پلی‌نزی فرانسه

پُلی‌نِزی فرانسه (به فرانسوی: Polynésie française، به زبان تاهیتی: Pōrīnetia Farāni، به انگلیسی: French Polynesia) یکی از قلمروهای فرادریایی فرانسه در بخش جنوبی اقیانوس آرام، جنوب جزایر کرولاین و شرق جزایر کوک است. این کشور از ۱۱۸ جزیره تشکیل شده که ۶۷ تای آن‌ها قابل سکونت است. مجموع جمعیت ساکن در این جزایر حدوداً ۲۷۶ هزار نفر است، که عمدتاً در بزرگترین جزیره به نام تاهیتی (یا تائیتی Tahiti)، و پایتخت این کشور در جزیرهٔ تاهیتی، شهر پاپته (Papeete)، زندگی می‌کنند. از سال ۱۸۸۹ این مجموعه جزایر به تصاحب دولت فرانسه درآمد، و نام پلی‌نزی فرانسوی (Polynésie française) را به خود گرفت.

پلی‌نزی فرانسه French Polynesia پلی‌نزی فرانسه
پرچم نشان ملی
شعار: "Liberté, Égalité, Fraternité"
سرود: La Marseillaise
پایتخت	پاپیته در جزیره تاهیتی ۱۷°۵۸′ شمالی ۱۰۲°۳۶′ شرقی
بزرگترین شهر	فا ّFaaa
زبان(های) رسمی	زبان فرانسوی
حکومت	قلمرو تابع
• • رئیس‌جمهور فرانسه • رئیس‌جمهور پلی‌نزی فرانسه • مأمور ارشد جمهوری	امانوئل مکرون گاستون تونگ سانگ آن باکت
بنیان‌گذاری	۱۸۴۲ ۱۹۴۶ ۲۰۰۴
مساحت
• کل	۴٬۱۶۷ کیلومترمربع (۱۶۰۹ مایل‌مربع) (۱۷۳ام)
• آبها (٪)	۱۲
جمعیت
• سرشماری	۲۵۹٬۵۹۶ (۱۷۶ام)
• تراکم	۶۲ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۶۰٫۶ /مایل‌مربع) (۱۳۰ام)
واحد پول	فرانک اقیانوسیه (XPF)
پیش‌شماره تلفنی	۶۸۹+
دامنه سطح‌بالا	.pf

تاریخ

پلی‌نزی فرانسه یکی از واپسین نواحی کره زمین بود که انسان‌ها در آن سکونت گزیدند. پژوهشگران بر این باورند که مهاجرت بزرگ به پلی‌نزی در حدود ۱۵۰۰ پیش از میلاد رخ داد یعنی زمانی که مردم تایوانی‌تبار و مردمی از جنوب شرق آسیا با استفاده از روش‌های ناوبری با ستارگان به جستجوی جزایر در این آب‌ها رفتند. نخستین جزیره‌های پلی‌نزی فرانسه که مسکونی شدند جزایر مارکساس بودند و این امر در حدود ۲۰۰ پیش از میلاد روی داد. بومیان پلی‌نزی بعدها سفرهای آبی خود را به سوی جنوب غرب ادامه داده و در حدود سال ۳۰۰ جزایر سوسایتی را کشف کردند.

فرانسه در سال ۱۷۶۸ مالکیت خود را بر این جزایر اعلام کرد و در سال ۱۹۰۳ پلینزی به صورت مستعمرهٔ فرانسه درآمد. در سال ۱۹۶۲ پایگاه آزمایشهای هسته ای قبلی فرانسه در الجزایر ور نتیجه استقلال این کشور بسته شد و مورواورا آتول در مجمع اجزایر تواماتو به عنوان سایت جدید انتخاب شد. آزمایشها از سال ۱۹۷۴ زیر زمینی انجام شد. در سال ۱۹۹۵ فرانسه با اعتراضات گسترده به علت تمدید ۳ ساله آزمایشهای هسته ای در جزیره فانگاتائوفا مواجه شد. در نتیجه آخرین آزمایش در ۲۷ ژانویه ۱۹۹۶ انجام در ۲۹ ژانویه ۱۹۹۶ فرانسه اعلام کرد که به پیمان منع جامع آزمایش هسته ای تن در داده است و دیگر تست سلاحهای هسته ای را انجام نمیدهد. به منظور جبران خسارات ناشی از آزمایش‌های هسته‌ای که در پولینزیا انجام شد، فرانسه برای یک دورهٔ ده ساله، سالیانه مبلغ ۱۹۴ میلیون دلار اختصاص داده‌است.

اخیراً جنبش‌های استقلال‌طلبانه‌ای در پلی‌نزی فرانسه شکل گرفته‌است، در سال ۲۰۰۴، فرانسه وضعیت پلی‌نزی فرانسه را از " سرزمین فرادریایی فرانسه به کشور فرادریایی تغییر داده‌است.

طی چند سال گذشته نیز فرانسه به پلی‌نزی فرانسه خودمختاری بیشتر داده‌است. در سپتامبر ۲۰۰۵، آن بوکوئه به عنوان مأمور عالی رتبهٔ دولت فرانسه در پولینزیای فرانسه انتخاب شد، در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۷، اسکار تمارو به عنوان رئیس‌جمهور پولینزیای فرانسه انتخاب شد، تمارو در ۲۷ ژانویهٔ ۲۰۰۸ از سمتش استعفا داد و آنتونی گروس جایگزین او شد.

جغرافیا

پایتخت پلی‌نزی فرانسه، شهر پاپیته واقع در جزیرهٔ تاهیتی با ۲۶٬۰۱۷ نفر جمعیت می‌باشد.

مساحت پولینزی فرانسه ۴٬۱۶۷ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲۵۹٬۵۹۶ نفر می‌باشد.

از مهمترین جزایر پولینزی فرانسه می‌توان به مارکوئساس، ماکاتیا، گامبیه، توآموتو، جزایر سوسایتی (تاهیتی، موریا)، اوسترال و جزایر کلیپرتون اشاره کرد. پولینزی فرانسه از حدود ۱۱۸ جزیره و تپهٔ دریایی تشکیل شده‌است.

تقسیمات کشوری

نمایی از خلیج کوک، در موئورئا، واقع در پلی‌نزی فرانسه.

• معروفترین و پرجمعیت‌ترین جزیره در پلی‌نزی فرانسه، جزیره تاهیتی در جزایر سوسایتی است. تاهیتی همچنین پایتخت ناحیه پاپیته است.

جمعیت	نام جزیره	نام مجمع الجزایر	موقعیت
	جزیره نوکو-هیوا	جزایر مارکیز
	هاتوتو	جزایر مارکیز
	ایائو	جزایر مارکیز
	جزیره هیوا اوآ	جزایر مارکیز	مغرب نصف النهار °۱۴۰ غربی روی مدار °۱۰ جنوبی
	جزیره موکاهیوا	جزایر مارکیز	مغرب نصف النهار °۱۴۰ جنوبی شمال مدار °۱۰ جنوبی
	راپا	جزایر توبوآی	نصف النهار ۱۴۰ درجه غربی شمال مدار ۳۰° درجه جنوبی
	گامبیر	مجمع‌الجزایر تواموتو	میان دو نصف النهار °۱۲۰ و °۱۳۰ غربی جنوب مدار °۲۰ جنوبی
	ناپوکا	مجمع‌الجزایر تواموتو
	تپوتو	مجمع‌الجزایر تواموتو
	ماتایوه	مجمع‌الجزایر تواموتو
	جزیره مواُوریا	جزایر سوسایتی
	ماکاتی Makatea	جزایر سوسایتی	روی خط نصف النهار °۱۵۰ غربی میان مدارهای °۱۰ و °۲۰ جنوبی
	مانگایا Mangaia	جزایر سوسایتی
	تاهیتی Tahiti	جزایر سوسایتی	مشرق نصف النهار °۱۵۰ غربی شمال مدار °۲۰ جنوبی

مردم

نژاد ۷۸ ٪ مردم پولینزیای فرانسه را، پولینزیایی، ۱۲ ٪ را چینی و ۱۰ ٪ را نیز فرانسوی تشکیل می‌دهند.

همچنین دین ۵۴ ٪ مردم پولینزیای فرانسه، پروتستان، ۳۰ ٪ کاتولیک و بقیه نیز بی‌دین هستند.

زبان‌های فرانسوی و پولینزیایی دو زبان رسمی پولینزیای فرانسه هستند.

اقتصاد

واحد پول جزایر پولینزیای فرانسه، فرانک (با واحد جزء سانتیم) نام دارد.

گردشگری منبع اصلی درآمد این جزیره‌ها است.

صادرات جزایر پولینزیای فرانسه را انواع مروارید و صدف، نارگیل و وانیل تشکیل می‌دهد.

تولیدات و درآمد پولینزی فرانسوی

مهمترین صادرات پولینزی فرانسوی را مروارید سیاه تشکیل می‌دهد. بسیاری از مردم این کشور به پرورش صدف لبه سیاه مشغولند که به‌طور طبیعی مروارید سیاه تولید می‌کند. اما قطعاً مهمترین منبع درآمد پولینزی فرانسوی صنعت توریسم است.

به لطف درآمد زیاد از گردشگری و صادرات مروارید سیاه و محصولات کشاورزی و شیلات، پولینزی فرانسوی کشوری مترقی به حساب می‌آید؛ اما این کشور کشوری صنعتی نیست. پولینزی فرانسوی نه نیاز به صنعت پیشرفته دارد و نه امکان آن را. اگرچه کف آب‌های کم عمق پولینزی فرانسوی سرشار از عناصر معدنی است، اما مردم این کشور هرگز تلاشی برای استخراج آن نکرده‌اند؛ چرا که به قیمت آلودگی محیط و افت کیفیت زندگی در این منطقه تمام می‌شود.

جستارهای وابسته

• قلمروهای آن سوی دریاها
• کشور فرادریایی

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۰۶.
• کتاب جغرافیای طبیعی و انسانی جهان نوشته حبیب‌الله شاملویی