معاون اول رئیس‌جمهور ایران
معاون اول رئیس‌جمهور ایران دومین مقام عالی‌رتبه در هیئت دولت است. او وظیفه اداره هیئت وزیران در غیاب رئیس‌جمهور و مسئولیت هماهنگی سایر معاونان رئیس‌جمهور را بر عهده دارد. رئیس‌جمهور می‌تواند برای انجام وظایف قانونی خود معاونانی داشته باشد. معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت وی اداره هیئت وزیران و مسئولیت هماهنگی سایر معاونت‌ها را به‌عهده خواهد داشت.[۱]
| معاون اول رئیس‌جمهور ایران | |
|---|---|
 | |
| اقامت‌گاه | تهران، خیابان پاستور، نهاد ریاست‌جمهوری |
| نامزدکننده | رئیس‌جمهور ایران |
| مدت دوره | چهار سال |
| بنیادگذاری | ۶ مرداد ۱۳۶۸ (قانونی‌شدن سمت) |
| نخستین دارنده | حسن حبیبی |
| وبگاه | |
معاون اول رئیس‌جمهور مانند دیگر معاونان وی از سوی رئیس‌جمهور انتخاب شده و احتیاج به رأی اعتماد مجلس ندارد. همچنین در صورت «فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست‌جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل» مسئولیت‌ها و اختیارات او برعهده معاون اول قرار می‌گیرد و او به همراه رؤسای مجلس و قوه قضائیه بایستی در مدت کمتر از ۵۰ روز انتخابات ریاست‌جمهوری را برگزار کند.[۲]
این مقام در اصلاح قانون اساسی ۱۳۶۸ به قوه مجریه افزوده شد و حسن حبیبی اولین شخصی بود که معاونت رئیس‌جمهور را در دولت هاشمی رفسنجانی و بعد از آن محمد خاتمی به مدت ۱۲ سال در اختیار داشت. محمدرضا عارف در دوره دوم ریاست‌جمهوری خاتمی (از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴) به این مقام منصوب شد و پرویز داوودی هم معاون اول دولت اول احمدی‌نژاد (۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸) و محمدرضا رحیمی معاون اول دولت دوم او بوده‌اند. همچنین حسن روحانی طی حکمی در ۱۴ مرداد ماه ۱۳۹۲ اسحاق جهانگیری را به معاونت اول خود منصوب کرد.[۳]همچنین در ابتدای دولت سیزدهم سید ابراهیم رئیسی طی حکمی در تاریخ ۱۷ مرداد ماه ۱۴۰۰ محمد مخبر را به سمت معاون اول خود منصوب کرد.[۴]
در دوران ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی، با تغییراتی که در پروتکل‌های تشریفاتی ایران به وجود آمد، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران هم‌رتبه نخست‌وزیر قرار گرفت و در پی آن مراسم استقبال از نخست‌وزیر کشورهای مختلف که به ایران سفر می‌کنند توسط معاون اول رئیس‌جمهوری برگزار می‌شود.[۵]
ساختار اداری ویرایش
- معاونت‌ها
- معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور[۶]
- معاونت برنامه‌ریزی و امور زیربنایی[۷]
- اداره‌کل برنامه‌ریزی
- اداره‌کل امور زیربنایی
- معاونت سرمایه‌گذاری، فرهنگی و اجتماعی
- اداره‌کل سرمایه‌گذاری
- اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی
- معاونت برنامه‌ریزی و امور زیربنایی[۷]
- معاون بین‌الملل و همکاری‌های منطقه‌ای[۸]
- معاونت هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی[۹]
- سایر حوزه‌ها
فهرست معاونان اول ویرایش
| ر. | نام | نگاره | آغاز تصدی | پایان تصدی | حزب | هیئت دولت | رئیس‌جمهور | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | حسن حبیبی | 
|
۳۰ مرداد ۱۳۶۸[۱۵] | ۴ شهریور ۱۳۸۰ | — | دولت پنجم | اکبر هاشمی رفسنجانی | |
| دولت ششم | ||||||||
| کارگزاران | ||||||||
| دولت هفتم | سید محمد خاتمی | |||||||
| ۲ | محمدرضا عارف | 
|
۴ شهریور ۱۳۸۰[۱۶] | ۱۹ شهریور ۱۳۸۴ | مشارکت | دولت هشتم | ||
| ۳ | پرویز داودی | 
|
۱۹ شهریور ۱۳۸۴[۱۷] | ۲۶ تیر ۱۳۸۸ | — | دولت نهم | محمود احمدی‌نژاد | |
| ۴ | اسفندیار رحیم مشایی | 
|
۲۶ تیر ۱۳۸۸[۱۸] | ۳ مرداد ۱۳۸۸[۱۹] | — | |||
| ۵ | محمدرضا رحیمی | 
|
۲۲ شهریور ۱۳۸۸ | ۱۴ مرداد ۱۳۹۲ | ورزشکاران | دولت دهم | ||
| ۶ | اسحاق جهانگیری | 
|
۱۴ مرداد ۱۳۹۲[۲۰] | ۱۷ مرداد ۱۴۰۰ | کارگزاران | دولت یازدهم | حسن روحانی | |
| دولت دوازدهم | ||||||||
| ۷ | محمد مخبر | 
|
۱۷ مرداد ۱۴۰۰ | در حال تصدی | — | دولت سیزدهم | سید ابراهیم رئیسی | |
پانویس ویرایش
- ↑ اصل یکصد و بیست و چهارم قانون اساسی
- ↑ اصل یکصد و سی و یکم قانون اساسی
- ↑ http://www.yjc.ir/fa/news/6195390
- ↑ https://www.isna.ir/news/1400051712055
- ↑ «محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس‌جمهوری ایران شد». وبگاه بی‌بی‌سی. ۲۴ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۵ شهریور ۱۳۸۸.
- ↑ «دکتر سید امیرحسین مدنی به سمت "معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور" منصوب شد». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۲۳ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ «چارت سازمانی». معاونت توسعه روستایی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اكتبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۴۰۱. تاریخ وارد شده در
|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «معاون بین‌الملل و همکاری‌های منطقه ای معاون اول رئیس‌جمهور منصوب شد». معاون اول رئیس‌جمهور. ۱۶ بهمن ۱۴۰۰.
- ↑ «معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس‌جمهور منصوب شد». معاون اول رئیس‌جمهور. ۲۵ تیر ۱۴۰۱.
- ↑ «علی بهادری جهرمی دبیر هیئت دولت شد». معاون اول رئیس‌جمهور. ۲۲ اسفند ۱۴۰۰.
- ↑ «رئیس دبیرخانه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی منصوب شد». معاون اول رئیس‌جمهور. ۱۸ آبان ۱۴۰۰.
- ↑ «دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه منصوب شد». معاون اول رئیس‌جمهور. ۱۵ اسفند ۱۴۰۰.
- ↑ «دبیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی منصوب شد/ تقدیر از دکتر دژپسند دبیر سابق ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی». معاون اول رئیس‌جمهور. ۴ مهر ۱۳۹۶.
- ↑ «معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر معاون اول رئیس‌جمهوری تعیین شد». ایسنا. ۲۶ مهر ۱۴۰۰.
- ↑ «دو تن از معاونین رئیس‌جمهور منصوب شدند». ایرنا. ۳۰ مرداد ۱۳۶۸.
- ↑ «معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی منصوب شدند». همشهری. سال دهم (۲۴۸۶). ۵ شهریور ۱۳۸۰.
- ↑ «انتصاب معاون اول و معاون رئیس‌جمهور در امور اجرایی». ایسنا. ۱۹ شهریور ۱۳۸۴.
- ↑ ««اسفندیار رحیم مشایی» معاون اول رئیس‌جمهور شد». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری. ۲۶ تیر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «موافقت رئیس‌جمهوری با کناره‌گیری مشایی». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری. ۳ مرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ انتصاب مهندس جهانگیری به عنوان معاون اول رئیس‌جمهورپایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رئیس شورای هماهنگی تبلیغات دولت |
رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری تبلیغات دولت ۱۳۷۶–۱۳۶۸ |
پسین: سخنگوی دولت به عنوان رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت |
| پیشین: نخست‌وزیر |
رئیس شورای پژوهش‌های علمی کشور ۱۳۸۲–۱۳۶۸ |
انتقال به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری |
| رئیس شورای عالی عشایر ایران اکنون–۱۳۶۸ |
در حال تصدی | |
| عنوان جدید | رئیس شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات کشور ۱۳۹۵–۱۳۸۲ |
ادغام در شورای عالی فضای مجازی |
| پیشین: وزیر امور اقتصادی و دارایی |
دبیر ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی ۱۳۹۰–۱۳۸۴ |
پسین: خودش به عنوان رئیس ستاد |
| پیشین: معاون رئیس‌جمهور در امور اجرایی |
رئیس ستاد همکاری‌های اقتصادی ایران و عراق ۱۳۹۰–۱۳۸۸ |
پسین: معاون رئیس‌جمهور در امور بین‌الملل |
| رئیس ستاد تدابیر ویژه اقتصادی اکنون–۱۳۸۸ |
در حال تصدی | |
| پیشین: خودش به عنوان دبیر ستاد |
رئیس ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی اکنون–۱۳۹۰ | |
| پیشین: معاون رئیس‌جمهور در امور بین‌الملل به عنوان رئیس توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق |
رئیس ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه اکنون–۱۳۹۲ | |
| عنوان جدید | رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی اکنون–۱۳۹۴ | |
| رئیس شورای توسعه سواحل مکران اکنون–۱۳۹۸ | ||