اتریشی Plundergebäck خیلی زود در دانمارک محبوب شد. پس از پایان یافتن منازعات کارگران و صاحبان نانوایی‌غڢها، نه‌تنها پخت شیرینی‌های اتریشی در دانمارک فراموش نشد بلکه دانمارکی‌ها دستور تهیه این شیرینی را به میل و ذائقه خود تغییر دادند. به‌طور مثال تغییراتی در میزان روغن و تخم‌مرغ آن ایجاد کردند. نتیجه این تغییرات پخت آن چیزی شد که ما در حال حاضر به‌عنوان شیرینی گل محمدی می‌شناسیم.

یک نمونه از شیرینی در نروژ، فنلاند و سوئد

یکی از روش‌های پخت‌وپزی که نانواهای اتریشی با خود به ارمغان آوردند روش لایه‌های وینی (Viennese) بود. با توجه به همین نام در ابتدا این شیرینی را در دانمارک به نام wienerbrød/wienerbröd (نان وینی Viennese) می‌خواندند، نامی که هنوز در شمال اروپا مانند نروژ و سوئد کاربرد دارد. در ضمن این لغت ریشه فنلادی به نام viineri دارد.

نمودار رشد تقاضا برای شیرینی گل محمدی در ۵ سال گذشته

مواد اولیه

شیرینی گل محمدی که در زبان انگلیسی صرفاً دِینییش نیز خوانده می‌شود؛ نوعی شیرینی خشک است که در تهیه آن از آرد سفید، شیر، شکر، تخم‌مرغ، کره یا کرهٔ گیاهی، مایه‌خمیر، وانیل و نمک استفاده می‌شود. این شیرینی دارای لایه‌های بسیاری است که اضافه نمودن مخمر باعث تورم یا پف آن می‌شود. پف شیرینی به دمای فر و تردی خمیر آن بستگی دارد. کره، روغن و چربی سنتی مورد استفاده در شیرینی گل محمدی است اما در تولید صنعتی از چربی شیرینی‌پزی برای تولید شیرینی گل محمدی استفاده می‌کنند.

تنوع شیرینی گل محمدی در کشورهای مختلف

دانمارک

یک نمونه شیرینی گل محمدی با شکلات و آجیل در یک نانوایی در دانمارک

شیرینی گل محمدی در دانمارک و دیگر کشورهای جهان، انواع و حتی اشکال مختلفی دارد. برخی از آن‌ها با شکلات، شکر، تخم‌مرغ، آجیل، مربا (معمولاً سیب یا آلو) و فرنی تهیه می‌شوند. شیرینی گل محمدی با طعم دارچین نیز در این کشور بسیار شناخته‌شده‌است. این شیرینی در اشکال مختلفی نیز پخته می‌شود. ازجمله به‌صورت حلقه‌ای یا به شکل ۸ و همچنین مارپیچی که به نام حلزونی شناخته‌شده‌است یا به شکل چوب‌شور که به آن کینگل می‌گویند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.

اتریش

سوغات وین (Viennoiserie) شیرینی‌هایی است که به‌وسیله طبخ مایه‌خمیری به همان سبک پخت نان یا کیک خامه‌ای تهیه می‌شود. به کمک افزودنی‌های مانند تخم‌مرغ، کره، شیر، خامه و شکر، محصول نهایی غنی‌تر، شیرین‌تر به‌دست می‌آید که آن را بیشتر به‌ظاهر یک شیرینی نزدیک می‌کند. بیشتر این شیرینی‌ها به‌وسیله خمیرهایی که لایه‌لایه شده‌اند تهیه می‌شود. این شیرینی‌ها معمولاً در وعده‌های صبحانه یا به‌صورت اسنک سرو می‌شوند.

فرانسه

با مطالعه تاریخچه شیرینی گل محمدی در فرانسه که امروزه به‌عنوان مهد شیرینی دنیا شناخته می‌شود در می‌یابیم که با افتتاح یک شیرینی‌پزی در سال ۱۸۳۹ به نام '' نانوایی وینی '' (Viennese Bakery) توسط آگوست زانگ (August Zang) شیرینی گل محمدی به سبک اتریشی، محبوبیت خاصی در بین فرانسوی‌ها برای خود دست‌وپا کرد. اولین بار اصطلاح شیرینی‌پزی وینی (pâtisseries viennoises) در سال ۱۸۷۷ در کتاب Le Nabab توسط یک نویسنده فرانسوی به نام آلفونس داودت (Alphonse Daudet) دیده می‌شود. جالب اینکه بعدها این شیرینی توسط فرانسوی‌ها به‌صورت شیرینی‌های خامه‌ای که ما امروزه می‌شناسیم تنوع و توسعه داده شد، پس ریشه شیرینی خامه‌ای فرانسه و نه وین (اتریش) است.

بریتانیا

در بریتانیا، این نوع شیرینی با مواد مختلفی مانند مربا، کاستارد، زردآلو، گیلاس، کشمش، بادام، پیکن و تافی کاراملی‌شده پخته می‌شود. همچنین برای عطر بهتر این شیرینی به مواد آن هل را نیز اضافه می‌کنند.

سوئد

در سوئد برای تهیه شیرینی گل محمدی از شکلات و پودر شکر استفاده می‌کنند. همچنین سوئدی‌ها علاقه زیادی به پخت شیرینی گل محمدی با فرنی وانیلی دارند.

آمریکا

شیرینی گل محمدی آمریکایی با تکه‌های سیب

این شیرینی به‌وسیله مهاجرین به آمریکا برده شده‌است که معروف‌ترین آن‌ها مهاجری دانمارکی به نام لوریس کلیتنگ (Lauritz C. Klitteng) می‌باشد. به‌وسیله این مهاجرین از حدود سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۰ شیرینی گل محمدی در این کشور محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده‌است، به‌طوری‌که در جشن ازدواج رئیس‌جمهور وودرو ویلسون در دسامبر سال ۱۹۱۵ با این شیرینی از مهمانان پذیرایی کردند. آقای کلیتنگ با برگزاری تورهایی بین‌المللی نقش مهمی در ترویج این شیرینی داشته‌است به‌طوری‌که در حدود سال ۱۹۲۰ توسط نشریات معروفی چون National Baker , Bakers' Helper و هفته‌نامه آشپزی (Bakers' Weekly) برجسته شد. آقای کلیتنگ کارگاه آشپزی دانمارکی کوچکی در نیویورک برای خود داشت.

بعدها شخصی به نام هرمان گرتنر (Herman Gertner) که صاحب رستوران‌های زنجیره‌ای در نیویورک بود با آوردن آقای کلیتنگ به این شهر کمک کرد تا بتواند شیرینی گل محمدی‌های خود را به فروش برساند.

در آمریکا شیرینی گل محمدی با میوه یا پنیر شیرین تهیه می‌شود و البته شیرینی گل محمدی همراه با آجیل نیز در آمریکا طرفداران زیادی دارد.

آرژانتین

در آرژانتین با تغییر محتویات شیرینی گل محمدی با استفاده از شیرین‌کننده مخصوصی مانند شیر شیرین جوشانده (dulce de leche) یا ژله به (dulce de membrillo) نوع متفاوتی از این شیرینی را طبخ می‌کنند.

نمونه‌هایی از شیرینی گل محمدی در کشورهای مختلف

برشی از یک کینگل با شیرینی Romance، یه نوع مرسوم از شیرینی گل محمدی در دانمارک		انواع مختلف شیرینی گل محمدی متداول در قنادی‌های دانمارک		نوعی شیرینی گل محمدی در فرانسه
نوعی شیرینی گل محمدی مخصوص در آرژانتین با مغز ژله به (dulce de membrillo)		نمونه ای از شیرینی‌های گل محمدی در فیلیپین

جنجال کاریکاتوری

پس از جنجال کاریکاتورهای محمد در یولاندز پستن، یکی از اسرای سابق ایرانی جنگ ایران و عراق، در نامه‌ای خطاب به وزارت بازرگانی، خواستار تغییر نام «شیرینی گل محمدی» به «شیرینی گل‌محمدی» شد.

جستارهای وابسته

• شیرینی