پیش‌نویس:لهجه ارکوازی

لهجه ارکوازی (به کردی: بن زار ارکوازیانه) گویشی از گویش های زبان کردی جنوبی است.[۱][۲] گویشوران لهجه ارکوازی در مناطق غربی ایران با گویشوران زبان کردی جنوبی مانند: کردی کلهری، فیلی(کردی ایلامی) و... مخلوط و دستخوش تغییر شده و امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی و تغییر اقلیم سکونت این لهجه را فقط می توان در صحبت با افراد و بومیان قدیمی ارکوازی مشاهده نمود. این لهجه خود دارای انواع متقوتی است و با گویش های دیگر تکامل یافته ،به عنوان مثال گویش مردم شهر چوار و دهستان ارکوازی با کردی جنوبی و لهجه مردم آمید در دیاربکر ترکیه با کردی کرمانجی و در خانقین و مندلی با کردی فیلی مخلوط شده است.[۳][۴][۵][۶]

لهجه ارکوازی
الفبای کردی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹sdj

تفاوت لهجه ارکوازی با کلهری ویرایش

تا سه دهه اخیر برخی بر این عقیده بودند که این لهجه گوشه ای از گویش کلهری است اما طبق نظریات و بررسی اساتید زبانشناسی این نظریه رد و در سال ۱۳۶۳ و با تلاش های افراد بومی و زبان شناسان ایلام و با همکاری و تلاش پروفسور نادر جهانگیری زبان شناس و استاد دانشگاه تهران با شماره ثبت ۶۳۹_sdj در زمره ی گویش های زبان کردی جنوبی قرار گرفت.[۷][۸]

برخی واژگان ویرایش

ارکوازی (کلهری) فارسی
چیه م چو چشم
ورد ول همراه
بیاوه بورو برگردد
خوازم توام میخواهم
منال زاروو بچه
نام ناو درون
دیام تیَه م میایم
یَمه اینگه الان ، حالا
گپ،قو گِورا بزرگ
جه ،له ‌له برای
کوچگ سان سنگ
زمسان زوسان زمستان
خِفتیَه ن خَفتِن خوابیدن

منابع ویرایش

  1. سلطانی, اختر; سارایی, ظاهر; توحیدی فر, نرجس (2010-08-01). "بررسی تطبیقی تأثیر حماسههای دینی فارسی بر مناجاتنامة کردی غلام رضاخان ارکوازی". فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی. 4 (14): 43–63. ISSN 2538-5690.
  2. بیگ زده, خلیل; رحمتی فرمانی, طاهره (2018-02-20). "بررسی نوستالژی در دیوان غلامرضا ارکوازی". فصلنامه علمی فرهنگ ایلام. 18 (56.57): 72–87. ISSN 2676-5942.
  3. ghasemi، abbas؛ Arkavazi، Fatemeh؛ Shakib، Hamzeh (۲۰۲۲-۰۸-۱۸). «Seismic fragility assessment of steel moment-resisting frames equipped with superelastic viscous dampers». dx.doi.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۶.
  4. هنری راولینسون ،سفر زهاب در دامنه زاگرس صص۶۸۹.
  5. گذری بر پشتکوه ،زبان وفرهنگ صص۱۲۳.
  6. Arkavazi.Com چوار نگینی بر انگشتر ایلام
  7. گویش های اصیل ایرانی،نادر جهانگیری صص۲۳۴_۲۴۵.
  8. زبان زاگرس نشینان ،کارینا احمدی،نشریه ایران نیوز.

لهجه ارکوازی ویرایش