قیصر امین‌پور
قیصر امین‌پور (زادهٔ ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ گتوند – درگذشته ۸ آبان ۱۳۸۶ تهران) نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بود. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران مرد در دوره انقلاب اسلامی و منتخب هفتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ (بعد از وفات) است.[۱][۲] او برگزیده اولین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش آئینی بود.[۳]
قیصر
امین پور | |
|---|---|
 | |
| زاده | ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ گتوند، استان خوزستان |
| درگذشته | ۸ آبان ۱۳۸۶ (۴۸ سال) بیمارستان دی، تهران |
| پیشه | شاعر، ترانه‌سرا |
| ملیت | ایرانی |
زندگی‌نامهویرایش
قیصر امین‌پور در ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸ در گتوند منطقه بختیاری استان خوزستان به دنیا آمد.[۴] دوره راهنمایی و متوسطه را در مدرسه راهنمایی دکتر معین و آیت الله طالقانی دزفول گذراند و در سال ۱۳۵۷ در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد، ولی پس از مدتی از تحصیل در این رشته انصراف داد.[نیازمند منبع]
قیصر امین‌پور، در سال ۱۳۶۳ بار دیگر، اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۱۳۷۶ از پایان‌نامه دکترای خود با راهنمایی محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» دفاع کرد. این پایان‌نامه در سال ۱۳۸۳ و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.[نیازمند منبع]
او در سال ۱۳۵۸، به همراه سید حسن حسینی از جمله شاعرانی بود که در شکل‌گیری و استمرار فعالیت‌های واحد شعر حوزه هنری تا سال ۱۳۶۶ تأثیرگذار بود. وی طی این دوران مسئولیت صفحه شعرِ هفته‌نامه سروش را بر عهده داشت و اولین مجموعه شعر خود را در سال ۱۳۶۳ منتشر کرد. اولین مجموعه او «در کوچه آفتاب» دفتری از رباعی و دوبیتی بود و به دنبال آن «تنفس صبح» تعدادی از غزلها و حدود بیست شعر نیمایی را در بر می‌گرفت که البته بعضی به اشتباه این اشعار را سپید می‌پندارند. این کتاب از سوی انتشارات حوزه هنری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسید. امین پور هیچگاه اشعار فاقد وزن نسرود و در عین حال این نوع شعر را نیز هرگز رد نکرد.[نیازمند منبع]
قیصر امین‌پور، تدریس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ و در دانشگاه الزهرا آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۶۹ در دانشگاه تهران مشغول تدریس شد. وی همچنین در سال ۱۳۶۸ موفق به کسب جایزه نیما یوشیج، موسوم به مرغ آمین بلورین شد. امین‌پور در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزیده شد. وی در سال ۱۳۸۶ بر اثر بیماری کلیه و قلب در بیمارستان دی تهران دار فانی را وداع گفت.
قیصر امین پور علاوه بر اشعاری که به زبان فارسی می‌سرود، به زبان لری بختیاری هم اشعاری سروده، که از محبوبیت خاصی در منطقه بختیاری (شامل استان‌های خوزستان، چهارمحال بختیاری، شرق لرستان و غرب اصفهان) برخوردار است.[۴]
همسرِ امین‌پور، زیبا اشراقی، در سال ۱۳۹۶ با انتشار کتاب این ترانه بوی نان نمی‌دهد؛ سبک‌شناسی ترانه‌های قیصر امین‌پور به قلمِ مهدی فیروزیان عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به جمع ناشران کشور پیوست.
از آثار او می‌توان به: «در کوچه آفتاب» و «تنفس صبح» اشاره کرد.
سبکویرایش
شعرهای امین‌پور از حیث بلاغی ارزشمند بوده و بر ظرفیت‌ها و توانمندی زبان فارسی افزوده‌است. استفاده از آرایهٔ ایهام یکی از برجسته‌ترین شگردهای او در شعر است. او توانسته ویژگی‌های سبکی و بلاغی شعر کلاسیک و شعر نیمایی را با شعرهایش تلفیق کند. یکی از عواملی که در نهایت، باعث برجستگی سبکی اوست، نوآوری در بلاغت و درک انتظار مخاطبان امروز از شعر است.[۲]
در نظر دیگرانویرایش
سید عباس سجادی مدیرعامل بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران می‌گوید امین‌پور «از نظر من انسان غریبی بود» و «پشت چهره همیشه خندان وی، غمی نهفته بود. زیرا این شاعر بزرگ هیچگاه از درد جامعه دور نبود.»
در بخشی از مقاله، نظری استاد دانشگاه در خصوص آمده که «قیصر از معدود شاعرانی است که اخلاق و انصاف را در اشعارش رعایت کرده‌است. وی شاعری بوده که انقلاب را تجربه کرده ولی از شتاب‌زدگی در اشعارش اجتناب می‌کند، دراشعار قیصر می‌توان ظرایف و تعامل را دریافت کرد. قیصر شاعری است که ساکن آرمان‌شهر و سازنده آرمان‌شهر بود. قیصر جامعه‌ای آرمانی که عدالت در آن گسترده باشد طلب می‌کرد، آرمان‌شهری که پیوند میان فرد و مذهب را می‌پندارد.»[۵]
رهبر جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنه‌ای در پیام تسلیت درگذشت او نوشت: «با اندوه و دریغ، خبر تلخ درگذشت شاعر فرزانهٔ انقلاب دکتر قیصر امین‌پور را دریافت کردم. از دست دادن او برای اینجانب و برای همهٔ اصحاب شعر و ادب، خسارت بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قله‌های این هنر بزرگ پیش می‌رفت… او و دوستانش نخستین رویش‌های زیبا و مبارک انقلاب در عرصهٔ شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوهٔ این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست.»[۶]
آثارویرایش
از وی در زمینه‌هایی چون شعر کودک و نثر ادبی، آثاری منتشر شده‌است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- آینه‌های ناگهان
- تنفس صبح
- درکوچه آفتاب
- طوفان در پرانتز (نثر ادبی، ۱۳۶۵)
- منظومه ظهر روز دهم (شعر نوجوان، ۱۳۶۵)
- مثل چشمه، مثل رود (شعر نوجوان، ۱۳۶۸)
- بی‌بال پریدن (نثر ادبی، ۱۳۷۰)
- مجموعه شعر آینه‌های ناگهان (۱۳۷۲)
- به قول پرستو (شعر نوجوان، ۱۳۷۵)
- گزینه اشعار (۱۳۷۸، مروارید)
- مجموعه شعر گل‌ها همه آفتابگردانند (۱۳۸۰، مروارید)
- مجموعه شعر دستور زبان عشق (۱۳۸۶، مروارید)
«دستور زبان عشق» آخرین دفتر شعر قیصر امین پور بود که تابستان ۱۳۸۶ در تهران منتشر شد و بر اساس گزارش‌ها، در کمتر از یک ماه به چاپ دوم رفت.
مجموعه ای از آثار قیصر امین پور نیز توسط علیرضا افتخاری در آلبوم نیلوفرانه خوانده شده‌است که این مجموعه پرفروشترین آلبوم موسیقی سنتی تاریخ ایران می‌باشد.
مرگویرایش
وی پس از تصادفی در سال ۱۳۷۸ همواره از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد و حتی دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوند کلیه را پشت سر گذاشته بود و در نهایت حدود ساعت ۳ بامداد سه‌شنبه ۸ آبان ۱۳۸۶ در بیمارستان دی درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبرهٔ شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.
پس از مرگ وی میدان شهرداری منطقه ۲ واقع در محله سعادت آباد به نام قیصر امین‌پور نامگذاری شد. بعد از حذف میدان در سال ۱۳۹۷ (تبدیل به ۴راه)، بلوار جنوبی منتهی به میدان که پیشتر «شهرداری» نام داشت به بلوار «قیصر امین‌پور» تغییر نام یافت.[۷]
نمونه شعرویرایش
کودکان کربلا: راستی آیا، کودکان کربلا تکلیفشان تنها، دائماً تکرار مشق «آب! آب!»، مشقِ «بابا آب!» بود؟!
حسرت همیشگی:
حرف های ما هنوز ناتمام...
تا نگاه می کنی:
وقت رفتن است
باز هم همان حکایت همیشگی!
پیش از آنکه باخبر شوی
لحظه ی عزیمت تو ناگزیر می شود
آی...
ای دریغ و حسرت همیشگی!
ناگهان
چقدر زود
دیر می شود!
منابعویرایش
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قیصر امین‌پور در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- ↑ خبرگزاری مهر (۵ آبان ۱۳۹۶). «تولد یک ناشر با چاپ کتابی جامع دربارهٔ ترانه‌های قیصر امین‌پور». خبرگزاری مهر.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «سبک‌شناسی شعر قیصر امین پور (با تکیه بر نوآوری بلاغی)». جهاد دانشگاهی.
- ↑ «برگزیدگان نخستین جشنواره شعر فجر معرفی شدند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۰۷-۰۲-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۳.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «دوم اردیبهشت زادروز زنده یاد قیصر امین پور». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «عاشقی مهم‌ترین وجه قیصر امین‌پور». ایسنا.
- ↑ «ایرنا - گزیده‌ای از بیانات رهبر انقلاب به مناسبت درگذشت قیصر امین پور». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۰.
- ↑ http://www.bushehrnews.com/fa/news/76759/شعری-منتشرنشده-از-قیصر-با-دستخط-او