ژاله علو

گوینده، دوبلور، بازیگر و شاعر ایرانی

شوکت علو مشهور به ژاله علو (زادهٔ ۱۴ مردادِ ۱۳۰۶[۱] در تهران) شاعر، گوینده رادیو، صداپیشه و هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون اهل ایران است.[۲]

ژاله علو
علو در اختتامیۀ هفتۀ بزرگداشت تئاتر، ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۸
زادهٔ۱۴ مرداد ۱۳۰۶ ‏(۹۶ سال)
تهران، ایران
ملیتایرانی
دیگر نام‌هاشوکت علو
پیشههنرپیشه تئاتر، رادیو، سینما و تلویزیون، گوینده رادیو و دوبلور
سال‌های فعالیت۱۳۲۷ تا کنون
همسر(ها)نصرت‌الله محتشم (سابق)
ایرج رزمجو (سابق)
فرزندانشاهرخ رزمجو
جایزه(ها) نشان فرهنگ و هنر (درجه یکم)

ژاله علو از پیشکسوتان عرصه بازیگری و گویندگی است. او از برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۹ است.[۳]

زندگی ویرایش

ژاله، با نامِ اصلیِ شوکت علو، در سال ۱۳۰۶ در کوچه شریعت، واقع در محلّهٔ سنگلج تهران به دنیا آمد. پدرش ارتشی و پدربزرگ وی (علوالسلطنه) از خوشنویسان دوران قاجار بود. او در کودکی آثار ادبی ادیبان ایرانی همچون حافظ و سعدی و مولانا را فرا گرفت. در نوجوانی عضو چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی بود و همین فعالیت‌ها موجبات راهیابی وی به رادیو برای دکلمه شعر و گویندگی در آن را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد.[۲]

ژاله علو فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی تهران سال ۱۳۲۶ و همچنین فارغ‌التحصیل هنرستان هنرپیشگی تهران سال ۱۳۲۹ است.[۲]

فعالیت هنری ویرایش

نخستین فعالیت‌های هنری وی از سال ۱۳۲۷ با گویندگی زنده در رادیو و اعلام برنامه‌ها، شامل می‌شود. سپس وی به اجرای نمایش‌های رادیویی پرداخت و از پایه‌گذاران برنامه «داستان شب» بود. اولین نمایشنامه‌ای که به‌طور زنده برای «داستان شب» کار کرد، «دختر خورشید» نام داشت که نصرت‌الله محتشم آن را کارگردانی کرد. اجراهای موزیکال وی در رادیو، وی را بر آن داشت که نام هنری «ژاله» را برای خود برگزیند.

سال ۱۳۲۷ در «طوفان زندگی» به کارگردانی علی دریابیگی، به ایفای نقش پرداخت.[۲] پس از بازی در «زندانی امیر» و «واریته بهاری» وارد عرصه تئاتر شد و نخستین اجرای خود را در سال ۱۳۲۸، در یکی از نمایش‌های هنریک استپانیان به نام «ماری مادلن» در «تئاتر فردوسی» تجربه کرد و فعالیت گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کرد. آخرین اجرای تئاتر خود را در سال ۱۳۳۷ و در نمایشی به نام «توپاز»، به کارگردانی نصرت‌الله محتشم، انجام داد.

به پیشنهاد اسماعیل کوشان، نقش اول فیلم «افسونگر» را با آنکه نقش منفی بود، پذیرفت و ۳ هزار تومان دستمزد گرفت. او تا اواخر دهه سی خورشیدی ایفا گر نقش‌های اصلی بود اما به تدریج به شمایل مادر در سینمای ایران بدل شد.

ژاله علو فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۱ در استودیو «پارس فیلم» و با گویندگی به‌جای دلکش در فیلم «مادر» کاری از اسماعیل کوشان آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های زیادی به‌جای ستارگان معروف سینمای جهان حرف زده‌است. او آغازگر دوبلهٔ کارتون در ایران بود و دوبلهٔ بسیاری از کارتون‌های والت دیسنی، مانند «زیبای خفته» و «گربه‌های اشرافی» به سرپرستی وی انجام شده‌است.

وی بعد از انقلاب، بازی در تلویزیون را با مجموعهٔ «امیرکبیر» آغاز کرد. آخرین حضور تلویزیونی اش مجموعهٔ «مختارنامه» بود.

او همچنین در برخی از برنامه های موسیقایی تلویزیون نظیر دلنوازان به دکلمه اشعار پرداخته است. ژاله علو همچنین در آلبوم دختر گلفروش ساخته حسن کسائی،با صدای علی جهاندار و تنبک محمود رفیعیاناشعاری را دکلمه کرده است .

شاخص‌ترین آثار ژاله علو در سالهای بعد از انقلاب، یکی مدیریت دوبلاژ سریال محبوب «سالهای دور از خانه» و دیگری، هنرنمایی در مجموعهٔ تلویزیونی «روزی روزگاری» در نقش زن ایلیاتی مقتدری به‌نام خاله لیلا بود که مورد استقبال قرار گرفت.

کارنامهٔ هنری ویرایش

سینمایی ویرایش

 

تلویزیونی ویرایش

سال نام سمت کارگردان توضیحات
۱۳۹۰ سایه روشن راوی یوسف طاهریان
۱۳۸۳–۱۳۹۰ مختارنامه بازیگر داوود میرباقری
۱۳۸۷–۱۳۹۰ مستند ساکن صحرای سکوت
۱۳۸۲–۱۳۸۷ شیخ بهایی بازیگر شهرام اسدی
۱۳۸۵ ساعت شنی بازیگر بهرام بهرامیان
۱۳۸۵ روز رفتن بازیگر جواد افشار
۱۳۸۳–۱۳۸۴ مشق عشق بازیگر بهرام بهرامیان در سال ۱۳۸۴ از شبکه ۱ پخش شد.
۱۳۷۸–۱۳۸۱ روشن‌تر از خاموشی بازیگر حسن فتحی شبکه ۱
۱۳۷۷–۱۳۸۱ تفنگ سرپر بازیگر

در نقش "زن‌آقا"

امرالله احمدجو
۱۳۷۹ مسافر ری بازیگر داوود میرباقری شبکه ۱
این سریال، یک نسخه سینمایی هم دارد.
۱۳۷۹ آی آدم‌ها بازیگر محمد حسین‌پور
جهان خادم
برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲
۱۳۷۸ یکی بود، یکی نبود بازیگر جواد ارشاد
۱۳۷۷–۱۳۷۸ روزهای زندگی بازیگر سیروس مقدم در سال ۱۳۷۹ از شبکه ۳ پخش شد.
۱۳۷۷–۱۳۷۸ بگذار آفتاب برآید بازیگر مهمان حسین مختاری
۱۳۷۷ چشم‌به‌راه بازیگر اصغر فرهادی شبکه تهران
کارگردان تلویزیونی: «مهتاج نجومی»
۱۳۷۵ پیگرد[۴] بازیگر اردشیر طلوعی شبکهٔ ۱
به سفارش وزارت کشور و پرونده‌های موجود در ادارهٔ آگاهی
۱۳۷۵ قائم‌مقام فراهانی بازیگر محمدرضا ورزی تهیه شده برای سیمای آذری شبکه جهانی سحر[۵]
۱۳۷۵ زیر چتر خورشید بازیگر بهمن زرین‌پور شبکه ۲
۱۳۷۴ بی‌بی‌یون بازیگر حسین پناهی شبکه ۱
۱۳۷۰–۱۳۷۴ این خانه دور است بازیگر مسعود رسام
بیژن بیرنگ
شبکه ۲
۱۳۷۳ آوای فاخته بازیگر بهمن زرین‌پور شبکه ۱
۱۳۷۲ سنگ و شیشه[۶] بازیگر جمشید حیدری شبکه ۲
۱۳۷۲ سرزمین من و نقابداران بازیگر مرتضی جعفری شبکه ۱
۱۳۷۲ تاریخ روابط ایران و انگلیس بازیگر مرتضی جعفری شبکه ۱
۱۳۷۲ باغ گیلاس صداپیشه مجید بهشتی دوبله به‌جای «نیکو خردمند»
۱۳۷۰–۱۳۷۱ روزی روزگاری بازیگر

در نقش "خاله لیلا"

امرالله احمدجو شبکه ۱
۱۳۷۰ نقاشی با خطوط ساده راوی میترا عبدی برنامه کودک و نوجوان شبکه ۱
۱۳۷۰ وزیرمختار بازیگر سعید نیک‌پور
۱۳۶۷ گالش‌های مادربزرگ بازیگر بهمن زرین‌پور در نوروز ۱۳۶۸ پخش شد.
۱۳۶۷ بخش چهار جراحی بازیگر مسعود فروتن
۱۳۶۷ اسناد کهنه، تاریخ نو[۷] بازیگر نادر ابراهیمی شبکه ۱
۱۳۶۵–۱۳۶۶ گرگ‌ها بازیگر داوود میرباقری شبکه ۱
۱۳۶۳–۱۳۶۴ امیرکبیر بازیگر سعید نیک‌پور شبکه ۱

تئاترها ویرایش

  • ماری مادلن
  • در سایهٔ حرم
  • سوگلی حرمسرا
  • دزد ناشی
  • سرباز فداکار
  • شاه صفی
  • در زوایای حرم
  • جاسوسه
  • شعله
  • لبخند مرموز
  • آغا محمد خان قاجار
  • تو مال منی
  • تلافی
  • قهرمان
  • میهمانان سمج
  • توپاز
  • رقص زمین (فقط صدا)

دوبله‌ ویرایش


مدیریت دوبلاژ:

جوایز (نمونه‌ها) ویرایش

  • تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی از سوی خانهٔ سینمای ایران (۱۳۸۲)
  • تقدیرنامه برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از انجمن بازیگران سینمای ایران
  • لوح تقدیر به عنوان کارگردان برتر از ششمین جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی
  • لوح تقدیر و جایزهٔ بهترین کارگردانی برای نمایشنامهٔ رادیویی «یک اتفاق ساده» در جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی (۱۳۸۵)
  • معرفی به عنوان چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۹)
  • لوح تقدیر و هدیۀ کمیسیون ملی یونسکو در ایران به پاس یک عمر فعالیت هنری.[۱۱][۱۲]


پانویس ویرایش

  1. «از جشن تولد ۹۰ سالگی ژاله علو تا چند داستان دیگر». همشهری آنلاین. ۱۵ مرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ «ژاله علو». semnan.irib.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
  3. «برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار». مشرق نیوز. ۲۸ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
  4. ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال چهاردهم، شماره ۱۹۱، صفحهٔ ۴۵، مرداد ۷۵
  5. «دربارهٔ سریال قائم‌مقام فراهانی». پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه جهانی سحر. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۶ تیر ۱۳۹۳.
  6. ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال یازدهم، شمارهٔ ۱۴۸، صفحهٔ ۲۵، آبان ۷۲
  7. ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال ششم، شمارهٔ ۷۲، دی‌ماه ۶۷، صفحهٔ ۱۱
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ «مادر سینمای ایران 88 ساله شد». عصر ایران. ۱۳۹۴-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ «مادر سینمای ایران 88 ساله شد». آفتاب نیوز. ۱۳۹۴-۰۱-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
  10. «لحظه‌هایی از گویندگی ژاله علو با یادی از «اوشین» + فیلم». ایسنا. ۲۰۲۰-۱۲-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
  11. «در جشنواره فیلم کوتاه «سلفی ۲۰»؛ تقدیرنامه کمیسیون ملی یونسکو به ژالو علو اهدا شد». کمیسیون ملی یونسکو ایران. ۲۰۲۰-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
  12. «اهدای تقدیرنامه یونسکو به ژاله علو». خبرآنلاین. ۲۰۲۰-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش